محمدمهدی فولادوند

محمدمهدی فولادوند
نام کامل	محمدمهدی فولادوند
اطلاعات شخصی
سال تولد	۱۲۹۹ ش، ۱۹۲۱ م، ۱۳۳۹ ق
محل تولد	اراک
سال درگذشت	۱۳۸۷ ش، ۲۰۰۹ م، ۱۴۳۰ ق
دین	اسلام، شیعه
آثار	ترجمۀ کامل قرآن به زبان فارسی ترجمۀ نهج‌البلاغه به زبان فارسی ترجمۀ صحیفه سجادیه به زبان فارسی
فعالیت‌ها	ترجمعه قرآن کریم

محمدمهدی فولادوند مترجم، ادیب، قرآن‌پژوه، استاد ادبیات و زبان فرانسه و زیباشناس شهیر ایرانی می‌باشد. از آثار مطرح ایشان دورۀ کامل ترجمۀ قرآن کریم معروف به (ترجمۀ فولادوند) می‌باشد.

زندگی‌نامه

محمدمهدی فولادوند فرزند محمد حسین خان بختیاری (ضرغام نظام)؛ از امرای لشکر کامران میرزا نایب‌السلطنه، امیرکبیر (فرزند ناصرالدین شاه قاجار) است. ایشان در اول دی ماه 1299 شمسی در منزل ناظم‌التجار در اراک متولد شد. در دوازده سالگی به مدرسۀ علمیه در نزدیکی مدرسۀ سپهسالار تهران (شهید مطهری) راه یافت و پس از منحل شدن آن به مدرسۀ دارالفنون رفت. استاد در سال 1318 شمسی موفق به گرفتن دیپلم از مدرسۀ یاد شده گردید و آنگاه، برای ادامۀ تحصیل روانه دانشکده حقوق دانشگاه تهران شد. تمایلات ادبی و عرفانی او از یکسو و عدم هماهنگی رشتۀ حقوق با ذوق و قریحۀ وی از طرف دیگر، زمینۀ ترک تحصیل در رشتۀ مزبور را برای ایشان فراهم آورد تا اینکه جهت تکمیل یافته‌های خویش در شهریور 1329 شمسی از راه مصر و ایتالیا به فرانسه رفت و در مدت 14 سال اقامت خود در پاریس به فراگیری رشتۀ ادبیات زبان خارجی در دانشگاه سوربن پرداخت. سپس به مدرسۀ السنه شرقیه پاریس و معهدالاسلامیه دانشگاه مزبور راه یافت و موفق به دریافت لیسانس ادبی از آنجا گردید.

استاد در مدت اقامت خود در اروپا علاوه بر تحصیل زبان‌های متعدد به چاپ بخشی از آثار خود همت گماشت و ضمن آن به انجام پژوهش‌های متعدد اقدام کرد. در همین ارتباط رساله دکترای خود را دربارۀ «عمرخیام» به زبان فرانسه منتشر ساخت و «کتاب سبز» خویش را که مورد توجه و تقریظ‌های متعدد رجال درجۀ اول فرانسه قرار گرفت، در آن کشور به چاپ رساند. او جدای از اقامت یک و نیم دهه‌ای خود در فرانسه - به مسافرت‌های عدیده‌ای در اروپا پرداخت و از کشورهای انگلستان، هلند، اتریش، ایتالیا، یونان، اسپانیا، سوئیس، ترکیه و مصر و عراق دیدن کرد و بر تکمیل روزافزون مطالعات خویش می‌افزود.

دکتر فولادوند در آبان 1344 به تهران بازگشت و در بسیاری از دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی از جمله؛ هنرکدۀ دراماتیک و هنرهای زیبای تهران و مدارس عالی ادبیات و زبان‌های خارجه و علوم تربیتی، مدرسۀ عالی قضائی قم و دانشکدۀ اسلامی به تدریس دروس مختلف فلسفه، زیبا شناسی، ادبیات زبان فرانسه، تاریخ مذاهب و فرهنگ و تمدن پرداخت. دو سال قبل از آمدن به ایران در سال 1342 شمسی به عنوان عضو دائمی «انجمن نویسندگان فرانسه» (Associtation des ecrivains de langue Fransaise) و انجمن شعرای آن کشور انتخاب شد. استاد همچنین، یکی از اعضای برجسته «انجمن فلسفی ایران و علوم انسانی» وابسته به یونسکو زیرنظر شادروان دکتر علی اکبر سیاسی، از مؤسسان انجمن فلسفی ایران- تهران در سال 1324 شمسی بوده و در سال 1378 شمسی نیز به عنوان یکی از 13 دانشمند و اندیشمند (فرزانگان) برجستۀ کشور از سوی سازمان صدا و سیما معرفی شده است.

آثار

استاد فولادوند، در زمینه‌های مختلف ادبی و فرهنگی آثار ماندگار و شاگردانی با ذوق و فعال از خود به یادگار نهاده است. ایشان به چند زبان، از جمله فارسی، فرانسه، عربی و ... ، سراینده اشعار عمیق و بدیعی و نیز نویسندۀ توانای نثرهای ادبی، فلسفی، عرفانی و ... بوده است. «منتخب اشعار و نوشته‌های فرانسه» وی در سال 1963 میلادی در ژنو (سوئیس) به زیور طبع آراسته گردید که هم اکنون جز منابع نایاب می‌باشد. «ترجمۀ رباعیات خیام»، «در جستجوی زیبایی»، «سنفونی‌ها»، «زن در اندیشه خدا»، «صلح و شمشیر» و ... ، از دیگر آثار معروف ایشان در فرانسه می‌باشند.

ترجمه قرآن کریم ایشان به زبان فارسی که حاصل بیش از 30 سال پژوهش، ترجمه و کنکاش در آن است، جزو ممتازترین ترجمه‌های 50 سال اخیر معرفی گشته و علاوه بر چاپ چندین بارۀ آن، اخیراً مقرر شد تا یک و نیم میلیون نسخه از آن برای استفاده کشورهای فارسی زبان شوروی سابق چاپ گردد.

برخی از آثار محمدمهدی فولادوند

• ترجمه رباعیات عمرخیام،1960 میلادی (به فرانسه)؛
• منتخب اشعار و نوشته‌های فرانسه، 1963 میلادی(به فرانسه)؛
• در جست و جوی زیبایی (به فرانسه)؛
• سنفونی‌ها (به فرانسه)؛
• زن در اندیشه خدا؛
• نخستین درس زیبایی‌شناسی؛
• چگونه قرآن را به فارسی ترجمه کنیم؛
• رهایی از گمراهی؛
• ترجمه کتاب الحدود ابن‌سینا؛
• انسان مسوول و تاریخ‌ساز، ترجمه از عربی؛
• آفرینش هنری در قرآن؛
• از ژرفای قرآن؛
• قرآن و نسل امروز؛
• نقدی بر مارکس؛
• خدا را دیدم، ترجمه از عربی؛
• سفری از شک تا ایمان، ترجمه از عربی؛
• ترجمه برخی از ادعیه و دعای کمیل به فرانسه و فارسی؛
• فرهنگ فرانسه به فارسی؛
• ترجمه قرآن به فارسی (ترجمه دقیق)؛
• صلح و شمشیر ،حمایت از صلح و همزیستی مسالمت‌آمیز (به فرانسه)؛
• ترجمه دقیق مادام بوواری؛
• حافظ دلها؛
• اپرای آفرینش، به پنج زبان؛
• ترجمه دعای کمیل (به فرانسه)؛
• در حریم نور، 2جلد؛
• پیشوای چهره برخاک سایندگان (ترجمه صحیفه سجادیه)؛
• خیام شناسی؛
• ترجمه جدید نهج البلاغه؛
• حافظ در آستان وحی؛
• ترجمه تئاتر در ایران(به فرانسه).

نظرات

نظر به اهمیت آثار، اندیشه‌ها و کتب دکتر فولادوند- آثار استاد مورد توجه مشاهیر و معاریف داخلی و خارجی متعددی قرار گرفته و نسبت بدانها اعلام نظر شده است. «فرانسوا موریاک»؛ عضو فرهنگستان فرانسه و برنده جایزه نوبل - «هانری دومنترلان»؛ عضو فرهنگستان فرانسه و مؤلف کتاب‌هایی است که اغلب به دوازده زبان ترجمه شده‌اند- «ژان ککتو»؛ عضو فرهنگستان فرانسه- «پیر مورو»؛ از سخنوران نامی و استاد فصاحت و بلاغت در دانشگاه سورین- «ژنرال دگل»؛ رئیس‌جمهور پیشین و وقت فرانسه- «سید حمزه بوبکر»؛ امام مسلمین فرانسه و رئیس معهدالاسلامیه پاریس- «لئوپلد سدارسنگر»؛ رئیس‌جمهور سنگال و آکادمیسین- «رنه هویک»؛ پرفسور (کلژ دُفرانس) - «ایتن سوریو»؛ پرفسور دانشگاه پاریس، عضو انستیتو و رئیس جامعه زیباشناسان فرانسه؛ از زمرۀ مشاهیر و معاریف خارجی در این رابطه بوده‌اند. علاوه بر اینها، علّامه محمدتقی جعفری- محمدعلی جمالزاده- بهاء‌الدین خرمشاهی - امیری فیروزکوهی و دیگر معاریف ایرانی از استاد فولادوند به نیکی و احترام یاد کرده‌اند. رسانه‌ها و مطبوعات ایرانی و خارجی نیز در تجلیل و اهمیت آثار و اندیشه‌های استاد بسیار سخن‌ها گفته‌اند.

وفات

محمدمهدی فولادوند، پس از یک دوره بیماری، سرانجام در ۱۵ مرداد ۱۳۸۷ شمسی در سن 88 سالگی در منزلش درگذشت و در قبرستان ابن‌بابویه تهران در نزدیکی مزار علی‌اکبر دهخدا به خاک سپرده شد.