نمایش مبدأ برای جریان‌ها و احزاب در ایران


<div class="wikiInfo">[[پرونده:احزاب ایران.jpg|جایگزین=احزاب ایران|بندانگشتی|احزاب ایران ]]</div>

این نوشتار به فهرستی از تشکل‌ها، جریان‌ها، جنبش‌ها و حزب‌های فعال سیاسی در [[جمهوری اسلامی ایران]] می‌پردازد.

== جریان‌ها و حزب‌های فعال در ایران ==
=== اصول‌گرایان ===
{|class="wikitable sortable" style="text-align:right; font-size:100%; line-height:16px;"
|-
! حزب / جریان
! رهبر / رئیس
|-
| [[جامعه روحانیت مبارز]]
| مصطفی پورمحمدی
|-
| [[جامعه مدرسین حوزه علمیه قم]]
| [[سیدهاشم حسینی بوشهری|سید هاشم حسینی بوشهری]]
|-
| [[حزب مؤتلفه اسلامی]]
| اسدالله بادامچیان
|-
| [[جمعیت ایثارگران انقلاب اسلامی]]
| محمد جواد عامری شهرابی
|-
| [[جمعیت رهپویان انقلاب اسلامی]]
| مالک شریعتی
|-
| [[جبهه پایداری انقلاب اسلامی]]
| صادق محصولی
|-
| [[جامعه اسلامی مهندسین]]
| محمدرضا باهنر
|-
| [[انجمن اسلامی پزشکان ایران]]
| حسین‌علی شهریاری
|-
| [[جامعه زینب]]
| اعظم حاجی‌عباسی
|-
| [[فدائیان اسلام]]
| [[سید مجتبی نواب صفوی]]، محمدمهدی عبدخدایی
|-
| [[حزب تمدن اسلامی]]
| محمد مهدوی
|-
| [[جمعیت وفاداران انقلاب اسلامی]]
| حبیب‌الله بوربور
|-
| [[حزب نواندیشان ایران اسلامی]]
| امیر محبیان
|-
| [[کانون دانشگاهیان ایران اسلامی]]
| سید محمد حسینی
|-
| [[حزب توسعه و عدالت ایران اسلامی]]
| مهدی وکیل‌پور
|-
| [[حزب سبز ایران]]
| حسین کنعانی‌مقدم
|-
| [[جمعیت پیشرفت و عدالت ایران اسلامی]]
| محمدسعید احدیان
|}
<div class="wikiInfo">[[پرونده:اصلاح و اصول.jpg|جایگزین=اصلاح و اصول|بندانگشتی|اصلاح و اصول]]</div>
=== اصلاح‌طلبان ===

{|class="wikitable sortable" style="text-align:right; font-size:100%; line-height:16px;"
|-
! حزب / جریان
! رهبر / رئیس
|-
| [[مجمع روحانیون مبارز]]
| سید محمد موسوی خوئینی‌ها
|-
| [[حزب اعتماد ملی]]
| الیاس حضرتی 
|-
| [[حزب جمهوریت ایران اسلامی]]
| رسول منتجب‌نیا 
|-
| [[حزب اسلامی کار]]
| حسین کمالی 
|-
| [[سازمان عدالت و آزادی ایران اسلامی]]
| امیر طاهری
|-
| [[حزب ندای ایرانیان]]
| صادق خرازی
|-
| [[حزب اتحاد ملت ایران اسلامی]]
| علی شکوری‌راد
|-
| [[مجمع مدرسین و محققین حوزه علمیه قم]]
| سید حسین موسوی تبریزی
|-
| [[انجمن اسلامی جامعه پزشکی ایران]]
| محمدرضا ظفرقندی
|-
| [[مجمع نیروهای خط امام]]
| سید هادی خامنه‌ای
|-
| [[حزب همبستگی ایران اسلامی]]
| علی‌اصغر احمدی
|-
| [[حزب مردم‌سالاری]]
| مصطفی کواکبیان
|-
| [[حزب اراده ملت ایران]]
| احمد حکیمی‌پور
|-
| [[جمعیت زنان جمهوری اسلامی]]
| زهرا مصطفوی
|-
| [[مجمع اسلامی بانوان]]
| فاطمه کروبی
|-
| [[خانه کارگر]]
| علیرضا محجوب

|}

=== اعتدال‌گرایان ===
اعتدال‌گرایی جریانی اجتماعی-سیاسی با استراتژی مشخص توسعه است که در کنار [[اصلاح‌طلبی]] و [[اصول‌گرایی]] قرار می‌گیرد.
{|class="wikitable sortable" style="text-align:right; font-size:100%; line-height:16px;"
|-
! حزب / جریان
! رهبر / رئیس
|-
|[[حزب کارگزاران سازندگی|کارگزاران سازندگی]]
|غلامحسین کرباسچی
|-
| [[حزب اعتدال و توسعه]]
| محمدباقر نوبخت
|-
| [[حزب مستقل و اعتدال ایران]]
| قدرتعلی حشمتیان
|-
| [[حزب اسلامی رفاه کارگران]]
| حسن فرجی
|}

=== اقلیت‌های دینی ===

{|class="wikitable sortable" style="text-align:right; font-size:100%; line-height:16px;"
|-
! حزب
! ایدئولوژی
! رهبر
|-
| جماعت دعوت و اصلاح
| [[اخوان‌المسلمین]]
| عبدالرحمان پیرانی
|}

== حزب‌های غیررسمی داخل ایران ==
{|class="wikitable sortable" style="text-align:right; font-size:100%; line-height:16px;"
|-
! حزب / جریان
! ایدئولوژی / مکتب
! دین
! رهبر / رئیس
|-
| [[جبهه ملی ایران]]
| [[ملی‌گرایی]]
| [[سکولار]]
| سید حسین موسویان
|-
| [[حزب مردم ایران]]
| ملی‌گرایی، سوسیال دموکرات
| [[سکولار]]
|محمدصادق مسرت
|-
| [[حزب ایران]]
| [[ملی‌گرایی ایرانی|ملی‌گرایی]]، [[سوسیال دموکرات]]
| [[سکولار]]
| باقر قدیری‌اصل
|-
| [[حزب پان ایرانیست]]
| [[پان‌ایرانیسم]]
| [[سکولار]]
| زهرا صفارپور
|-
| [[حزب ملت ایران]]
| [[پان‌ایرانیسم]]
| [[سکولار]]
| —
|-
| [[نهضت آزادی ایران]]
| [[لیبرالیسم| لیبرال اسلامی]]
| [[اسلام‌گرایی|اسلام‌گرا]]
| محمد توسلی
|-
| [[جنبش مسلمانان مبارز]]
| [[سوسیال دموکراسی|سوسیاس دموکرات]]
| [[اسلام‌گرایی|اسلام‌گرا]]
| حبیب‌الله پیمان
|-
| [[ملی-مذهبی|شورای فعالان ملی-مذهبی ایران]]
| [[سوسیال دموکراسی|سوسیال دموکرات]]
| [[اسلام‌گرایی|اسلام‌گرا]]
|—
|}

== حزب‌های مخالف جمهوری اسلامی در خارج از کشور ==

=== جمهوری‌خواهان ===
{|class="wikitable sortable" style="text-align:right; font-size:100%; line-height:16px;"
|-
! حزب / جریان
! ایدئولوژی / مکتب
! رهبر /  رئیس
|-
| [[حزب مرز پرگهر]]
| [[ملی‌گرایی]]
| روزبه فراهانی‌پور
|-
| [[حزب سکولار دموکرات ایرانیان]]
| [[سکولاریسم]]
| اسماعیل نوری علا
|-
| [[اتحاد جمهوری‌خواهان ایران]]
| [[سکولار دموکرات]]
| —
|-
| [[همبستگی جمهوری‌خواهان ایران]]
| [[سکولار دموکرات]]
| علی افشاری
|-
| [[سازمانهای  جبهه ملی ایران در خارج از کشور]]
| [[ملی‌گرایی]]
| کامبیز قائم مقام، بهمن مبشری، همایون مهمنش، پوریا مطهری، بهمن انواری
|-
| [[حزب سوسیال دموکرات و لائیک ایران]]
| [[سوسیالیسم|سوسیال دموکرات]]
| فرهنگ قاسمی، منوچهر تقوی بیات
|-
| [[حزب چپ ایران (فداییان خلق)]]
| [[سوسیالیسم|سوسیال دموکرات]]
|  بهروز خلیق
|-
|[[سازمان سوسیالیست‌های ایران]]
| [[سوسیالیسم|سوسیال دموکرات]]
| —  
|}

=== پادشاهی‌خواهان ===
سازمان‌های سیاسی سلطنت‌طلب، سکولار بوده و خواهان بازگرداندن [[رژیم پهلوی|دودمان پهلوی]] به سلطنت هستند این جریان‌ها عبارتند از:

{|class="wikitable sortable" style="text-align:right; font-size:100%; line-height:16px;"
|-
! حزب / جریان
! ایدئولوژی / مکتب
! رهبر /  رئیس
|-
| [[انجمن پادشاهی ایران]]
| —
| —
|-
| [[حزب مشروطه ایران–لیبرال دموکرات]]
| [[لیبرالیسم]]
| هایده توکلی
|-
| [[شورای ملی ایران]]
| —
| رضا پیرزاده، نازیلا گلستان
|-
| [[فرشگرد (سازمان سیاسی)|ایران نوین]]
| [[لیبرالیسم]]{{سخ}}[[کاپیتالیسم]]
| —

|}

=== فدرالیست‌ها و حزب‌های  قوم‌گرا ===
{|class="wikitable sortable" style="text-align:right; font-size:100%; line-height:16px;"
|-
! حزب / جریان
! رهبر /  رئیس
|-
| [[حزب دموکرات کردستان ایران]]
| مصطفی هجری
|-
| [[حزب کومله کردستان ایران]]
| عبدالله مهتدی
|-
| [[کومله سازمان کردستان حزب کمونیست ایران]]
| [[ابراهیم علیزاده
|-
| [[حزب آزادی کردستان]]
| حسین یزدان‌پناه
|-
| [[سازمان خبات انقلابی کردستان ایران]]
| شیخ جلال حسینی
|-
| [[حزب حیات آزاد کردستان]]
| سیامند معینی و زیلان وژین
|-
| [[جاماح|جنبش آزادی‌بخش ملی آذربایجان جنوبی]]
| پیروز دیلنچی
|-
| [[گاموح|جنبش بیداری ملی آذربایجان جنوبی]]
| محمودعلی چهرگانی
|-
| [[جبهه متحد کرد]]
| رحیم فرهمند
|}

=== گروه‌های چپ (سوسیالیست و کمونیست) ===
{|class="wikitable sortable" style="text-align:right; font-size:100%; line-height:16px;"
|-
! حزب / جریان
! رهبر /  رئیس
|-
|[[شورای ملی مقاومت ایران]]
| مریم رجوی
|-
|[[سازمان مجاهدین خلق ایران]]
| زهرا مریخی
|-
| [[حزب سبزهای ایران]]
| کاظم موسوی
|-
| [[حزب توده ایران]]
| محمد امیدوار
|-
|[[حزب کمونیست ایران]]
| —  
|-
|[[حزب کمونیست ایران (مارکسیست-لنینیست-مائوئیست)]]
|— 
|-
| [[حزب رنجبران ایران]]
|— 
|-
| [[حزب کار ایران (توفان)|حزب کار ایران]]
|— 
|-
| [[حزب کمونیست کارگری ایران]]
| حمید تقوایی
|-
| [[چریک‌های فدایی خلق ایران]]
| اشرف دهقانی
|-
| [[سازمان فداییان خلق ایران (اکثریت)]]
| بهروز خلیق
|-
| [[سازمان چریک‌های فدایی خلق ایران – پیرو برنامه هویت]]
| مهدی سامع
|-
| [[سازمان چریک‌های فدایی خلق ایران]]
| حسین زهری
|-
| [[سازمان کارگران انقلابی ایران – راه کارگر]]
|— 
|}

== جستارهای وابسته ==
* [[فدائیان اسلام]]
* [[ساواک]]
* [[اخوان المسلمین ایران]]

== پانویس ==
{{پانویس}}

== منابع ==
* کتاب جمعیت فدائیان اسلام و نقش آنها در تحولات سیاسی اجتماعی ایران، نوشتۀ داود امینی.

[[رده:جریان‌ها و جنبش‌ها]] 
[[رده:ایران]]