۸۵٬۹۴۴
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'نهج البلاغه' به 'نهجالبلاغه') |
جز (جایگزینی متن - 'زیر مجموعه' به 'زیرمجموعه') |
||
(۳ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۱: | خط ۱: | ||
'''بحارالانوار''' با نام کامل «بحارالأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار | '''بحارالانوار''' با نام کامل «بحارالأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار علیهمالسلام» از مهمترین کتابهای جامع [[حدیث]] [[شیعه]] است که توسط [[علامه مجلسی]] (م، ۱۱۱۰ ق) با همکاری گروهی از همکاران و شاگردان ایشان تدوین شده است. «بحارالأنوار» در حقیقت دائرة المعارف بزرگ حدیث، شامل کلیه مباحث [[اسلام|اسلامی]] از [[تفسیر]] [[قرآن]] و [[تاریخ]] گرفته تا [[فقه]] و [[کلام]] و... میباشد. | ||
=معرفی مؤلف= | =معرفی مؤلف= | ||
خط ۱۶: | خط ۱۶: | ||
=انگیزه تألیف= | =انگیزه تألیف= | ||
مرحوم مجلسی پس از آموختن کتب روایی مشهور به دنبال کتب و مراجع دور افتاده رفت. این اصول به خاطر | مرحوم مجلسی پس از آموختن کتب روایی مشهور به دنبال کتب و مراجع دور افتاده رفت. این اصول به خاطر بیاعتنایی به آنها و توجه زیاد بزرگان به کتب مشهور از قبیل کتب اربعه و... مهجور مانده بودند و سالها کسی سراغ آنها را نمیگرفت. علامه که اوضاع را چنین دید عدهای را برای یافتن این کتب به شهرها و کشورهای مختلف اسلامی گسیل داشت و با همت و پشتکار او مقدار زیادی از این کتب پیدا شد. | ||
علامه مجلسی پس از مطالعه این منابع مهم و پی بردن به ارزش آنها نهایت سعی خویش را برای نسخهبرداری و تکثیر این کتب نمود. به همین جهت است که هم اکنون نسخههای خطی فراوانی از کتب مختلف اسلامی از قرن ۱۱ و ۱۲ هجری در دست است. علامه شاگردان خود را نیز تشویق میکرد به طوری که مثلا از سید نعمتالله جزائری که از شاگردان مبرز علامه مجلسی است دهها کتاب موجود است که به خط خویش آنها را استنساخ نموده است. | علامه مجلسی پس از مطالعه این منابع مهم و پی بردن به ارزش آنها نهایت سعی خویش را برای نسخهبرداری و تکثیر این کتب نمود. به همین جهت است که هم اکنون نسخههای خطی فراوانی از کتب مختلف اسلامی از قرن ۱۱ و ۱۲ هجری در دست است. علامه شاگردان خود را نیز تشویق میکرد به طوری که مثلا از سید نعمتالله جزائری که از شاگردان مبرز علامه مجلسی است دهها کتاب موجود است که به خط خویش آنها را استنساخ نموده است. | ||
خط ۲۲: | خط ۲۲: | ||
علامه مشکل مهمی در این کتب یافت و آن تنوع فراوان عناوین کتابها و تنوع موضوعات بود به طوری که گاهی یافتن مطلب و موضوع دلخواه در آنها کاری بسیار مشکل و خسته کننده میشد. از سویی بیم آن میرفت که پس از چند سال یا چند دهه دوباره گرد غربت بر این کتب بنشیند و زحمات علامه و معاصرانش عقیم بماند و احتمالا تمام نسخههای این کتب نابود گردد. به خاطر این مسائل بود که علامه مجلسی کمر همت بست تا «بحارالأنوار» را تألیف نماید و این میراث و گنجینه عظیم را برای همیشه جاودان سازد. | علامه مشکل مهمی در این کتب یافت و آن تنوع فراوان عناوین کتابها و تنوع موضوعات بود به طوری که گاهی یافتن مطلب و موضوع دلخواه در آنها کاری بسیار مشکل و خسته کننده میشد. از سویی بیم آن میرفت که پس از چند سال یا چند دهه دوباره گرد غربت بر این کتب بنشیند و زحمات علامه و معاصرانش عقیم بماند و احتمالا تمام نسخههای این کتب نابود گردد. به خاطر این مسائل بود که علامه مجلسی کمر همت بست تا «بحارالأنوار» را تألیف نماید و این میراث و گنجینه عظیم را برای همیشه جاودان سازد. | ||
از طرفی علامه همه چیز را در روایات و سنت نبوی و علوی میدید، لذا با آن که در علوم مختلف قدم برداشت و راههای گوناگون علمی را سپری نمود دوباره به سراغ اهل بیت | از طرفی علامه همه چیز را در روایات و سنت نبوی و علوی میدید، لذا با آن که در علوم مختلف قدم برداشت و راههای گوناگون علمی را سپری نمود دوباره به سراغ اهل بیت علیهمالسلام و سخنان آنان آمد. او خود در مقدمه بحار چنین میگوید: «من در آغاز جوانی بر دانش آموزی در انواع علوم حریص بودم و مدتی از عمر خویش را در استفاده از این دانشها سپری کردم، ولی پس از اندیشه در ثمرات این علوم و تأمل در علم سودمند برای آخرت دریافتم که زلال علم تنها از سرچشمه [[وحی|وحی]] و [[روایات]] [[اهل بیت]] علیهمالسلام بدست میآید...». | ||
بدین سان علامه که علوم عقلی و نقلی گوناگون عصر خویش را خوانده و در هریک از آنها استادی توانمند بود وجهه نظر خویش را معطوف به کلمات گهربار معصومین | بدین سان علامه که علوم عقلی و نقلی گوناگون عصر خویش را خوانده و در هریک از آنها استادی توانمند بود وجهه نظر خویش را معطوف به کلمات گهربار معصومین علیهمالسلام نمود و تمام تلاش خود را در حفظ و تعلیم و تعلم آنها صرف کرد. علامه با این اقدام بینظیر دهها هزار روایت ارزشمند را از خطر نابودی نجات داد. | ||
=شیوه بیان مطالب= | =شیوه بیان مطالب= | ||
کتاب بحارالأنوار به کتابهای متعدد تقسیم شده که هر موضوع کلی یک کتاب است. هر کتاب نیز دارای ابواب کلی است و | کتاب بحارالأنوار به کتابهای متعدد تقسیم شده که هر موضوع کلی یک کتاب است. هر کتاب نیز دارای ابواب کلی است و زیرمجموعه هر باب کلی بابهای جزئی قرار دارد. برخی ابواب جزئی نیز دارای فصلهایی است که زیرمجموعه آنها هستند. شیوه چینش مطالب در بحار بسیار متأثر از کتاب کافی است، البته تفاوتهایی هم در این بین دیده میشود. از جمله، علامه برخی ابواب و کتب را برای اولین بار مطرح کرده مانند «کتاب السماء والعالم» و تاریخ انبیاء و ائمه اطهار علیهمالسلام. | ||
در هر موضوع نیز ابتدا آیات قرآن مرتبط با آن موضوع آمده است. در صورت لزوم، توضیح و تفسیری هم برای آیات بیان شده که بیشتر استفاده علامه از تفسیر «مجمع البیان» طبرسی و «مفاتیح الغیب» فخر رازی است. | در هر موضوع نیز ابتدا آیات قرآن مرتبط با آن موضوع آمده است. در صورت لزوم، توضیح و تفسیری هم برای آیات بیان شده که بیشتر استفاده علامه از تفسیر «مجمع البیان» طبرسی و «مفاتیح الغیب» فخر رازی است. | ||
خط ۱۴۴: | خط ۱۴۴: | ||
چاپ دیگر این کتاب توسط دارالکتب الإسلامیه در ۱۱۰ جلد تهیه شده است. از این چاپ به دفعات مکرر افست شده و چاپ موجود در بازار همین نسخه است. | چاپ دیگر این کتاب توسط دارالکتب الإسلامیه در ۱۱۰ جلد تهیه شده است. از این چاپ به دفعات مکرر افست شده و چاپ موجود در بازار همین نسخه است. | ||
در یک چاپ از مؤسسه آل البیت | در یک چاپ از مؤسسه آل البیت علیهمالسلام که افست همان چاپ اسلامیه است. فهرستهای بحار که جلد ۵۴ - ۵۶ بوده به آخر کتاب منتقل شده، بنابراین شماره مجلدات از ۵۴ به بعد با چاپ اسلامیه متفاوت شده است. | ||
=منابع= | =منابع= | ||
مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، | مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، نرمافزار معجم موضوعی بحارالانوار [لوح فشرده]، بخش کتابشناسی، معرفی کتاب "بحارالانوار". | ||
گلشن ابرار، زندگینامه علامه مجلسی از حسن ابراهیم زاده(ج 1، ص 249) در دسترس در اندیشه قم، بازیابی:25 آبان 1392. | گلشن ابرار، زندگینامه علامه مجلسی از حسن ابراهیم زاده(ج 1، ص 249) در دسترس در اندیشه قم، بازیابی:25 آبان 1392. |