فرهنگ در فرانسه

فرانسه و فرهنگ

عنوان مقاله	فرانسه و فرهنگ
زبان مقاله	فارسی
اطلاعات نشر	ایران – قم – پژوهشگاه مطالعات تقریبی

فرانسه و فرهنگ عنوان مقاله‌ای است که به مرزهای فرانسه و مذاهب موجود در این کشور و زبان و فرهنگ و آداب و رسوم و هنر مردمان این سرزمین به نگارش در آمده است.

مرز فرانسه

فرانسه کشوری اروپایی است که به واسطه‌ی نژادها و ادیان مختلف، شامل تنوع فرهنگی زیادی می‌شود، فرانسه در اروپای غربی قرار دارد و با بلژیک، آلمان، ایتالیا، لوگزامبورگ، موناکو، اسپانیا و سوئیس، مرز مشترک دارد. این کشور به طور کلی زمستان‌هایی سرد و تابستان‌هایی ملایم دارد. فرانسه به انعطاف پذیری مردمش و حس زیبایی شناختی نسبت به سینما، غذا و البته مُد مشهور است. فرانسوی‌ها از نژادها و ادیان مختلفی هستند؛ اما به هویت ملی و دستاوردهای مثبت فرانسه افتخار می‌کنند. تفاوت‌های منطقه‌ای در فرانسه مدرن در سنت‌های زبانی متنوع، پذیرش مذاهب، مد، ساختار خانواده، صنایع و غذاها به وضوح به چشم می‌خورد.

مذهب

مذهب غالب در کشور فرانسه کاتولیک است. طی تحقیقی توسط «انستیتوی فرانسوی نظر عام»، ۶۴ درصد از جمعیت (حدود ۴۱.۶ میلیون نفر) خود را کاتولیک رومی می‌دانستند. حدود ۷.۵ درصد (۴.۷ میلیون نفر) مسلمان هستند. طبق آمار، جمعیت یهودیان ۳۱۰,۰۰۰ نفر، بودایی‌ها ۲۸۰,۰۰۰ نفر و هندوها ۳۰,۰۰۰ نفر است. حدود ۱۸ میلیون نفر نیز خود را پیرو آئین‌های بومی، سایر مذاهب یا بدون مذهب عنوان کرده‌اند. بیشتر فرانسویان، مسیحی هستند. البته مسیحیت، تنها دین رایج در فرانسه نیست و طرفداران ادیان گوناگون در این کشور زندگی می‌کنند. تعداد زیادی از مسلمانان، بوداییان و یهودیان در این کشور سکونت دارند.

زبان فرانسوی

زبان رایج ۶۶ میلیون ساکن کشور فرانسه، فرانسوی است؛ اما در برخی مناطق این زبان تفاوت‌های اندکی می‌کند. زبان فرانسوی ، زبان رسمی کشور بوده و اولین زبان ۸۸ درصد مردم محسوب می‌شود. فرانسوی دومین زبان خارجی مورد توجه برای یادگیری در جهان به شمار می‌رود که این جمعیت را چیزی حدود ۱۲۰ میلیون دانشجو تشکیل می‌دهند. حدود ۳ درصد جمعیت کشور به گویش‌های آلمانی صحبت می‌کنند و در شمال شرق گروه کوچکی از زبان فلاندری بهره می‌گیرند. زبان عربی سومین زبان بزرگ در میان اقلیت‌ها[1] به حساب می‌آید. ساکنین نزدیک مرز ایتالیا ممکن است به عنوان زبان دوم ایتالیایی و ساکنین نزدیک مرز اسپانیا به زبان اسپانیایی گفتگو کنند.

ارزش‌ها

فرانسوی‌ها غرور و تعصب بزرگی نسبت به ملت و دولت خود دارند و هر نظر منفی دربارهٔ کشورشان برای آنها یک توهین محسوب می‌شود. بازدیدکنندگان، به ویژه آمریکایی‌ها نگرش فرانسویان را نسبت به خارجی‌ها بی‌ادبانه برداشت می‌کنند. اصطلاح «شووینیزم» (chauvinism) به معنی خاص تعصب در وطن پرستی بوده و در کل معنای نگرش بهتر دانستن هم گروهان خود (اعضای یک جنسیت، باور، کشور یا نژاد) نسبت به بقیه را می‌دهد. این اصطلاح اولین بار در سال ۱۸۵۱ در فرانسه به وجود آمد. علی‌رغم آن که زنان نقش مهمی در زندگی خانوادگی و مشاغل بازی می‌کنند، اما بسیاری هنوز فرهنگ فرانسوی را مرد سالار می‌دانند.

اقشار فرانسه

فرانسوی‌ها عاشق شیک بودن و کمال هستند و در نتیجه زیبایی و آراستگی اماکن عمومی‌ کشورشان باعث افتخارشان است. آنها به موضوع برابری معتقدند و این بخشی از شعار کشورشان نیز محسوب می‌شود: «آزادی، برابری، برادری». بسیاری از مردم برابری را در جایگاه بالاتری می‌بینند و برای آزادی و برادری ارزش کمتری قائل هستند. و بسیاری از فرانسوی‌ها، در حمایت از قشر ضعیف و بالا نرفتن قیمت سوخت دست به اعتراض[2] و جنبش علیه دولت و سیاست‌های امانوئل مکرون [3] زده‌اند. فرانسه نه تنها فرهنگ‌های گوناگونی دارد که خود واژهٔ «فرهنگ» (Culture) نیز از این زبان مشتق شده است. از منظر تاریخ، فرهنگ فرانسه تحت تأثیر سلت‌ها، رومی‌ها، فرانک‌ها و قبایل ژرمن بوده و در گذشته در منطقه غربی آلمان به نام «راین لند» قرار داشته است.

فرهنگ اجتماعی

فرانسه کشوری لیبرال است که در عین حال برای ارزش‌ها و فرهنگ خانوادگی اهمیت زیادی قائل است. البته امروزه خانواده‌های بزرگ و گسترده به خانواده‌های کوچک شامل پدرو مادر و یک تا دو بچه تبدیل شده‌اند. فرانسوی‌ها برای دوستی و روابط خود ارزش زیادی قائل‌اند. هر یک از اعضا خانواده، وظایف و مسئولیت‌های خاص خود را دارند و خانواده‌های بزرگ از حمایت مالی و عاطفی فرزندانشان دریغ نمی‌کنند. برخلاف شهرت فرانسوی‌ها به عشق و عاشقی، رویکردی عملی و منطقی نسبت به ازدواج دارند. خانواده‌ها، فرزندان کمی دارند اما تمام قد پشتیبان آنها هستند. مردم کشور فرانسه، شیک‌پوش و طرفدار مد هستند. فرانسه، مرکز صنعت مد و پاریس پایتخت مد جهان است. فرانسوی‌ها سبک زندگی پر زرق‌و‌برقی دارند.

با وجود این که افراد از ملیت‌ها و مذهب‌های گوناگون در فرانسه زندگی می‌کنند اما فرانسوی‌ها هویت فرهنگی غنی خود را حفظ کرده‌اند. گرچه غرب‌زدگی بر فرهنگ فرانسه نیز بی‌تاثیر نبوده اما آنها به فرهنگ خود می‌بالند و در راه حفظ آن می‌کوشند.یکی از برنامه‌های سالانهٔ آنها گرامیداشت جشن‌های ملی[4] است. در صورتی که یک فرانسوی برای هدیه دادن، گل را انتخاب کرد حتما به تعداد زوج بودن آن دقت می‌کند برخی از افراد مسن ممکن است گل‌های خاصی را نپذیرند؛ نظیر زنبق سفید یا گل داوودی که در مراسم خاکسپاری به کار می‌رود یا میخک قرمز که نشانه نیت بد است یا هر نوع گل سفیدی؛ زیرا در مراسم عروسی به کار می‌رود. البته جوان‌ترها معمولا پیروی این قاعده نیستند و هر گلی را قبول می‌کنند. فرانسوی‌ها هنگام دریافت هدیه، آن را باز می‌کنند.

آداب معاشرت و کسب و کار

آداب روابط در کسب و کار بر مبنای ادب و تا حدی رسمی است. احترام و اعتماد متقابل لازمهٔ هر کسب و کاری در این کشور محسوب می‌شود و اعتماد از طریق رفتار مناسب به دست می‌آید. با توجه به طبقهٔ اجتماعی، میزان تحصیلات و محل زندگی می‌توانید پیش‌بینی کنید که یک فرانسوی چطور با شما معاشرت خواهد کرد. مردم فرانسه به شدت رک و صریح هستند و ترسی از پرسیدن سوالات ممنوعه ندارند. دست دادن، حالت متداول احوالپرسی محسوب می‌شود و آداب معاشرت برای دوستان معمولاً دو بار بوسیدن گونه‌ها است. در این کشور فقط دوستان نزدیک و افراد خانواده را با اسم کوچک صدا می‌زنند. هنگام ورود به یک مغازه، از واژهٔ (bonjour) یا (bonsoir) به عنوان صبح‌بخیر و عصربخیر همراه با کلمهٔ آقا یا خانم و هنگام خروج از مغازه از واژهٔ (au revoir) به معنای خداحافظ استفاده می‌کنند فرانسوی‌ها برای رفتار با اشخاصی که در حیطه اجتماعی آنها هستند و دوست تلقی می‌شوند و سایر افراد، اصول متفاوتی دارند. با اینکه آنها به طور کلی در روابط خود مودبانه رفتار می‌کنند، اما فقط با دوستان نزدیک و افراد خانواده احساس راحتی دارند. رفاقت و دوستی از نظر آنها باید با تماس مکرر همراه باشد و قواعد و اصول خود را دارد به طوری که مثلا در موقع احتیاج، در دسترس باشید.

هنر فرانسوی

هنر را در هر جای فرانسه به ویژه در پاریس و شهرهای بزرگ می‌توانید پیدا کنید. تأثیرات دوران گوتیک، رمانسک، روکوکو و نئوکلاسیک در بسیاری کلیساها و ساختمان‌های عمومی به چشم می‌خورد. بسیاری از هنرمندان معروف تاریخ چون «کلود مونه»، «اِدگار دگا» و «کامی پیسارو» در پاریس الهامات خود را جستجو کردند و به جنبش امپرسیونیسم کمک شایان توجهی نمودند. موزه لوور یکی از بزرگ‌ترین موزه‌های جهان و محل نگهداری برترین آثار هنری شامل مونالیزا و ونوس میلو، از مهم‌ترین جاذبه‌های دیدنی فرهنگ و هنر فرانسه به شمار می‌رود. فرانسه، مهد هنر و ادبیات است. جنبه‌های هنری فرانسه در آثار نقاشی گذشته و زمان حال به وضوح دیده می‌شود. هنرمندان و نقاشان متعددی در دوره‌های زمانی مختلف در فرانسه ظهور کرده‌اند و هنر فرانسه را ارتقا بخشیده‌اند. هنرمندان مشهوری چون ادگار دگا، کاود مونه و پیر آگوست رنوآر از این کشور برخاسته‌اند. سرمایه‌های هنری فرانسه در موزه‌های متعددی نظیر لوور، پیکاسو و موزه‌ٔ (Orsay) به نمایش در آمده‌اند.

پوشش و لباس

پاریس مهد خانه‌های مد و فشن معروف مانند دیور، هرمس، لویی ویتون و شنل است. بسیاری از فرانسوی‌ها به سبکی ساده، حرفه‌ای و شیک لباس می‌پوشند؛ اما در این امر وسواس بیش از اندازه ندارند. لباس‌های معمول فرانسوی شامل پیراهن‌های زیبا، کت، کت‌های بلند، دستمال گردن و کلاه بره می‌شود. واژهٔ «haute couture» به معنی مد لوکس و مجلل، از فرانسه آمده و به معنی لباس‌های سفارشی دست دوز و بسیار لوکس است. در فرانسه این واژه توسط قانون حمایت شده و اتاق تجارت پاریس برای آن قوانینی را تعریف می‌کند.

معماری

بناهای تاریخی، باشکوه و زیبای فرانسه در سراسر دنیا شناخته‌شده هستند. هر دوره‌ٔ زمانی خاص، تاثیری شگرف در رشد و توسعه‌ٔ کلیساهای باشکوه و کاخ‌های بی‌نظیر در این کشور داشته‌ است که امروزه فرانسه به داشتن آنها می‌بالد. معماری این کشور متاثر از سبک‌های معماری رومی، گوتیک و ایتالیایی است. از میان شاخص‌ترین آثار معماری فرانسه که جزء جاذبه‌های گردشگری اصلی این کشور هستند، می‌توان برج ایفل و کاخ ورسای ومسجد بزرگ پاریس[5] را نام برد.

آشپزی فرانسوی

هستهٔ مرکزی زندگی تمام سطوح اجتماعی و اقتصادی فرانسه را غذا و نوشیدنی تشکیل داده و اکثر معاشرت‌های اجتماعی در شام‌های طولانی صورت می‌گیرد. هر چند سبک‌های آشپزی برای رسیدن به غذایی سبک‌تر اندکی تغییر کرده‌است، اما هنوز هم عدهٔ زیادی آشپزی فرانسوی را با سس‌های سنگین و آماده‌ سازی‌های پیچیده می‌شناسند. برخی از غذاهای فرانسوی شامل: «بوف بورگینیون» (boeuf bourguignon) و «کوک او وَن» (coq au vin) می‌شوند. در حال حاضر آشپزی سنتی فرانسه در حال نزول است. حدود ۷۰ درصد رستوران‌ها به جای مواد تازه که پایه و اساس فرهنگ غذای فرانسه را تشکیل می‌داد، از غذاهای آماده استفاده می‌کنند. عادت مشهور دیگرشان کافه ‌نشینی است که بخش مهمی از زندگی روزانه‌ مردم این کشور است و شما در پاریس اولین جایی که برای یک قرار دوستانه یا یک دیدار کاری پیشنهاد می‌شود ، کافه می باشد، نشستن ساعت‌ها در کافه‌ای زیبا و گفتگو کردن اعتراضی را به دنبال نخواهد داشت.

گزیدهٔ سخن

• فرانسه به عنوان یک کشور رمانتیک با تأکید زیاد بر روی احساسات شناخته می‌شود. البته این احساسات فقط مربوط به عشق نیست بلکه به غذا، نوشیدنی و زندگی خوب نیز پیوند می‌خورد.
• غذاهای فرانسوی معمولاً با نان (به ویژه نان بلند و ترد باگت) و پنیر همراه هستند.
• یکی از معروف‌ترین مدرسه‌های آشپزی جهان در فرانسه تأسیس شد و نامش «کوردون بلو» (Cordon Bleu) بود.
• خانه‌های مد و فشن لوکس زیادی در پاریس وجود دارند که با شوهای متعدد، ستارگان مشهوری را از سر تا سر جهان به خود جذب می‌کنند.
• فرانسوی‌ها باور دارند گل باید همیشه به تعداد زوج باشد.
• مردم فرانسه برای آداب غذا خوری و نحوه چیدمان میز ارزش بسیار زیادی قائل هستند.
• دیر رسیدن برای غذا بیش از ۱۰ دقیقه و بدون تماس و توضیح دادن تأخیر بسیار بی‌ادبانه و توهین آمیز محسوب می‌شود.
• هر یک از 22 منطقه فرانسه دارای لباس سنتی خود هستند.
• بلند‌ترین قله اروپا (مون بلان) -4810 متر- در رشته کوه آلپ در فرانسه قرار دارد.
• قدیمی‌ترین صدای ضبط شدهٔ انسان، فرانسوی است - یک قطعه 10 ثانیه از آهنگ Au Clair de la Lune توسط ادوارد-لئون اسکات.
• فرانسوی‌ها حدود 30 هزار تن حلزون در سال می‌خورند.
• خیابان ویکتور هوگو در همه شهر‌های فرانسه وجود دارد.
• فرانسه بیش از 400 نوع پنیر تولید می کند!
• قدیمی ترین پل در پاریس Pont Neuf (پل جدید) نامیده می شود.

پانویس

[1] از جمله اقلیت‌ها، اقلیت‌های مذهبی است که در مقالهٔ: اقلیت‌های مذهبی در فرانسه بخش اول و نیز بخش دوم، مبسوط پرداخته‌ شده است.

[2] در مقالهٔ: اعتراضی از جنس جلیقه‌های زرد بطور مفصل به اعتراضات مردم فرانسه علیه دولت و رئیس جمهور خود پرداخته شده است.

[3] ر.ک: مقالهٔ: امانوئل مکرون و اسلام هراسی .

[4] نمونه‌ای از جشن‌های ملی در مقالهٔ: جشن باستیل در فرانسه آمده است.

[5] ر.ک: مقالهٔ:نشان قدردانی، سنگ‌بنای مسجدی در پاریس .