۴٬۹۳۳
ویرایش
جز
تمیزکاری
جز (جایگزینی متن - 'جلسه ای' به 'جلسه‌ای') |
جز (تمیزکاری) |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''مجلس خبرگان رهبری''' مجلسی متشکل از فقیه‌های «واجد شرایط» است که بر اساس اصل ۱۰۷ قانون اساسی جمهوری اسلامی [[ایران]] مسئولیت تعیین، | '''مجلس خبرگان رهبری''' مجلسی متشکل از فقیه‌های «واجد شرایط» است که بر اساس اصل ۱۰۷ قانون اساسی جمهوری اسلامی [[ایران]] مسئولیت تعیین، ولی فقیه رهبر جمهوری اسلامی را دارد. مدت هر دوره این مجلس که اعضای آن به وسیله انتخابات و توسط رأی مستقیم و مخفی مردم انتخاب می‌گردند، هشت سال می‌باشد. | ||
تعیین [[آیت‌الله منتظری]] به عنوان قائم مقام رهبری در سال ۱۳۶۴ و انتخاب [[آیت‌الله خامنه ای]] به عنوان رهبر [[جمهوری اسلامی ایران]] در سال ۱۳۶۸ مهم‌ترین تصمیمات این مجلس در دوران فعالیت خود بوده‌است.<br> | تعیین [[آیت‌الله منتظری]] به عنوان قائم مقام رهبری در سال ۱۳۶۴ و انتخاب [[آیت‌الله خامنه ای]] به عنوان رهبر [[جمهوری اسلامی ایران]] در سال ۱۳۶۸ مهم‌ترین تصمیمات این مجلس در دوران فعالیت خود بوده‌است.<br> | ||
| خط ۳۶: | خط ۳۶: | ||
چنانچه در این مدت یکی از آنان به هر دلیل نتواند انجام وظیفه نماید، فرد | چنانچه در این مدت یکی از آنان به هر دلیل نتواند انجام وظیفه نماید، فرد | ||
دیگری به انتخاب مجمع، با حفظ اکثریت فقها، در شورا به جای وی منصوب می | دیگری به انتخاب مجمع، با حفظ اکثریت فقها، در شورا به جای وی منصوب می | ||
گردد. این شورا در خصوص وظایف بندهای 1 و 3 و 5 و 10 و قسمتهای ( د ) و ( | گردد. این شورا در خصوص وظایف بندهای 1 و 3 و 5 و 10 و قسمتهای (د) و ( | ||
هـ ) و ( و ) بند 6 اصل یکصد و دهم، پس از تصویب سه چهارم اعضاءء مجمع | هـ) و (و) بند 6 اصل یکصد و دهم، پس از تصویب سه چهارم اعضاءء مجمع | ||
تشخیص مصلحت نظام اقدام می کند. هر گاه رهبر بر اثر بیماری یا حادثه دیگری | تشخیص مصلحت نظام اقدام می کند. هر گاه رهبر بر اثر بیماری یا حادثه دیگری | ||
موقتاً از انجام وظایف رهبری ناتوان شود، در این مدت شورای مذکور در این | موقتاً از انجام وظایف رهبری ناتوان شود، در این مدت شورای مذکور در این | ||
| خط ۶۳: | خط ۶۳: | ||
به آراء عمومی و دین و مذهب رسمی ایران تغییر ناپذیر است. | به آراء عمومی و دین و مذهب رسمی ایران تغییر ناپذیر است. | ||
اصل یکصد و هفتاد و هفتم به موجب اصلاحاتی که در سال 1368 نسبت به | اصل یکصد و هفتاد و هفتم به موجب اصلاحاتی که در سال 1368 نسبت به | ||
قانون اساسی صورت گرفته، به این قانون الحاق شده است.</ref> | قانون اساسی صورت گرفته، به این قانون الحاق شده است. </ref> | ||
قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، نام خبرگان رهبری ذکر شده‌است. اصل ۱۰۷ انتخاب رهبری را وظیفه خبرگان می‌داند و بر اساس اصل ۱۰۸ تعداد و شرایط خبرگان، کیفیت انتخاب آنها و آیین‌نامه داخلی جلسات آنان در صلاحیت خود خبرگان قرار گرفته‌است. | قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، نام خبرگان رهبری ذکر شده‌است. اصل ۱۰۷ انتخاب رهبری را وظیفه خبرگان می‌داند و بر اساس اصل ۱۰۸ تعداد و شرایط خبرگان، کیفیت انتخاب آنها و آیین‌نامه داخلی جلسات آنان در صلاحیت خود خبرگان قرار گرفته‌است. | ||
| خط ۸۴: | خط ۸۳: | ||
استان‌های ایلام، بوشهر، چهارمحال و بختیاری، خراسان جنوبی، خراسان شمالی، زنجان، سمنان، قم، کهگیلویه و بویراحمد، هرمزگان و یزد هرکدام ۱ نماینده.<br> | استان‌های ایلام، بوشهر، چهارمحال و بختیاری، خراسان جنوبی، خراسان شمالی، زنجان، سمنان، قم، کهگیلویه و بویراحمد، هرمزگان و یزد هرکدام ۱ نماینده.<br> | ||
علاوه بر این مطابق با همین ماده: از تاریخ تصویب این قانون هرگونه افزایش تعداد نمایندگان خبرگان پس از بررسی‌های لازم و با توجه به میزان جمعیت و تقسیمات جغرافیای کشور و مصالح ملی براساس پیشنهاد هیئت‌رئیسه در آخرین سال هر دوره و تصویب مجلس خبرگان رهبری خواهد بود.[۲] | علاوه بر این مطابق با همین ماده: از تاریخ تصویب این قانون هرگونه افزایش تعداد نمایندگان خبرگان پس از بررسی‌های لازم و با توجه به میزان جمعیت و تقسیمات جغرافیای کشور و مصالح ملی براساس پیشنهاد هیئت‌رئیسه در آخرین سال هر دوره و تصویب مجلس خبرگان رهبری خواهد بود. [۲] | ||
=شرایط نمایندگان خبرگان رهبری= | =شرایط نمایندگان خبرگان رهبری= | ||
*اعضا مجلس خبرگان با رای مستقیم مردم انتخاب می‌شوند. این انتخابات به صورت استانی برگزار می‌شود و هر فرد نماینده یک استان است. نمایندگان خبرگان رهبری باید تحصیلات علوم دینی داشته باشند و دست‌کم مجتهد متجزی باشند. یعنی در بعضی از ابواب فقهی توانایی اجتهاد داشته باشند. بنابر ماده ماده ۳ قانون انتخابات مجلس خبرگان رهبری، انتخاب شوندگان باری نمایندگی در این مجلس باید دارای شرایط زیر باشند: | * اعضا مجلس خبرگان با رای مستقیم مردم انتخاب می‌شوند. این انتخابات به صورت استانی برگزار می‌شود و هر فرد نماینده یک استان است. نمایندگان خبرگان رهبری باید تحصیلات علوم دینی داشته باشند و دست‌کم مجتهد متجزی باشند. یعنی در بعضی از ابواب فقهی توانایی اجتهاد داشته باشند. بنابر ماده ماده ۳ قانون انتخابات مجلس خبرگان رهبری، انتخاب شوندگان باری نمایندگی در این مجلس باید دارای شرایط زیر باشند: | ||
* | * | ||
*اشتهار به دیانت و وثوق و شایستگی اخلاقی. | * اشتهار به دیانت و وثوق و شایستگی اخلاقی. | ||
*اجتهاد در حدی که قدرت استنباط بعض مسائل فقهی را داشته باشد و بتواند ولی‌فقیه واجد شرایط رهبری را تشخیص دهد.(اصلاحی ۲۴ و ۲۵/ ۴/ ۱۳۶۹ توسط مجلس خبرگان رهبری) | * اجتهاد در حدی که قدرت استنباط بعض مسائل فقهی را داشته باشد و بتواند ولی‌فقیه واجد شرایط رهبری را تشخیص دهد. (اصلاحی ۲۴ و ۲۵/ ۴/ ۱۳۶۹ توسط مجلس خبرگان رهبری) | ||
*بینش سیاسی و اجتماعی و آشنایی با مسائل روز. | * بینش سیاسی و اجتماعی و آشنایی با مسائل روز. | ||
*معتقدبودن به نظام جمهوری اسلامی ایران. | * معتقدبودن به نظام جمهوری اسلامی ایران. | ||
*نداشتن سوابق سوء سیاسی و اجتماعی. | * نداشتن سوابق سوء سیاسی و اجتماعی. | ||
=وظایف خبرگان رهبری= | =وظایف خبرگان رهبری= | ||
| خط ۹۹: | خط ۹۸: | ||
انتخابات برای تشکیل نخستین دوره مجلس خبرگان رهبری در ۱۹ آذر ۱۳۶۱ش برگزار شد و مجلس خبرگان رهبری در ۲۴ مرداد ۱۳۶۲ش افتتاح شد. ریاست این دوره از مجلس را آیت‌الله علی مشکینی بر عهده داشت.<br> | انتخابات برای تشکیل نخستین دوره مجلس خبرگان رهبری در ۱۹ آذر ۱۳۶۱ش برگزار شد و مجلس خبرگان رهبری در ۲۴ مرداد ۱۳۶۲ش افتتاح شد. ریاست این دوره از مجلس را آیت‌الله علی مشکینی بر عهده داشت.<br> | ||
==انتخاب قائم‌مقام رهبری== | == انتخاب قائم‌مقام رهبری == | ||
مجلس خبرگان اول در سال ۱۳۶۲ش، و در زمان حیات [[امام خمینی]] بنیان‌گذار و نخستین رهبر جمهوری اسلامی، [[آیت‌الله حسینعلی منتظری]] را به عنوان قائم‌مقام رهبری برگزید تا در صورت درگذشت [[امام خمینی]]، [[آیت‌الله منتظری]] جانشین او شود. [[آیت‌الله منتظری]] در سال ۱۳۶۸ دو ماه پیش از درگذشت [[امام خمینی]] از سمت خود استعفا کرد. مجلس خبرگان در جلسه ۱۴ خرداد ۱۳۶۸ این استعفا را پذیرفت.<br> | مجلس خبرگان اول در سال ۱۳۶۲ش، و در زمان حیات [[امام خمینی]] بنیان‌گذار و نخستین رهبر جمهوری اسلامی، [[آیت‌الله حسینعلی منتظری]] را به عنوان قائم‌مقام رهبری برگزید تا در صورت درگذشت [[امام خمینی]]، [[آیت‌الله منتظری]] جانشین او شود. [[آیت‌الله منتظری]] در سال ۱۳۶۸ دو ماه پیش از درگذشت [[امام خمینی]] از سمت خود استعفا کرد. مجلس خبرگان در جلسه ۱۴ خرداد ۱۳۶۸ این استعفا را پذیرفت.<br> | ||
==انتخاب رهبر جدید== | == انتخاب رهبر جدید == | ||
پس از درگذشت امام خمینی که بنیان‌گذار و نخستین رهبر جمهوری اسلامی بود، مجلس خبرگان رهبری در ۱۴ خرداد ۱۳۶۸ هجری شمسی، آیت‌الله سید علی خامنه‌ای را به عنوان رهبر جمهوری اسلامی انتخاب کرد. این انتخاب موقت بود. پس از تغییر قانون اساسی و انجام همه‌پرسی مربوط به آن، خبرگان رهبری در جلسه تاریخ.... آیت‌الله خامنه‌ای را به عنوان رهبر دائمی جمهوری اسلامی برگزید.<br> | پس از درگذشت امام خمینی که بنیان‌گذار و نخستین رهبر جمهوری اسلامی بود، مجلس خبرگان رهبری در ۱۴ خرداد ۱۳۶۸ هجری شمسی، آیت‌الله سید علی خامنه‌ای را به عنوان رهبر جمهوری اسلامی انتخاب کرد. این انتخاب موقت بود. پس از تغییر قانون اساسی و انجام همه‌پرسی مربوط به آن، خبرگان رهبری در جلسه تاریخ.... آیت‌الله خامنه‌ای را به عنوان رهبر دائمی جمهوری اسلامی برگزید.<br> | ||
==دوره دوم خبرگان رهبری== | == دوره دوم خبرگان رهبری == | ||
انتخابات دومین دوره خبرگان رهبری در ۱۶ مهر ۱۳۶۹ برگزار شد و نخستین جلسه‌این مجلس در ۲ اسفند ۱۳۶۹ تشکیل شد. آیت‌الله علی مشکینی در دوره دوم نیز به عنوان رییس مجلس خبرگان انتخاب شد.<br> | انتخابات دومین دوره خبرگان رهبری در ۱۶ مهر ۱۳۶۹ برگزار شد و نخستین جلسه‌این مجلس در ۲ اسفند ۱۳۶۹ تشکیل شد. آیت‌الله علی مشکینی در دوره دوم نیز به عنوان رییس مجلس خبرگان انتخاب شد.<br> | ||
==دوره سوم خبرگان رهبری== | == دوره سوم خبرگان رهبری == | ||
انتخابات سومین دوره خبرگان رهبری در آبان ۱۳۷۷ برگزار شد و نخستین جلسه‌این مجلس در در ۴ اسفند ۱۳۷۷ تشکیل شد. رییس سومین دوره خبرگان نیز آیت‌الله علی مشکینی بود.<br> | انتخابات سومین دوره خبرگان رهبری در آبان ۱۳۷۷ برگزار شد و نخستین جلسه‌این مجلس در در ۴ اسفند ۱۳۷۷ تشکیل شد. رییس سومین دوره خبرگان نیز آیت‌الله علی مشکینی بود.<br> | ||
==دوره چهارم خبرگان رهبری== | == دوره چهارم خبرگان رهبری == | ||
انتخابات دوره چهارم خبرگان رهبری در آذر ماه سال ۱۳۸۵ش برگزار شد. به دلیل تصویب هماهنگ‌سازی انتخابات‌ها در جمهوری اسلامی ایران، این دوره از خبرگان ده سال طول کشید. نخستین رییس این دوره آیت‌الله علی مشکینی بود و بعد از درگذشت او نخست اکبر هاشمی رفسنجانی به ریاست رسید. آیت‌الله محمد رضا مهدوی کنی و آیت‌الله محمد یزدی دو رییس بعدی این دوره از خبرگان رهبری بودند.<br> | انتخابات دوره چهارم خبرگان رهبری در آذر ماه سال ۱۳۸۵ش برگزار شد. به دلیل تصویب هماهنگ‌سازی انتخابات‌ها در جمهوری اسلامی ایران، این دوره از خبرگان ده سال طول کشید. نخستین رییس این دوره آیت‌الله علی مشکینی بود و بعد از درگذشت او نخست اکبر هاشمی رفسنجانی به ریاست رسید. آیت‌الله محمد رضا مهدوی کنی و آیت‌الله محمد یزدی دو رییس بعدی این دوره از خبرگان رهبری بودند.<br> | ||
==دوره پنجم خبرگان رهبری== | == دوره پنجم خبرگان رهبری == | ||
انتخابات پنجمین دوره مجلس خبرگان رهبری در ۷ اسفند ۱۳۹۴ برگزار شد. نخستین جلسه‌این مجلس نیز در ۴ خرداد ۱۳۹۵ تشکیل شد. در این جلسه احمد جنتی با ۵۱ رای به ریاست خبرگان انتخاب شد.<br> | انتخابات پنجمین دوره مجلس خبرگان رهبری در ۷ اسفند ۱۳۹۴ برگزار شد. نخستین جلسه‌این مجلس نیز در ۴ خرداد ۱۳۹۵ تشکیل شد. در این جلسه احمد جنتی با ۵۱ رای به ریاست خبرگان انتخاب شد.<br> | ||
| خط ۱۲۶: | خط ۱۲۵: | ||
این مجلس از نهادهاى ابتکارى در نظام سیاسى جمهوری اسلامی ایران است که براى اوّلین بار، با تدوین قانوناساسىِ جمهورى اسلامى، در حقوق اساسى مطرح شد. | این مجلس از نهادهاى ابتکارى در نظام سیاسى جمهوری اسلامی ایران است که براى اوّلین بار، با تدوین قانوناساسىِ جمهورى اسلامى، در حقوق اساسى مطرح شد. | ||
*چون درباره بالاترین مقام کشور، تصمیم گیرى مى‌کند، فراتر از نهادهاى دیگر است؛ | * چون درباره بالاترین مقام کشور، تصمیم گیرى مى‌کند، فراتر از نهادهاى دیگر است؛ | ||
* از آن رو که در لحظات حسّاس فقدانِ رهبرى، ایفاى نقش می‌کند، در حساسترین موقعیت براى حفظ نظام است؛ | |||
*از آن رو که در لحظات حسّاس فقدانِ رهبرى، ایفاى نقش می‌کند، در حساسترین موقعیت براى حفظ نظام است؛ | * بدان جهت که تعیین رهبر را بر عهده دارد، جایگاه ویژهاى در مشروعیّت حکومت دارد؛ | ||
* بالاخره چون به منزله برگزیدگان ملّت از سراسر کشور، باید از دانش عمیقِ دینى (فقهى) و بینش قوى سیاسى و اجتماعى برخوردار باشند، نهادى از فرزانگان امّت است. | |||
*بدان جهت که تعیین رهبر را بر عهده دارد، جایگاه ویژهاى در مشروعیّت حکومت دارد؛ | |||
*بالاخره چون به منزله برگزیدگان ملّت از سراسر کشور، باید از دانش عمیقِ دینى (فقهى) و بینش قوى سیاسى و اجتماعى برخوردار باشند، نهادى از فرزانگان امّت است. | |||
نقش مجلسِ خبرگان هر چند در فعالیتهاى خُرد کشور، محسوس نیست، ولى حضور فعّال آن، پشتوانه اطمینان بخشى در جهت صیانتِ نظام است. این مجلس، از بحران خلأ رهبرى در نظام پیشگیرى می‌کند و نگاه هوشمندانهاش بر شیوه اداره کشور، سلامت نظام را تأمین می‌کند. از یک سو بر عدالت، فقاهت، شجاعت و تدبیرِ «رهبرى امروز»، اِشراف دارد و از طرف دیگر هوشیارانه، در اندیشه رهبرى فردا است. | نقش مجلسِ خبرگان هر چند در فعالیتهاى خُرد کشور، محسوس نیست، ولى حضور فعّال آن، پشتوانه اطمینان بخشى در جهت صیانتِ نظام است. این مجلس، از بحران خلأ رهبرى در نظام پیشگیرى می‌کند و نگاه هوشمندانهاش بر شیوه اداره کشور، سلامت نظام را تأمین می‌کند. از یک سو بر عدالت، فقاهت، شجاعت و تدبیرِ «رهبرى امروز»، اِشراف دارد و از طرف دیگر هوشیارانه، در اندیشه رهبرى فردا است. | ||
| خط ۱۴۰: | خط ۱۳۶: | ||
مجلس خبرگان، از دو بخش هیئت رئیسه و کمیسیونها تشکیل مىشود: | مجلس خبرگان، از دو بخش هیئت رئیسه و کمیسیونها تشکیل مىشود: | ||
==هیأت رئیسه== | == هیأت رئیسه == | ||
مجلس خبرگان، داراى دو گونه هیأت رئیسه است: | مجلس خبرگان، داراى دو گونه هیأت رئیسه است: | ||
===هیأت رئیسه سِنّى=== | === هیأت رئیسه سِنّى === | ||
هیأت رئیسه سِنّى که در اوّلین جلسه مجلس خبرگان، بر اساس سنّ نمایندگان، تعیین مىشود که مسنترین فرد از خبرگان حاضر، به عنوان رئیس سِنّى و فرد بعدى به منزله نایبرئیس و دو نفر از جوانترین خبرگان حاضر، به سِمَت منشى، معیَّن مىشوند و در جایگاه مخصوص قرار مىگیرند.<br> | هیأت رئیسه سِنّى که در اوّلین جلسه مجلس خبرگان، بر اساس سنّ نمایندگان، تعیین مىشود که مسنترین فرد از خبرگان حاضر، به عنوان رئیس سِنّى و فرد بعدى به منزله نایبرئیس و دو نفر از جوانترین خبرگان حاضر، به سِمَت منشى، معیَّن مىشوند و در جایگاه مخصوص قرار مىگیرند.<br> | ||
====وظائف==== | ==== وظائف ==== | ||
هیأت رئیسه سنّى، وظایف زیر را بر عهده دارد: | هیأت رئیسه سنّى، وظایف زیر را بر عهده دارد: | ||
| خط ۱۵۳: | خط ۱۴۹: | ||
انجام دادن مراسم تحلیف؛ | انجام دادن مراسم تحلیف؛ | ||
اجراى انتخابات هیئت رئیسه دائم.<br> | اجراى انتخابات هیئت رئیسه دائم.<br> | ||
هیأت رئیسه سِنّى، با انتخاب اعضاى هیأت رئیسه دائم، به کار خود پایان مىدهد. مدّت زمان هیأت رئیسه سِنّى، فقط در اوّلین جلسه هر دوره از مجلس خبرگان است. <br> | هیأت رئیسه سِنّى، با انتخاب اعضاى هیأت رئیسه دائم، به کار خود پایان مىدهد. مدّت زمان هیأت رئیسه سِنّى، فقط در اوّلین جلسه هر دوره از مجلس خبرگان است. <br> | ||
===هیئت رئیسه دائم=== | === هیئت رئیسه دائم === | ||
هیأت رئیسه دوم، هیأت رئیسه دائم است. این هیأت، مرکَّب از رئیس، دو نایب رئیس، دو منشى و دو کارپرداز است که از میان اعضاء، براى مدّت دو سال و با رأى مخفى، انتخاب مىشوند. | هیأت رئیسه دوم، هیأت رئیسه دائم است. این هیأت، مرکَّب از رئیس، دو نایب رئیس، دو منشى و دو کارپرداز است که از میان اعضاء، براى مدّت دو سال و با رأى مخفى، انتخاب مىشوند. | ||
انتخاب رئیس، با رأى اکثریّت مطلق حاضران و انتخاب نوّاب رئیس و منشیان و کارپردازان، هر کدام جداگانه و با اکثریّت نسبى و به صورت مخفى خواهد بود. در صورتى که در انتخاب رئیس، در مرحله اوّل، اکثریّت مطلق حاصل نشود، از بین دو نفرى که بیشترین رأى را کسب کردهاند، با رأىگیرى مجدّد و اکثریّت نسبى، رئیس، انتخاب مىشود. | انتخاب رئیس، با رأى اکثریّت مطلق حاضران و انتخاب نوّاب رئیس و منشیان و کارپردازان، هر کدام جداگانه و با اکثریّت نسبى و به صورت مخفى خواهد بود. در صورتى که در انتخاب رئیس، در مرحله اوّل، اکثریّت مطلق حاصل نشود، از بین دو نفرى که بیشترین رأى را کسب کردهاند، با رأىگیرى مجدّد و اکثریّت نسبى، رئیس، انتخاب مىشود. | ||
| خط ۱۸۳: | خط ۱۷۷: | ||
[https://rc.majlis.ir/fa/content/iran_constitution مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی] | [https://rc.majlis.ir/fa/content/iran_constitution مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی] | ||
[[رده: نهادهای جمهوری اسلامی ایران]] | [[رده:نهادهای جمهوری اسلامی ایران]] | ||
[[رده: نهادها]] | [[رده:نهادها]] | ||
[[رده: جمهوری اسلامی ایران]] | [[رده:جمهوری اسلامی ایران]] | ||
[[رده: ولایت فقیه]] | [[رده:ولایت فقیه]] | ||
[[رده: حکومت اسلامی]] | [[رده:حکومت اسلامی]] | ||