فضل‌الله نوری: تفاوت میان نسخه‌ها

شیخ فضل الله کجوری مازندرانی مشهور به نوری در 1259 ق در «لاشک کجور» از توابع استان [[مازندران]] به دنیا آمد. پدر ایشان ملاعباس نوری از علمای [[دین]] و افراد مورد اعتماد مردم نور مازندران <ref> تهرانی، محمد محسن; الذریعه الی تصانیف الشیعه، ج 15، ص 23</ref> و جدش میرزا تقی نوری، یکی از بزرگترین دانشمندان خطه مازندران بوده است.

مقام علمی شیخ فضل الله مورد توافق دوست و دشمن بود. او علاوه بر [[علوم اسلامی]] از دانشهای دیگر هم اطلاع داشت و به مسائل جامعه و مقتضیات زمان آگاه بود. یکی از کسانی که شیخ را ملاقات کرده است، می نویسد: ((مراتب علمی شیخ را هیچ کس از دوست و دشمن منکر نبود و لکن گمان می کردند که فقط معلومات او منحصر به همان [[فقه]] و [[اصول]] است. نگارنده در چند جلسه فهمیدم قطع نظر از جنبه فقاهت از بقیه علوم هم اطلاع کافی دارند.)) <ref>مکتوبات، اعلامیه ها ، ... و چند گزارش پیرامون نقش شیخ فضل الله نوری، محمد ترکمان، ج 2، ص 326</ref>

[[ناظم الاسلام]] می نویسد: ((نگارنده روزی که مشار الیهه (شیخ فضل الله) در خانه آقای طباطبایی بود، در مجلس در ضمن مذاکره گفت ملای سیصد سال قبل به کار امروز نمی خورد. شیخ در جواب گفت: خیلی دور رفتی بلکه ملای سی سال قبل به درد امروز نمی خورد. ملای امروز باید عالم به مقتضیات وقت باشد، باید مناسبات دول را نیز بداند.)) <ref>تاریخ بیداری ایرانیان، ناظم الاسلام کرمانی، ص 256</ref>

[[ادوارد براون]] محقق و تاریخ نویس نامدار می نویسد: ((شیخ فضل الله از لحاظ علم و آراستگی به کمال معروف و [[فقیه]] جامع و کامل... مجتهد سرشناس و عالمی متبحر... و از لحاظ [[اجتهاد]] برتر از دیگران بود...)) <ref> انقلاب ایران، ادوارد براون، ترجمه احمد پژوه، ص 355</ref>مهدیقلی هدایت چنین گفته است: ((مقام علمی اش بالاتر از (دو سید) مسند نشین (طباطبایی و بهبهانی) است. طلاب و بیشتر اهل منبر دور او را دارند.)) <ref>خاطرات و خطرات، مهدیقلی هدایت، ص 155</ref>

ابوالحسن علوی می گوید: ((شیخ فضل الله از شاگردهای نمره اول حاجی میرزا حسن شیرازی معروف بود. در پایتخت مرجع امورات شرعی بود.)) <ref> رجال عصر مشروطیت، ابوالحسن علوی، ص 81 </ref>

فریدون آدمیت نوشته است: ((متفکر مشروطیت مشروعه شیخ فضل الله نوری بود. از علمای طراز اول که پایه اش را در اجتهاد اسلامی برتر از طباطبایی و [[بهبهانی]] شناخته اند.)) <ref>ایدئولوژی نهضت مشروطیت، فریدون آدمیت، ص 429</ref>

احمد کسروی می نویسد:

((حاجی شیخ فضل الله نوری... از مجتهدان بنام و با شکوه تهران شمرده می شد.)) <ref> تاریخ مشروطه ایران، احمد کسروی، ص 31</ref>

((شیخ فضل الله نوری... روحانی عالیقدری بود و گفته او برای توده خلق، [[وحی]] منزل محسوب می شد.)) <ref>یپرم خان سردار، اسماعیل رائین، ص 252</ref>

بسیاری از علمای طرفدار مشروطه‌ وقتی نیرنگها را فهمیدند، با مشروطه‌ مخالفت‌ کردند و از طرفداریهای خود پشیمان‌ شدند. پس‌ از استقرار مشروطیت‌ و تشکیل‌ مجلس، نامه‌ای سر‌ی از طرف‌ مرحوم‌ آخوند خراسانی، حامیِ‌ مهمٍّ‌ مشروطیت، به‌ مشهد رسید....

آخوند در آن‌ نامه‌ نوشته‌ بودند: هدف‌ ما از مشروطیت، برقراری عدالت‌ و ترویج‌ اسلام‌ بود، نه‌ اینکه‌ مالیاتهای سنگینی برای مردم‌ وضع‌ کنند و... بنابراین‌ بر هر مسلمانی [[واجب‌]] است‌ که‌ با مشروطیت‌ مبارزه‌ کند.» <ref> مجله‌ حوزه، ش‌ 41، آذر و دی 1369، صص‌ 28-27 (ایام: تفصیل ماجرا در ص 5 همین شماره آمده است)</ref>

[[رده:عالمانشیعه]]