عملیات سایلکون: تفاوت میان نسخه‌ها

[[آمریکا]] فعالیت گسترده‌ای تحت پوشش سازمان سیا موسوم به «عملیات سایکلون» را با هزینه حدود ٥ میلیارد دلار انجام داد که یکی از بزرگ‌ترین و گسترده‌ترین عملیات تحت پوشش اطلاعاتی سیا تا آن زمان بود.

زبیگنیف برژینسکی، مشاور امنیت ملی در دولت جیمی کارتر گفته بود که عملیات سازمان سیا در افغانستان از ٣ ژوئیه یعنی شش ماه پیش از هجوم نیروهای شوروی به افغانستان در ٢٤ دسامبر ١٩٧٩ آغاز شده بود. اگرچه دردهه ۱۹۸۰ سازمان سیا دخالت مستقیم در توزیع کمک‌ها به «مجاهدین» نداشت اما تعداد انگشت‌شمار مأموران سیا مرتبا از منطقه بازدید می‌کردند<ref>[https://www.isna.ir/news/99013017935/%D8%AA%D8%B9%D8%AF%D8%A7%D8%AF%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D9%86%DB%8C%D8%B1%D9%88%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B3%DB%8C%D8%A7-%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%AE%D8%A7%D8%B1%D8%AC-%D9%85%DB%8C-%D8%B4%D9%88%D9%86%D8%AF سایت ایسنا]</ref>.

به گفته رابرت گیتس، مقام سابق سیا، «دولت کارتر به سیا رو آورد… برای مقابله با تهاجم شوروی و کوبا در جهان سوم که به ویژه در اواسط سال ۱۹۷۹ آغاز شده بود». در مارس ۱۹۷۹، «سیا چند گزینه برای اقدام مخفیانه درخصوص افغانستان را به اس. سی. سی (کمیته هماهنگی ویژه) در شورای امنیت ملی ایالات متحده فرستاد. در جلسه‌ای به تاریخ ۳۰ مارس، نماینده وزارت دفاع ایالات متحده، والتر اسلوکومب «پرسید که آیا زنده نگاه داشتن شورش در افغانستان، و کشاندن شوروی به درون یک باتلاق ویتنامی ارزشی دارد؟» وقتی از اسلوکومب خواستند منظورش از این سخن را روشن کند، پاسخ داد: «خب، منظورم این بود که اگر شوروی تصمیم می‌گرفت به این عرصه دردسرساز (افغانستان) حمله کند، نفع ما در این بود که مطمئن شویم آنجا گیر می‌افتند». اما یکی از مقامات اطلاعات ملی به نام آرنولد هورلیک در یادداشتی مورخ ۵ آوریل هشدار داد که «اقدام مخفیانه، هزینه را برای شوروی بالا خواهد برد و افکار عمومی مسلمانان را در بسیاری از کشورها علیه آنها شعله‌ور خواهد ساخت. این خطر وجود داشت که برنامه کمک چشمگیر و مخفیانه از سوی ایالات متحده ریسک کار را بالا ببرد و شوروی را به سمت مداخله‌ای مستقیم‌تر و شدیدتر از آنچه که قصدش را داشت، بکشاند.»

زبیگنیف برژینسکی بعدها ادعا کرد که «ما روسی‌ها را مجبور به مداخله نکردیم، بلکه آگاهانه احتمال مداخله آنها را افزایش دادیم» <ref>[https://dgibbs.faculty.arizona.edu/sites/dgibbs.faculty.arizona.edu/files/afghan-ip.pdf افغانستان]</ref>. به گفته برژیسنکی، او در اواسط سال ۱۹۷۹ متقاعد شده بود که شوروی بدون توجه به سیاست‌های ایالات متحده می‌خواهد به افغانستان حمله کند و دلیل آن هم کوتاهی دولت کارتر در پاسخ تهاجمی به اقدامات شوروی در [[آفریقا]] بوده، اما – با وجود خطر پیامدهای ناخواسته – حمایت از مجاهدین می‌توانست راه مؤثری برای پیشگیری از تهاجم شوروی به کشورهای فراتر از افغانستان (به خصوص کشور خود برژینسکی یعنی لهستان) باشد<ref>[https://digitalcommons.lsu.edu/cgi/viewcontent.cgi?referer=https://fa.wikipedia.org/&httpsredir=1&article=4790&context=gradschool_theses دانشگاه لیوزانا]</ref>. اهمیت کامل کمک آمریکا به مجاهدین قبل از حمله مذکور از سوی شوروی، محل بحث بسیاری از صاحب‌نظران است. برخی ادعا می‌کنند که این کار، مستقیماً و حتی عمداً شوروی را به اعزام نیرو به داخل خاک افغانستان تحریک کرده‌است. [۲۵]

حامیان اصلی برنامه اولیه چارلی ویلسون (نماینده کنگره تگزاس)؛ مایکل جی ویکرز (افسر جوان شبه‌نظامی سیا)؛ و گوست آوراکوتوس (رئیس منطقه‌ای سیا) بودند که فرد اخیر رابطه نزدیکی با ویلسون داشت. استراتژی آنها تأمین ترکیب وسیعی از تسلیحات، تاکتیک‌ها و تدارکات به همراه برنامه‌های آموزشی بود تا توانایی شورشیان در جنگ چریکی علیه شوروی را افزایش دهد. در ابتدا، برای جلوگیری از افشای دخالت ایالات متحده، این برنامه فقط تسلیحات ساخت شوروی را در اختیار شورشی‌ها می‌گذاشت. این برنامه با حمایت مخفیانه [[اسرائیل]] ممکن شد که محموله‌های عظیمی از تسلیحات ساخت شوروی را در جنگ یوم کیپور توقیف کرده بود و حاضر شد آنها را به صورت زیرزمینی به سیا بفروشد، و همچنین با کمک [[مصر]] که اخیراً ارتش خود را با تسلیحات خریداری‌شده از کشورهای غربی مدرنیزه کرده و تسلیحات قدیمی‌تر ساخت شوروی خود را به دست مجاهدین رسانده بود. [۲۷][۲۸] پس از سال ۱۹۸۵، در حالی که دولت ریگان اعلام کرد از جنبش‌های مقاومت ضدشوروی در جهان حمایت می‌کند (آنچه امروز به دکترین ریگان معروف است)، دیگر نیازی به پنهان‌کردن منشأ تسلیحات نبود. مایکل پیلزبری (مقام ارشد پنتاگون) از تأمین تسلیحات ساخت آمریکا (از جمله تعداد زیادی موشک استینگر) به مقاومت افغان‌ها با موفقیت حمایت کرد.

یک نقطه دیگر در تماس مستقیم دولت ایالات متحده و مجاهدین وقتی بود که سیا [[گلبدین حکمتیار|حکمتیار]] را با هواپیما به ایالات متحده برد<ref>[https://www.usnews.com/news/world/articles/2008/07/11/afghan-warlords-formerly-backed-by-the-cia-now-turn-their-guns-on-us-troops سایت یو اس نیوز]</ref> و آنجا زلمی خلیل‌زاد، مقام وزارت خارجه، از وی میزبانی کرد<ref>[https://www.aljazeera.com/features/2012/1/28/hekmatyars-never-ending-afghan-war حکمتیار]</ref>. حکمتیار برای ملاقات با ریگان رئیس‌جمهور دعوت شد اما نپذیرفت و در کنفرانس کاخ سفید با مجاهدین در اکتبر ۱۹۸۵، یونس خالص جایگزین وی شد و او از ریگان علناً دعوت کرد تا به دین اسلام مشرف شود. هاوارد هارت، رئیس پایگاه سیا در اسلام‌آباد، رابطه‌ای شخصی با عبدالحق برقرار کرد که جانشین هارت، ویلیام پیکنی نیز این رابطه را ادامه داد و منجر به ملاقات افغان‌ها با ریگان و تاچر شد. [ریچارد آرمیتاژ معاون وزیر دفاع ایالات متحده، مرتباً با مجاهدین به‌ویژه [[برهان‌الدین ربانی]] ملاقات می‌کرد. همچنین معلوم شده‌است که مأموران سیا به‌طور مستقیم به جلال‌الدین حقانی پول نقد داده‌اند.

== پانویس ==

[[رده:افغانستان]]