محمود شلتوت

شیخ شلتوت
نام کامل	محمود شلتوت
اطلاعات شخصی
سال تولد	۱۳۱۰ ق، ۱۲۷۱ ش‌، ۱۸۹۳ م
محل تولد	مصر
سال درگذشت	۱۳۸۳ ق، ۱۳۴۲ ش‌، ۱۹۶۴ م
استادان	محمد عبده عبدالمجید سلیم
شاگردان	شیخ محمود عاشو
آثار	تفسیر قرآن کریم مقارنة المذاهب فی الفقه فقه القرآن

محمود شلتوت (۱۳۱۰ (قمری) - ۱۳۸۳ (قمری))، با عنوان مشهور «شیخ شلتوت» از بزرگان اهل سنت، محقق، مفسر، فقیه اصولی، ادیب لغوی مصری، و از رؤسای دانشگاه الازهر و از مؤسسان دارالتقریب بین المذاهب الاسلامیه وی از مدافعان و از فعالان وحدت بین شیعه و سنی بوده است. وی با آیت‌ الله سید حسین بروجردی روابط دوستانه داشت. در سال ۱۳۳۸، آیت‌ الله بروجردی، آیت‌ الله حاج میرزا خلیل کمره‌ای را بهمراه آیت‌ الله سید محمود طالقانی و گروهی از روحانیون، به نمایندگی خود به قاهره فرستاد تا از شیخ محمود شلتوت مفتی اعظم و رئیس وقت دانشگاه الازهر مصر بخاطر فتوای تاریخی‌اش تشکر نمایند.

فتوای شیخ محمود شلتوت

متن(عربی) فتوی شیخ محمود شلتوت

تصویر فتوای شیخ شلتوت

إن بعض الناس یرى أنه یجب على المسلم لکی تقع عباداته و معاملاته على وجه صحیح أن یقلد أحد المذاهب الأربعة المعروفة و لیس من بینها مذهب الشیعة الإمامیة و لا الشیعة الزیدیة فهل توافقون فضیلتکم على هذا الرأی على إطلاقه فتمنعون تقلید مذهب الشیعة الإمامیة الاثنا عشریة مثلا.

فأجاب فضیلته:

1 ـ إن الإسلام لا یوجب على أحد من أتباعه اتبّاع مذهب معین بل نقول إن لکل مسلم الحق فی أن یقلد بادئ ذی بدء أی مذهب من المذاهب المنقولة نقلا صحیحاً و المدونة أحکامها فی کتبها الخاصة و لمن قلد مذهباً من هذه المذاهب أن ینتقل إلى غیره ـ أی مذهب کان ـ و لا حرج علیه فی شیء من ذلک.

2 ـ إن مذهب الجعفریة المعروف بمذهب الشیعة الإمامیة الاثنا عشریة مذهب یجوز التعبد به شرعا کسائر مذاهب أهل السنة.

فینبغی للمسلمین أن یعرفوا ذلک، و أن یتخلصوا من العصبیة بغیر الحق لمذاهب معینة، فما کان دین الله و ما کانت شریعته بتابعة لمذهب، أو مقصورة على مذهب، فالکل مجتهدون مقبولون عند الله تعالى یجوز لمن لیس أهلا للنظر و الاجتهاد تقلیدهم و العمل بما یقررونه فی فقههم، و لا فرق فی ذلک بین العبادات و المعاملات.

ترجمهٔ فتوای تاریخی شیخ محمود شلتوت،

شیخ جامع الازهر، در مورد جواز پیروی از مذهب شیعه امامی.

از معظم له سؤال شد:

عده‌ای ا ز مردم معتقدند که هر فرد مسلمان برای آنکه عبادات و معاملاتش صحیح انجام گیرد، باید تابع احکام یکی از مکتب‌های معروف چهارگانه باشد و در میان این مکتب‌های چهارگانه نامی از مکتب شیعه امامی و شیعه زیدی برده نشده است. آیا جنابعالی با این نظر کاملا موافقید که مثلا پیروی از مکتب شیعهٔ امامیهٔ اثنی عشری مغایرتی با دین ندارد؟

آن جناب پاسخ دادند:

آیین اسلام هیچ یک از پیروان خود را ملزم به پیروی از مکتب معینی ننموده، بلکه هر مسلمانی می‌تواند از هر مکتبی که بطور صحیح نقل شده و احکام آن در کتب مخصوص به خود مدون گشته پیروی نماید و کسی که مقلد یکی از این مکتب‌های چهارگانه باشد می‌تواند به مکتب دیگری (هر مکتبی که باشد) منتقل شود.

مکتب جعفری، معروف به مذهب امامی اثنی عشری، مکتبی است که شرعا پیروی از آن مانند پیروی از مکتب‌های اهل سنت جایز می‌باشد؛ بنابراین سزاوار است که مسلمانان این حقیقت را دریابند و از تعصب ناحق و ناروایی که نسبت به مکتب معینی دارند دوری گزینند؛ زیرا دین خدا و شریعت او تابع مکتبی نبوده و در احتکار و انحصار مکتب معینی نخواهد بود. بلکه همهٔ صاحب مذهبان، مجتهد بوده و اجتهادشان مورد قبول درگاه باری تعالی است و کسانی که اهل نظر و اجتهاد نیستند، می‌توانند از هر مکتبی که مورد نظرشان است تقلید نموده و از احکام فقه آن پیروی نمایند و در این مورد فرقی میان عبادات و معاملات نیست.

امضا: محمود شلتوت

آثار

• تفسیر قرآن کریم
• نهج القرآن فی بناء المجتمع
• الاسلام عقیده و شریعه
• الفتاوی
• القتال فی الاسلام
• من توجیهات الاسلام
• مقارنة المذاهب فی الفقه
• فقه القرآن

جستارهای وابسته

• شیخ محمد عبده
• احمد صبحی منصور
• شیخ علی عبدالرزاق
• شیخ جمال البنا
• فتوای شیخ شلتوت در مورد فقه شیعه