احزاب و جنبش های سیاسی یمن: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳۸: | خط ۳۸: | ||
حزب اصلاح در 13 سپتامبر سال 1990 توسط عبدالله بن حسین الاحمر، شیخ المشایخ اتحادیه قبایلی حاشد تأسیس شد (خسروشاهی، 1392 : 65). عبدالله بن حسین الاحمر رهبری آن را از زمان تأسیس به عهده داشته و در دوره علی عبدالله صالح، همواره رئیس پارلمان بود تامنعکس کننده نزدیکی این گروه به عبدالله صالح باشد. عبدالله بن حسین که از زمان جنگ داخلی یک شخصیت برجسته به شمار میرفت، برای مد تها رابطه مستقلی با عربستان داشت و در یمن واسطه نفوذ مالی و سیاسی ریاض شناخته می شد لذا روابط شیخ عبدالله به موازات روابط خارجی | حزب اصلاح در 13 سپتامبر سال 1990 توسط عبدالله بن حسین الاحمر، شیخ المشایخ اتحادیه قبایلی حاشد تأسیس شد (خسروشاهی، 1392 : 65). عبدالله بن حسین الاحمر رهبری آن را از زمان تأسیس به عهده داشته و در دوره علی عبدالله صالح، همواره رئیس پارلمان بود تامنعکس کننده نزدیکی این گروه به عبدالله صالح باشد. عبدالله بن حسین که از زمان جنگ داخلی یک شخصیت برجسته به شمار میرفت، برای مد تها رابطه مستقلی با عربستان داشت و در یمن واسطه نفوذ مالی و سیاسی ریاض شناخته می شد لذا روابط شیخ عبدالله به موازات روابط خارجی | ||
رئیس جمهور قرار داشت (هینه بوش و احتشامی، 1390 : 479 ). | رئیس جمهور قرار داشت (هینه بوش و احتشامی، 1390 : 479 ). | ||
===حزب الرشاد السلفی (حزب سلفی رشاد)=== | ===[[حزب الرشاد السلفی (حزب سلفی رشاد)]]=== | ||
حزبی است که در سال 2012 تأسیس شده و عملاً نمایندگی سلف یهای یمن را بر عهده دارد.رهبر آن «محمد موسی العامری » هست که به مسائل دینی و اسلامی تأکید دارد. حزب الرشاد یک جریان سنت گرای دینی در یمن است. دبیر کل فعلی این حزب شخصی است به نام الوهاب | حزبی است که در سال 2012 تأسیس شده و عملاً نمایندگی سلف یهای یمن را بر عهده دارد.رهبر آن «محمد موسی العامری » هست که به مسائل دینی و اسلامی تأکید دارد. حزب الرشاد یک جریان سنت گرای دینی در یمن است. دبیر کل فعلی این حزب شخصی است به نام الوهاب | ||
الحمیقانی. | الحمیقانی. | ||
نسخهٔ ۳۰ دسامبر ۲۰۲۰، ساعت ۱۴:۳۳
احزاب سیاسی در یمن در کمتر از یک قرن گذشته، دوران پر فراز و نشیب بسیاری را پشت سر گذاشته‌اند. اکثر احزاب قدیمی و تاریخی یمن با توجه به قبضه شدن قدرت داخلی آن‌ها توسط شخصیت‌های قدیمی که همچنان رؤیای نیل به قدرت را در ذهن خود می‌پرورانند، اجازه حضور و خودنمایی جوانان و ساختارهای نوپای تأثیرگذار بر جامعه یمن را در داخل احزاب خود نمی‌دهند زیرا آنان را همچنان تهدیدی برای منافع خود می‌دانند. فراز و نشیب‌های بسیار در حیات احزاب و گروه‌های سیاسی نیز به سبب ساختار و تحولات سیاسی در دوره‌های زمانی مختلف بوده است که با تقسیم تحولات سیاسی به سه دوره زمانی ذیل تلاش شده تا علل این فراز و نشیب‌ها تبیین گردد.
دوره های زمانی تحولات سیاسی یمن
دوره نخست
در این دوره که از دهه 40 تا دهه 50 قرن بیستم به طول انجامید، ساختار سیاسی کشور یمن پادشاهی بود. زیدی‌ها از حدود 898 میلادی تا سال 1962 در مسند پادشاهی یمن قرار داشتند. آخرین پادشاه زیدی محمد البدر بود که بر اثر کودتای جمهوری‌خواهان در سال 1962 حکومت پادشاهی خود را از دست داد. در این دوره احزابی همچون احرار، اتحاد یمن، امربه‌معروف و نهی از منکر، اتحادیه خلق، اتحادیه فرزندان جنوب، حزب بعث و جنبش ناسیونالیست‌های عرب در جنوب یمن تشکیل شده و فعالیت خود را آغاز کردند. در این دوره گروه‌ها و احزاب سیاسی بدون محدودیت‌های سیاسی توانستند کنش‌های سیاسی خود را در یمن شروع کنند.
دوره دوم
در دوره دوم تحولات سیاسی، احزاب و گروه‌های سیاسی با سرنگونی سلسله پادشاهی زیدیه در سال 1962 توسط جمهوری‌خواهان مورد حمایت مصر، تحت‌فشار قرار گرفتند. رویکرد استبدادی که توسط عبدالله السلال در یمن حکم‌فرما شده بود، موجب سرکوبی احزاب و گروه‌های سیاسی شد تا آنان فعالیت‌های خود را به‌صورت زیرزمینی دنبال کنند. این دوره که از اوایل دهه 60 آغاز شده بود تا پایان دهه 80 ادامه یافت.
دوره سوم
دوره سوم شامل زمان اتحاد یمن شمالی و یمن جنوبی در سال 1990 بود. رئیس یمن متحد شده علی عبدالله صالح بود که سعی می‌کرد با صدور اجازه تأسیس و فعالیت احزاب سیاسی در یمن، خود را طرفدار آزادی‌های سیاسی معرفی کند. عبدالله صالح با صدور فرمان برگزاری انتخابات محلی، ریاست جمهوری و پارلمانی و مدیریت این انتخابات، باعث شد تا احزاب حاکم به رهبری خودش به پیروزی برسند، بعد آن را آزادی و فعالیت‌های سیاسی احزاب در قالب دموکراسی معرفی می‌کرد.
در حال حاضر احزاب سیاسی در یمن نیز همانند سایر کشورهای عربی به سه دسته کلی، اسلام‌گرا، ناسیونالیست و چپ‌گرا تقسیم می‌شوند که در این جزوه به مهم‌ترین و در دسترس‌ترین آنان پرداخته می‌شود.احزاب و جنبش های سیاسی یمن
احزاب چپ گراسیاسی یمن
حزب المؤتمر الشعبی العام(حزب کنگره عمومی خلق)
این حزب در آگوست سال 1982 در یمن شمالی تأسیس شده و به فعالیت پرداخت. تأسیس آن به سبب تصمیمی جهت در برگرفتن تمام گرای شهای سیاسی در جمهوری عربی یمن سابق بود. این حزب همانند سازمانی که تمام احزاب و نیروهای سیاسی مختلف در آن جمع شوند شکل گرفت.
حزب البعث العربی الإشتراکی (حزب سوسیالیست بعث عربی)
احزاب بعث با دو شاخه کشوری و فرامرزی خود جزو احزابی هستند که همواره در حیات سیاسی یمن فعال بوده اند. حزب بعث دو قسم دارد. یک قسم آن را متفکران ملی و سازمانی در بغداد تشکیل می دهند و قسم دیگر آن را متفکران ملی و سازمانی دمشق رهبری می کنند. اخبار و اطلاعاتی که از حزب بعث در یمن منتشر می شود معمولا به فعالی تهای تخریبی آن اشاره دارد.
حزب البعث العربی الإشتراکی (حزب سوسیالیست بعث عربی)
احزاب بعث با دو شاخه کشوری و فرامرزی خود جزو احزابی هستند که همواره در حیات سیاسی یمن فعال بوده اند. حزب بعث دو قسم دارد. یک قسم آن را متفکران ملی و سازمانی در بغداد تشکیل می دهند و قسم دیگر آن را متفکران ملی و سازمانی دمشق رهبری می کنند. اخبار و اطلاعاتی که از حزب بعث در یمن منتشر می شود معمولا به فعالی تهای تخریبی آن اشاره دارد.
الحزب الإشتراکی الیمنی (حزب سوسیالیست یمن)
حزب سوسیالیست یمن در سال 1978 که بسیاری از گرو ههای سیاسی، احزاب و تشکل ها به نوعی به همدیگر نزدیک شده بودند تأسیس گردید. ریشه های این حزب به جنبش ملی گرایان عرب که در سال 1948 در بیروت شکل گرفت می رسد. در سال 1978 در امتداد جبهه ملی گرایی عرب و گروه های چپ و با اعتقاد به اندیشه سوسیالیسم در یمن شکل گرفت. در این بازه زمانی درگیر یهای حزبی بنیان های فکری و سازمانی و مردمی را تضعیف کرده بود. همچنین قتل عام مردم در تاریخ 13 ژانویه 1986 در جنوب یمن نقش بسیار مهم و تأثیرگذاری در تفکیک مبانی حزب و تضعیف جایگاه رهبری آن در جمهوری دموکراتیک مردمی یمن داشت.
احزاب ناسیونالیست
در بخش احزاب ناسیونالیست هم باید به احزابی همچون تشکل وحدت ملی ناصری )تجمع الوحدة القومیة الناصریة(و رویکرد ناصری الاتجاه الناصری( که در سال 1959 تأسیس شد اشاره نمود. همچنین چند حزب ناصری کوچک نیز در این کشور فعالیت می کنند که حضور آ نها بسیار محدود و در حد مناطق محدود یمن است. ساختاری همچون حزب وحدت ملی ناصری در بهترین شرایط خود در سال 1997 تنها سه کرسی پارلمان را به دست آورد.
تشکل نوین احزاب یمن
در تاریخ 27 سپتامبر 2014 چند حزب یمنی همچون حزب جوانان توسعه دموکراتیک، حزب جمهوری، حزب عدالت و آزادی و چند حزب دیگر این تشکل را به وجود آوردند.
تجمع اللقاء المشترک (ائتلاف دیدار مشترک)
ائتلاف دیدار مشترک که از آن به لقاء مشترک یاد می شود، با ائتلاف پنج حزب مخالف دولت علی عبدالله صالح یعنی حزب سوسیالیست یمن (الحزب الإشتراکی الیمنی)، تجمع اصلاحات یمن (التجمع الیمنی للاصلاح)(که از آن به حزب اصلاح یا الاصلاح یاد می شود)، حزب ناصری (الحزب الناصر)، حزب بعث (الحزب البعثی) و حزب حق (حزب الحق) تشکیل شد. اهمیت حضور این احزاب بزرگ و کوچک در ائتلاف دیدار مشترک بدان جهت بود که همگرایی مخالفان عبدالله صالح با گرایشها و سلایق مختلف به نمایش در می آمد.
الإصلاح(اصلاح)
حزب اصلاح در 13 سپتامبر سال 1990 توسط عبدالله بن حسین الاحمر، شیخ المشایخ اتحادیه قبایلی حاشد تأسیس شد (خسروشاهی، 1392 : 65). عبدالله بن حسین الاحمر رهبری آن را از زمان تأسیس به عهده داشته و در دوره علی عبدالله صالح، همواره رئیس پارلمان بود تامنعکس کننده نزدیکی این گروه به عبدالله صالح باشد. عبدالله بن حسین که از زمان جنگ داخلی یک شخصیت برجسته به شمار میرفت، برای مد تها رابطه مستقلی با عربستان داشت و در یمن واسطه نفوذ مالی و سیاسی ریاض شناخته می شد لذا روابط شیخ عبدالله به موازات روابط خارجی رئیس جمهور قرار داشت (هینه بوش و احتشامی، 1390 : 479 ).
حزب الرشاد السلفی (حزب سلفی رشاد)
حزبی است که در سال 2012 تأسیس شده و عملاً نمایندگی سلف یهای یمن را بر عهده دارد.رهبر آن «محمد موسی العامری » هست که به مسائل دینی و اسلامی تأکید دارد. حزب الرشاد یک جریان سنت گرای دینی در یمن است. دبیر کل فعلی این حزب شخصی است به نام الوهاب الحمیقانی.