۴٬۹۳۳
ویرایش
جز
تمیزکاری
جز (جایگزینی متن - 'آنها' به 'آنها') |
جز (تمیزکاری) |
||
| خط ۴۰: | خط ۴۰: | ||
</div> | </div> | ||
'''آیت‌الله سید محسن طباطبایی حکیم''' (۱۳۹۰-۱۳۰۶ ق)، از علماى مجاهد [[شیعه]] و از شاگردان میرزای نائینى بود. فقیه، اصولی، مرجع تقلید شیعه [[امامیه]] و مدیر [[حوزه علمیه نجف]] بود. وی پس از درگذشت حسین بروجردی در سال ۱۳۴۰ مرجعیت عامه شیعیان را به مدت بیش از ۹ سال بر عهده داشت. او عمر پربرکت خود را وقف خدمت به اسلام و مسلمین کرد و به ساختن و تأسیس مدارس، کتابخانه‌ها، مساجد و سایر بناهاى علمى و دینى در عراق اهتمام جدی داشت. آیت‌الله حکیم در فعالیتهاى سیاسی و اجتماعى مردى شجاع بود و صراحت در بیان آرا و نظرات علمى و شهامت او در فتوا کم نظیر بود.وی حوادث [[ایران]] را هم مورد توجه قرار می‌داد و با صدور نامه، اعلامیه و تلگراف از مواضع علمای ایران به رهبری [[امام خمینی]](ره) در مقابله با زورگویی رژیم پهلوی حمایت کرد. | '''آیت‌الله سید محسن طباطبایی حکیم''' (۱۳۹۰-۱۳۰۶ ق)، از علماى مجاهد [[شیعه]] و از شاگردان میرزای نائینى بود. فقیه، اصولی، مرجع تقلید شیعه [[امامیه]] و مدیر [[حوزه علمیه نجف]] بود. وی پس از درگذشت حسین بروجردی در سال ۱۳۴۰ مرجعیت عامه شیعیان را به مدت بیش از ۹ سال بر عهده داشت. او عمر پربرکت خود را وقف خدمت به اسلام و مسلمین کرد و به ساختن و تأسیس مدارس، کتابخانه‌ها، مساجد و سایر بناهاى علمى و دینى در عراق اهتمام جدی داشت. آیت‌الله حکیم در فعالیتهاى سیاسی و اجتماعى مردى شجاع بود و صراحت در بیان آرا و نظرات علمى و شهامت او در فتوا کم نظیر بود. وی حوادث [[ایران]] را هم مورد توجه قرار می‌داد و با صدور نامه، اعلامیه و تلگراف از مواضع علمای ایران به رهبری [[امام خمینی]](ره) در مقابله با زورگویی رژیم پهلوی حمایت کرد. | ||
=زندگی سید محسن حکیم= | =زندگی سید محسن حکیم= | ||
| خط ۵۴: | خط ۵۴: | ||
=تحصیلات یتیم نجف محسن حکیم= | =تحصیلات یتیم نجف محسن حکیم= | ||
یتیم نجف پس از پدر، سید محمود، برادر بزرگتر اندوه یتیمى از چهره محسن زدود، وى را به حفظ و قرائت [[قرآن کریم]] مشتاق ساخت . سید محسن در نه سالگى به درسهاى حوزه روى آورد | یتیم نجف پس از پدر، سید محمود، برادر بزرگتر اندوه یتیمى از چهره محسن زدود، وى را به حفظ و قرائت [[قرآن کریم]] مشتاق ساخت. سید محسن در نه سالگى به درسهاى حوزه روى آورد و سید محمود، به عنوان نخستین استاد، بردار کوچکش را در آموختن ادبیات، منطق و بخشهایى از [[فقه]] و اصول یارى داد. | ||
یتیم نجف سپس در شمار شاگردان شیخ صادق بن حاج مسعود بهبهانى و شیخ صادق جواهر جاى گرفت و توانست سه سال پیش از وفات آخوندخراسانى به درس خارج آن فقیه فرزانه راه یابد. در سال ۱۲۸۷ همزمان با درگذشت آخوند خراسانى در محفل درس آقا ضیاالدین عراقى حضور یافت و دو دوره اصول آن بزرگوار را درک کرد. آنگاه به درس فقه شیخ على باقر جواهرى | یتیم نجف سپس در شمار شاگردان شیخ صادق بن حاج مسعود بهبهانى و شیخ صادق جواهر جاى گرفت و توانست سه سال پیش از وفات آخوندخراسانى به درس خارج آن فقیه فرزانه راه یابد. در سال ۱۲۸۷ همزمان با درگذشت آخوند خراسانى در محفل درس آقا ضیاالدین عراقى حضور یافت و دو دوره اصول آن بزرگوار را درک کرد. آنگاه به درس فقه شیخ على باقر جواهرى شتافته، پنج سال از دریاى دانش آن فقیه پارسا کامیاب شد. | ||
سید محسن پس از این دوره در شمار شاگردان میرزا محمد حسین نایینى جاى گرفت و سرانجام براى رهایى از چنگال شیطان به درس حکیم و عارف شهره عراق سید محمد سعید حبوبى پناه برد. محمد سعید درچهره سید محسن آینده اى تابناک مى دید، بنابراین در فرصتهاى گوناگون پشتکارش را مى ستود، به فرداى رخشانش اشاره مى کرد. و او را از حمایتهاى معنوى خویش برخوردار مى ساخت .<ref>زندگی‌نامه آیت‌الله العظمى سید محسن حکیم (متوفاى ۱۳۴۸ ش ... | سید محسن پس از این دوره در شمار شاگردان میرزا محمد حسین نایینى جاى گرفت و سرانجام براى رهایى از چنگال شیطان به درس حکیم و عارف شهره عراق سید محمد سعید حبوبى پناه برد. محمد سعید درچهره سید محسن آینده اى تابناک مى دید، بنابراین در فرصتهاى گوناگون پشتکارش را مى ستود، به فرداى رخشانش اشاره مى کرد. و او را از حمایتهاى معنوى خویش برخوردار مى ساخت.<ref>زندگی‌نامه آیت‌الله العظمى سید محسن حکیم (متوفاى ۱۳۴۸ ش ... | ||
https://olama-orafa.ir › آیه-الله-العظم... | https://olama-orafa.ir › آیه-الله-العظم... | ||
</ref> | </ref> | ||
| خط ۶۸: | خط ۶۸: | ||
=شاگردان سید محسن حکیم= | =شاگردان سید محسن حکیم= | ||
حکیم از ۱۳۳۳، پس از بازگشت از جهاد، تدریس دوره سطح حوزه و از ۱۳۳۷ یا ۱۳۳۸ تدریس دوره خارج فقه و اصول را آغاز کرد و در بیش از نیم قرن تدریس، شاگردان فراوانی تربیت کرد. شماری از مشهورترین شاگردان او عبارت‌اند از: فرزندش سیدیوسف حکیم، محمدتقی آل‌فقیه از علمای مشهور لبنان (متوفی ۱۳۷۸ش)، سیداسماعیل | حکیم از ۱۳۳۳، پس از بازگشت از جهاد، تدریس دوره سطح حوزه و از ۱۳۳۷ یا ۱۳۳۸ تدریس دوره خارج فقه و اصول را آغاز کرد و در بیش از نیم قرن تدریس، شاگردان فراوانی تربیت کرد. شماری از مشهورترین شاگردان او عبارت‌اند از: فرزندش سیدیوسف حکیم، محمدتقی آل‌فقیه از علمای مشهور لبنان (متوفی ۱۳۷۸ش)، سیداسماعیل صدر، سیدمحمدتقی بحرالعلوم، [[سیدمحمدباقر صدر]]، محمدعلی قاضی طباطبائی، [[سید علی سیستانی|سیدعلی حسینی سیستانی]]، سیداسداللّه مدنی، محمدمهدی شمس‌الدین، [[سید محمد حسین فضل الله|محمدحسین فضل‌اللّه]]، حسین وحید خراسانی، سیدموسی صدر، سیدحسن خرسان، سیدحسین مکی عاملی، محمدتقی تبریزی، نصراللّه شبستری و سیدسعید حکیم. <ref>محمدحسین علی‌صغیر، ج۱، ص۱۲۶ـ۱۲۹، اساطین المرجعیة العُلیا فی النجف الاشرف، بیروت ۱۴۲۴/۲۰۰۳</ref>، خلیل قبله ای خویی<ref>[https://www.magiran.com/volume/39502 بایسته های فقه و حقوق]</ref> | ||
=تالیفات سید محسن حکیم= | =تالیفات سید محسن حکیم= | ||
| خط ۷۵: | خط ۷۴: | ||
آیت اللّه حکیم علاوه بر تدریس فقه و اصول و اداره حوزه و نیز زعامت و مرجعیت، بیش از چهل اثر پدید آورده که برخی از آنها تألیف و برخی شرح یا حاشیه است: که برخی از آنها عبارتند از: | آیت اللّه حکیم علاوه بر تدریس فقه و اصول و اداره حوزه و نیز زعامت و مرجعیت، بیش از چهل اثر پدید آورده که برخی از آنها تألیف و برخی شرح یا حاشیه است: که برخی از آنها عبارتند از: | ||
==مستمسک العروه الوثقی== | == مستمسک العروه الوثقی == | ||
مستمسک العروه الوثقی نخستین شرح استدلالی عروهالوثقی است. آیت‌الله حکیم مطالب این کتاب را نخست در درس خارج فقه خود، که محور آن عروهالوثقی بود، مطرح کرد و سپس آن را تدوین نمود. آیت‌الله حکیم در این اثر، با بیانی ساده و موجز، دلایل احکام را به دقت ذکر کرده و به نقد و شرح آن پرداخته است. مستمسک مورد مراجعه فراوان فقهای معاصر بوده و در آثار یا درس‌های فقهی، بسیار مورد توجه است. | مستمسک العروه الوثقی نخستین شرح استدلالی عروهالوثقی است. آیت‌الله حکیم مطالب این کتاب را نخست در درس خارج فقه خود، که محور آن عروهالوثقی بود، مطرح کرد و سپس آن را تدوین نمود. آیت‌الله حکیم در این اثر، با بیانی ساده و موجز، دلایل احکام را به دقت ذکر کرده و به نقد و شرح آن پرداخته است. مستمسک مورد مراجعه فراوان فقهای معاصر بوده و در آثار یا درس‌های فقهی، بسیار مورد توجه است. | ||
==حقائق‌الاصول== | == حقائق‌الاصول == | ||
اثر دیگرایشان حقائق‌الاصول شرحی است بر کفایه الاصول اثر مهم استاد او آخوند خراسانی در اصول فقه . | اثر دیگرایشان حقائق‌الاصول شرحی است بر کفایه الاصول اثر مهم استاد او آخوند خراسانی در اصول فقه. | ||
==نهج الفقاهه== | == نهج الفقاهه == | ||
نهج‌الفقاهه شرح و حاشیه‌ای است بر کتاب | نهج‌الفقاهه شرح و حاشیه‌ای است بر کتاب المکاسب، اثر فقهی شیخ انصاری. ایشان در جلد اول این اثر، به مبحثِ بیع اختصاص دارد، تا اول مبحث «عقد مُکرَه»، عین عبارات مکاسب را شرح کرده و برآنها حاشیه نوشته است، ولی از آن‌جا به بعد، بدون نقل عبارات مکاسب، به تحلیل مطالب آن پرداخته است. جلد دوم این اثر، حاشیه بر مبحث خیارات است. | ||
==منهاج الصالحین== | == منهاج الصالحین == | ||
منهاج الصالحین رساله عملیه مبسوطی است شامل فتاوای ایشان در ابواب گوناگون فقهمی‌گردد. | منهاج الصالحین رساله عملیه مبسوطی است شامل فتاوای ایشان در ابواب گوناگون فقهمی‌گردد. | ||
| خط ۹۵: | خط ۹۴: | ||
شماری دیگر از آثار آیت‌الله حکیم عبارتند از: | شماری دیگر از آثار آیت‌الله حکیم عبارتند از: | ||
مختصر منهاج‌الصالحین؛ منهاج‌الناسکین (مناسک و احکام تفصیلی حج )؛ مختصر منهاج‌الناسکین؛ دلیل الناسک، حاشیه‌های استدلالی بر مناسک حج نائینی، دلیل‌الحاج؛ شرح‌التبصره، شرحی استدلالی بر تبصرهالمتعلمین علامه | مختصر منهاج‌الصالحین؛ منهاج‌الناسکین (مناسک و احکام تفصیلی حج)؛ مختصر منهاج‌الناسکین؛ دلیل الناسک، حاشیه‌های استدلالی بر مناسک حج نائینی، دلیل‌الحاج؛ شرح‌التبصره، شرحی استدلالی بر تبصرهالمتعلمین علامه حلّی؛ حاشیه العروه الوثقی؛ شرح تشریح الافلاک شیخ بهائی، در هیئت؛ بحث فی الدرایه؛ اصول الفقه؛ شرح المختصر النافعِ محقق حلّی، که نخستین اثر فقهی آیت‌الله حکیم است (تألیف در ۱۳۳۱)؛ الحاشیه علی ریاض المسائل؛ المسائل الدینیه؛ تعلیقات علی تقریرات الخوانساری؛ تقریرات درس الآقا ضیاءالدین العراقی؛ و رساله فی ارث الزوجه.<ref>زندگی آیت‌الله سید محسن طباطبایی حکیم (ره) | ضیاءالصالحین | ||
https://www.ziaossalehin.ir › content | https://www.ziaossalehin.ir › content | ||
</ref> | </ref> | ||
| خط ۱۰۱: | خط ۱۰۰: | ||
=اقدامات سید محسن حکیم در راستای مرجعیت= | =اقدامات سید محسن حکیم در راستای مرجعیت= | ||
احداث یا بازسازی و مرمت ده‌ها | احداث یا بازسازی و مرمت ده‌ها مسجد، حسینیه و بنای فرهنگی؛ تأسیس کتابخانه‌ای عمومی در نجف به نام مکتبة آیةاللّه الحکیم العامة و به‌تدریج، ایجاد شعبه‌هایی از آن در برخی شهرهای عراق و نیز در کشورهایی چون [[اندونزی]]، [[ایران]]، [[بحرین]]، [[پاکستان]]، [[سوریه]]، [[لبنان]]، [[مصر]] و [[هند]]؛ پشتیبانی مادّی و معنوی از نشریاتی مانند الاضواء، رسالة الاسلام، النجف، الایمان، الثقافة الاسلامیة و سلسله کتاب‌ها و جزوه‌هایی با عنوان «مِنْ هُدَی النجف» و نویسندگان آنها؛ و نیز حمایت از نویسندگان، خطیبان، ادیبان و شاعرانی که فرهنگ اسلامی را گسترش می‌دادند و با اندیشه‌های الحادی و کمونیستی یا انحرافی مقابله می‌کردند. <ref>هاشم فیاض‌حسینی، الامام المجاهد السیدمحسن الحکیم، ج۱، ص۳۷ـ۳۹، (لندن) ۱۴۲۰/ ۱۹۹۹</ref> | ||
او به نقشِ محوری مرجعیت در حل مسائل اجتماعی و سیاسی مسلمانان و رفع منازعات فرقه‌ای و مذهبی، توجه ویژه‌ای داشت و آن‌جا که مصلحت مسلمانان ایجاب می‌کرد موضع‌گیری می‌نمود و در صدد حل اندیشمندانه مسائل برمی‌آمد. فرستادن هیئتی به هند برای رفع اختلاف میان عالمان آن دیار، موضع‌گیری در اعتراض به قتل‌عام مسلمانان پاکستان، پشتیبانی از تأسیس المجلس الاسلامی الشیعی الاعلی در لبنان و موضع‌گیری درباره اخوان‌المسلمین مصر نمونه‌هایی از اقدامات او بودند.<ref>محمدباقر حکیم، مرجعیة الامام الحکیم قدّس سرّه: نظرة تحلیلیة شاملة، ج۱، ص۳۴ـ۳۵، قم ۱۴۲۴</ref> | او به نقشِ محوری مرجعیت در حل مسائل اجتماعی و سیاسی مسلمانان و رفع منازعات فرقه‌ای و مذهبی، توجه ویژه‌ای داشت و آن‌جا که مصلحت مسلمانان ایجاب می‌کرد موضع‌گیری می‌نمود و در صدد حل اندیشمندانه مسائل برمی‌آمد. فرستادن هیئتی به هند برای رفع اختلاف میان عالمان آن دیار، موضع‌گیری در اعتراض به قتل‌عام مسلمانان پاکستان، پشتیبانی از تأسیس المجلس الاسلامی الشیعی الاعلی در لبنان و موضع‌گیری درباره اخوان‌المسلمین مصر نمونه‌هایی از اقدامات او بودند.<ref>محمدباقر حکیم، مرجعیة الامام الحکیم قدّس سرّه: نظرة تحلیلیة شاملة، ج۱، ص۳۴ـ۳۵، قم ۱۴۲۴</ref> | ||
| خط ۱۲۱: | خط ۱۲۰: | ||
=اقدامات سید محسن حکیم در سامان‌دهی حوزه= | =اقدامات سید محسن حکیم در سامان‌دهی حوزه= | ||
در دوره زعامت آیت‌اللّه حکیم و با کوشش او حوزه‌های علمی | در دوره زعامت آیت‌اللّه حکیم و با کوشش او حوزه‌های علمی شیعه، به ویژه حوزه نجف، به پیشرفت کمّی و کیفی چشمگیری دست یافتند و امور اداری آنها نظم بهتری یافت. تعدادی از اقدامات او در این‌باره بدین قرار است: برنامه‌ریزی و تلاش به منظور افزایش شمار طلاب، چنان‌که فقط در حوزه نجف شمار طلاب از ۱۲۰۰ تن به حدود ۸۰۰۰ تن رسید؛ تأسیس مدرسه علوم اسلامی و غنابخشیدن به دروس حوزه با برقراری درس‌هایی چون فلسفه، کلام، تفسیر و اقتصاد، برنامه‌ریزی برای آشنا شدن طلاب با اندیشه‌های الحادی، مانند مارکسیسم، و توجه دادن بزرگان حوزه به خطر آنها؛ تمرکززدایی از حوزه و گسترش حوزه‌های علمیه در شهرها و مناطق دوردست و سایر کشورها، مانند پاکستان، عربستان و کشورهای افریقایی؛ و اهتمام به تسهیلات و ملزومات تحصیل و اسکان طلاب خارجی، از جمله اختصاص مدرسه‌ای در نجف به طلاب هندی و مدرسه‌ای به طلاب افغانی و تبتی. <ref>علی‌احمد بَهادلی، الحوزة العلمیة فی‌النجف: معالمها و حرکتها الاصلاحیة، ج۱، ص۳۴۲، ۱۳۳۹ـ۱۴۰۱ه/ ۱۹۲۰ـ۱۹۸۰م، بیروت ۱۴۱۳/ ۱۹۹۳</ref> | ||
=عرصه سیاست و سید محسن حکیم= | =عرصه سیاست و سید محسن حکیم= | ||
| خط ۱۲۹: | خط ۱۲۸: | ||
او در تأسیس و تثبیت جماعت العلماء فی النجف الاشرف، که تشکلی سیاسی ـ حوزوی بود، نقش اساسی داشت و از تشکیل احزاب اسلامی با شرایطی حمایت می‌کرد. <ref>حامد بیاتی، «المرجعیة الدینیة و دورها القیادی 'السیدمحسن الحکیم نموذجاً، ج۱، ص۵۵۱،</ref> | او در تأسیس و تثبیت جماعت العلماء فی النجف الاشرف، که تشکلی سیاسی ـ حوزوی بود، نقش اساسی داشت و از تشکیل احزاب اسلامی با شرایطی حمایت می‌کرد. <ref>حامد بیاتی، «المرجعیة الدینیة و دورها القیادی 'السیدمحسن الحکیم نموذجاً، ج۱، ص۵۵۱،</ref> | ||
در مسائل داخلی، او اعتراض به دولت و تلاش برای اصلاح عملکرد آن را لازم می‌شمرد. برخی اقدامات او در این‌باره عبارت بودند از: سفر به بغداد در ۱۳۴۲ش/ ۱۹۶۳ در اعتراض به رژیم بعثی حکومت عبدالسلام عارف و، به سبب حبس و شکنجه مخالفان؛ اعتراض شدید به سبب سیاست طایفه‌گرایی، تبعیض مذهبی و تفرقه‌افکنی و نیز تصویب قانون ملی‌سازی برخی از شرکت‌های تجاری در ۱۳۴۳ش/ ۱۹۶۴، که به تضعیف قدرت مالی شیعیان می‌انجامید؛ واکنش شدید به تصمیم حکومت عارف در سرکوب کردهای شمال عراق (به استناد فتوای شماری از عالمان [[اهل سنّت]] ، به بهانه تجزیه‌طلبی و خروج کردن آنان بر حکومت). حکیم با فتوا دادن به جایز نبودن جنگ با کردها، از کشتار آنان جلوگیری کرد. <ref>فی ضوء الوثائق السریة البریطانیة ۱۹۶۳ـ۱۹۶۶م»، در النجف الاشرف: اسهامات فی الحضارة الانسانیة، ج ۱، لندن: بوک اکسترا، ۱۴۲۱/۲۰۰۰</ref> | در مسائل داخلی، او اعتراض به دولت و تلاش برای اصلاح عملکرد آن را لازم می‌شمرد. برخی اقدامات او در این‌باره عبارت بودند از: سفر به بغداد در ۱۳۴۲ش/ ۱۹۶۳ در اعتراض به رژیم بعثی حکومت عبدالسلام عارف و، به سبب حبس و شکنجه مخالفان؛ اعتراض شدید به سبب سیاست طایفه‌گرایی، تبعیض مذهبی و تفرقه‌افکنی و نیز تصویب قانون ملی‌سازی برخی از شرکت‌های تجاری در ۱۳۴۳ش/ ۱۹۶۴، که به تضعیف قدرت مالی شیعیان می‌انجامید؛ واکنش شدید به تصمیم حکومت عارف در سرکوب کردهای شمال عراق (به استناد فتوای شماری از عالمان [[اهل سنّت]]، به بهانه تجزیه‌طلبی و خروج کردن آنان بر حکومت). حکیم با فتوا دادن به جایز نبودن جنگ با کردها، از کشتار آنان جلوگیری کرد. <ref>فی ضوء الوثائق السریة البریطانیة ۱۹۶۳ـ۱۹۶۶م»، در النجف الاشرف: اسهامات فی الحضارة الانسانیة، ج ۱، لندن: بوک اکسترا، ۱۴۲۱/۲۰۰۰</ref> | ||
=فعالیت‌های سیاسی سید محسن حکیم= | =فعالیت‌های سیاسی سید محسن حکیم= | ||
| خط ۱۵۱: | خط ۱۵۰: | ||
=حمایت سید محسن حکیم از مواضع امام خمینی= | =حمایت سید محسن حکیم از مواضع امام خمینی= | ||
ایشان پس از رحلت [[سید حسین بروجردی|آیت‌الله العظمی بروجردی]] در فروردین ماه 1340، به مرجعیت عامه شیعیان جهان رسید و گروه کثیری از شیعیان کویت، | ایشان پس از رحلت [[سید حسین بروجردی|آیت‌الله العظمی بروجردی]] در فروردین ماه 1340، به مرجعیت عامه شیعیان جهان رسید و گروه کثیری از شیعیان کویت، عراق، ایران، بحرین، افغانستان، هند و پاکستان از ایشان تقلید می‌کردند. در همه حوادث و منازعات سیاسی که از 1341 به بعد میان روحانیت و رژیم محمد‌رضا شاه در ایران روی داد، وی با صدور نامه، اعلامیه و تلگراف از مواضع علمای ایران به رهبری امام خمینی، حمایت کرد. | ||
آیت‌الله حکیم لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی را از جمله «قوانین کافره و خلاف قوانین مقدسة اسلام» دانست و حمله به مدرسه فیضیه در فروردین 1342 را به شدت محکوم کرد و خواستار مهاجرت دسته جمعی علمای بزرگ ایران به عتبات گردید که مورد موافقت آنان قرار نگرفت. همچنین طی تلگرامی، سرکوب قیام 15 خرداد 1342 را توسط محمد‌رضا شاه به شدت محکوم نمود و اعلام داشت: «خبر حوادث خونین ایران را که همواره موجب شدت یافتن زخم‌های حوادث گذشتة بسیار نزدیک می‌باشد، دریافت داشتم. | آیت‌الله حکیم لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی را از جمله «قوانین کافره و خلاف قوانین مقدسة اسلام» دانست و حمله به مدرسه فیضیه در فروردین 1342 را به شدت محکوم کرد و خواستار مهاجرت دسته جمعی علمای بزرگ ایران به عتبات گردید که مورد موافقت آنان قرار نگرفت. همچنین طی تلگرامی، سرکوب قیام 15 خرداد 1342 را توسط محمد‌رضا شاه به شدت محکوم نمود و اعلام داشت: «خبر حوادث خونین ایران را که همواره موجب شدت یافتن زخم‌های حوادث گذشتة بسیار نزدیک می‌باشد، دریافت داشتم. | ||
| خط ۱۶۵: | خط ۱۶۴: | ||
=سال‌های پایانی زندگی سید محسن حکیم= | =سال‌های پایانی زندگی سید محسن حکیم= | ||
پس از کودتای | پس از کودتای حسن‌البکر، حزب بعث که ماهیتی ضد اسلامی‌داشت تلاش کرد بیش از پیش بر آیت‌اللّه حکیم فشار آورد و او را به تسلیم وادار کند. سال‌های پایانی زندگی ایشان با تضییقات بسیار و حبس خانگی و سختگیری بر حوزه علمیه و شیعیان عراق و مقاومت ایشان همراه بود.<ref>صفاءالدین تبرّائیان، ج۱، ص۲۸۱ـ۵۶۲، احیاگر حوزه نجف: زندگی و زمانه آیت‌اللّه‌العظمی حکیم، تهران ۱۳۸۷ش</ref> | ||
=درگذشت محسن حکیم= | =درگذشت محسن حکیم= | ||
سید محسن حکیم در ۲۷ ربیع‌الاول ۱۳۹۰ در ۸۴ سالگی درگذشت. تشییع جنازه او که در آن صدها هزار نفر شرکت داشتند به تظاهرات وسیعی بر ضد رژیم بعثی عراق تبدیل شد. نماز میت را فرزند بزرگ او، سید یوسف حکیم برگزار نمود و نامبرده را در نجف اشرف در جنب کتابخانه خود دفن کردند. وی کتابخانه‌ای در جنب [[مسجد]]<ref>ر.ک:مقاله مسجد</ref> هندی در ابتدای خیابان شارع الرسول در نجف تأسیس کرده‌است و مزار او نیز در همان مکان می‌باشد. <ref>شیعه نیوز. ۹ فروردین ۱۳۸۸. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۸ نوامبر ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۱۸ نوامبر ۲۰۱۸</ref> | سید محسن حکیم در ۲۷ ربیع‌الاول ۱۳۹۰ در ۸۴ سالگی درگذشت. تشییع جنازه او که در آن صدها هزار نفر شرکت داشتند به تظاهرات وسیعی بر ضد رژیم بعثی عراق تبدیل شد. نماز میت را فرزند بزرگ او، سید یوسف حکیم برگزار نمود و نامبرده را در نجف اشرف در جنب کتابخانه خود دفن کردند. وی کتابخانه‌ای در جنب [[مسجد]]<ref>ر. ک:مقاله مسجد</ref> هندی در ابتدای خیابان شارع الرسول در نجف تأسیس کرده‌است و مزار او نیز در همان مکان می‌باشد. <ref>شیعه نیوز. ۹ فروردین ۱۳۸۸. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۸ نوامبر ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۱۸ نوامبر ۲۰۱۸</ref> | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده: عالمان]] | [[رده:عالمان]] | ||
[[رده: عالمان شیعه]] | [[رده:عالمان شیعه]] | ||
[[رده: عالمان]] | [[رده:عالمان]] | ||
[[رده:شخصیت‌ها]] | [[رده:شخصیت‌ها]] | ||