هند

پرچم هند

نام کشور	فارسی: هند، عربی: هند، انگلیسی: India
مکان	جنوب آسیا
منطقه زمانی	UTC+05:30
زبان	هندی - انگلیسی
پایتخت	دهلی نو
جمعیت	۱٬۳۶۵٬۳۸۰٬۰۰۰ نفر
نوع حکومت و ساختار سیاسی	فدرال دموکراسی
زبان‌های رسمی	هندی، انگلیسی
واحد پول	روپیه

هند مدخلی است به زبان فارسی که در پژوهشگاه مطالعات تقریبی مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی در راستای نگارش کلان پروژه معرفی جریان‌های جهان اسلام نوشته شده است. هدف از آشنایی با کشور هند که یکی از کشورهای مهم آسیایی محسوب می‌شود، اولا: آشنایی نسبتا جامع بااین کشور و ثانیا: ایجاد منبع و مرجعیت در زمینه مذکور جهت شناخت کیفیت تعامل با مهم‌ترین جریانات دینی - مذهبی آنجا می‌باشد. از دیگر اهداف این پروژه ایجاد شناختی عمیق تر نسبت به عمده جریانات موجود در این کشور به صورت تخصصی برای مراکزی است که جهت فعالیت‌هایشان به چنین دانش میان مذهبی ای نیاز دارند. در مقاله پیش رو اطلاعاتی در زمینه‌های زیر از کشور هند ارائه گردیده است: تاریخچه، جمعیت، فرهنگ وزبان، اقتصاد، دین و...

تاریخچه

جغرافیا

کشور هند در جنوب آسیا واقع شده است و پایتخت آن دهلی نو می‌باشد. هند از شمال غربی با پاکستان؛ از شمال با چین، بوتان، نپال و تبت؛ و از شمال شرقی با برمه و بنگلادش همسایه‌است. همچنین هند از شرق با خلیج بنگال، از غرب با دریای عمان، و از جنوب نیز با اقیانوس هند مرز آبی دارد.

پهناوری هند ۳٬۲۸۷٬۲۶۳ کیلومتر مربع (هفتمین کشور پهناور در جهان) است. بیشتر سرزمین هند پست و هموار است و رشته‌کوه هیمالیا که در شمال کشور قرار دارد باعث شده‌است که رطوبت و ابرهای باران‌زا به شمال آسیا نفوذ نکند و در نتیجه هند تبدیل به کشوری پرباران و مرطوب و دارای خاک بسیار حاصلخیز شده است. شاید به همین جهت است که این کشور توانسته جمعیّت بسیاری را در خود جای دهد.

بیش از ۹۲ درصد استفاده آب در هند برای مصارف آب رسانی است که در سال ۱۹۷۴ حدود ۳۸۰ کیلومتر مربع بود و بر اساس پیش‌بینی‌ها تا سال ۲۰۲۵ به سقف ۱٫۰۵۰ کیلومتر مربع می‌رسد که برابر با مصارف صنعتی و خانگی است.

منابع آبی هند شامل رودخانه‌ها، کانال‌ها، آبگیرها، دریاچه‌ها و سواحل غربی و شرقی اقیانوس هند و سایر خلیج‌ها و خلیج کوچک برای بیش از ۶ میلیون نفر در بخش ماهی‌گیری اشتغال ایجاد کرده‌اند. هند ششمین کشور تولیدکننده ماهی در سطح جهان و دومین تولیدکنندهِ ماهی بومی در سطح جهان است هند از زیست جانوری بسیار متنوعی بهره می‌بردو زیستگاه بسیاری از پستانداران بزرگ مانند فیل آسیایی، کرگدن هندی تک شاخ و ببر می‌باشد. بیش از ۲۰۰۰ گونه پرنده و سه نوع تمساح در این کشور زندگی می‌کنند.

منابع طبیعی هند شامل زغال‌سنگ (از لحاظ میزان ذخایر در رده چهارم جهان قرار دارد)، آهن، منگنز، میکا، بوکسیت، تیتانیوم، کرومیت، گاز طبیعی، الماس، نفت خام، سنگ آهک، توریوم (بیشترین در جهان در سواحل ایالت کرالا) می‌باشد. ذخایر نفت هند که در ساحل بمبئی در مهاراشترا، گجرات و در شرق آسام وجود دارند. بیش از ۲۵٪ از نیازهای داخل را برطرف می‌کنند

زبـان

تنوع زبانی در هند شاید از هر کشور دیگری بیشتر باشد. در هند ۴۲۸ زبان وجود دارد که ۴۱۵ زبان زنده هستند و کاربرد دارند و ۱۳ زبان امروزه منسوخ شده‌است.

در قانون اساسی هند، زبان هندی (از شاخه زبان‌های هند و ایرانی یا زبان‌های هندواروپایی) زبان رسمی سراسر کشور اعلام شده‌است. افزون برآن در سال ۲۰۰۵ زبان‌هایی که به‌عنوان زبان‌های رسمی در ایالت‌های هند شناخته شده‌اند به ۲۲ زبان رسید که برخی از آنها عبارتند از: هندی، زبان اردو، زبان آسامی، زبان اوریه، زبان بنگالی، زبان سانسکریت، زبان سندی و...

زبان‌های سانسکریت و تامیل، زبان‌های اصلی و سنتی هند شناخته می‌شوند و در طول تاریخ طولانی این سرزمین در تغییر و تحول زبان‌های رایج در این منطقه زبان‌های فارسی و انگلیسی نقش مهمی بر عهده داشته‌اند. سالیان دراز حکومت استعماری بریتانیا بر شبه قاره هند و انجام بخش عمده‌ای از امور اداری به زبان انگلیسی موجب شده این زبان، زبان دوم بسیاری از مردم هند باشد.

شش زبان عمده این کشور عبارتند از هندی، بنگالی، تلوگو، مراتی، تامیل و اردو. بیش از ۵۰ میلیون نفر به هر یک از این زبان‌ها صحبت می‌کنند. ۱۲۲ زبان هم وجود دارند که بیش از یک میلیون نفر به هر یک از آنها حرف می‌زنند. هند زبان ملی سراسری ندارد. هندی و انگلیسی هر دو زبان رسمی کشور هستند.

زبان‌های مورد استفاده در هند به چهار گروه زبانی عمده جهان تعلق دارند: هند و اروپایی، دراویدی، آسترا- آسیایی و تبتی- برمه‌ایفارسی پیش از آنکه هند مستعمره انگلستان شود، دومین زبان رسمی این کشور و زبان فرهنگی و علمی به‌شمار می‌رفت. اما پس از استعمار انگلیسی‌ها در سال ۱۸۳۲، انگلیسی به تدریج جایگزین فارسی شد.

زبان فارسی در دورهٔ غزنویان به هند راه یافت در آن دوره پارسی، زبان ادبیات، شعر، فرهنگ و دانش بود. با فتح شمال هند توسط سلطان محمود غزنوی، فرهنگ و ادبیات فارسی به لاهور راه یافت با تأسیس امپراتوری گورکانی، زبان فارسی به اوج پیشرفت خود در هند رسید و زبان رسمی و در سراسر هندوستان گسترش یافت. تأثیر ظهور این خاندان در هند، گسترش و رونق زبان فارسی را به حدی رسانید که ادبیات فارسی نه تنها مایه حیات روحی مردم عام شد بلکه این زبان، زبان رسمی درباریان نیز گردید. این رویکرد باعث هجرت بسیاری از هنرمندان، نویسندگان و شاعران از ایران به هند شد. زبان فارسی هند شاعران بزرگی همچون بیدل دهلوی، و امیرخسرو دهلوی و دستگاه شعری سبک هندی را در خود پروراند. از دیگر شاعران نامدار فارسی‌زبان شبه قاره هند، می‌توان از اقبال لاهوری نام برد.

دین و مذهب

هند معجونی از ادیان مختلف و فرقه‌های مذهبی گوناگون است که اغلب آنها از هندوئیسم، اسلام و آیین بودایی نشات گرفته‌اند.

دین اکثریت مردم، هندو (برهما) می‌باشد و اسلام، دومین آئین این کشوراست. حدود ۸۲٫۱٪ مردم هند پیرو آئین‌های هندو و حدود ۱۲/۹٪ مسلمان هستند. هند همچنین بیش از ۲٫۳٪ مسیحی و ۲٫۱٪ سیک دارد. هند اگرچه زادگاه آئین بودا بوده، اما جمعیت بودائیان هند در حال حاضر تنها حدود ۰٫۸٪ برآورد می‌شود. علاوه‌بر آن پیروان آیین جینیسم ۰٫۸٪ و مجموع پیروان دین زرتشتی، یهودی، بهایی و بقیه مذاهب ۰٫۴٪ می‌باشد. با این وجود هند بزرگ‌ترین اجتماع فرقه احمدیه و مذاهب ایرانی بهائی و زرتشتی در سراسر جهان است. مسلمانان بیشتر در دهلی، بنگال غربی و نواحی شمال غربی کشور زندگی می‌کنند و در کشمیر، بیشتر جمعیت را تشکیل داده‌اند. به این ترتیب هند پس از اندونزی و پاکستان پرشمارترین جمعیت مسلمان جهان را داراست.

زرتشتیان، از مهم‌ترین اقلیت‌های دینی هند هستند که به پارسی معروفند و طی بیش از پنج سده اولیه حمله اعراب به ایران، از ایران به هند مهاجرت کرده‌اند و بیشتر در مناطق مختلف گجرات و مهاراشترا به مرکزیت بمبئی اقامت دارند. اگر چه جمعیت آنان کمتر از۲۰۰ هزار نفر است، اما نزدیک به ۱۷ ٪ اقتصاد هند را در دست دارند.

هند دومین (یا سومین) جمعیت بزرگ مسلمانان جهان را در خود جای داده‌است. تنها کمتر از ۱۵ درصد جمعیت آن مسلمانند، اما کل جمعیت این کشور آنقدر زیاد است که با همین نسبت اندک هم جمعیت مسلمانان آن از جمعیت مسلمانان همه کشورهایی که اکثریت مردمانشان مسلمان هستند، به جز اندونزی و شاید پاکستان، بیشتر است.

پیشینه ورود اسلام به هند از اواخر قرن ۱ قمری و با سقوط پادشاهی ساسانی آغاز شد. گسترش اسلام در دوران محمود غزنوی تصرفات وی در پنجاب ادامه پیدا کرد و در دوران حکومتی گورکانیان هند به اوج خود رسید. در سال ۱۹۴۷ میلادی چندین ایالت مسلمان‌نشین به رهبری محمدعلی جناح استقلال خود را از مستعمره بریتانیایی هند اعلام کردند و با هم کشور پاکستان را تشکیل دادند. هندوستان سومین کشور مسلمان نشین جهان پس از اندونزی و پاکستان است.

نزدیک به 70% مسلمانان هند، سنی مذهب و پیرو مکتب حنفی می‌باشند. بقیه مذهب شیعه‌اند. «لکنهو» که به عنوان یکی از بلاد مهم هند به شمار می‌رود یگانه مرکز و کانون فعلی شیعه اثنی عشری در هند است در این شهر بخش مهمی از آثار شیعه از قبیل مساجد و حسینیه‌ها دیده می‌شود. شیعیان سراسر هند در خصوص مسائل دینی و علمی و حتی سیاسی به این مرکز مراجعه و حل مشکل خود را جستجو می‌نمایند. مراسم عزای حسینی در ایام محرم و سایر مراسم ویژه شیعیان همه ساله در این ناحیه برپا می‌گردد. البته هم اکنون در تمام نقاط هند گروه شیعیان به چشم می‌خورند و هیچ شهری در هند وجود ندارد که خالی از سکنه شیعه باشد. حدود 35% مسلمانان هند، شیعی هستند که اکثریت آنان اثنی عشری، و تعداد کمی از آنها پیرو فرقه اسماعیلیه می‌باشند.

مسلمانان به هنگامه اقتدار خود در هند آثار و بناهای جالبی از خود به یادگار نهاده‌اند و یا شیوه معماری خود را در بناهای هند دخالت دانده اند. از نمونه‌های درخشان معماری اسلامی در هند بنای عظیم تاج محل است که بنا به نوشته «راساتیش گروور» استاد معماری مدرسه عالی طراحی و معماری در دهلی، این بنای عظیم که در شهر اگرا واقع شده نمونه‌ای گویا از عظمت و پیشتازی معماری اسلامی در دوره‌هایی از تاریخ جهان است این بنا از جذابیت‌های جهانگردی هند به شمار می‌آید.

در زمان استقلال هند که قاطبه مسلمین وضع متوسطی داشتند به پاکستان مهاجرت نمودند و آنها که به تشویق رهبران مذهبی در هند باقی ماندند از لحاظ اجتماعی و اقتصادی در سطح پائینی قرار گرفتند تبلغات ضد اسلامی گروه‌های بنیادگرای هندو، مسلمانان را نگران نمود و در این حالت تعدادی از رهبران مذهبی به مسلمانان توصیه نمودند که اگر به حزب کنگره رای دهند از امنیت اجتماعی - مذهبی بنام «بانک رای مسلمین» را پدید آورد.

ارتباط مداوم مسلمین با هندوها موجب رسوخ آداب و رسوم هندی در جامعه مسلمین شده به گونه‌ای که مسلمانان به نظام کاستی عقیده داشته و آنان که در طبقات بالا هستند به گروه‌های پائین به دیده تحقیر می‌نگرند و در مراسم اجتماعی بخصوص این حالت را در ازدواج رعایت می‌کنند. این رفتار که تحت تاثیر آئین هندو به جامعه مسلمین راه یافته است. هویت مسلمانان هند را تا حدودی تغییر داده و سنت‌های مذهبی مسلمانان بر اساس بافت اجتماعی هند در حال تحول است. در رسوم خواستگاری، لباس پوشیدن و نیایش این تاثیرپذیری قابل ملاحظه می‌باشد. گرچه مسلمین با نفوذ استعمار به برخورد منفی با آنان پرداختند اما به تدریج فرزندان خود را به مدارس استعماری فرستاده و افراد مرفه و طبقات بالا حجاب را کنار گذاشتند و مفاسد اجتماعی در بین برخی از آنان رواج یافت.