۸۶٬۰۹۳
ویرایش
تعالیم و مواضع فکری جنبش مهدیه سودان (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۱۲ فوریهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۲:۰۹
، ۱۲ فوریهٔ ۲۰۲۳جایگزینی متن - ' افریقا' به ' آفریقا'
جز (جایگزینی متن - 'دعوتها' به 'دعوتها') |
جز (جایگزینی متن - ' افریقا' به ' آفریقا') |
||
| خط ۱۰: | خط ۱۰: | ||
=== 3- جهاد همه‌جانبه، === | === 3- جهاد همه‌جانبه، === | ||
=== 4- احیای مسأله مهم رهبری و امامت برای اداره جامعه. === | === 4- احیای مسأله مهم رهبری و امامت برای اداره جامعه. === | ||
[[محمد احمد المهدی]] رهبر جنبش اسلام را در بین | [[محمد احمد المهدی]] رهبر جنبش اسلام را در بین آفریقاییان با آمیزه‌هایی از تصوف و تحت تأثیر تعالیم و دعوت‌های برخی طریقت‌های صوفیانه نشر داده است.<br> | ||
همچنین باید خاطرنشان ساخت که محمد احمد و تعدادی از پیروانش از طریق [[مصر]] تحت تأثیر مکتب و نهضت [[سیدجمال‌الدین اسدآبادی]] نیز قرار گرفته‌اند و طبق برخی اسناد و نوشته‌ها مهدی سودانی به مدت چهار سال در نزد [[سید جمال‌الدین اسد آبادی]] مشغول تحصیل بوده است.<ref>سیداحمد موثقی، (1374) جنبش‌های اسلامی معاصر، تهران: سمت، 258 – 257</ref><br> | همچنین باید خاطرنشان ساخت که محمد احمد و تعدادی از پیروانش از طریق [[مصر]] تحت تأثیر مکتب و نهضت [[سیدجمال‌الدین اسدآبادی]] نیز قرار گرفته‌اند و طبق برخی اسناد و نوشته‌ها مهدی سودانی به مدت چهار سال در نزد [[سید جمال‌الدین اسد آبادی]] مشغول تحصیل بوده است.<ref>سیداحمد موثقی، (1374) جنبش‌های اسلامی معاصر، تهران: سمت، 258 – 257</ref><br> | ||
در کنار این بعد، گرچه [[محمد احمد المهدی]] دارای گرایش صوفیانه بوده است ولی همواره در کنار قرآن مجید و کتب حدیث، احیاالعلوم غزالی را نیز به همراه داشته است که نشان می‌دهد تحت تأثیر غزالی نیز بوده است <ref>سیدهادی خسروشاهی، نبرد اسلام در | در کنار این بعد، گرچه [[محمد احمد المهدی]] دارای گرایش صوفیانه بوده است ولی همواره در کنار قرآن مجید و کتب حدیث، احیاالعلوم غزالی را نیز به همراه داشته است که نشان می‌دهد تحت تأثیر غزالی نیز بوده است <ref>سیدهادی خسروشاهی، نبرد اسلام در آفریقا، جلد دوم، قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، 68.</ref><br> | ||
[[محمد احمد المهدی]] با مشاهده انحطاط اخلاقی و اجتماعی، فساد و تباهی و ضعف و پراکندگی مسلمانان و بی‌عدالتی و ظلمی که از طرف حکام [[مصر|مصری]]، استعمارگران انگلیسی و قدرتمندان محلی گریبان مردم شده بود، به جهاد و قیام مسلحانه دست زد.<br> | [[محمد احمد المهدی]] با مشاهده انحطاط اخلاقی و اجتماعی، فساد و تباهی و ضعف و پراکندگی مسلمانان و بی‌عدالتی و ظلمی که از طرف حکام [[مصر|مصری]]، استعمارگران انگلیسی و قدرتمندان محلی گریبان مردم شده بود، به جهاد و قیام مسلحانه دست زد.<br> | ||
این جنبش بر مبنای تعالیم دین و آرای احیاگرانه‌اش با قیام علیه فساد داخلی و هجوم خارجی در صدد حل این مسائل برآمد.<br> | این جنبش بر مبنای تعالیم دین و آرای احیاگرانه‌اش با قیام علیه فساد داخلی و هجوم خارجی در صدد حل این مسائل برآمد.<br> | ||
| خط ۲۱: | خط ۲۱: | ||
از دیگر ویژگی‌های مهم جنبش [[محمد احمد المهدی]] جهت‌گیری مساوات طلبانه و عدالت‌‌‌خواهانه آن بود که با توجه به وضعیت سودان و مردم تحت ستم آن به شدت مورد استقبال مردمی قرار گرفت.<br> | از دیگر ویژگی‌های مهم جنبش [[محمد احمد المهدی]] جهت‌گیری مساوات طلبانه و عدالت‌‌‌خواهانه آن بود که با توجه به وضعیت سودان و مردم تحت ستم آن به شدت مورد استقبال مردمی قرار گرفت.<br> | ||
طبق برخی روایت‌ها او در ابتدای دعوتش در سال 1881 اعلام کرده بود که وی همان مهدی موعود است و دین حقیقتی را اعمال خواهد کرد.<br> | طبق برخی روایت‌ها او در ابتدای دعوتش در سال 1881 اعلام کرده بود که وی همان مهدی موعود است و دین حقیقتی را اعمال خواهد کرد.<br> | ||
به همین دلیل از مردم خواسته است بر ضد [[مصر|مصریان]] و انگلیسی‌ها جهاد کنند و در پی احیای قوانین راستین اسلام برآیند. طبق این روایت‌ها از جنبش [[محمد احمد المهدی]] او اعلام کرده است که حکومت مهدی به ظلم و ستم پایان خواهد داد و عدالت را در سودان برقرار خواهد کرد.<ref>علی دخانیاتی، (1358) تاریخ | به همین دلیل از مردم خواسته است بر ضد [[مصر|مصریان]] و انگلیسی‌ها جهاد کنند و در پی احیای قوانین راستین اسلام برآیند. طبق این روایت‌ها از جنبش [[محمد احمد المهدی]] او اعلام کرده است که حکومت مهدی به ظلم و ستم پایان خواهد داد و عدالت را در سودان برقرار خواهد کرد.<ref>علی دخانیاتی، (1358) تاریخ آفریقا، تهران: انتشارات توکا، 153</ref><br> | ||
براساس این تفاسیر از جنبش مهدی سودانی، برخی تحلیل‌گران جنبش اصلاح‌گرانه او را بسیار فراتر از دیگر فعالیت‌های اصلاح‌گرانه اسلامی در قرن هجده و نوزده برمی‌شمارند.<br> | براساس این تفاسیر از جنبش مهدی سودانی، برخی تحلیل‌گران جنبش اصلاح‌گرانه او را بسیار فراتر از دیگر فعالیت‌های اصلاح‌گرانه اسلامی در قرن هجده و نوزده برمی‌شمارند.<br> | ||
بدین نحو که طبق این تفاسیر از مهدی سودانی، او مدعی مقامی یگانه برای خود بود که سه جایگاه متفاوت را در بر می‌گرفت: '''امام، جانشین رسول‌خدا و مهدی موعود.''' در جایگاه امام وی ادعای پیشوای جامعه مسلمانان را داشته است.<br> | بدین نحو که طبق این تفاسیر از مهدی سودانی، او مدعی مقامی یگانه برای خود بود که سه جایگاه متفاوت را در بر می‌گرفت: '''امام، جانشین رسول‌خدا و مهدی موعود.''' در جایگاه امام وی ادعای پیشوای جامعه مسلمانان را داشته است.<br> | ||
| خط ۳۷: | خط ۳۷: | ||
و به همین دلیل او معتقد بوده است که مسلمانان فقط می‌توانند با وحدت اصول اسلام را اجرا کنند و نیروهای متجاوز و بیگانه را بیرون نمایند.<br> | و به همین دلیل او معتقد بوده است که مسلمانان فقط می‌توانند با وحدت اصول اسلام را اجرا کنند و نیروهای متجاوز و بیگانه را بیرون نمایند.<br> | ||
در همین رابطه می‌توان بیان داشت که هدف [[محمد احمد المهدی]] و این جنبش تنها آزادسازی [[سودان]] و [[مصر]] نبود بلکه او در نظر داشت تمام جهان اسلام را از سلطه استعمار غربی نجات دهد و حکومت اسلامی و خلافت جهانی اسلام را بنا نهد.<br> | در همین رابطه می‌توان بیان داشت که هدف [[محمد احمد المهدی]] و این جنبش تنها آزادسازی [[سودان]] و [[مصر]] نبود بلکه او در نظر داشت تمام جهان اسلام را از سلطه استعمار غربی نجات دهد و حکومت اسلامی و خلافت جهانی اسلام را بنا نهد.<br> | ||
ولی برای او در مرحله اول آزادی [[سودان]] و سپس [[مصر]] و در وهله بعد دیگر بلاد شمال | ولی برای او در مرحله اول آزادی [[سودان]] و سپس [[مصر]] و در وهله بعد دیگر بلاد شمال آفریقا و دیگر نقاط جهان اسلام مطرح بوده است.<br> | ||
در واقع طبق برخی توصیف‌ها، او خود را قطب دارالاسلام اصلاح شده می‌دانست و در پی اتحاد و نجات سراسر | در واقع طبق برخی توصیف‌ها، او خود را قطب دارالاسلام اصلاح شده می‌دانست و در پی اتحاد و نجات سراسر آفریقای باختری و شمالی بود.<ref>بزیل دیویدسن، (1366) تاریخ آفریقا یا تاریخ یک قاره، ترجمه هرمز ریاحی و فرشته مولوی، تهران: امیرکبیر، 435</ref><br> | ||
همچنین باید اشاره داشت که [[محمد احمد المهدی]] جنبش خود را بر اساس «طریقه» سازماندهی می‌کرد که مطابق دیدگاه سنتی طریقت‌های صوفیانه، رابطه قوی و مرید و مرادی و امامت و بیعت با رهبر در آن جایگاه ویژه‌ای داشت.<br> | همچنین باید اشاره داشت که [[محمد احمد المهدی]] جنبش خود را بر اساس «طریقه» سازماندهی می‌کرد که مطابق دیدگاه سنتی طریقت‌های صوفیانه، رابطه قوی و مرید و مرادی و امامت و بیعت با رهبر در آن جایگاه ویژه‌ای داشت.<br> | ||
== منابع == | == منابع == | ||