گستره جغرافیایی و کانون های سادات طباطبایی شاخص در جهان اسلام (مقاله): تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'جمله اند' به 'جمله‌اند'
جز (جایگزینی متن - 'خوانده اند' به 'خوانده‌اند')
جز (جایگزینی متن - 'جمله اند' به 'جمله‌اند')
خط ۱۷: خط ۱۷:
===1.یمن:===  
===1.یمن:===  


این سرزمین در جنوب جزیره العرب از دیر باز مأمن و خاستگاه برخی قیامهای سادات حسنی بوده است. سادات طباطبایی‌ها در یمن از آن جمله اند که طی قرون متمادی در عرصه‌های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی نقش آفرین بودند. از شاخصترین چهره‌های سادات طباطبایی در یمن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
این سرزمین در جنوب جزیره العرب از دیر باز مأمن و خاستگاه برخی قیامهای سادات حسنی بوده است. سادات طباطبایی‌ها در یمن از آن جمله‌اند که طی قرون متمادی در عرصه‌های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی نقش آفرین بودند. از شاخصترین چهره‌های سادات طباطبایی در یمن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
-. یحیی بن حسین بن قاسم بن اسماعیل بن ابراهیم طباطبا: وی ملقب به الهادی الی الحق المبین و مؤسس سلسله امامان زیدی در یمن است و نزد زیدیه با عنوان الامام یحیى الهادى شهرت و عظمت به سزایى دارد. یحیی در سال 245 هـ. ق در مدینه متولد شد وی در نیمه قرن سوم هجری هنگامی که سرزمینهای اسلامی دست خوش حوادث شده بودند و حکومت عباسیان رو به ضعف نهاده بود، در یمن قیام کرد ولی اندکی بعد به دلیل عدم استقبال مردم به حجاز بازگشت. او بار دیگر به سال 280 هـ. ق به یمن بازگشت و بر ضد معتضد عباسى، قیام کرد و به عنوان امام زیدیه مردم را به دعوت کرد و از مردم بیعت گرفت. برخی سال ورود او به یمن را در سال 284 هـق دانسته‌اند. او توانست در این مرحله سلسله امامان زیدی یمن را پایه گذاری کند. سرانجام یحیی در سال 298 هـ. ق در صعده(از شهرهاى یمن) مسموم شد و به شهادت رسید. وى داراى تألیفاتى در فقه و کلام است و فتاواى منحصر به فردى هم از وى نقل گردیده است. یحیی الهادی مؤسس مکتب‌‌ها دویه این مکتب فقهی کلامی، نامش با نام امام هادی الی الحق، یحیی بن حسین بن قاسم رسیّ پیوند خورده‌است. سلسله حکومتی که یحیی تأسیس کرد، تا بیش از ده قرن با فراز و نشیب‌هایی دوام یافت و حدود پنجاه امام در رأس آن قرار گرفتند. هادی الی الحق، صعده را مرکز فعالیت خود قرار داد. شهری که تا به امروز مرکز زیدیه با گرایش هادویه است. البته تذکر این نکته ضروری است که امام هادی و جانشینان او تا قرنها موفق نشدند بر تمام یمن تسلط پیدا نمایند. دوران امامت آنان معمولا با کشمکشها و درگیری با سایر حکومت‌ها و رقیبان اعم از داخلی و خارجی همراه بود.  
-. یحیی بن حسین بن قاسم بن اسماعیل بن ابراهیم طباطبا: وی ملقب به الهادی الی الحق المبین و مؤسس سلسله امامان زیدی در یمن است و نزد زیدیه با عنوان الامام یحیى الهادى شهرت و عظمت به سزایى دارد. یحیی در سال 245 هـ. ق در مدینه متولد شد وی در نیمه قرن سوم هجری هنگامی که سرزمینهای اسلامی دست خوش حوادث شده بودند و حکومت عباسیان رو به ضعف نهاده بود، در یمن قیام کرد ولی اندکی بعد به دلیل عدم استقبال مردم به حجاز بازگشت. او بار دیگر به سال 280 هـ. ق به یمن بازگشت و بر ضد معتضد عباسى، قیام کرد و به عنوان امام زیدیه مردم را به دعوت کرد و از مردم بیعت گرفت. برخی سال ورود او به یمن را در سال 284 هـق دانسته‌اند. او توانست در این مرحله سلسله امامان زیدی یمن را پایه گذاری کند. سرانجام یحیی در سال 298 هـ. ق در صعده(از شهرهاى یمن) مسموم شد و به شهادت رسید. وى داراى تألیفاتى در فقه و کلام است و فتاواى منحصر به فردى هم از وى نقل گردیده است. یحیی الهادی مؤسس مکتب‌‌ها دویه این مکتب فقهی کلامی، نامش با نام امام هادی الی الحق، یحیی بن حسین بن قاسم رسیّ پیوند خورده‌است. سلسله حکومتی که یحیی تأسیس کرد، تا بیش از ده قرن با فراز و نشیب‌هایی دوام یافت و حدود پنجاه امام در رأس آن قرار گرفتند. هادی الی الحق، صعده را مرکز فعالیت خود قرار داد. شهری که تا به امروز مرکز زیدیه با گرایش هادویه است. البته تذکر این نکته ضروری است که امام هادی و جانشینان او تا قرنها موفق نشدند بر تمام یمن تسلط پیدا نمایند. دوران امامت آنان معمولا با کشمکشها و درگیری با سایر حکومت‌ها و رقیبان اعم از داخلی و خارجی همراه بود.  
-.سیّد ابوالحسن احمد الناصر: وی از جمله سادات طباطبایی است که در سال 301 هـ. ق. به حکومت یمن رسید و رسماً با او به امامت زیدیه و خلافت اسلامى بیعت کردند و حدود 24 سال با عدل و داد بر یمن حکومت کرد و عاقبت در سال 324 هـ. ق. در صعده یمن وفات یافت. او افزون بر این که یک چهره سیاسى بود، عالمى فرزانه، قهرمانى بى بدیل و از فقها و مفسران و متکلمان عصر خود به شمار مى رفت و تألیفات زیادى داشت. قابل یادآوری است که در مقطعی بنى سلیمان بن داود بن حسن المثنى از مکه به یمن آمده و با تسلط بر صعده بر سادات طباطبایی یمن یا همان بنی الرسی غلبه یافتند اما مجددا امامان صعده به امارت خود بازگشتند.  
-.سیّد ابوالحسن احمد الناصر: وی از جمله سادات طباطبایی است که در سال 301 هـ. ق. به حکومت یمن رسید و رسماً با او به امامت زیدیه و خلافت اسلامى بیعت کردند و حدود 24 سال با عدل و داد بر یمن حکومت کرد و عاقبت در سال 324 هـ. ق. در صعده یمن وفات یافت. او افزون بر این که یک چهره سیاسى بود، عالمى فرزانه، قهرمانى بى بدیل و از فقها و مفسران و متکلمان عصر خود به شمار مى رفت و تألیفات زیادى داشت. قابل یادآوری است که در مقطعی بنى سلیمان بن داود بن حسن المثنى از مکه به یمن آمده و با تسلط بر صعده بر سادات طباطبایی یمن یا همان بنی الرسی غلبه یافتند اما مجددا امامان صعده به امارت خود بازگشتند.  
خط ۲۵: خط ۲۵:


در عراق شاخه سادات طباطبایی فراوانند که از مشهور‌ترین آنان می‌توان به خاندانهای مشهور زیر اشاره کرد:
در عراق شاخه سادات طباطبایی فراوانند که از مشهور‌ترین آنان می‌توان به خاندانهای مشهور زیر اشاره کرد:
-." آل بحر العلوم" :از این خاندان چهره‌های علمی شاخص و سرشناس بسیاری از آنان در سده‌ها ی اخیر برخاسته است از آن جمله اند:
-." آل بحر العلوم" :از این خاندان چهره‌های علمی شاخص و سرشناس بسیاری از آنان در سده‌ها ی اخیر برخاسته است از آن جمله‌اند:
-.سید محمد مهدی‌ طباطبایی نجفی بحرالعلوم(۱۱۵۵-۱۲۱۲ق)، فقیه، محدث، حکیم، ادیب و سرسلسله آل بحرالعلوم و رئیس حوزه علمیه نجف و مرجع شیعیان در روزگار خود بود. از ابتکارات او تقسیم کار میان عالمان و فقیهان برجسته، به منظور اداره حوزه و پاسخگویی سریع‌تر به مراجعات مردم بود.  
-.سید محمد مهدی‌ طباطبایی نجفی بحرالعلوم(۱۱۵۵-۱۲۱۲ق)، فقیه، محدث، حکیم، ادیب و سرسلسله آل بحرالعلوم و رئیس حوزه علمیه نجف و مرجع شیعیان در روزگار خود بود. از ابتکارات او تقسیم کار میان عالمان و فقیهان برجسته، به منظور اداره حوزه و پاسخگویی سریع‌تر به مراجعات مردم بود.  
-.سید محمّدرضا بحرالعلوم (۱۱۸۹-۱۲۵۳ق)، فرزند سیّد محمّدمهدی، فقیه، اصولی، محدث، و رجالی و تنها پسر بازمانده از پدرش است. او در نجف به دنیا آمد. وی تحصیلات علمی خود را در زادگاهش، نزد پدر و فقیهان برجسته ای از جمله شیخ جعفر کاشف الغطا (متوفی ۱۲۲۸ق)، شیخ محمّد سعید دینوری، سیّد محمد قصیر خراسانی (متوفی ۱۲۵۵ق) به پایان برد و از استادان خود اجازه روایت گرفت. او پس از پدر زعامت حوزه نجف و مرجعیت دینی را به عهده گرفت.  
-.سید محمّدرضا بحرالعلوم (۱۱۸۹-۱۲۵۳ق)، فرزند سیّد محمّدمهدی، فقیه، اصولی، محدث، و رجالی و تنها پسر بازمانده از پدرش است. او در نجف به دنیا آمد. وی تحصیلات علمی خود را در زادگاهش، نزد پدر و فقیهان برجسته ای از جمله شیخ جعفر کاشف الغطا (متوفی ۱۲۲۸ق)، شیخ محمّد سعید دینوری، سیّد محمد قصیر خراسانی (متوفی ۱۲۵۵ق) به پایان برد و از استادان خود اجازه روایت گرفت. او پس از پدر زعامت حوزه نجف و مرجعیت دینی را به عهده گرفت.  
خط ۴۵: خط ۴۵:
===3.سادات آل طبا طبا در ایران:===  
===3.سادات آل طبا طبا در ایران:===  


ایران از کانونهای مهم حضور سادات علوی بود. دلایل بسیاری برای هجرت آنان به ایران می‌توان برشمرد. دوری برخی مناطق ایران از مرکز خلافت، نارضایتی مردم ایران از سیاست‌های دستگاه خلافت، سادات علوی را برای مهاجرت به ایران ترغیب می‌کرد. از این رو سادات چند موج مهاجرت به ایران داشتند و در شهرهای مختلف ایران سکونت اختیار کردند. از آن جمله اند:  
ایران از کانونهای مهم حضور سادات علوی بود. دلایل بسیاری برای هجرت آنان به ایران می‌توان برشمرد. دوری برخی مناطق ایران از مرکز خلافت، نارضایتی مردم ایران از سیاست‌های دستگاه خلافت، سادات علوی را برای مهاجرت به ایران ترغیب می‌کرد. از این رو سادات چند موج مهاجرت به ایران داشتند و در شهرهای مختلف ایران سکونت اختیار کردند. از آن جمله‌اند:  


==== استان اصفهان:====  
==== استان اصفهان:====  
خط ۹۸: خط ۹۸:


==== سادات طاباطبایی در گیلان و مازندران:====
==== سادات طاباطبایی در گیلان و مازندران:====
دسته ای از سادات طباطبایی به ایران مهاجرت کردند و در مناطق مختلفی از این سرزمین ساکن شدند. طبرستان ودیلم (مازندران وگیلان) از آن جمله اند که تعدادی از آنان که لقب «کیا» داشتند، در آن سرزمین رحل اقامت افکندند. اینان نقش مذهبی، سیاسی و اجتماعی مهمی در این خطفه ایفا کردند. "خرم کیا" از آن جمله است که مزارش در لاهیجان است. وی در 674ق به قتل رسیده و نامش بر کتیبه‌ای که در 1105ق. ، نوشته شده آمده است. این دسته از سادات که ملقب به "کیا" هستند غیر از سادات حسینی هستند که به مدت طولانی از 769 تا 1000ق بر بخش عمده‌ای از گیلان و قسمتی ازمازندران حکمرانی داشتند. <ref>رابینو، فرمانروایان گیلان، 131 به نقل از دائره المعارف بزرگ اسلامی، ج ،2 ص 56.</ref>هنگامی که حکومت طباطبایی در صعده یمن پاگرفت، سادات طباطبایی ایران و دیگر سادات به‌ویژه به لحاظ سیاسی و عقیدتی جانب آنان را گرفتند و حتی از دادن کمکهای نظامی نیز دریغ نکردند.
دسته ای از سادات طباطبایی به ایران مهاجرت کردند و در مناطق مختلفی از این سرزمین ساکن شدند. طبرستان ودیلم (مازندران وگیلان) از آن جمله‌اند که تعدادی از آنان که لقب «کیا» داشتند، در آن سرزمین رحل اقامت افکندند. اینان نقش مذهبی، سیاسی و اجتماعی مهمی در این خطفه ایفا کردند. "خرم کیا" از آن جمله است که مزارش در لاهیجان است. وی در 674ق به قتل رسیده و نامش بر کتیبه‌ای که در 1105ق. ، نوشته شده آمده است. این دسته از سادات که ملقب به "کیا" هستند غیر از سادات حسینی هستند که به مدت طولانی از 769 تا 1000ق بر بخش عمده‌ای از گیلان و قسمتی ازمازندران حکمرانی داشتند. <ref>رابینو، فرمانروایان گیلان، 131 به نقل از دائره المعارف بزرگ اسلامی، ج ،2 ص 56.</ref>هنگامی که حکومت طباطبایی در صعده یمن پاگرفت، سادات طباطبایی ایران و دیگر سادات به‌ویژه به لحاظ سیاسی و عقیدتی جانب آنان را گرفتند و حتی از دادن کمکهای نظامی نیز دریغ نکردند.
در مناطق شمالی ایران امام زادگانی از سادات طباطبایی مدفون هستند که برخی از آنها عبارتند از:
در مناطق شمالی ایران امام زادگانی از سادات طباطبایی مدفون هستند که برخی از آنها عبارتند از:
-.سید یحیى :نسب این امام زاده شریف از این قرار است: یحیى بن حسن الاتج بن محمّد المرتضى لدین الله بن یحیى الهادى بن حسین بن قاسم الرسى بن ابراهیم طباطبا بن اسماعیل الدیباج بن ابراهیم الغمر بن حسن المثنى بن امام حسن (علیه السلام).
-.سید یحیى :نسب این امام زاده شریف از این قرار است: یحیى بن حسن الاتج بن محمّد المرتضى لدین الله بن یحیى الهادى بن حسین بن قاسم الرسى بن ابراهیم طباطبا بن اسماعیل الدیباج بن ابراهیم الغمر بن حسن المثنى بن امام حسن (علیه السلام).
Writers، confirmed، مدیران
۸۵٬۹۴۴

ویرایش