۸۶٬۰۷۸
ویرایش
وحدت گرایی اسلامی در قرن بیستم: دانشگاه الازهر و تشیع بین همگرایی و واگرایی (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها
وحدت گرایی اسلامی در قرن بیستم: دانشگاه الازهر و تشیع بین همگرایی و واگرایی (کتاب) (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۴ ژانویهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۲:۵۴
، ۴ ژانویهٔ ۲۰۲۳جایگزینی متن - 'رئیس جمهور' به 'رئیس‌جمهور'
جز (جایگزینی متن - 'علی رغم' به 'علی‌رغم') |
جز (جایگزینی متن - 'رئیس جمهور' به 'رئیس‌جمهور') |
||
| خط ۳: | خط ۳: | ||
=مقدمه= | =مقدمه= | ||
قرن بیستم، به گفته بسیاری، شکوفایی [[وحدت‌گرایی مسیحی|وحدت‌گرایی مسیحی]] را تجربه کرده است. در مقابل، موفقیت جنبش‌های وحدت‌گرای اسلامی غیرممکن به نظر می‌رسد. نویسنده در این کتاب به این جنبه مهم از مطالعات اسلامی پرداخته و یک مرور تاریخی جالب و مفید ارائه داده است. در این کتاب برونر جنبه‌های نهادی (سازمانی) و علمی وحدت‌گرایی اسلامی را بررسی کرده است، بدون اینکه از نظر فلسفی خیلی به سازگاری مفهوم آن با اسلام نگاه کند. اکومنیسم یا وحدت‌گرایی بر اساس تجربه مسیحیت برای کارکرد خود به یک مرجع دینی نیاز دارد در حالی که چنین مقامی در فرقه اقلیت شیعه اسلام وجود دارند، اما در فرقه سنی اکثریت تقریبا نیست. به نظر می‌رسد که از همان ابتدا این کتاب تصور می‌کند که ازهر از چنین اختیاری برخوردار است، در حالی که شاید این آگاهی عمومی باشد که چنین مرجعی مدتها قبل از زمان | قرن بیستم، به گفته بسیاری، شکوفایی [[وحدت‌گرایی مسیحی|وحدت‌گرایی مسیحی]] را تجربه کرده است. در مقابل، موفقیت جنبش‌های وحدت‌گرای اسلامی غیرممکن به نظر می‌رسد. نویسنده در این کتاب به این جنبه مهم از مطالعات اسلامی پرداخته و یک مرور تاریخی جالب و مفید ارائه داده است. در این کتاب برونر جنبه‌های نهادی (سازمانی) و علمی وحدت‌گرایی اسلامی را بررسی کرده است، بدون اینکه از نظر فلسفی خیلی به سازگاری مفهوم آن با اسلام نگاه کند. اکومنیسم یا وحدت‌گرایی بر اساس تجربه مسیحیت برای کارکرد خود به یک مرجع دینی نیاز دارد در حالی که چنین مقامی در فرقه اقلیت شیعه اسلام وجود دارند، اما در فرقه سنی اکثریت تقریبا نیست. به نظر می‌رسد که از همان ابتدا این کتاب تصور می‌کند که ازهر از چنین اختیاری برخوردار است، در حالی که شاید این آگاهی عمومی باشد که چنین مرجعی مدتها قبل از زمان رئیس‌جمهور جمال عبدالناصر از بین رفته است. برای جامع بودن این نوع مطالعه، باید استقبال توده‌ها از چنین مفهومی را بررسی کرد. به همین دلیل است که شلتوت هنگامی که می‌خواست وحدت‌گرایی اسلامی طرح کند، به مردم مراجعه کرد <ref>(نگاه کنید به صفحه 287)</ref>. | ||
<br> | <br> | ||
تحقیق درباره دیدگاه مسلمانان درباره وحدت‌گرایی ممکن است دشوار باشد و شاید فراتر از محدوده این کار باشد، اما این همان چیزی است که برای اندازه گیری واقع‌گرایانه مفهوم وحدت‌گرایی بدان نیاز است و نه منحصراً نگرش یا اقدامات علما، که اغلب تحت تأثیر سیاست‌های محلی است. نکته دوم این است که نویسنده رویکردی روایی را اتخاذ کرده است که باعث عدم تعادل در طول فصل‌ها شده است. این کتاب شامل یک مقدمه، ده فصل، یک سخن آخر با یک خلاصه بسیار مفید؛ کتابشناسی و یک نمایه مفید می‌باشد. مقدمه با بحث و جدال شدیدی که میان مورخان آلمانی در رابطه با همبستگی بحث تاریخی و هویت ملی به وجود آمده است، آغاز می‌شود. برونر این را به "تاریخ گرایش اسلامی در قرن بیستم" و دیدگاه‌های متناقض درباره آن تشبیه می‌کند. بلكه وی به طور غیرقابل قانع كننده‌ای این مشاهده را به ایده همگرایی جهانی در میان فرقه‌های اسلامی مرتبط می‌كند. او معتقد است که این یک پدیده متاخر است، موضوعی که می‌تواند در آن متفاوت باشد. | تحقیق درباره دیدگاه مسلمانان درباره وحدت‌گرایی ممکن است دشوار باشد و شاید فراتر از محدوده این کار باشد، اما این همان چیزی است که برای اندازه گیری واقع‌گرایانه مفهوم وحدت‌گرایی بدان نیاز است و نه منحصراً نگرش یا اقدامات علما، که اغلب تحت تأثیر سیاست‌های محلی است. نکته دوم این است که نویسنده رویکردی روایی را اتخاذ کرده است که باعث عدم تعادل در طول فصل‌ها شده است. این کتاب شامل یک مقدمه، ده فصل، یک سخن آخر با یک خلاصه بسیار مفید؛ کتابشناسی و یک نمایه مفید می‌باشد. مقدمه با بحث و جدال شدیدی که میان مورخان آلمانی در رابطه با همبستگی بحث تاریخی و هویت ملی به وجود آمده است، آغاز می‌شود. برونر این را به "تاریخ گرایش اسلامی در قرن بیستم" و دیدگاه‌های متناقض درباره آن تشبیه می‌کند. بلكه وی به طور غیرقابل قانع كننده‌ای این مشاهده را به ایده همگرایی جهانی در میان فرقه‌های اسلامی مرتبط می‌كند. او معتقد است که این یک پدیده متاخر است، موضوعی که می‌تواند در آن متفاوت باشد. | ||
| خط ۴۷: | خط ۴۷: | ||
== فصل 9== | == فصل 9== | ||
فصل 9، "پیروزی و شکست تفکر وحدت‌گرایی (1958–1961) با شرح دوره محمد شلتوت آغاز می‌شود. قبل از شلتوت هیچ دانشمند رسمی اهل سنت از هر درجه ای، چه رسد به شیخ بزرگ الازهر تا آنجا پیش نرفته بود که شیعه‌گرایی را با مکاتب اهل سنت برابر بداند. گروه تقریب بین المذاهب پس از چندین سال زوال در زمان شلتوت بازسازی شد. حتی بحث جدی در مورد تاسیس کرسی فقه جعفری در الازهر وجود داشت. با این حال، هیچ یک از اینها مدت طولانی طول نکشید و گفتگوی جهانی به نظر نمی‌رسد که موقعیت دائمی را تضمین کند، و در واقع توسط طرفداران آن یعنی شلتوت و المیطانی. این امر در درجه اول به دلیل هزینه سیاسی زیادی بود که باید برای آن پرداخت شود، که ممکن است به منافع دانشگاه الازهر آسیب برساند. قسمت بعدی فصل (مصر، عراق و ایران 1958–1960) به سیاست و الهیات اختصاص دارد. این تأیید می‌کند که دعوت شلتوت برای نزدیک شدن به الازهر و شیعه‌گرایی مبتنی بر الهیات نبوده بلکه اقدامی تاکتیکی برای پیروی از سیاست‌های | فصل 9، "پیروزی و شکست تفکر وحدت‌گرایی (1958–1961) با شرح دوره محمد شلتوت آغاز می‌شود. قبل از شلتوت هیچ دانشمند رسمی اهل سنت از هر درجه ای، چه رسد به شیخ بزرگ الازهر تا آنجا پیش نرفته بود که شیعه‌گرایی را با مکاتب اهل سنت برابر بداند. گروه تقریب بین المذاهب پس از چندین سال زوال در زمان شلتوت بازسازی شد. حتی بحث جدی در مورد تاسیس کرسی فقه جعفری در الازهر وجود داشت. با این حال، هیچ یک از اینها مدت طولانی طول نکشید و گفتگوی جهانی به نظر نمی‌رسد که موقعیت دائمی را تضمین کند، و در واقع توسط طرفداران آن یعنی شلتوت و المیطانی. این امر در درجه اول به دلیل هزینه سیاسی زیادی بود که باید برای آن پرداخت شود، که ممکن است به منافع دانشگاه الازهر آسیب برساند. قسمت بعدی فصل (مصر، عراق و ایران 1958–1960) به سیاست و الهیات اختصاص دارد. این تأیید می‌کند که دعوت شلتوت برای نزدیک شدن به الازهر و شیعه‌گرایی مبتنی بر الهیات نبوده بلکه اقدامی تاکتیکی برای پیروی از سیاست‌های رئیس‌جمهور ناصر بوده است. نتیجه گیری نویسنده در این مرحله (ص 311) بسیار جالب است، به ویژه اگر در متن امروز عراق خوانده شود، که البته او اشاره‌ای به آن نمی کند. این همکاری آشکار (و مبتنی بر سیاست) بین سنی‌ها و شیعیان در درازمدت تأثیرات منفی جدی برای اتحادیه تقریب به اثبات رساند، که در آن زمان مورد توجه قرار نگرفت. نمی‌توان تعجب کرد که آیا درک جدی الهیاتی بین دو بال اسلام می‌تواند از کشتار در عراق جلوگیری کند و این امر امکان ارائه یک جبهه مشترک را چه قبل و چه بعد از حمله / اشغال 2003 فراهم می‌کند؟ | ||
== فصل 10== | == فصل 10== | ||