دستاوردهای انقلاب اسلامی ایران (مقاله)

انقلاب اسلامی در ایران، پس از هفده سال مبارزه دشوار و مداوم، با رهبری امام خمینی رحمه الله و فداکاری مردم ایران به پیروزی رسید. این انقلاب که دست کفر جهانی را از ایران کوتاه کرد، به مسلمانان تحت ستم و مستضعفین جهان، این نیرو و توان را بخشید تا در برابر عوامل و سرسپردگان آنها قیام نمایند و سرنوشت خود را به دست بگیرند؛ به طوری که امروز، جمهوری اسلامی ایران کانون نهضت های اسلامی در سراسر جهان است و تفکر اسلام سیاسی و تلاش برای برقراری حکومت اسلامی به وسیله ملت‌های مسلمان، از ایران سرچشمه نمی‌گیرد.

موقعیت ژئوپلوتیک ایران

جمهوری اسلامی ایران، به عنوان «ام القرای جهان اسلام» در جنوب غربی آسیا واقع شده و جزو کشورهای خاور میانه به شمار می‌آید. ایران با دسترسی به آب های آزاد و هم مرز بودن با بسیاری از کشورهای جنوب غربی آسیا، جمهوری های آسیای مرکزی، قفقاز و خلیج فارس در بهترین موقعیت تجاری راهبردی قرار دارد. ایران از راه تنگه هرمز و دریای عمان با سایر نقاط جهان ارتباط دریایی خود را برقرار می‌نماید. موقعیت دسترسی جمهوری های آسیای مرکزی از طریق ایران به خلیج فارس و آب های آزاد جهان، ایران را در جایگاه ویژه ای قرار داده است. آیین مقدس اسلام در سال 21 هجری با فتح دماوند به دست لشکریان اسلام، وارد ایران شد و از سوی مردم مورد استقبال قرار گرفت و در مدت زمان کوتاهی در سراسر ایران گسترش یافت. هم اکنون دین 55/99 درصد مردم ایران اسلام است که اکثرا پیرو مذهب تشیع و بقیه پیرو مذهب حنفی، مالکی، حنبلی و زیدی می‌باشند.

گوشه ای از دستاوردهای انقلاب اسلامی

به گفته «دکتر کلیم صدیقی»، مدیر مؤسسه اسلامی لندن: «اکنون ایران به صورت آهن ربای افکار سیاسی و جهان بینی تمامی مسلمانان قلمداد می‌گردد.»
انقلاب اسلامی ایران که برای نخستین بار در عصر حاضر، اسلام را از انزوا خارج و وارد متن جامعه کرد و مورد توجه افکار عمومی جهان و مسلمانان قرار داد؛ دستاوردهای زیادی را به همراه داشت که به برخی از آنها اشاره می‌شود:
1 ـ طرح مکتب اسلام، به عنوان یک ایدئولوژی سیاسی: یکی از مشکلات جهان اسلام در گذشته این بود که بسیاری از سردمداران کشورهای اسلامی، تحت تأثیر افکار غربی و غیردینی، عقیده داشتند که اسلام ایدئولوژی ای ندارد که بتوان با آن، کشور را اداره کرد. برای همین، مسأله «جدایی دین از سیاست» را مطرح کردند؛ حربه ای که عوامل استعمار در طول تاریخ، نهایت استفاده را از آن بردند، ولی انقلاب اسلامی ایران ثابت کرد که اسلام به عنوان یک مکتب و ایدئولوژی می‌تواند وارد سیاست شود و جامعه را اداره نماید. حضرت آیت اللّه خامنه ای، در این مورد می‌گوید: «انقلاب ما همه چیزش را: هدف‌ها را، اصول را و حتی روش‌های مبارزاتی را و نیز شکل نظام نوین و نوع اداره ای آن را... از اسلام گرفت...»
دکتر «کلیم صدیقی» «در این مورد نیز می‌گوید: «شاید بزرگ‌ترین دستاورد انقلاب اسلامی این باشد که توانسته زندگی سیاسی امت اسلام را به یک مرکز توجه نوین و دایمی مبدل سازد. اکنون عقربه قطب نمای سیاسی اسلام ایران را نشان می‌دهد.
2 ـ ایجاد همبستگی در میان مسلمانان جهان: از زمانی که استعمارگران در کشورهای اسلامی راه پیدا کردند، تلاش نمودند تا در اولین گام، بین ملت‌های مسلمان به نام مذهب، نژاد، زبان و... تفرقه ایجاد نمایند. انقلاب اسلامی در ایران این فرصت را برای مسلمانان به وجود آورد تا گرد هم آمده و به فکر ایجاد «امت واحده اسلامی» باشند. اتحادی که میان ملت‌های اسلامی در پی پیروزی انقلاب اسلامی در ایران به وجود آمده بود، برای کشورهای استعمارگر و استکبار جهانی، تهدید جدی به شمار می‌آمد؛ از این رو، آنها سعی کردند جلو همبستگی ملت‌های مسلمان و موج اسلام‌گرایی برخاسته از انقلاب اسلامی ایران را بگیرند، چنان که امام خمینی رحمه اللهعقیده دارد: «جنبش اسلامی که از ایران شروع شد، بدون اینکه ما تبلیغات درستی داشته باشیم، موجش به کشورهای اسلامی و غیراسلامی‌رسید و توده های مردم و مسلمانان را در همه جا به جنبش وادار کرد. این جنبشی که در کشورهای اسلامی و سایر ممالک پیدا شده؛ سبب گردیده تا دشمنان شما زیادتر بشود و شما هدف باشید و آنها می‌خواهند این جنبش را سرکوب کنند».
3 ـ تشکیل حکومت اسلامی: این امر، یکی از دستاوردهای مهم انقلاب اسلامی ایران است و در شرایطی انجام گرفت که بسیاری، تشکیل حکومت اسلامی را غیرممکن می‌دانستند. امام خمینی رحمه الله با تأکید بر این دستاورد عظیم، حفظ حکومت اسلامی را وظیفه مردم ایران و همه مسلمانان می‌دانند: «اینک به توفیق و تأیید خداوند، جمهوری اسلامی با دست توانای ملت متعهد پایه‌ریزی شده [است.] آنچه در این حکومت اسلامی مطرح است، اسلام و احکام مترقی آن است... امروز بر ملت ایران خصوصا و بر جمیع مسلمین عموما، واجب است این امانت الهی را که در ایران به طور رسمی اعلام شده و در مدتی کوتاه نتایج عظیمی به بار آورده، با تمام توان حفظ نموده و در راه ایجاد مقتضیات بقای آن و رفع موانع و مشکلات آن کوشش نمایند.»
4 ـ بر هم زدن معادلات سیاسی جهان: بدون تردید انقلاب ایران، نظام سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و نظامی جهان را بر هم زد. با فروپاشی نظام شاهی در ایران، کفر جهانی یکباره تمام ابزارهای «تفرقه بینداز و حکومت کن» و الگوهای فرهنگ غربی را در ایران از هم پاشیده دید. انقلاب اسلامی توانست با سازش ناپذیری و دنبال نمودن سیاست «نه شرقی، نه غربی»، مناسبات ظالمانه و تهاجم فرهنگی دشمنان اسلام را نابود و معادلات سیاسی جهان را بر هم زند. حضرت آیت اللّه خامنه ای در‌این‌باره می‌گوید: «انقلاب ما ثابت کرد که می‌توان قدرت های سلطه گر را به خود راه نداد و قلدری آنان را جدی نگرفت و به آنان باج نداد، مشروط بر این که نقطه اتکایی قوی تر از هر قدرت مادی را باور داشت: یعنی خدا را...»
5 ـ بسیج امت اسلامی علیه حکومت‌های استبدادی و اعلام جهاد ضد آنان.
6 ـ احیای ارزش‌های اسلامی، خروج جامعه ایران از حالت فساد و ابتذال و حرکت به سوی پارسایی، معنویت و... .

عوامل پیروزی انقلاب اسلامی ایران

انقلاب اسلامی در ایران که با الهام از مکتب و اتکا به رهبری جامع الشرایط و نیروی مردمی شکل گرفت، بسیار سریع به پیروزی رسید. در زیر به عواملی که در این پیروزی دخالت داشتند، اشاره می‌شود:
1 ـ تکیه بر اسلام و معیارهای ارزشی آن: علت اصلی پیروزی انقلاب اسلامی ایران، اسلام ناب محمدی بود و رهبران انقلاب در صدد ایجاد حکومت اسلامی و تحقق ارزش‌های دینی و اسلامی در ایران بودند؛ پس انقلاب اسلامی در ایران پیش از آنکه یک انقلاب سیاسی و اجتماعی باشد، یک انقلاب روحانی و معنوی بود.
و به خاطر این ارزش‌های دینی و روحانی است که امام، انقلاب اسلامی را یک نعمت الهی و جدای از دیگر انقلاب های دنیا می‌داند. «بنابراین شک نباید کرد که انقلاب اسلامی ایران از همه انقلاب ها جداست؛ هم در پیدایش، هم در کیفیت مبارزه و هم در انگیزه انقلاب و قیام. و تردیدی نیست که این یک تحفه الهی و هدیه غیبی بوده که از جانب خداوند منّان بر این ملت مظلوم غارت زده، عنایت شده است...»
2 ـ رهبری: وجود رهبر در هر انقلاب و تحول اجتماعی، نقش محوری و اساسی دارد. انقلاب اسلامی ایران در این مورد نگرانی نداشت، چون در رأس آن، رهبری آگاه و فقیه جامع الشرایطی بود که حرکت مردم ایران را از نظر سیاسی و دینی رهبری می‌کرد.
3 ـ وحدت و همبستگی ملت ایران: این امر، انقلاب اسلامی را در برابر دام های استکبار جهانی، تهدیدهای دشمنان اسلام، انحراف ها و همچنین در رسیدن به هدف نهایی اش بیمه کرد، به عقیده امام خمینی رحمه الله: «بی‌تردید رمز بقای انقلاب اسلامی، همان رمز پیروزی است و رمز پیروزی را ملت می‌داند و نسل های آینده در تاریخ خواهند خواند که دو رکن اصلی آن، انگیزه الهی و مقصد عالی حکومت اسلامی و اجتماع ملت در سراسر کشور با وحدت کلمه برای همان انگیزه و مقصود»بود.
4 ـ عدم وابستگی: یکی از اموری که نهضت ها و انقلاب ها را با خطر مواجه می‌کند، وابستگی آنها به قدرت های استکباری و خارجی است. خوشبختانه انقلاب اسلامی در ایران بر اساس سیاست «نه شرقی، نه غربی» شکل گرفت و با شعار «سیاست ما عین دیانت ماست» رشد کرد و به پیروزی رسید.
5 ـ سیاست استبدادی و خشن شاه و ساواک در برابر نیروهای انقلابی و مذهبی: اعمال زور، سرکوب و شکنجه، سیاست اصلی رژیم شاه در برابر نیروهای انقلابی و مردمی بود. رژیم با تمام تشکل های سیاسی و مذهبی که به بهبود وضعیت اقتصادی، نظامی، سیاسی، فکری و فرهنگی ایران می اندیشیدند به شدت مخالفت می‌کرد و هرگونه حرکت بر ضد رژیم را با خشونت تمام پاسخ می‌داد.
سرانجام، این سیاست، زمینه‌های قیام عمومی مردم ایران را فراهم آورد و همه اقشار جامعه متحد و یکپارچه، همچون سیلی بنیان کن، به رهبری امام خمینی رحمه الله، به پا خاستند و برای همیشه به حکومت دیکتاتوری و ستمگر شاه پایان دادند.
البته غیر از این عوامل، مسایل دیگری نیز در سرعت بخشیدن به پیروزی انقلاب اسلامی ایران نقش داشته است، که از ذکر آنها چشم‌پوشی می‌کنیم.