معنای مومن و مسلم در قرآن و روایات: تفاوت میان نسخه‌ها

الف - در قرآن کریم خطاباتی که بصورت یا ایها الذین آمنوا آمده است مراد از آن مطلق کسانی هستند که اسلام را بعنوان دین برگزیده‌اند اعم از آنکه از مرتبه نازله ایمان برخوردار باشند و یا اینکه در مراتب برتری قرار داشته باشند.

آیاتی که ایمان را دارای مراتب می‌داند نیز نافی اصطلاحی است که فقیهان نسبت به این واژه برگزیده اند:  

یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا آمِنُوا بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ وَالْکِتَابِ الَّذِی نَزَّلَ عَلَىٰ رَسُولِهِ وَالْکِتَابِ الَّذِی أَنْزَلَ مِنْ قَبْلُ - <ref>سوره نساء آیه 136</ref>  

إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذِینَ إِذَا ذُکِرَ اللَّهُ وَجِلَتْ قُلُوبُهُمْ وَإِذَا تُلِیَتْ عَلَیْهِمْ آیَاتُهُ زَادَتْهُمْ إِیمَانًا وَعَلَى رَبِّهِمْ یَتَوَکَّلُونَ <ref>انفال 2</ref>  

حمران بن أعین، عن أبی جعفر ( علیه السلام ) قال: سمعته یقول: الایمان ما استقرّ فی القلب، وأفضى به إلى الله، وصدّقه العمل بالطاعة إلى الله، والتسلیم لأمر الله، والاسلام ما ظهر من قول أو فعل، وهو الذی علیه عامّة الناس من الفرق کلّها، وبه حقنت الدماء، وعلیه جرت المواریث، وجاز النکاح، واجتمعوا على الصلاة والزکاة والصوم والحجّ، فخرجوا بذلک من الکفر، وأُضیفوا إلى الایمان والاسلام لا یشارک الایمان، والایمان یشارک الاسلام، وهما فی القول والفعل یجتمعان، کما صارت الکعبة فی المسجد، والمسجد لیس فی الکعبة، وکذلک الایمان یشرک الاسلام، والاسلام لا یشرک الایمان، وقد قال الله تعالى ( قالت الأعراب آمنّا قل لم تؤمنوا ولکن قولوا أسلمنا ولمّا یدخل الایمان فی قلوبکم فقول الله عزّ وجلّ أصدق القول.

قلت: فهل للمؤمن فضل على المسلم فی شیء من الفضائل والأحکام والحدود وغیر ذلک ؟ فقال: لا، هما یجریان فی ذلک مجرى واحد، ولکن للمؤمن فضل على المسلم فی أعمالهما وما یتقرّبان به إلى الله تعالى.

قلت: ألیس الله تعالى یقول: من جاء بالحسنة فله عشر أمثالها ) وزعمت أنّهما یجتمعان على الصلاة والزکاة والصوم والحجّ مع المؤمن.

قال: ألیس قد قال الله تعالى: ( فیضاعفه له أضعافاً کثیرة ) فالمؤمنون هم الذین یضاعف الله تعالى لهم حسناتهم لکلّ حسنة سبعون ضعفاً، فهذا فضل المؤمن ( 5 )، ویزیده الله فی حسناته على قدر صحّة ایمانه أضعافاً کثیرة، ویفعل الله بالمؤمنین ما یشاء من الخیر.

قلت: أرأیت من دخل فی الاسلام ألیس هو داخلاً فی الایمان ؟ فقال: لا،ولکنّه قد أُضیف إلى الایمان وخرج من الکفر –الحدیث- <ref>کافی ج 2ص 26</ref>   

بر این اساس تمام کسانی که اظهار اسلام می‌کنند حتی اگر قلبا مخالف ان باشند در فرهنگ دینی مسلمان شمرده می‌شوند و تنها کسانی که اظهار مخالفت با اسلام نموده‌اند حکم به کفر آنان خواهد شد.   

3- روایت مذکور  بیانگر این است که ایمان و اسلام دارای مراتبند.  از اینرو به کسانی که حتی مرتبه نازله ایندو را دارا هستند اطلاق اسلام و مومن بر آنان صحیح خواهد بود  

أما أولا فلأن الأئمة لا یقولون بما لا یقول به الله تعالى ورسوله صلى الله علیه وآله کما هو من أصول المذهب، وتدل علیه الروایات فلا یکون الایمان عند الله ورسوله صلى الله علیه وآله غیر ما عند الأئمة ( ع ).

وأما ثانیا فلأن الایمان کان قبل نصب رسول الله صلى الله علیه وآله علیا علیه السلام للولایة عبارة عن التصدیق بالله ورسوله، ولم یکن قبل نصبه أو قبل وفاته على احتمال مورد التکلیف الناس ومن الأرکان المتوقف على الاعتقاد بها الایمان، لعدم الموضوع له، وإما بعد نصبه أو بعد وفاته صلى الله علیه وآله صارت الولایة والإمامة من أرکانه، فقوله تعالى: إنما المؤمنون إخوة هو جعل الأخوة بین المؤمنین الواقعیین غایة الأمر أن فی زمان رسول الله صلى الله علیه وآله کان غیر المنافق مؤمنا واقعا لایمانه بالله ورسوله صلى الله علیه وآله، وبعد ذلک کان المؤمن الواقعی من قبل الولایة وصدقها أیضا،

فیکون خطاب یا أیها المؤمنون متوجها إلى المؤمنین الواقعیین وإن اختلفت أرکانه بحسب الأزمان، من غیر أن یکون الخطاب من أول الأمر متوجها إلى الشیعة حتى یستبعد، سیما إذا کان المراد بالمؤمن الشیعة الإمامیة الاثنی عشریة.<ref>المکاسب المحرمه ج 1ص 376-377</ref>