حلاجیه: تفاوت میان نسخه‌ها

'''حلّاجیه‏''' پیروان حسین بن منصور حلّاج صوفى هستند که ادعاهای غلو‌آمیزی درباره وی مطرح کرده‌اند. [[شیخ مفید]] این گروه را اباحه‌گر و معتقد به [[حلول]] دانسته و آنان را گمراه‌تر از [[مجوس]] معرفی می‌کند. <ref>ر. ک. دانش نامه جهان اسلام.</ref>

حلاج در حدود سال 244 هجری قمری در قریه طور از قرای بیضای فارس در هفت فرسنگی [[شیراز|شیراز]] زاده شد. جدّ او از [[مجوسیان]] زرتشتی بوده <ref>زرکلی خیرالدین، الاعلام، بیروت، نشر دارالملایین، سال۱۹۸۰ میلادی، ج۲، ص۲۶۰.</ref> <ref>سمعانی عبدالکری، الانساب، بیروت، نشر دار الجنان، چاپ اول، سال ۱۴۰۸ هجری قمری، ج۲ ، ص۲۹۳</ref> و گفته شده است که علت ملقب شدن او به حلاج، پنبه‌زنی او بوده و یا اینکه فاش نمودن اسرار مردم اشتغال وی بوده است<ref>ذهبی محمد بن احمد بن عثمان، العبر فی خبر من غبر، ج۱، ص۱۱۳</ref> <ref>طبقات الصوفیه،  ص۹۰</ref>. وی با پدرش منصور از بیضا به واسط رفت و در آنجا علوم اسلامی را آموخت و در بیست سالگی به [[بصره]] رفت و مرید صوفی آن سامان [[عمرو مکى|عمرو مکی]] شد و به دست او خرقه [[تصوّف]] پوشید و در سال 270 به [[مکّه]] سفر کرد و از آنجا به [[اهواز]] رفت و به دعوت پرداخت. حلّاج برای دعوت به مذهب صوفیانه خود که جنبه «حلولی» داشت به مسافرت می‌رفت. وی در آغاز خود را رسولِ امام غایب و باب آن حضرت معرفی می‌‏کرد و به همین سبب علمای علم رجال شیعه، او را از مدعیان «بابیت» شمردند. حلّاج پس از دعوی بابیت بر آن شد که [[ابو سهل اسماعیل بن على نوبختى|ابو‌سهل اسماعیل بن علی نوبختی]] را که از متکلمان [[امامیه|امامیه]] بود در سلک یاران خود در آورد و به تبع او هزاران شیعه امامی را که در قول و فعل تابع او بودند به عقاید حلولی خویش معتقد ساخت. به ویژه آنکه جماعتی از درباریان خلیفه نسبت به حلّاج حسن نظر نشان داده و جانب او را گرفته‏‌اند، ولی ابو‌سهل که پیری مجرّب بود، نمی‏‌توانست ببیند که داعی صوفی با مقالاتی تازه خود را معارض [[حسین بن روح نوبختى|حسین بن روح نوبختی]] وکیل امام غایب معرفی کند. در این زمان چون فقه امامیه از طرف خلفا به رسمیت شناخته نشده بود، [[شیعیان|شیعیان]] در میان مذاهب [[اهل سنت]]، «مذهب ظاهری» را که مؤسس آن [[ابوبکر محمد بن داوود اصفهانى|ابوبکر محمد بن داوود اصفهانی]] است پذیرفته بودند.

رؤسای امامیه و خاندان نوبختی برای بر انداختن حلّاج، ناچار به محمد بن داوود ظاهری متوسل شده او را به صدور فتوایی که در سال 297 و اندکی پیش از مرگ خود در وجوب قتل حلّاج انتشار داده بود، وادار نمایند.در این هنگام [[ابوالحسن على بن فرات|ابوالحسن علی بن فرات]]، وزیر شیعی مذهب متقدر خلیفه نیز در تکفیر حلّاج به آل نوبخت کمک کرد.حلّاج در سال 296 به بغداد رفت، و مردم را به طریق خاصی که مبتنی بر نوعی تصوّف آمیخته با گونه‏‌ای «حلول» بود، دعوت کرد. وزیر ابوالحسن بن فرات وی را تعقیب کرد و ابن داوود فتوای معروف خود را در حلیت خون او صادر نمود.حلّاج از بغداد گریخت و در شوشتر و اهواز به صورت پنهانی زندگی می‌کرد.وی در سال 301 به دست عمّال خلیفه گرفتار شد و به زندان افتاد و در 24 ذی‏قعده سال 309 پس از هفت ماه محاکمه، علمای شرع او را مرتد و خارج از دین اسلام شمردند و به فرمان مقتدر خلیفه و وزیر او حامد بن عباس به دار آویخته شد و سپس جسد او را به آتش کشیدند و سرش را بر بالای جسر بغداد آویزان کردند. <ref> مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 شمسی، چاپ اول، ص 162</ref>