منجی

انسان به دنیا می آید تا مسیر هدایت را بشناسد و سر گذشت و سر انجام خویش را به نیکی رقم بزند. بر همین مبنا پیامبران همراه با ادیان ظهور کردند تا مسیر هدایت انسان ها را ترسیم کنند. با این حال بشر همواره از مسیر حق خارج می شده و درگیر مخاصمت ها بوده و در این میان امر هدایت و اجرای عدالت در فراز و نشیب حوادث با مشکلات غیر قابل حلی مواجه می شده است. و ادامه جهان بدون هیچ سر انجامی نمی توانست هدف خلقت بشر را توجیه کند بنا بر این بشارت ادیان به آمدن منجی به وقتی که قطار دنیا در آخرین ایستگاه زندگی توقف می کند و جامعه انسانی به آخرین حد تباهی و تاریکی می رسد امری حتمی است تا بیاید و جامعه مضطرب از رنج و بلا دیده از ظلم را نجات دهد.

معنای لغوی منجی

منجی در لغت به یعنی رهاننده، نجات دهنده، رها کننده رستگاری دهنده. با استفاده از فرهنگ لغت دهخدا، معین و عمید.

معنای اصطلاحی منجی

منجی در اصطلاح ممکن است با تعابیر مختلفی بیان شود ولی در اصل به شخصیت منحصر به فردی می گویند که در آخر الزمان ظهور می کند تا با قدرت الهی، بشر را از بند ظلم و ستم برهاند و عدالت را در سراسر جهان بگستراند.

مسئله منجی

اعتقاد به ظهور منجی در آخر الزمان با هدف نجات جامعه از ظلم و پلیدی، فکر بشر را از دیر باز به خود مشغول کرده است. این وعده در دوره های مختلف زمان و از سوی پیامبران و ادیان مختلف به امت ها داده شده است که جامعه غرق در ظلم و بی عدالتی به دست یک انسان برگزیده و قدرت مند اصلاح خواهد شد. بنابر این، سابقه طولانی اعتقاد به ظهور منجی صرفا به اسلام باز نمی گردد، بلکه پرداختن به وجود منجی در بیشتر ادیان الهی و بعضا غیر الهی از معتقدات پذیرفته شده در جوامع انسانی است.در منابع یهود، مسیح، زرتشت، هندوها و بودائیان، به مسئله منجی پرداخته شده است که می آید و بشر را از تاریکی و تباهی نجات می دهد و عدالت را در سراسر جهان برقرار می کند.اضافه بر این، می توان گفت که هر چند تعابیر مربوط به نحوه پرداختن به منجی و اوصاف او در ادیان مختلف متفاوت است، ولی یک نقطه مشترک در همه ادیان الهی وجود دارد و آن چیزی جز ایمان و اعتقاد به ظهور منجی نخواهد بود.

نشانه های منجی در ادیان توحیدی و آیین های دینی

همان طور که پیشتر اشاره شد، تقریبا در تمام ادیان بزرگ توحیدی و آیین های دینی و انسانی به این موضوع پرداخته شده است که سر انجام روزی فرا خواهد رسید که آن روز آخرین مقطع از دوره حیات بشر در زمین است. در آن روز منجی ظهور خواهد کرد تا کام تشنگان عدالت را شیرین کند. مستضعفین، وارثان زمین خواهند شد و ظالمین به سزای اعمال خود خواهند رسید، زیرا که این وعده تخلف نا پذیر الهی است.

منجی در اسلام

مسئله منجی در اسلام با تاکید فراوان باز گو شده و از عقاید مسلم شمرده است، به طوری که جای هیچ گونه شک و شبهه ای را باقی نگذاشته است و علاوه در قرآن و روایات اسلامی مخصوصا در تشیع در این باره مفصل بحث شده است. علامه مجلسی (ره) صد و سی آیه از قرآن را مربوط به حضرت مهدی (ع) دانسته و آن ها را تفسیر روایی کرده و حتی بیش از سیصد روایت با مضمون «یملأ الارض عدلاً و قسطاً» آورده است. خدای متعال در قرآن به آمدن منجی وعده حتمی می دهد و می فرماید «وعدالله الذین آمنوا منکم و عملوا الصالحات لیستخلفنهم فی الارض. خداوند به کسانی از شما که ایمان آورده اند و عمل شایسته انجام داده اند وعده داده که آنان را خلیفه زمین گرداند. از امام هادی سلام الله علیه نقل شده است که فرمود: قائم ما همان مهدی موعود است... به خدایی که محمد را به پیامبری فرستاد و ما را به امامت تعیین کرد قسم که اگر از عمر دنیا فقط یک روز باقی بماند، خدا آن روز را طولانی می کند تا مهدی ظاهر شود و زمین را از عدل و داد پر کند، چنان که از ظلم و جور پر شده است. اکنون به برخی از مهم ترین ویژگی های عصر ظهور در اسلام اشاره می کنیم.

بر پایی قسط و عدل در سراسر زمین

یکی از ویژگی های مهم دوران پس از ظهور که در روایات و منابع دینی نسبت به آن تاکید فراوانی شده است، اجرای عدالت در سراسر زمین است.از پیامبر صلوات الله علیه نقل شد است که مهدی عج الله تعالی فرجه الشریف چنان عدالتی در جامعه بر پا می کند که افراد زنده آرزو می کنند کاش مردگانشان زنده بودند و از آن عدالت بهره می بردند.همچنین از معصومین علیه السلام نقل شده است که از نسل حضرت و فاطمه علیهما السلام مردی به نام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف ظهور خواهد کرد که مالک شرق و غرب زمین است و سپاه کفر را در هم می شکند و زمین را از عدل و داد پر می کند؛ زمانی که از ظلم و جور پر شده است.

رشد علم و اعتلای فرهنگ دینی

در سایه حکومت منجی موعود، دانش بشری به نهایت اعتلای خود می رسد و در این زمان انسان به نهایت بلوغ خود می رسد. این ارمغان اختصاص به حکومت حضرت مهدی عج دارد.

شکوفایی دانش و صنعت

عصر ظهور عصر آشکار شدن تمام علوم و شکوفایی تمام صنایع مورد نیاز بشر است.از امام صادق روایت شده است در زمان ظهور اگر مومنی در شرق کره زمین باشد، می تواند برادرش را که در غرب کره زمین است ببیند.

آموزش احکام قرآنی و دینی

در عصر ظهور، مومنان نسبت به قرآن و احکام دین آگاه می شوند. این نوع آگاهی از خصایص حضور منجی است.امام باقر ع فرمود در زمان حضور امام زمان به اندازه ای به شما حکمت و علم و فهم داده خواهد شد که یک زن می تواند در منزلش بماند و مطابق با کتاب خدا و سنت رسول صلوات الله علیه قضاوت کند.

امنیت

از جمله موضوعات مورد توجه در زمان حضور منجی، برقراری امنیت کامل در جامعه بشری است. در این عصر امنیتی در جامعه مستقر خواهد شد که بشر در هیچ روزگاری مثل آن را ندیده است.

اقتصاد

در عصر ظهور با اجرای عدالت و گسترش آن، فقر از جامعه بشری ریشه کن خواهد شد. به شخص نیازمند به اندازه ای ثروت و اموال داده خواهد شد که توان جا به جایی آن را نداشته باشد. وضعیت عمومی جامعه چنان بهبود خواهد یافت که دارندگان زکات برای یافتن فقیر به زحمت می افتند.(یعنی فقیری دیده نمی شود) از رسول خدا ص روایت شده است که فرمود هنگام قیام قائم، مردم اموال شان را برای بخشیدن به نیازمند عرضه می کنند اما کسی پیدا نمی شود که آن را دریافت کند.

کشاورزی

به دلیل نزول برکات آسمانی در دوره ظهور منجی، کشاورزی و دامداری رونق خاصی پیدا خواهد کرد. از بارش شبانه روزی باران، کوه و دشت و مراتع سبز و برکاتش نصیب مردم خواهد شد. در سراسر کره زمین جایی پیدا نمی شود که بی آب و علف باشد. نعمت به طوری فراوان می شود که مردم برای مردگان شان افسوس می خورند که کاش بودند و این نعمات را مشاهده می کردند.

بهداشت و درمان

در عصر ظهور، بیماری ها ریشه کن خواهد شد.امام صادق علیه السلام فرمود هنگام ظهور، خداوند بیماری ها را از مومنان دور خواهد کرد و تندرستی را به آنان باز خواهد گرداند.

اکنون به برخی از ویژگی های مهم جامعه بشری در عصر ظهور منجی در ادیان توحیدی برگرفته از کتاب مقدس اشاره می کنیم.

مسیح از نسل داوود

برخی از انبیاء چون حزقاییل بیان کردند که خداوند از نسل داوود یک مسیح را برای بازگرداندن اعتبار و شکوه بنی اسرائیل خواهد فرستاد. در دوره حاکمیت این مسیح، اجرای عدالت، نیکی به افراد مستمند و عبادت خالصانه برای خدا حکم فرما خواهد شد. بنا بر نقل برخی از پیامبران، این نوع حاکمیت مختص قوم یهود نیست، بلکه در تمام زمین فراگیر خواهد شد.در منابع آمده است که یک عقیده همگانی وجودداشت و آن رفاه و آسایشی است که از نسل داوود به مردم عرضه می شود و تا ابد پایدار خواهد ماند. ناتان نبی در پیشگویی خود مبنی بر جاودانگی تخت داوود این نظر را تأیید کرد. این باور چنان قطعی بود که بیان شده است حتی خود داوود نیز این بشارت را به فرزندش سلیمان داده است. و

بنده خدا

اشعیای نبی از منجی به عنوان «بنده خدا» یاد می کند که خواهد آمد. می گوید که منجی به دور از قدرت نظامی و اقتصادی و هر شکوه ظاهری و نفوذ کلمه خواهد آمد. همچنین او مومن و تسلیم اراده الهی و مخالف هرگونه شدت عمل است.او نسبت به دردها و ستم ها برد بار است و بار گناهان قوم خویش را بر دوش می کشد و وسیله ای برای نجات قوم خود خواهد بود.

پسر انسان

تعبیر دیگر منابع یهود از منجی، «پسر انسان» است که نام ایشان در کتاب دانیال آمده است. در این کتاب که به شیوه رمرز آلودی نگارش شده است، اشکال و رموز پیچیده و نا آشنایی وجود دارد. از روز خدا سخن می گوید که فرا خواهد رسید. در آن روز پسر خدا برای اصلاح مفاسد و محکوم کردن ظالمان و آزادی بخشی به مومنان استوار، ظاهر خواهد شد و حاکمیت ملکوت الهی را بر پا خواهد کرد. و در سفر پیدایش نقل شده است که خداوند بر حضرت ابراهیم ظاهر شد و به وی گفت این زمین را تا ابد به نسل تو می بخشم تو پدر امت های بسیاری خواهی بود. عهد خویش را در میان تو و ذریه تو استوار می گردانم. این عهد جاودانه نسل به نسل ادامه خواهد یافت. اما به اسماعیل برکت می دهم و بارورش می گردانم. نسلی فراوان به او می دهم. از این نسل که در واقع نسل ابراهیم است، تمام مردم جهان بهره مند خواهند شد. در کتاب زبور داود که با عنوان «مزامیر» و در لابلای عهد عتیق آمده، نویدهایی درباره ظهور منجی موعود داده شده است. می توان گفت در هر بخشی از این کتاب به ظهور منجی اشاره شده است و پیروزی صالحان بر ظالمان و تشکیل حکومت فراگیر جهانی نوید داده شده است. جالب توجه اینکه قرآن کریم آیاتی پیرامون ظهور منجی از زبور نقل کرده است که در زبور فعلی نیز بدون آن که تحریف شود موجود است. قرآن کریم می فرماید:«ولقد کتبنا فی الزّبور من بعد الذّکر اَنّ الارضَ یرئُها عبادی الصّالحونَ». **** علاوه بر ذکر (تورات) در «زبور» نیز نوشتیم، بندگان صالح من وارث زمین خواهند شد.طبق روایت متواتر اسلامی، از طریق شیعه و سنی فخررازی، تفسیرالکبیر، ذیل آیه. آیات متعددی در قرآن مجید وارد شده است که پیشوایان دینی به مهدی موعود تفسیر کرده¬اند و در ضمن صدها حدیث، مشخصات آن حضرت را بیان نموده¬اند که از حوصلة این نوشتار بیرون است. طالبین می¬توانند به کتاب ارزشمند «الشواهد التنزیل» عبیدالله بن عبدالله حسکانی و یا «المهدی فی القرآن» سیدصادق شیرازی مراجعه کنند. این آیه مربوط به ظهور حضرت مهدی(عج) می¬باشد. قرآن کریم این مطلب را از زبور نقل می کند و عین همین عبارت در زبور موجود است. در متن «زبور» آمده است: زیرا که ستمگران نابود و مومنان و منتظران وارث زمین خواهند شد و صالحان را خداوند تأیید می¬کند. خداوند روزهای کاملان را می داند و میراث آنها خواهد بود برای همیشه. و در جای دیگری می¬فرماید: قوم ها را به انصاف داوری خواهد کرد. آسمان شادی می کند و زمین خرسند می گردد. دریا ها از حجم آب به غرش در خواهد آمد. صحرا و هرچه در آن است به شادی در می آید. آنگاه تمام درختان در حضور خداوند آواز نیکو خواهند خواند، زیرا که او برای داوری جهان می آید. . و نویدهای منجی در زبور بسیار فراوان است و در بیش از 35 بخش از مزامیر 150 گانه، نوید ظهور او است. برای اطلاعات بیش¬تر به متن مزامیر در عهد عتیق مراجعه کنید.

منجی گرایی در آیین مسیحیت

نوید به ظهور منجی در اناجیل معتبر با نام پسر انسان و با این مضمون آمده است. منجی چون برقی است آشکار که از مشرق طلوع و تا مغرب را روشن می کند ظهور پسر انسان نیز چنین خواهد بود آن گاه که پسر انسان در آسمان طلوع کند تمام اقوام و طایفه های روی زمین او را می بینند که با قوت و شکوه بر ابر های آسمان سوار است و در آن هنگام آسمان و زمین دگرگون و زایل خواهد شد اما از آن روز و ساعت و لحظه ظهور هیچ کسی خبر ندارد حتی ملائک آسمان ... به همین دلیل شما همواره آگاه و منتظر باشید زیرا پسر انسان در ساعتی می آید که شما گمان نمی برید. ا پسر انسان در کمال شکوه و جلال می آید و آن هنگامی است که ملایکه مقدسه در خدمت او هستند و بر کرسی امارت خواهد نشست در حالی که جمیع امت ها نزد او حاضر می شوند و ... پسر انسان فرشتگان خود را از جهات اربعه از انتهای زمین تا به اقصای فلک فراهم خواهد آورد... ولی از آن روز و ساعت، غیر از پدر هیچ¬کس اطلاع ندارد، نه فرشتگان در آسمان و نه پسر هم، پس بر حذر و بیدار شده، دعا کنید، زیرا نمی¬دانید که آن زمان کی فرا خواهد رسید. کمر همت ببندید و چراغ های خود را روشن نگاه دارید و مانند غلامانی باشید که در انتظار آمدن مولای خود هستند تا در را بکوبد و شما در آن حال هوشیار باشید او در زمانی خواهد آمد شما از آن خبر ندارید اما همواره آماده باشید.ا در انجیل یوحنّا (بندهای 12ـ17) نویدهای جالب و جامعی درباره منجی و موعود آخرالزمان دارد. با این توضیح که نام «پسر انسان» مطابق نوشته مسترهاکس آمریکایی در کتاب خود به نام قاموس کتاب مقدس، هشتاد بار در انجیل و ملحقات آن (عهد جدید) تکرار شده است که فقط سی مورد آن بر حضرت عیسی(ع) قابل تطبیق است. و پنجاه مورد دیگر از نجات دهنده¬ای سخن می¬گوید که در آخرالزمان ظهور خواهد کرد و حضرت عیسی نیز همراه او خواهد آمد. منجی موعود از خودش سخن نمی گوید بلکه مطابق با آن چه از خداوند و انبیاء می داند سخن می گوید. .او وقتی بیاید مردم را به راه راست هدایت می کند. و میان مردم به عدالت قضاوت می کند. قبل از ظهور منجی دنیا از ظلم و جور پر می شود و سراسر جهان را ظالمین و ستمگران احاطه می کنند. .در زمان حضور منجی همه اضداد در کنار یکدیگر با صلح و صفا زندگی می کنند و حتی درندگان و حیوانات موذی کوچک ترین آسیبی به حیوانات اهلی نمی زنند. او قدرت مندترین ابرقدرت ها را سرکوب و در یک کلام تمام ظالمین را نابود می کند و صالحان و صدیقان وارث زمین می شوند و جهان و آنچه در اوست به میراث آنان خواهد شد.

ویژگی های منجی در آیین زرتشت

از نگاه زرتشتیان، منجی مزدیسنا «سوشیانس» نامیده می شود.آنان در انتظار سه موعود هستند که میان هر یک هزار سال فاصله است. در این آیین، جهان به چهار مقطع سه هزار ساله تقسیم می شود در چهارمین دوره سه هزار ساله، دهمین هزاره عهد سلطنت روحانی پیغمبر ایران، «زردتشت»، شمرده می شود. در آغاز هر یک از هزاره یازدهمین و دوازدهمین، دو تن از پسران زردتشت ظهور خواهند نمود و سر انجام دوازدهمین هزاره، پسر سوم یعنی«سوشیانس» ظهور خواهد کرد و جهان را نو خواهد نمود مردگان را بر خواهد انگیخت و قیامت و جهان معنوی را بر پا خواهد کرد.

سوشیانت

منجی (های) موعود اوستا، که سوشیانس نام دارد، اغلب به معنای «رهاننده» تعریف شده است. این واژه در زبان پهلوی به صورت سوشیانت، وسیوسوش آمده و از ریشه «سود» به معنای بهره و منفعت گرفته شده است.واژه فارسی سود نیز از همین ریشه است. سابقه پرداختن به منجی در آیین زرتشت نشان می دهد که که عقیده به موعود آخرالزمان و این که کسی خواهد آمد، و جهان را از چنگال اهریمن خواهد رهانید و آدمیان را از یک زندگی بی¬گزند بهره¬مند خواهد ساخت، نزد ایرانیان بسیار قدیم و شاید منسوب به خود مؤسس دین مزدیسناست. ع در کتاب «زند» که از کتب مقدس زرتشتیان است، پس از آنکه مقداری در باره شیوع فساد در آخرالزمان سخن می گوید و گوشزد می¬کند که غالباً قوّت و شکوه با اهریمنان خواهد بود، می گوید:آن گاه از طرف اهورا مزدا به ایزدان یاری می¬رسد، پیروزی بزرگ از آن ایزدان می¬شود و اهریمنان را منقرض می¬سازند... بعد از پیروزی ایزدان و برانداختن نسل اهریمنان عالم کیهان به سعادت اصلی خود رسیده، نبی آدم بر تخت نیک¬بختی خواهد نشست. همچنین در جای دیگر این کتاب می خوانیم که مردی از سر زمین تازیان و از سرزمین هاشم بیرو ن می آید که صورتی گشاده و تنی بزرگ دارد و بر دین اجدادش پایدار است او با سپاه بسیاری می آید و به طرف ایران می رود هر جا باشد آن جا آباد می شود و زمین را از عدل و داد پر می کند. وی در تعالیم خود می¬افزاید پیامبر عرب آخرین فرستاده خدا است که از میان کوه های مکه ظاهر شود از فرزندان حضرت شخصی در مکه ظاهر خواهد شد که جانشین آن پیامبر و پیرو دین جد خود می¬باشد... از عدل او گرگ با میش آب می¬خورد و همه جهان را به آیین «مهرآزمای» خواهند گروید.