confirmed، مدیران
۳۳٬۹۰۲
ویرایش
←پانویس
جز (Hoosinrasooli صفحهٔ شمس الدین ذهبی را به ذهبی منتقل کرد) |
(←پانویس) |
||
| (۹ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
| نام = محمد بن احمد بن عثمان بن قایماز ترکمانی | | نام = محمد بن احمد بن عثمان بن قایماز ترکمانی | ||
| نام‌های دیگر = {{فهرست جعبه عمودی |ذهبی |شمس‌الدین محمد بن احمد ذهبی |ابوعبدالله محمد |شمس‌الدین محمد الذهبی }} | | نام‌های دیگر = {{فهرست جعبه عمودی |ذهبی |شمس‌الدین محمد بن احمد ذهبی |ابوعبدالله محمد |شمس‌الدین محمد الذهبی }} | ||
| سال تولد = | | سال تولد = 673 ق | ||
| تاریخ تولد = | | تاریخ تولد = | ||
| محل تولد = [[سوریه]] | | محل تولد = {{فهرست جعبه افقی |[[سوریه]] |[[دمشق]] }} | ||
| سال درگذشت = | | سال درگذشت = 748 ق | ||
| تاریخ درگذشت = | | تاریخ درگذشت = | ||
| محل درگذشت = | | محل درگذشت = {{فهرست جعبه افقی |سوریه |دمشق }} | ||
| استادان = {{فهرست جعبه عمودی |علاءالدین علی بن محمد حلبی |مسعود بن عبدالله اغزازی |ابواسحاق ابراهیم بن داوود عسقلانی }} | | استادان = {{فهرست جعبه عمودی |علاءالدین علی بن محمد حلبی |مسعود بن عبدالله اغزازی |ابواسحاق ابراهیم بن داوود عسقلانی }} | ||
| شاگردان = | | شاگردان = | ||
| خط ۱۵: | خط ۱۵: | ||
| مذهب = [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] | | مذهب = [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] | ||
| آثار = {{فهرست جعبه افقی |سير أعلام النبلاء |المستملح من کتاب التکملة |رسالة «طرق حديث» من کنت مولاه فعلي مولاه |تاریخ الإسلام و وفیات المشاهیر و الأعلام |معرفة القراء الکبار علی الطبقات و الأعصار }} | | آثار = {{فهرست جعبه افقی |سير أعلام النبلاء |المستملح من کتاب التکملة |رسالة «طرق حديث» من کنت مولاه فعلي مولاه |تاریخ الإسلام و وفیات المشاهیر و الأعلام |معرفة القراء الکبار علی الطبقات و الأعصار }} | ||
| فعالیت‌ها = {{فهرست جعبه افقی |[[محدث]] |تاریخ‌نگار مسلمان |سیره‌نویس }} | | فعالیت‌ها = {{فهرست جعبه افقی |[[محدّث|محدث]] |تاریخ‌نگار مسلمان |سیره‌نویس }} | ||
| وبگاه = | | وبگاه = | ||
}} | }} | ||
'''محمد بن احمد بن عثمان بن قایماز ترکمانی''' دمشقی شافعی، معروف به '''شمس‌الدین ذهبی'''، [[محدث]] [[سلفی]] مشهور و نویسنده پرکار و تاریخ‌نگار [[مسلمان]] و [[سیره‌نویس]] [[اهل‌سنت]] در | '''محمد بن احمد بن عثمان بن قایماز ترکمانی''' دمشقی شافعی، معروف به '''شمس‌الدین ذهبی'''، [[محدّث|محدث]] [[سلفی]] مشهور و نویسنده پرکار و تاریخ‌نگار [[مسلمان]] و [[سیره‌نویس]] [[اهل‌سنت]] در قرن هشتم و نهم [[سال قمری|قمری]] بود. وی در [[فقه]] پیرو [[شافعی]] است و در [[کلام]] به اهل حدیث و [[حنابله]] گرایش دارد. [[سیر اعلام النبلاء]] از او کتابی دربارهٔ [[علم رجال]] است. او در علم رجال بسیار سخت‌گیر بوده به طوری که [[ابان بن تغلب]] که خود ذهبی او را توثیق می‌کند هم در کتاب المغنی فی الضعفا نوشته‌است. | ||
== معرفی اجمالی == | == معرفی اجمالی == | ||
محمد بن احمدبن عثمان بن قایماز ترکمانی دمشقی شافعی، معروف به شمس الدین ذهبی از برجسته‌ترین علمای رجالی و از مشهورترین مورخان نیمه نخست قرن هشتم هجری است. وی نویسنده ده‌ها کتاب رجالی و تاریخی است و تخصص عمده او در دانش [[رجال]] و جرح و تعدیل راویان و اخباریان و[[محدثان]] است. | محمد بن احمدبن عثمان بن قایماز ترکمانی دمشقی شافعی، معروف به شمس الدین ذهبی از برجسته‌ترین علمای رجالی و از مشهورترین مورخان نیمه نخست قرن هشتم هجری است. وی نویسنده ده‌ها کتاب رجالی و تاریخی است و تخصص عمده او در دانش [[رجال]] و جرح و تعدیل راویان و اخباریان و [[محدّث|محدثان]] است. | ||
نکته مهم درباره ذهبی و ابن حجر عسقلانی آن است که این دو، آخری افرادی هستند که به بقایای کتاب‌های قرون نخست [[اسلام]] دسترسی داشته و پس ازآنها، بسیاری از این آثار از میان رفته است. بنابراین ارزش کتاب‌های ذهبی، حفظ متون فراوانی از گذشته است که با کمال تاسف امروزه در اختیار مانیست. | نکته مهم درباره ذهبی و [[ابن حجر عسقلانی]] آن است که این دو، آخری افرادی هستند که به بقایای کتاب‌های قرون نخست [[اسلام]] دسترسی داشته و پس ازآنها، بسیاری از این آثار از میان رفته است. بنابراین ارزش کتاب‌های ذهبی، حفظ متون فراوانی از گذشته است که با کمال تاسف امروزه در اختیار مانیست. | ||
== اساتید == | == اساتید == | ||
| خط ۲۸: | خط ۲۸: | ||
# ابوالحسن علی بن مسعود موصلی؛ | # ابوالحسن علی بن مسعود موصلی؛ | ||
# محمودبن ابی بکر ارموی؛ | # محمودبن ابی بکر ارموی؛ | ||
# شرف الدین احمدبن ابراهیم فزاری در [[شام]]؛ | # شرف الدین احمدبن ابراهیم فزاری در [[شام (شامات)|شام]]؛ | ||
# قاسم بن محمدبن یوسف برزالی در [[مصر]]؛ | # قاسم بن محمدبن یوسف برزالی در [[جمهوری عربی مصر|مصر]]؛ | ||
# صدرالدین بن حمویه؛ | # صدرالدین بن حمویه؛ | ||
# گروهی دیگر از علمای [[مصر]] و [[شام (شامات)|شام]] حدیث شنوده است. | # گروهی دیگر از علمای [[جمهوری عربی مصر|مصر]] و [[شام (شامات)|شام]] حدیث شنوده است. | ||
== آثار == | == آثار == | ||
| خط ۷۵: | خط ۷۵: | ||
وی ازمؤ لفان پر تالیف است، به طوری که [[عبدالستار الشیخ]]، قریب ۲۷۰ اثر از وی برشمرده است .بیشتر این آثار در [[علم رجال]]، تاریخ و تلخیص آثار پیشینیان است. | وی ازمؤ لفان پر تالیف است، به طوری که [[عبدالستار الشیخ]]، قریب ۲۷۰ اثر از وی برشمرده است .بیشتر این آثار در [[علم رجال]]، تاریخ و تلخیص آثار پیشینیان است. | ||
مهمترین کتاب وی در تاریخ عمومی [[جهان اسلام]]، کتاب [[تاریخ اسلام]] اوست که تا کنون حوادث تا سال ۶۲۰ ضمن ۴۶ مجلد ازآن چاپ شده است. نخستین مجلد آن [[السیره النبویه]]، مجلد دوم المغازی، مجلد سوم الخلفاء الراشدون و پس ازآن بر اساس شیوه سال شمار حوادث و درگذشتگان هر سال آمده است. وی هفتاد طبقه را تصور کرده وبرای هر طبقه ده سال را در نظر گرفته است. مجلدات چاپ شده تاریخ الاسلام نیز بر همین اساس به صورت ده سال یا دو ده سال نشر یافته است. | |||
وی دربیان شرح‌حال افکار گذشته، دو شیوه را بکارگرفته است. در حوادث میانه سال‌های ۴۰ تا ۳۰۰ که ده سال یا یک طبقه فرض کرده، درآغاز هر سال، درگذشتگان آن سال را بر می‌شمرد بدون آن که شرح حال آنها را بنویسد. پس از آن که ده سال مورد نظر تمام شد تحت عنوان تراجم هذه الطبقه به تفصیل شرح حال افراد در گذشته آن ده سال یا یک‌جا بر اساس الفبا می‌آورد. اما از حوادث سال ۳۰۱ به بعد ابتداء حوادث هر سال را نقل می‌کند تا آن دهه خاتمه می‌یابد. پس از آن تراجم در گذشتگان هر سال را به ترتیب الفبا به صورت سال‌نانه می‌آورد به طوری که باید درگذشتگان سال ۴۲۳ را در ذیل همان سال دید، البته نه در بخش حوادث بلکه در بخش مستقل وفیات. | وی دربیان شرح‌حال افکار گذشته، دو شیوه را بکارگرفته است. در حوادث میانه سال‌های ۴۰ تا ۳۰۰ که ده سال یا یک طبقه فرض کرده، درآغاز هر سال، درگذشتگان آن سال را بر می‌شمرد بدون آن که شرح حال آنها را بنویسد. پس از آن که ده سال مورد نظر تمام شد تحت عنوان تراجم هذه الطبقه به تفصیل شرح حال افراد در گذشته آن ده سال یا یک‌جا بر اساس الفبا می‌آورد. اما از حوادث سال ۳۰۱ به بعد ابتداء حوادث هر سال را نقل می‌کند تا آن دهه خاتمه می‌یابد. پس از آن تراجم در گذشتگان هر سال را به ترتیب الفبا به صورت سال‌نانه می‌آورد به طوری که باید درگذشتگان سال ۴۲۳ را در ذیل همان سال دید، البته نه در بخش حوادث بلکه در بخش مستقل وفیات. | ||
| خط ۹۹: | خط ۹۹: | ||
# تاریخ مفضل بن غشان غلابی. | # تاریخ مفضل بن غشان غلابی. | ||
وی از آثار دیگری هم که آنها را تلخیص کرده بهره برده است. از جمله آنها تاریخ نیشابور حاکم نیشابور و تاریخ دمشق ابن عساکر و وفیات الاعیان [[ابن خلکان]] و الانساب سمعانی است. تلخیص آثار بزرگ پیشین، یکی از مهمترین کارهای علمی ذهبی است. در این میان، تلخیصی از کتاب طرق حدیث غدیر طبری مورخ کرده که خوشبختانه برجای مانده است. | وی از آثار دیگری هم که آنها را تلخیص کرده بهره برده است. از جمله آنها تاریخ نیشابور حاکم نیشابور و تاریخ دمشق [[ابن عساکر]] و وفیات الاعیان [[ابن خلکان]] و الانساب سمعانی است. تلخیص آثار بزرگ پیشین، یکی از مهمترین کارهای علمی ذهبی است. در این میان، تلخیصی از کتاب طرق حدیث غدیر طبری مورخ کرده که خوشبختانه برجای مانده است. | ||
ذهبی در همان مقدمه می‌افزاید: برای تالیف این اثر [[تاریخ طبری]]، تاریخ [[ابن اثیر]]، تاریخ ابن الفرضی، تاریخ وصله ابن بشکوال، و کتاب‌های دیگری ازجمله مرآه الزمان را مطالعه کرده است. | ذهبی در همان مقدمه می‌افزاید: برای تالیف این اثر [[تاریخ طبری]]، تاریخ [[ابن اثیر]]، تاریخ ابن الفرضی، تاریخ وصله ابن بشکوال، و کتاب‌های دیگری ازجمله مرآه الزمان را مطالعه کرده است. | ||
| خط ۱۱۳: | خط ۱۱۳: | ||
== گرایش مذهبی == | == گرایش مذهبی == | ||
گرایش‌های [[سلفی]] و [[اهل حدیث|اهل حدیثی]] است و ستایش وی از [[ابن تیمیه]] (۶۶۱ ۷۲۸) علی‌رغم اشاره به برخی انتقادها، نشان‌گر تمایلات مذهبی اوست. وی کتابی مفرد با عنوان الدره الیتیمه فی سیره [[ابن تیمیه]] تالیف کرده است. به همین دلیل گرایش ضد [[مذهب شیعه|شیعی]] او قوی است و این | گرایش‌های [[سلفیت|سلفی]] و [[اهل حدیث|اهل حدیثی]] است و ستایش وی از [[ابن تیمیه]] (۶۶۱ ۷۲۸) علی‌رغم اشاره به برخی انتقادها، نشان‌گر تمایلات مذهبی اوست. وی کتابی مفرد با عنوان الدره الیتیمه فی سیره [[ابن تیمیه]] تالیف کرده است. به همین دلیل گرایش ضد [[مذهب شیعه|شیعی]] او قوی است و این مساله به خوبی در میزان الاعتدال وی در ارزیابی ضعفا روشن است. | ||
== درگذشت == | == درگذشت == | ||
وی در سوم [[ذی القعده]] سال ۷۴۸ در [[دمشق]] [[سوریه]] درگذشت و در قبرسات باب الصغیر مدفون شد. | وی در سوم [[ذی القعده]] سال ۷۴۸ در [[دمشق]] [[سوریه]] درگذشت و در قبرسات باب الصغیر مدفون شد. | ||
== جستارهای وابسته == | |||
* [[ابان بن تغلب]] | |||
* [[ابن حجر عسقلانی]] | |||
* [[ابومسلم خراسانی|ابی مسلم الخراسانی]] | |||
* [[ابن خلکان]] | |||
== پانویس == | == پانویس == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
{{علمای اسلام}} | |||
[[رده:شخصیت‌ها]] | [[رده:شخصیت‌ها]] | ||