ازبکستان: تفاوت میان نسخه‌ها

ازبکستان از کشورهای با اکثریت [[مسلمان]] در آسیای مرکزی و از جمهوری‌های شوروی سابق است و تاشکند پایتخت آن است. شهرهای سمرقند، خیوه، بخارا و ترمذ در ازبکستان، از مراکز تاریخی و مشهور اسلامی در خراسان بزرگ و مناطق اطراف بود. مسلمانان ۸۰ درصد از جمعیت ازبکستان را تشکیل می‌‌‌دهند. ۵ درصد از جمعیت این کشور نیز پیروی مسیحیت ارتدکس روسی می‌‌باشند. ۱۵ درصد نیز پیرو دیگر ادیان یا بی‌دین هستند. نظام حکومتی این کشور سکولار است. زبان روسی همچنان استفاده زیادی در این کشور دارد و رایج‌ترین زبان آموزشی در مدارس این کشور است. در برخی مناطق جنوبی این کشور که اغلب اقوام تاجیک در آنجا زندگی می‌‌کنند نیز زبان فارسی رایج است.

ازبکستان امروزی بیشتر منطقه تاریخی ماوراءالنهر را در برگرفته و در گذشته بخشی از ترکستان بزرگ به شمار می‌‌رفته است. پیش از ورود [[اسلام]] به ماوراءالنهر، این منطقه زیر حاکمیت پادشاهی‌های هخامنشی، سلوکی، کوشان‌ها و ساسانیان و در دوره‌هایی زیر سلطه اقوام ترک بود.

همزمان با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، جمهوری ازبکستان در اول سپتامبر سال ۱۳۷۰ش/۱۹۹۱م اعلام استقلال کرد. اولین رئیس‌جمهور ازبکستان اسلام کریم‌اف بود، که دبیر اول حزب کمونیست ازبکستان نیز بود.

کشور ازبکستان دارای آب و هوای قاره‌ای است و میزان بارندگی کمی‌دارد. شرایط طبیعی ازبکستان سبب ایجاد اقلیم بیابانی و نیمه بیابانی در کرده است، به همین دلیل بخش زیادی از سال، این کشور دارای آب و هوای گرم و خشک است. تابستان‌های گرم و طولانی و زمستان‌های ملایمی در این منطقه برقرار است.

جمهوری ازبکستان در بخش مرکزی آسیای میانه و بخش مرکزی از سرزمین‌های واقع در بین رودخانه‌های سیردریا و آمودریا و در مشخصات ,33‌‌ ْْ45 ـ ,11‌‌ ْْ37 عرض شمالی و ,10 ْْ73 ـ ,00 ْْ56 طول شرقی و به طور کلی این کشور از شرق به غرب حدود 1425 و از شمال به جنوب حدود 930 کلیومتر می‌‌باشد. مساحت کلی ازبکستان 7/447 هزار کیلومترمربع است ‌هاو از شمال‌شرقی به واسطه کوه‌های پسکام سلسله جبال چاتقال، سلسه جبال فرغانه و آلای، به قرقیزستان، از شمال به شمال غربی از طریق فلات استورت، دریاچه آرال، صحرای قل قوم، سلسله جبال کارژافتار و بخش شمال‌شرقی سلسله جبال اوگا-به قزاقستان، ‌ از جنوب‌ شرقی از طریق سلسله جبال کورامین، ترکستان، زرافشان، حصر و باباتاق-به تاجیسکتان، از جنوب‌غربی-از طریق آمودریا، کوه‌های کوه‌ تنگ‌تاو جنوب فلات استورت و صحرانی شنی ساحل راست آمودریا-به ترکمنستان و بالاخره از جنوب -از طریق آمودریا- به افغانستان منتهی می‌‌شود.

جمعیت این کشور حدود ۲۸ میلیون و ۲۶۸ هزار نفر با میانگین سنی ۲۳ سال است. ‌مجموع مرزهای ازبکستان 6221 کیلومتر می‌‌باشد که 2203 کیلومتر با قزاقستان، 1099 کیلومتر با قرقیزستان، 1161 کیلومتر با تاجیکستان، 1621 کیلومتر با ترکمنستان و 137 کیلومتر با افغانستان مرز مشترک دارد. این کشور از لحاظ مساحتی پنجاه و هشتمین کشور جهان به مساحت 447 هزار و 400 کیلومتر مربع می‌‌باشد.

کشور ازبکستان دارای ۱۲ استان (ولایت)، شهر تاشکند و یک جمهوری خودمختار است که عبارت‌اند از:

|-

|}

'''شهر تاشکند'''

از جاذبه‌های گردشی در این شهر می‌‌توان به 20 مدرسه اسلامی و 600 مسجد واقع در آن نام برد. به علت وجود همین مکان‌های اسلامی این شهر یکی از شهرهای مهم کشور ازبکستان دانسته می‌‌شود.<ref>با شهر های مهم کشور ازبکستان آشنا شوید - ریسمون www.rismoun.com › article › با-شهر...</ref>

حکومت ازبکستان جمهوری تک مجلسی می‌‌باشد. مجمع قانونگذاری با ۵۰۰ عضو و همچنین رئیس‌جمهور با رأی تمامی افراد بالغ برای چهار سال انتخاب می‌شوند. شورای عالی قانون‌گذاری در این کشور ۱۰۰ کرسی دارد که ۸۴ نماینده آن با رای مردم و ۱۶ نماینده به انتخاب رئیس‌جمهور برای دوره‌ای پنج ساله انتخاب می‌‌شوند.

قانون اساسی ازبکستان در تاریخ ۸ دسامبر ۱۹۹۲ در یک مقدمه ۶ بخش، ۲۶ فصل و ۱۲۸ ماده به تصویب رسید. طبق اصل ۱۵ قانون اساسی الویت قانون اساسی بر دیگر قوانین بدون قید و شرط تصریح می‌‌شود.<ref>تاریخ ازبکستان | | مرکز مشاوره سفر اصفهان تور http://isftour.ir › tag › تاریخ-ازبکس...</ref>

در نخستین سال‌های استقلال تعداد بیشماری مسجد و مدرسه افتتاح گردید. تعداد مساجد ازبکستان در سال 1994 در مقایسه با سال 1987 از 87 باب به حدود سه هزار و تعداد مدارس دینی از دو مدرسه علمیه به پنجاه مدرسه رسید. با تصویب قانون آزادی مذاهب و فعالیت‌های دینی در ازبکستان در سال 1989، زمینه حضور گروه‌های دینی در جامعه و رسانه‌های عمومی فراهم شد.

ازبکستان ۵ استان و ۱۲۳ شهر و شهرستان دارد. و مرکز آن تاشکند است. نَمَنگان، اَندیجان، سمرقند، فرغانه، بخارا و قَرشی (نَخشَب یا نَسَف) شهرهای پرجمعیت ازبکستان هستند. بخش شمال غرب ازبکستان را جمهوری خودمختار قر‌ه‌‌قالپاقستان تشکیل می‌‌دهد. مرکز آن نوکوس (نوقوس) و اقوام بزرگ آن قره‌قالپاق و ازبک است. <ref>«آسیای مرکزی: جغرافیای سیاسی»، مجله مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، سال ۱،ش ۲، ص۲۷</ref>

کشور ازبکستان یکی از پرجمعیت‌ترین کشورهای آسیای مرکزی محسوب می‌‌­شود که توانسته یکی از بزرگترین تولیدکنندگان پنبه در دنیا باشد. وضعیت اقتصادی کشور ازبکستان وابستگی شدید به نفت و گاز و طلا دارد به طوری که طلا از غنی‌ترین منابعی است که در کشور ازبکستان یافت می‌‌­شود و ورود به اقتصاد آن نیز بخش مهمی از اقتصاد را در بر­گرفته است. تولید ناخالص داخلی در کشور ازبکستان در حدود 50.5 میلیارد دلار ارزیابی شده است این رقم نشان‌دهنده وضعیت نیروی کاری در کشور ازبکستان است به طوری که بیش از 13 میلیون نفر در این کشور مشغول به کار هستند. نرخ بیکاری در کشور ازبکستان بسیار کم است و به طور کلی در حدود 20 درصد از این افراد به دنبال کار بوده و سایرین خود ترجیح داده‌اند که بیکار باشند.

در این کشور مسیر واردات بیشتر در زمینه ماشین آلات و تجهیزات ارزیابی شده است به طوری که مواد شیمیایی و فلزات از گزینه‌های مهم صادراتی این کشور به شمار می‌­‌آیند. در سال‌های اخیر وضعیت واردات به کشور ازبکستان بیش از 5 درصد کاهش داشته است. دولت کشور ازبکستان سعی دارد در تهیه محصولاتی مانند کودهای معدنی بسیار دقت داشته باشد به این ترتیب محصولات تولید شده در این کشور ارگانیک و ارزشمند هستند. رتبه‌های اقتصادی کشور ازبکستان به طور جدی دنبال شده و مشخص است که منابع مالی این کشور در سال‌های اخیر دسته‌بندی‌های مشخصی دارند. اینطور که ارزیابی‌ها نشان می‌‌­دهد وضعیت معماری کشور ازبکستان نیز روز به روز بیشتر شده و مشخص است که رویکرد اقتصادی در این راستا به طور دقیق پیش رفته است. شایان ذکر است که رتبه‌های اقتصادی در این کشور وابسته به سیستم صادرات و واردات بوده و دولت سعی دارد این موضوع را به شکل ایده آلی پیش ببرد ارزیابی‌های اقتصادی وضعیت مالی و اقتصادی کشور ازبکستان را خوب اعلام کرده است. <ref>اطلاعات کلی درباره ازبکستان | موسسه گوتوتی‌آر - GO2TR go2tr.com › uzbekistan</ref>

سال نو

روز آزادی بیان <ref>راهنمای کامل زندگی در ازبکستان | موسسه گوتوتی‌آر go2tr.com › uzbekistan › life</ref>

زبان اُزبکی (به ازبکی: O’zbek tili / Ўзбек тили / اوزبېک تیلی) یکی از زبان‌های ترک‌تبار است. ازبکی زبان رسمی کشور ازبکستان است و حدود ۳۵ میلیون نفر گویش‌ور دارد. این زبان از شاخهٔ قارلوق زبان‌های ترکی است. ازبکی وام‌واژه‌هایی از عربی، روسی و فارسی دارد، گویش برخی از این واژه‌ها در زبان ازبکی نسبت به زبان فارسی، کمی تفاوت دارد ولی بسیاری از آنها همانند کلمات فارسی به کار می‌‌رود. بیش‌تر کتاب‌های قدیمی و تاریخی ازبکستان نیز به زبان فارسی یا به زبان ازبکی با استفاده از الفبای عربینگاشته شده که در کتاب‌خانه‌ها و موزه‌های این کشور به نمایش گذاشته شده‌است.<ref>زبان کشور ازبکستان چیست؟ - اطلاعات عمومی - تاریخ ما tarikhema.org › info › زبان-کشور-ا...</ref>

باید گفت چون ازبک‌ها در اصل ایرانی هستند آداب و رسوم آنان نیز بسیار مشابه ایرانیان کنونی می‌‌باشد. مثلاً برای شروع یک زندگی مشترک اغلب خانواده داماد، عروس خویش را انتخاب می‌‌کنند. اما باید متذکر شد به دلیل وجود قومیت‌های مختلف تنوع فرهنگی زیادی در این کشور به چشم می‌‌خورد. ازبک‌ها مردمانی مهربان و مهمان نواز هستند به طوری که در سفر به ازبکستان حتماً توسط یک شهروند دعوت می‌‌گردید.

آنان برای پذیرایی سعی می‌‌کنند از غذاهای متنوع بسیاری از شما پذیرایی کنند و مسلمانان این کشور فعالیت‌های مذهبی زیادی دارند، از جمله رفتن به [[نماز جمعه]]. آنان به صنایع دستی خود توجه ویژه‌ای دارند و بسیار خوشحال می‌‌شوند بتوانند با فروش آنها فرهنگ، دیدگاه و هنر خود را به دیگران ارائه دهند. آنان بیشتر در صنعت منبت کاری، سفال گری، تولید ابریشم، چرم و گلدوزی فعالیت می‌‌کنند. آنان با الهام گرفتن از سبک‌های جدید و تلفیق آنان با هنرهای خویش دنیای جدیدی را در عرصه هنر ساخته‌اند.<ref>آشنایی با فرهنگ و تاریخ ازبکستان - هورگشت پارس www.hourgasht.ir › articles › details</ref>

سیستم آموزشی ازبکستان تا سال ۱۹۹۰ بر طبق مدل شوروی ارائه می‌شد، ولی از این سال به بعد تغییراتی به خصوص در دروس مربوط به تاریخ و ادبیات ازبکستان به عمل آمد و ساعت آموزش آنها افزایش یافته و از ساعات تدریس زبان روسی کاسته شد. البته اخذ دکترا در ۲ مرحله انجام می‌پذیرد. بدین ترتیب که ابتدا باید نامزدی علوم را اخذ کرده، سپس اخذ دکترا امکانپذیر است که معمولاً افراد در ۵۰-۴۵ سالگی موفق به اخذ آن می‌شوند.

بر اساس آموزش دولتی، کودکان از ۷ سالگی به مدرسه می‌روند و آموزش تا پایان دوره راهنمایی (تا پایان کلاس نهم) اجباری است. مدارس از ۲ سپتامبر تا ۲۵ می‌‌فعال هستند. طبق ماده ۴ قانون اساسی زبان دولتی، ازبکی است و تدریس به زبان ازبکی انجام می‌‌شود ولی صرف نظر از این مطلب، به زبانهای ملیتهای مختلف ازبکستان احترام گذاشته می‌‌شود. تدریس در مدارس به ۷ زبان انجام می‌‌شود از جمله ازبکی فروسی، قزاقی، قراقالپاقی، قرقیزی، تاجیکی و ترکمنی. در کنار این زبانها، زبانهای خارجی چون: فارسی، عربی، هندی، چینی، انگلیسی، فرانسه، آلمانی و... نیز در ازبکستان تدریس می‌‌شود.<ref>ایراس - نگاهی به نظام آموزشی ازبکستان irasnews.ir › vdcjvve8.uqeoozsffu.html</ref>

برخی از کتابخانه‌های ازبکستان از شهرت بالایی برخوردار هستند. به عنوان مثال می‌توان به '''کتابخانه علی شیر نوایی''' اشاره کرد. در سال ۱۸۷۰ کتابخانه مذکور با عنوان ترکستان افتتاح شد که از سال ۱۹۱۹ کتابخانه مردمی نامیده شد و در نهایت از سال ۱۹۲۵ به کتابخانه علی شیر نوایی مرسوم گردید.

از موسسات انتشاراتی موسسه شرق ازبکستان '''اقی تور چی یازووچی‌ها و غفور غلام''' در زمره مؤسسات عمده به شمار می‌‌آیند. اخیراً موسسات انتشاراتی خصوصی نیز در حال تاسیس هستند.<ref>تاریخ ازبکستان | | مرکز مشاوره سفر اصفهان تور http://isftour.ir › tag › تاریخ-ازبکس...</ref>

1-'''کانون عالی علمی اسلامی (انستیتو علمی) امام بخاری تاشکند'''

امام فخر رازی در ایران ودر شهر ری بدنیا آمد وسالهای زیاد در بخارا؛ خجند و مرو واورگانج زندگی کرد ودر بین دانشمندان زمان خود مشهور بود. او 150رساله در فلسفه حقوق طب و لغت نوشت. هدف از تاسیس این مدرسه آموزش دینی واسلامی فرزندان این مرزو بوم (ازبکستان) است تا در مساجد ومدارس به مسلمانان خدمت کنند(امام جماعت ومعلم مدرسه) معلمین این مدرسه هر ساله دوره‌های علمی ضمن خدمت را در دانشگاه ملی تاشکند می‌‌گذرانند. علوم قرآنی؛ تجوید، تاریخ اسلام، فقه، تفسیر، عقاید، فن خطابه، زبان عربی، تاریخ معاصر، ریاضی، فیزیک، زبان انگلیسی، شیمی، سیاست و کامپیوتر نیز آموزش داده می‌‌شود. ورزشهای فوتبال، بسکتبال، والیبال، شطرنج و تنیس در میان دانشجویان رایج است. آموزش حرفه‌های نانوایی، آهنگری ‌هاونجاری نیز رواج دارد. <ref>مجتمع آموزشی حضرت ولیعصر(عج) - ازبکستان irsch-tash.blogfa.com</ref>

شخصیت‌های مهم در تاریخ ازبکستان کم نبودند. افرادی که با به خطر انداختن جان خود هویت دینی این مردم را سندیت بخشیدند. با ورود [[اسلام]] به این کشور شخصیتهای مهم تاریخ ازبکستان نیز ظهور نمودند. در آن زمان تصوف در میان مردم رواج پیدا نمود. در شهرهایی مانند بخارا و سمرقند تعلیمات صوفیه بیشتر انجام می‌‌شد در این زمان بود که چند شخصیت تاثیر‌گذار از شخصیت‌های مهم تاریخ ازبکستان ظهور نمودند و به رواج تصوف در میان مردم پرداختند.

بعد از مرگ اسلام کریموف نوبت به فرد دیگر ی بود که جای وی را در منصب ریاست بگیرد. با این که همگان فکر می‌‌کردند که این سمت به دختر اسلام کریموف برسد. این امر محقق نشد و در جریان یک انتخابات عمومی شوکت میر ضیایف با حفظ منصب نخست‌وزیری به ریاست جمهوری نیز انتخاب شدو اکنون وی یکی از شخصیت‌های مهم تاریخ ازبکستان شده است. با حضور وی در صحنه ی سیاست اکنون کشور ازبکستان با بسیاری از کشورها مراودات تجاری و بسته و در صحنه رقابت با دیگر کشورها حضوری فعال دارد.<ref>با شخصیت‌های مهم تاریخ ازبکستان آشنا شوید - ریسمون www.rismoun.com › article › با-شخ..</ref>

اسلام کریم اف در سال ۱۹۳۸ در سمرقند چشم به جهان گشود و بیش از ربع قرن بر ازبکستان حکومت کرد. او پله‌های ترقی را در حزب کمونیست اتحاد جماهیر شوروی سابق طی نمود. به دنبال فروپاشی شوروی سابق، او در هر دوره از انتخابات ریاست جمهوری ازبکستان برای مدتی طولانی به این سمت انتخاب شد. رای کسب شده از سوی او همچون میزان مشارکت در انتخابات در هر دوره بالا اعلام شد. او تنها رئیس‌جمهور ازبکستان از زمان استقلال این کشور در سال ۱۹۹۱ میلادی محسوب می‌‌شود.

روز ۲۷ اوت سال ۲۰۱۶ میلادی اسلام کریم اف به دنبال خونریزی مغزی در بخش مراقبت‌های ویژه بیمارستان بستری شد. اکنون با مرگ رئیس‌جمهور ازبکستان که با مشت آهنین بر کشورش حکومت کرده بود، سوالات جدی در مورد جانشینی او به وجود آمده است. با اطمینان می‌‌توان گفت که مقامات ازبکستان در موقعیتی قرار گرفته‌اند که در تاریخ این کشور بی سابقه محسوب می‌‌شود.<ref>زندگی سیاسی اسلام کریم اف؛ از حزب کمونیست شوروی تا اتحاد... per.euronews.com › اخبار › جهان</ref>

با استقلال کشور ازبکستان، در حیات دینی جامعه ازبکستان مرحله جدیدی آغاز شده است. در این مرحله، برای ازبکستان که یک کشور کثیر المله و کثیر الادیان به حساب می‌‌آید، حفاظت از استقلال کشور، تحکیم امنیت در جامعه و تأمین رشد منظم اجتماعی و سیاسی و اقتصادی از عوامل مهم و محرک احیای هویت ملی و رشد معنوی و فرهنگی عموم مردم محسوب می‌‌شود. در دوران شوروی سابق، کمیته مرکزی حذب کمونیست، به جمعیت‌های مذهبی در قلمرو کشور به چشم یک رقیب نگاه می‌‌کرد و برای از بین بردن معارف دینی به تنظیم برنامه‌های ویژه‌ای پرداخته بود. به همین خاطر، هزاران مسجد و مدرسه دینی که جزء‌ آثار گرانمایه تاریخی و معماری محسوب می‌‌شدند، تحت تصرف دولت شوروی قرار گرفت.

با این توصیف تا جمهوری ازبکستان صاحب قلب سرزمین‌های مسلمان‌نشین یعنی شهرهای بخارا و سمرقند و دره فرغانه، و کهن‌ترین تمدن شهرنشینی در منطقه نیز می‌‌باشد. شهرهای ازبکستان امروزی در طول تاریخ، پایتخت‌های امپراتوری‌های متعددی در آسیای میانه قرار گرفته‌اند و دره حاصلخیز فرغانه نیز همیشه موطن بزرگ‌ترین تجمعات انسانی منطقه و مرکز فرهنگی دینداران وشورشیان مسلمان هر دو بوده است. به طوری که می‌‌توان گفت چه از لحاظ فرهنگی و چه از لحاظ دینی، امروزه ازبکستان بزرگ‌ترین جمهوری آسیای میانه به شمار می‌‌رود.<ref>اسلام پیکارجو در آسیای میانه، احمد رشید، ترجمه جمال آرام، تهران، نشر عرفان، 1387، ص104</ref>

اعراب برای نخستین بار در سال 651 میلادی در محدوده آسیای مرکزی شامل هرات، بلخ و مرو و... حضور پیدا کردند. در سال 708 میلادی قتیبه بن مسلم از سوی حجاج به عنوان والی خراسان مأمور فتح نهایی ماوراءالنهر شد و در مدت زمانی حدود 20 سال تا نزدیکی مرز [[چین]] و کاشغر و از شمال تا حدود تاشکند کنونی لشکر کشید. وی در سال 709 میلادی به بخارا حمله کرد و سرانجام در سال 712 میلادی آنجا را فتح کرد و به دنبال آن خوارزم در سال 713 میلادی، سمرقند در سال 714 میلادی و تاشکند و فرغان در سال 716 میلادی فتح شدند.<ref>کتاب ازبکستان، ص 28، به نقل از کتاب سبز ازبکستان، داوود چرمی، ص 19</ref>

دین اسلام در جامعه ازبک، اکنون از شهرت و معروفیت فراوانی برخوردار است و یکی از ادیان بزرگ جهانی به شمار می‌‌آید. در قلمرو آسیای میانه، بیشتر مسلمانان که ازبک‌ها و تاجیک‌ها و قزاق‌ها و ترکمن‌ها و نیز قرقیزها و اویغورها می‌‌باشند، پیروان [[حنفی]] مذهب‌اند. پس از کسب استقلال ازبکستان، توجه مردم به دین به ویژه اسلام، به شکل مثبتی تغییر یافت. جوهر این تغییرات شاید آزادی دینی باشد که در ابتدا در این کشور نمود پیدا کرد. بنابراین بنا به دستور رئیس‌جمهور ازبکستان، برای استفادة بیشتر از ارزش‌های اسلامی و توسعه توانمندی‌های آن، در تاریخ هفتم مارس 1992، شئون دینیه هیأت وزیران جمهوری ازبکستان تأسیس گردید. همچنین در این سال، به تاریخ 27 مارس از سوی رئیس‌جمهور دستور دیگری راجع به اعلام تعطیلی عیدفطر اعلام شد و نیز روز عید قربان نیز تعطیل رسمی‌گردید. سپس ارزش‌های فرهنگی دین اسلام و سنت‌های ارزشمند معنوی، اکنون هم نقش بزرگی در معرفی سیمای ازبکستان جدید دارد.<ref>سیمای فرهنگی ازبکستان، صص 73ـ66</ref>

در ۱۳۶۸ش، دو سال پیش از استقلال ازبکستان، قانون آزادی مذاهب و فعالیت‌های دینی تصویب شد. پس از استقلال، مساجد و مدارس قابل توجهی تاسیس یا بازگشایی شدند. پس از مدتی با فعالیت‌های افراد و گروه‌های مذهبی مخالف دولت و نیز با اندیشه‌های تندرو و متمایل به القاعده و طالبان، اسلام کریم‌اف، رییس‌جمهور ازبکستان فعالیت سیاسی احزاب دینی را ممنوع اعلام کرد و برخی از این احزاب و گروه‌ها غیرقانونی اعلام شدند. اما چند گروه‌، مخفیانه به عضوگیری و اقدامات خود ادامه دادند.

پس از ظهور القاعده و نیز طالبان در افغانستان، چند گروه با عناوین جهادی یا سلفی در ازبکستان شروع به فعالیت کردند و برخی از آنان با این دو گروه و نیز داعش در کشورهای مختلف بخصوص افغانستان و [[سوریه]] همکاری دارند. حرکت اسلامی ازبکستان یا جنبش اسلامی ازبکستان، کتیبة التوحید و الجهاد، کتیبة (جماعت) امام بخاری، حزب اسلامی ترکستان یا جنبش اسلامی ترکستان شرقی و اتحادیه جهادی اسلامی، معروفترین این گروه‌ها هستند.<ref>سرای تاریخ https://sarayetarikh.ir › تاریخ-آسیا</ref>

تعداد [[شیعیان]] این کشور به درستی معلوم نیست، ولی آمار آنها را تا یک میلیون و پانصد هزار نفر ذکر می‌‌کنند، بیشتر شیعیان این کشور در بخارا و سمرقند زندگی می‌‌کنند و اکثراً به زبان فارسی- تاجیکی صحبت می‌‌کنند، گروه دیگری نیز شیعیان آذری هستند که در زمان استالین از آذربایجان شوروی به این منطقه تبعید شده و بیشتر آنها در راه‌آهن بکار گماشته شده‌اند.<ref>مهردوست غفار، تجدید حیات اسلامی در ازبکستان، مصاحبه با سفیر سابق جمهوری اسلامی ایران، آقای پاک آیین، محسن، روزنامه ایران، شماره ۵۱۹۴ در ۱۶ مهر ۱۳۹۱</ref>

بیشتر شیعیان در بخــــارا و سمرقند زندگی می‌‌کنند. اکثراً به زبان فارسی تاجیکی صحبت می‌‌کنند. گروه دیگری نیز شیعیان آذری هستند که در زمان استالین از آذربایجان شوروی به این منطقه تبعید شده و بیشتر آنها در راه آهن به کار گماشته شده‌اند. امروز هم بسیاری از فرزندان آنها در کنار راه آهن تاشکند و در محله تزی کوفکا و نیز در روستای چرنی کوفکا سکونت دارند.<ref>امانی، مهدی، «نظری اجمالی بر جمعیت جمهوریهای آذربایجان، قزاقستان، قرقیزستان، ازبکستان، تاجیکستان و ترکمنستان»، ترجمه رؤیا درانی، مجله مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، سال اول، شماره ۳، زمستان ۱۳۷۱، صص ۲۰۳-۲۱۵۵</ref>

در ازبکستان آئین‌های ماه [[رمضان]] بسیار نیکو برگزار می‌‌شود. مردم ازبکستان پس از استقلال یافتن کشورشان، ‌ مراسم و آئین مذهبی و دینی خود را با آزادی انجام می‌‌دهند. فضای ازبکستان در آستانه فرا رسیدن ماه مبارک رمضان بسیار معنوی می‌‌شود و یکی از سنت‌های نیکوی مردم ازبکستان دیدار با خویشاوندان، صله رحم و ملاقات با بزرگان است. مردم این کشور برای مردم کم درآمد و یتیمان کمک مالی فراهم می‌‌کنند و به عیادت بیماران می‌‌روند. دیدن پدرو مادر و خانواده نیز از رسوم مردم ازبکستان است.

آنها نشالره را با تالقان (یک نوع غذایی که نان سفت را آرد می‌‌کنند و با شکر و مغز گردو مخلوط می‌‌کنند) استفاده می‌‌کنند و مثل اغلب کشورهای مسلمان، خرما از اجزای سفره افطار است، '''نشالره''' شیرینی مخصوصی ماه رمضان است که با اتمام این ماه، تهیه آن نیز پایان می‌‌یابد.<ref>تاریخ ازبکستان | | مرکز مشاوره سفر اصفهان تور http://isftour.ir › tag › تاریخ-ازبکس...</ref>

'''مسجد «خواجه احرار ولی» قدیمی‌ترین مسجد جامع ازبکستان'''

'''مسجد بی بی خانم سمرقند ازبکستان'''

'''مسجد بولو حوض'''

مسجد کوچک اما مجلل مینور در تاشکند از همان بدو ورود به محوطه آن خودنمایی می‌‌کند و همانند صدفی بر روی زمین خود نمایی می‌‌کند. تمام نمای این مسجد از سنگ‌های مرمر سفید ساخته شده است و نشان می‌‌دهد که هنوز مردم ازبکستان می‌‌دانند که چگونه زیبایی، اسرارآمیز بودن و خیره کننده‌ای مساجد اسلامی را به مخاطب نشان دهند. شبستان مسجد محراب و سقفی زیبا دارد و با مهارت تمام ساخته شده است.<ref>راهنمای سفر به تاشکند در ازبکستان - الی گشت www.eligasht.com › Blog › travelguide</ref>

خواجه عبیدالله احرار ولی یکی از نوابغ قرن 15 میلادی است که در زمینه عرفان و تصوف در منطقه ماوراالنهر یا خراسان بزرگ شهرت زیادی داشته است. وی از مشاهیر فرقه نقشبندیه است و مقبره وی در روستای کمانگران در پانزده کیلومتری سمرقند زیارتگاه مردم ازبکستان و بخصوص اهل سلوک می‌‌باشد. خواجه احرار در سال 806 هجری و در عصر تیموریان در شهر سمرقند بدنیا آمد و درسال 895 هجری در سمرقند در گذشت.<ref>مساجد ازبکستان fa.alkawthartv.com › tag</ref>

ازبکستان کشوری است که پیروان قریب به ۱۵ دین و مذهب مختلف را در خود جای داده است. عمده‌ترین ادیان مذکور عبارتند از: اسلام، مسیحیت، یهودیت.

در سال ۷۴۰ م پادشاه و درباریان طبقه حاکم خزران به آیین [[یهود]] گرویدند و بدین گونه یهودیت مذهب رسمی خزرها شد. [[یهودیان]] به عنوان مهاجر و تاجر در سراسر آسیای مرکزی بتدریج پراکنده شدند ولی امروزه قسمت اعظم آنان در بخارا و سمرقند متمرکز هستند و به زبان فارسی تکلم می‌‌کنند. یهودیان ازبکستان از ۱۷ کنیسه و یک مرکز آموزشی برخوردار هستند.<ref>ایراس - تاریخ ازبکستان - موسسه مطالعات ایران اوراسیا(ایراس) irasnews.ir ›...</ref>

الف- '''احزاب قانونی''':

جنبش اسلامی ازبکستان (حرکت اسلامی ازبکستان) کار خود را در روستای حاصل خیز و کوچکی در مرکز درهٔ فرغانه آغاز کرد. پس از اصلاحات سیاسی گورباچف (ایجاد فضای باز سیاسی) در آسیای مرکزی، آگاهی [[مسلمانان]] این منطقه افزایش یافت. بعد از فروپاشی شوروی، گروهی از مردان جوان و بیکار در نمنگان در حال ساخت مسجدی برای روستای خود بودند که با مخالفت شهرداری این شهر رو به رو شدند. آنها از اقدام شهرداری عصبانی شدند و به سمت ساختمان مرکزی حزب کمونیست ازبکستان حرکت و آنجا را مصادره کردند.

یلداش اف بعد از فروپاشی شوروی و افزایش بزهکاری در فرغانه، گروهی را برای مقابله با بی نظمی و بزهکاری تشکیل داد. این گروه در نمنگان مردم را به اجرای شریعت و برپایی نماز در مساجد و زنان را به پوشاندن روی خود با روبند سفید و پرهیز از بدحجابی دعوت می‌‌کردند. یلداش اف شجاعانه از کریم اف خواست که شریعت را در ازبکستان اجرا نماید و او را برای مناظره دعوت کرد. کریم اف در ۱۹۹۱ برای گفت و گو با یلداش اف به نمنگان آمد. اما یلداش اف چندین خواستهٔ غیر عملی را مطرح کرد؛ برای مثال کریم اف، در ازبکستان دولت اسلامی تشکیل دهد، مدرسه‌های مذهبی و مساجد را آزاد بگذارد و قانون شریعت را اجرا کند؛ لذا کریم اف در حالی که به شدت عصبانی شده بود، قول داد در پارلمان خواسته‌های او را به بحث بگذرد.

'''کمک‌های خارجی''': بعد از شدت گرفتن حملات چریک‌های اسلام‌گرا، کمک‌های بین‌المللی به ازبکستان و قیرقیرستان افزایش یافت. آمریکا، روسیه، چین، ترکیه و اسرائیل کمک‌های نظامی خود را به این دو کشور از سر گرفتند. روسیه سی میلیون دلار تجهیزات نظامی به ازبکستان صادر کرد که شامل هواپیمایی میگ-۸ تجهیزات ماهواره‌ای، انواع توپ، موشک‌های تاو و... بود چین نیز ۳۶۵ هزار دلار و آمریکا سه میلیون دلار به ازبکستان و قیرقیزستان کمک کردند.<ref>احزاب سیاسی ازبکستان - پیام آفتاب www.payam-aftab.com › doc › news</ref>

'''روزنامه'''|:

شرکت دولتی رادیو و تلویزیون ازبکستان تحت نظر کابینه وزرا اداره می‌‌شود، رییس آن در سطح وزیر است. پخش برنامه‌های منظم تلویزیونی از سال ۱۹۵۶ آغاز شده است. برنامه‌ها عمدتاً به زبان ازبکی و بخشی از آن به زبان‌های روسی، تاجیکی، اویغوری، قزاقی، قرقیزی، کره ای، آلمانی و انگلیسی پخش می‌‌شوند. در سال‌های اخیر تلویزیون خصوصی در شهر‌های تاشکند و سمرقند در حال رونق است و همزمان در چند شهر تلویزیون کابلی نیز رواج یافته است. برج تلویزیون ازبکستان ۳۷۵ متر ارتفاع دارد، پس از برج آستانکنیو مقام دوم را در بینکشورهای مشترک المنافع دارد. در ارتفاعات ۱۰۵ و ۱۱۰ متری برج مذکور رستوران گردان وجود داشته، در ارتفاع ۲۰۵-۲۱۰ متری اداره هواشناسی و بخش فنی قرار دارند.<ref>تاریخ ازبکستان | | مرکز مشاوره سفر اصفهان تور http://isftour.ir › tag › تاریخ-ازبکس...</ref>

۱. '''رصدخانه الغ‌بیگ'''

در سفر به ازبکستان حتما از شهر تاریخی خوقند و این کاخ استثنایی که یکی از چشم‌نواز‌ترین جاهای دیدنی ازبکستان است، دیدن کنید.<ref>جاهای دیدنی ازبکستان: جواهری در آسیای مرکزی | مجله علی بابا www.alibaba.ir ›... › سفر خارجی</ref>

ازبکستان کشوری کوچک است که به دلیل تاریخ و هنر مدرنش شناخته می‌‌شود. این مکان که به مسیر ابریشم که مسیر تجاری باستانی بین چین و مدیترانه است، پیوند خورده است. این مکان برای معماری بی‌نظیر اسلامیش است که بازدید کننده‌های زیادی را از سراسر جهان به خود جلب می‌‌کند. بیشترین تعداد موزه در پایتخت، تاشکند است که به همراه دیگر موزه‌ها در شهرهای بزرگ مختلف مانند سمرقند، بخارا و خیوا یافت می‌‌شود. این موزه‌ها اساساً به هنر مدرن و کلاسیک ازبک و آثار مردمی و عتیقه‌های بسیار قیمتی و زیبا که از میراث فرهنگی این کشور تشکیل شده است، تمرکز دارند.

رئیس‌جمهور ازبکستان در سال 1994 اقدام به راه‌اندازی یک مجموعه هنری زیبا کرد که وقتی از ظرفیت فضای یک گالری فراتر رفت، به یک سالن نمایش و سپس به یک موزه تبدیل شد. شما می‌‌‌توانید 15 اتاق را در داخل گالری هنر به همراه یک اتاق کنفرانس، سالن سخنرانی، استودیو برای سازماندهی سمینارها و کارگاه‌های آموزشی پیدا کنید.<ref>موزه های ازبکستان - حامی مهاجر hamimohajer.com › museums › Mus...</ref>

== پانویس ==

{{پانویس}}

[[رده:کشورها]]

[[رده:کشورهای دارای جمعیت مسلمان]]