سوره یوسف: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - '=پانویس=↵{{پانویس|2}}↵↵[[رده:' به '== پانویس == {{پانویس}} [[رده:') |
جز (تمیزکاری) |
||
| خط ۲۸: | خط ۲۸: | ||
</div> | </div> | ||
'''سوره یوسف''' به خاطر بیان یک پارچه و مشروح داستان [[حضرت یوسف]] و سرگذشت او با پدر و برادرانش، یوسف نامگذاری شده است. از لحاظ اندازه و حجم از سوره‌های متوسط و مئون است، و ششمین سوره‌ای است که با حروف مقطعه [ الر ] آغاز می‌شود. این سوره با 111 آیه که یکصد آیه آن به داستان حضرت یوسف(ع) اختصاص دارد. داستان حضرت یوسف(ع) در این سوره از نوجوانی | '''سوره یوسف''' به خاطر بیان یک پارچه و مشروح داستان [[حضرت یوسف]] و سرگذشت او با پدر و برادرانش، یوسف نامگذاری شده است. از لحاظ اندازه و حجم از سوره‌های متوسط و مئون است، و ششمین سوره‌ای است که با حروف مقطعه [الر] آغاز می‌شود. این سوره با 111 آیه که یکصد آیه آن به داستان حضرت یوسف(ع) اختصاص دارد. داستان حضرت یوسف(ع) در این سوره از نوجوانی آغاز و با حکومت او در [[مصر]] پایان می‌یابد. | ||
=علت نامگذاری= | =علت نامگذاری= | ||
«سوره يوسف»؛ سبب نام‌گذارى آن به يوسف، آيه چهار به بعد است كه اغلب دربارۀ زندگى حضرت يوسف(ع) | «سوره يوسف»؛ سبب نام‌گذارى آن به يوسف، آيه چهار به بعد است كه اغلب دربارۀ زندگى حضرت يوسف(ع) سخن مى گويد. اين نام بيش از بيست بار در اين سوره به | ||
كار رفته است<ref>تفسير قرآن مهر، ج 10، ص 21.</ref>. | كار رفته است<ref>تفسير قرآن مهر، ج 10، ص 21.</ref>. | ||
| خط ۵۷: | خط ۵۷: | ||
[[ابوبصير]] از [[امام صادق(ع)]] روايت كرده كه فرمود: «كسى كه در هر شب يا در هر روز سوره يوسف را بخواند روز قيامت خداوند او را به زيبايى و جمال يوسف(ع) محشور فرمايد، و از هراس آن روز در امان باشد و در ميان بندگان شايسته خدا ممتاز باشد و نيز فرمود: اين سوره در تورات نوشته شده است<ref>ترجمه تفسير مجمع‌البيان، ج 12، ص 155.</ref>». | [[ابوبصير]] از [[امام صادق(ع)]] روايت كرده كه فرمود: «كسى كه در هر شب يا در هر روز سوره يوسف را بخواند روز قيامت خداوند او را به زيبايى و جمال يوسف(ع) محشور فرمايد، و از هراس آن روز در امان باشد و در ميان بندگان شايسته خدا ممتاز باشد و نيز فرمود: اين سوره در تورات نوشته شده است<ref>ترجمه تفسير مجمع‌البيان، ج 12، ص 155.</ref>». | ||
اسماعيل‌بن‌أبى‌زياد از امام صادق(ع) از پدرانش از [[رسول خدا(ص)]] روايت كرده كه فرمود: «زنان خود را در غرفه ها (و طبقات فوقانى ساختمان) جاى ندهيد، و نوشتن و سوره يوسف را بدانها تعليم نكنيد<ref>در تفسير نمونه آمده است که: اسناد اين روايات روي‌هم رفته چندان قابل اعتماد نيست و به علاوه در بعضى از روايات عكس اين مطلب ديده مى شود و در آن تشويق به تعليم اين سوره به خانواده ها شده است از اين گذشته دقت در آيات اين سوره نشان مى دهد كه نه تنها هيچ نقطه منفى براى زنان در آن وجود ندارد بلكه ماجراى زندگى آلوده همسر عزيز مصر درس عبرتى است براى همه آنهايى كه گرفتار وسوسه هاى شيطانى مى شوند.</ref> ، بلكه ريسندگى و سوره نور را تعليم‌شان كنيد<ref>رجمه تفسير مجمع‌البيان، ج 12، ص 155.</ref>». | اسماعيل‌بن‌أبى‌زياد از امام صادق(ع) از پدرانش از [[رسول خدا(ص)]] روايت كرده كه فرمود: «زنان خود را در غرفه ها (و طبقات فوقانى ساختمان) جاى ندهيد، و نوشتن و سوره يوسف را بدانها تعليم نكنيد<ref>در تفسير نمونه آمده است که: اسناد اين روايات روي‌هم رفته چندان قابل اعتماد نيست و به علاوه در بعضى از روايات عكس اين مطلب ديده مى شود و در آن تشويق به تعليم اين سوره به خانواده ها شده است از اين گذشته دقت در آيات اين سوره نشان مى دهد كه نه تنها هيچ نقطه منفى براى زنان در آن وجود ندارد بلكه ماجراى زندگى آلوده همسر عزيز مصر درس عبرتى است براى همه آنهايى كه گرفتار وسوسه هاى شيطانى مى شوند.</ref>، بلكه ريسندگى و سوره نور را تعليم‌شان كنيد<ref>رجمه تفسير مجمع‌البيان، ج 12، ص 155.</ref>». | ||
=محل و زمان و فضای نزول= | =محل و زمان و فضای نزول= | ||
سوره یوسف در [[مكه]] [[نازل]] شده، ولى معدل از [[ابن عباس]] نقل كرده كه گفته است: چهار آيه آن در [[مدينه]] نازل شده و ما بقى در مكه، و آن چهار آيه عبارت است از سه آيه اول سوره، و چهارم آيه «لَقَدْ كانَ فِی يُوسُفَ وَ إِخْوَتِهِ آياتٌ لِلسَّائِلِينَ»<ref>ترجمه تفسير مجمع‌البيان، ج 12، ص 155.</ref>. | سوره یوسف در [[مكه]] [[نازل]] شده، ولى معدل از [[ابن عباس]] نقل كرده كه گفته است: چهار آيه آن در [[مدينه]] نازل شده و ما بقى در مكه، و آن چهار آيه عبارت است از سه آيه اول سوره، و چهارم آيه «لَقَدْ كانَ فِی يُوسُفَ وَ إِخْوَتِهِ آياتٌ لِلسَّائِلِينَ»<ref>ترجمه تفسير مجمع‌البيان، ج 12، ص 155.</ref>. | ||
سوره يوسف در سال يازدهم [[بعثت]] در مکه نازل شده است<ref>آشنايی با | سوره يوسف در سال يازدهم [[بعثت]] در مکه نازل شده است<ref>آشنايی با سوره‌ها، ص 44</ref>. | ||
مروى است كه يهود از رسول اكرم(ص) كه در مكّه بود پرسش كردند يا كسی را نزد آن حضرت فرستادند كه از او درباره پيامبرى پرسش كند كه در [[شام]] بود و پسرش به [[مصر]] رفت و او آنقدر گريه كرد كه كور شد، خداوند در جواب آنها سوره يوسف را به همان قسم كه در [[تورات]] است بلكه دقيقتر و محكمتر يكجا نازل فرمود<ref>تفسير خسروى، ج 4، ص 358</ref>. | مروى است كه يهود از رسول اكرم(ص) كه در مكّه بود پرسش كردند يا كسی را نزد آن حضرت فرستادند كه از او درباره پيامبرى پرسش كند كه در [[شام]] بود و پسرش به [[مصر]] رفت و او آنقدر گريه كرد كه كور شد، خداوند در جواب آنها سوره يوسف را به همان قسم كه در [[تورات]] است بلكه دقيقتر و محكمتر يكجا نازل فرمود<ref>تفسير خسروى، ج 4، ص 358</ref>. | ||
| خط ۶۹: | خط ۶۹: | ||
سوره يوسف با حروف مقطعه شروع شده است و از سور رائيات است(سوره های يونس و هود و يوسف و إبراهيم و حجر را رائيات يا راآت می نامند.) | سوره يوسف با حروف مقطعه شروع شده است و از سور رائيات است(سوره های يونس و هود و يوسف و إبراهيم و حجر را رائيات يا راآت می نامند.) | ||
ابن مردويه از [[مالک‌ابن‌انس]] روايت کرده است که پيامبر(ص) فرمودند:«خداوند از رائيات تا طواسين را به جای انجيل به من عطا کرده است<ref>فتح القدير، ج 2، ص 479.</ref>.» | ابن مردويه از [[مالک‌ابن‌انس]] روايت کرده است که پيامبر(ص) فرمودند:«خداوند از رائيات تا طواسين را به جای انجيل به من عطا کرده است<ref>فتح القدير، ج 2، ص 479.</ref>.» (رائيات سوره هايی هستند که با «الر» و طواسين سوره هايی هستند که با «طس» و «طسم» شروع شده اند) | ||
سوره يوسف جزو سور مئين (صد آيه ای ها) است [[ابن قتيبه]] می گويد سور مئين سوره هايی هستند که بعد از سور طوال آمده اند علت نامگذاری اين سوره ها به مئين نزديک بودن تعداد آيه های اين سوره ها به عدد صد می باشد<ref>زاد المسير فى علم التفسير، ج 4، ص 141</ref>. گفته شده اين سوره ها عبارتند از «بنی إسرائيل، كهف، مريم، طه، | سوره يوسف جزو سور مئين (صد آيه ای ها) است [[ابن قتيبه]] می گويد سور مئين سوره هايی هستند که بعد از سور طوال آمده اند علت نامگذاری اين سوره ها به مئين نزديک بودن تعداد آيه های اين سوره ها به عدد صد می باشد<ref>زاد المسير فى علم التفسير، ج 4، ص 141</ref>. گفته شده اين سوره ها عبارتند از «بنی إسرائيل، كهف، مريم، طه، أنبياء، حج ومؤمنون<ref>دراسة حول القرآن الکريم، ص ۳۷</ref>». برخی ديگر نيز سور مئين را سوره های «توبه، نحل، هود، يوسف، کهف، بنی اسرائيل، انبياء، طه، مؤمنون، شعراء و صافات» ذکر کرده اند<ref>التمهيد فی علوم القرآن، ج1، ص313.</ref>. | ||
روايتى است كه از رسول خدا(ص) نقل شده كه فرمود: خداوند هفت سوره طوال را به جاى تورات و سوره هاى مئين را به جاى [[انجيل]] و سوره هاى مثانى را به جاى [[زبور]] به من داد، و پروردگارم مرا با دادن سوره هاى مفصّل فزونى بخشيد<ref>جامع البيان فى تفسير القرآن، ج 1، ص 34.</ref>. | روايتى است كه از رسول خدا(ص) نقل شده كه فرمود: خداوند هفت سوره طوال را به جاى تورات و سوره هاى مئين را به جاى [[انجيل]] و سوره هاى مثانى را به جاى [[زبور]] به من داد، و پروردگارم مرا با دادن سوره هاى مفصّل فزونى بخشيد<ref>جامع البيان فى تفسير القرآن، ج 1، ص 34.</ref>. | ||
نسخهٔ ۵ دسامبر ۲۰۲۲، ساعت ۰۲:۵۹
| نام | سوره یوسف |
|---|---|
| شماره سوره | ۱۲ |
| جزء | ۱۲ و ۱۳ |
| ترتیب نزول | ۵۳ |
| مکی/مدنی | مکی |
| تعداد آیات | ۱۱۱ |
| تعداد کلمات | ۱۷۹۵ |
| تعداد حروف | ۷۳۰۵ |
سوره یوسف به خاطر بیان یک پارچه و مشروح داستان حضرت یوسف و سرگذشت او با پدر و برادرانش، یوسف نامگذاری شده است. از لحاظ اندازه و حجم از سوره‌های متوسط و مئون است، و ششمین سوره‌ای است که با حروف مقطعه [الر] آغاز می‌شود. این سوره با 111 آیه که یکصد آیه آن به داستان حضرت یوسف(ع) اختصاص دارد. داستان حضرت یوسف(ع) در این سوره از نوجوانی آغاز و با حکومت او در مصر پایان می‌یابد.
علت نامگذاری
«سوره يوسف»؛ سبب نام‌گذارى آن به يوسف، آيه چهار به بعد است كه اغلب دربارۀ زندگى حضرت يوسف(ع) سخن مى گويد. اين نام بيش از بيست بار در اين سوره به كار رفته است[۱].
«سوره أحسن القصص»؛ جهت نام‌گذارى آن به «أحسن القصص: بهترين داستانها» آن است كه مشتمل بر: ياد حاسد و محسود، مالك و مملوك، شاهد و مشهود، عاشق و معشوق، حبس و رهاسازى، زندان و رهايى، و حاصلخيزى و خشكسالى، و امور بسيار ديگرى كه بيان آنها از توان افراد بشر خارج است، مى باشد[۲].
اهداف و آموزه‌ها
اهداف اساسى سوره يوسف عبارت اند از:
بيان ولايت خدا بر بنده خويش، و اين كه چگونه او را از محبت خود لبريز كرده و تربيت و سرپرستى مى كند[۳] و نجات مى دهد؛ بيان داستان حضرت يوسف عليه‌السلام و آموزه هاى تربيتى آن[۴].
محتوا و موضوعات
محتواى سوره يوسف بر خلاف سوره هاى ديگر قرآن همگى به هم پيوسته و بيان فرازهاى مختلف يك داستان است، كه در بيش از ده بخش با بيان فوق العاده گويا، جذاب، فشرده، عميق و مهيج آمده است.
گر چه داستان‌پردازان بى هدف، و يا آنها كه هدفهاى پست و آلوده اى دارند سعى كرده اند از اين سرگذشت آموزنده يك داستان عشقى محرك براى هوسبازان بسازند و چهره واقعى يوسف(ع) و سرگذشت او را مسخ كنند، و حتى در شكل يك فيلم عشقى به روى پرده سينما بياورند ولى قرآن كه همه چيزش الگو و اسوه است، در لابلاى اين داستان عاليترين درسهاى عفت و خويشتن دارى و تقوى و ايمان و تسلط بر نفس را منعكس ساخته آن چنان كه هر انسانى هر چند، بارها آن را خوانده باشد باز به هنگام خواندنش بى اختيار تحت تاثير جذبه هاى نيرومندش قرار مى گيرد.
و به همين جهت قرآن نام «احسن القصص: بهترين داستانها» را بر آن گذارده است، و در آن براى اولواالالباب (صاحبان مغز و انديشه) عبرتها بيان كرده است[۵].
فضائل، خواص و ثواب قرائت
ابى‌بن‌كعب از پيامبراسلام(ص) روايت كرده كه فرمود: «به بردگانتان سوره يوسف را تعليم كنيد كه هر مسلمانى اين سوره را بخواند و به خاندان و بردگان خود آن را ياد بدهد خداوند سختيهاى مرگ را بر وى آسان گرداند، و نيرويى به وى دهد كه نسبت به هيچ مسلمانى حسد نبرد».
ابوبصير از امام صادق(ع) روايت كرده كه فرمود: «كسى كه در هر شب يا در هر روز سوره يوسف را بخواند روز قيامت خداوند او را به زيبايى و جمال يوسف(ع) محشور فرمايد، و از هراس آن روز در امان باشد و در ميان بندگان شايسته خدا ممتاز باشد و نيز فرمود: اين سوره در تورات نوشته شده است[۶]».
اسماعيل‌بن‌أبى‌زياد از امام صادق(ع) از پدرانش از رسول خدا(ص) روايت كرده كه فرمود: «زنان خود را در غرفه ها (و طبقات فوقانى ساختمان) جاى ندهيد، و نوشتن و سوره يوسف را بدانها تعليم نكنيد[۷]، بلكه ريسندگى و سوره نور را تعليم‌شان كنيد[۸]».
محل و زمان و فضای نزول
سوره یوسف در مكه نازل شده، ولى معدل از ابن عباس نقل كرده كه گفته است: چهار آيه آن در مدينه نازل شده و ما بقى در مكه، و آن چهار آيه عبارت است از سه آيه اول سوره، و چهارم آيه «لَقَدْ كانَ فِی يُوسُفَ وَ إِخْوَتِهِ آياتٌ لِلسَّائِلِينَ»[۹]. سوره يوسف در سال يازدهم بعثت در مکه نازل شده است[۱۰]. مروى است كه يهود از رسول اكرم(ص) كه در مكّه بود پرسش كردند يا كسی را نزد آن حضرت فرستادند كه از او درباره پيامبرى پرسش كند كه در شام بود و پسرش به مصر رفت و او آنقدر گريه كرد كه كور شد، خداوند در جواب آنها سوره يوسف را به همان قسم كه در تورات است بلكه دقيقتر و محكمتر يكجا نازل فرمود[۱۱].
ويژگي
سوره يوسف با حروف مقطعه شروع شده است و از سور رائيات است(سوره های يونس و هود و يوسف و إبراهيم و حجر را رائيات يا راآت می نامند.)
ابن مردويه از مالک‌ابن‌انس روايت کرده است که پيامبر(ص) فرمودند:«خداوند از رائيات تا طواسين را به جای انجيل به من عطا کرده است[۱۲].» (رائيات سوره هايی هستند که با «الر» و طواسين سوره هايی هستند که با «طس» و «طسم» شروع شده اند)
سوره يوسف جزو سور مئين (صد آيه ای ها) است ابن قتيبه می گويد سور مئين سوره هايی هستند که بعد از سور طوال آمده اند علت نامگذاری اين سوره ها به مئين نزديک بودن تعداد آيه های اين سوره ها به عدد صد می باشد[۱۳]. گفته شده اين سوره ها عبارتند از «بنی إسرائيل، كهف، مريم، طه، أنبياء، حج ومؤمنون[۱۴]». برخی ديگر نيز سور مئين را سوره های «توبه، نحل، هود، يوسف، کهف، بنی اسرائيل، انبياء، طه، مؤمنون، شعراء و صافات» ذکر کرده اند[۱۵].
روايتى است كه از رسول خدا(ص) نقل شده كه فرمود: خداوند هفت سوره طوال را به جاى تورات و سوره هاى مئين را به جاى انجيل و سوره هاى مثانى را به جاى زبور به من داد، و پروردگارم مرا با دادن سوره هاى مفصّل فزونى بخشيد[۱۶].
سوره يوسف داستانى ترين سوره قرآن مى باشد كه در هشتادوهشت درصد آن آموزه هاى زندگانى حضرت يوسف(ع) بيان شده است. داستان اين سوره از طولانى ترين و شيرين ترين داستان هاى قرآنى به شمار مى آيد.
در برخى احاديث آمده است: اين سوره را به زنان آموزش ندهيد و سوره نور را كه مشتمل بر آيات حجاب است، به آنان آموزش دهيد، ولى اسناد اين روايات چندان قابل اعتماد نيست و در برخى احاديث نيز عكس اين مطلب ديده مى شود؛ يعنى تشويق شده كه اين سوره را به خانواده ها آموزش دهيد. آرى، ماجراى زندگى آلوده همسر عزيز مصر و پاكدامنى و عفت يوسف، آموزه هايى گران بها براى هر مرد و زن است[۱۷].
منبع
برگرفته از سایت سوره یوسف - پایگاه جامع قرآنhttps://quran.inoor.ir
پانویس
- ↑ تفسير قرآن مهر، ج 10، ص 21.
- ↑ رجمه الإتقان فى علوم‌القرآن، ج 2، ص 515.
- ↑ تفسير الميزان، ج 11، ابتداى تفسير سوره يوسف عليه‌السلام
- ↑ تفسير قرآن مهر، ج 10، ص 22
- ↑ تفسير نمونه، ج 9، ص 293.
- ↑ ترجمه تفسير مجمع‌البيان، ج 12، ص 155.
- ↑ در تفسير نمونه آمده است که: اسناد اين روايات روي‌هم رفته چندان قابل اعتماد نيست و به علاوه در بعضى از روايات عكس اين مطلب ديده مى شود و در آن تشويق به تعليم اين سوره به خانواده ها شده است از اين گذشته دقت در آيات اين سوره نشان مى دهد كه نه تنها هيچ نقطه منفى براى زنان در آن وجود ندارد بلكه ماجراى زندگى آلوده همسر عزيز مصر درس عبرتى است براى همه آنهايى كه گرفتار وسوسه هاى شيطانى مى شوند.
- ↑ رجمه تفسير مجمع‌البيان، ج 12، ص 155.
- ↑ ترجمه تفسير مجمع‌البيان، ج 12، ص 155.
- ↑ آشنايی با سوره‌ها، ص 44
- ↑ تفسير خسروى، ج 4، ص 358
- ↑ فتح القدير، ج 2، ص 479.
- ↑ زاد المسير فى علم التفسير، ج 4، ص 141
- ↑ دراسة حول القرآن الکريم، ص ۳۷
- ↑ التمهيد فی علوم القرآن، ج1، ص313.
- ↑ جامع البيان فى تفسير القرآن، ج 1، ص 34.
- ↑ تفسير نمونه، ج 9، ص 297.