۸۷٬۶۳۱
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'رساله ای' به 'رسالهای') |
جز (جایگزینی متن - 'کتاب ها' به 'کتابها') |
||
خط ۳۰: | خط ۳۰: | ||
== تحصیلات مقدماتی == | == تحصیلات مقدماتی == | ||
ابن طولون، تحصیلات مقدماتی را، مطابق معمول آن زمان، با حفظ | ابن طولون، تحصیلات مقدماتی را، مطابق معمول آن زمان، با حفظ کتابهای درسی چون المُختار در فقه [[حنفی]]، المنار در [[اصول فقه]]، الفیّة ابن مالک و مقدمة آجرومیّه در نحو، الحُدود در علم لغت، مقدمة جَزَریّه در تجوید طی سالهای ۸۸۷ تا ۸۹۴ق، یعنی از ۷ سالگی تا ۱۴ سالگی، گذرانید و محفوظاتش را بر استادان هر یک از آن علوم عرضه داشت و از آنان صورت اجازه ای گرفت که عبارت بود از گواهی کتبی استاد بر نسخه ای از کتاب مورد نظر. | ||
در یکی از همین اجازات، پیشوای شافعیان، «شیخ تقی الدین قاضی عجلون» که از خویشاوندان دور محمد ابن طولون بود، به وی کُنیت «ابوالفضل» داد و گویا این کنیت جدید، وی را بسیار مطبوع افتاده بوده زیرا در آغاز شرح حال خود، آن را به جای کنیت اصلیش ابوعبدالله ذکر کرده و درباره آن توضیح داده است. [۱۰][۱۱] | در یکی از همین اجازات، پیشوای شافعیان، «شیخ تقی الدین قاضی عجلون» که از خویشاوندان دور محمد ابن طولون بود، به وی کُنیت «ابوالفضل» داد و گویا این کنیت جدید، وی را بسیار مطبوع افتاده بوده زیرا در آغاز شرح حال خود، آن را به جای کنیت اصلیش ابوعبدالله ذکر کرده و درباره آن توضیح داده است. [۱۰][۱۱] | ||
خط ۱۱۷: | خط ۱۱۷: | ||
=کثرت آثار= | =کثرت آثار= | ||
شمار آثار ابن طولون شگفت آور و در تاریخ اسلام کم نظیر است. وی در زندگینامه خویش ۷۲۸ اثر را به ترتیب حروف الفبا برشمرده است. [۷۱][۷۲] در میان این آثار، از جزوه های چند برگی (حتی یک برگی) [۷۳] گرفته تا | شمار آثار ابن طولون شگفت آور و در تاریخ اسلام کم نظیر است. وی در زندگینامه خویش ۷۲۸ اثر را به ترتیب حروف الفبا برشمرده است. [۷۱][۷۲] در میان این آثار، از جزوه های چند برگی (حتی یک برگی) [۷۳] گرفته تا کتابهای چند جلدی به چشم میخورد که بسیاری از آنها تلخیص و ذیل و تکمله و شرح و تعلیق است. [۷۴] | ||
=دسته بندی آثار= | =دسته بندی آثار= | ||
از آنجا که ابن طولون تقریباً در همه علوم زمان خود دستی داشته، ناچار موضوع آثار او نیز بسیار متنوع است. ما در اینجا دانشهایی را که ابن طولون به آنها پرداخته دستهبندی میکنیم و عمده ترین | از آنجا که ابن طولون تقریباً در همه علوم زمان خود دستی داشته، ناچار موضوع آثار او نیز بسیار متنوع است. ما در اینجا دانشهایی را که ابن طولون به آنها پرداخته دستهبندی میکنیم و عمده ترین کتابهای او را در هر باب برمی شماریم، سپس از مجموعه آثار او به بررسی کتابهای چاپ شده اکتفا میکنیم: | ||
=تفسیر و علوم قرآنی= | =تفسیر و علوم قرآنی= | ||
خط ۱۸۳: | خط ۱۸۳: | ||
۶. طب: | ۶. طب: | ||
ابن طولون | ابن طولون کتابهای درسی پزشکی آن روزگار را نزد استادانی چون ابن عبدالهادی که درباره گیاهان دارویی و طب النبی صاحب تألیف بوده، درس گرفته است [۱۱۰] و خود او هم در علم طب تألیفاتی دارد که از آن جمله است: | ||
• الاِشراق لاحکام التریاق؛ [۱۱۱] | • الاِشراق لاحکام التریاق؛ [۱۱۱] | ||
• الدُّر المَخْتوم فیما یتعلق باحکام المَجذوم؛ [۱۱۲] | • الدُّر المَخْتوم فیما یتعلق باحکام المَجذوم؛ [۱۱۲] | ||
خط ۲۱۴: | خط ۲۱۴: | ||
۸. دیگر علوم: | ۸. دیگر علوم: | ||
ابن طولون، علاوه برآنچه گذشت، در همه علوم و فنونی که در آن روزگار معمول بوده، دستی داشته [۱۳۲] و در هر رشته | ابن طولون، علاوه برآنچه گذشت، در همه علوم و فنونی که در آن روزگار معمول بوده، دستی داشته [۱۳۲] و در هر رشته کتابهای عمده هر فن را نزد استادان آن فنون فرامی گرفته. | ||
بدین سان وی در ۷۲ علم صاحب اطلاع گردید که در زندگینامه خود، و نیز در تألیف جداگانه ای به نام «اللؤلؤ المنظوم فی الوقوف علی ما اشتغلت به من العلوم» (کاتالوگ ۱، شم) به تفصیل درباره چگونگی فراگیری آنها سخن رانده است. | بدین سان وی در ۷۲ علم صاحب اطلاع گردید که در زندگینامه خود، و نیز در تألیف جداگانه ای به نام «اللؤلؤ المنظوم فی الوقوف علی ما اشتغلت به من العلوم» (کاتالوگ ۱، شم) به تفصیل درباره چگونگی فراگیری آنها سخن رانده است. | ||
وی اجازاتی را که استادان در هر یک از این علوم و فنون برای او صادر کرده بودند، در یک مجلد گرد آورده بود که همراه دیگر تألیفاتش در ۹۲۷ق از دست رفت. [۱۳۳] از جمله این آثار نام چند اثر در علوم محض ذکر میشود: | وی اجازاتی را که استادان در هر یک از این علوم و فنون برای او صادر کرده بودند، در یک مجلد گرد آورده بود که همراه دیگر تألیفاتش در ۹۲۷ق از دست رفت. [۱۳۳] از جمله این آثار نام چند اثر در علوم محض ذکر میشود: |