عروة الوثقی (قرآن): تفاوت میان نسخه‌ها

این اصطلاح مرکب است از دو کلمه «عروة» و «وثقی» - همانطور که در تفسیر «مجمع البیان» آمده - به معنای دسته دلو (نوعی ظرف برای کشیدن آب از چاه) و دسته هر ظرفی است و اصل در آن تعلّق و وابستگی است، یعنی به وسیله آن دسته و ریسمان با هر چیزی ارتباط پیدا می‌کنیم و «وثقی» به معنای محکم، می‌باشد، پس «عروة الوثقی» همان ریسمان و دستگیره محکمی است که به وسیله آن به سعادت ابدی متصل می‌شویم. یعنی کافی است آدمی سعی و تلاش کند که خود را به این ریسمان الهی بیاویزد؛ چرا که گرفتن آن ریسمان، حتماً بالا رفتن و نائل شدن به سعادت حقیقی را در پی دارد.<br>

فَمَنْ یکْفُرْ بِالطَّاغُوتِ وَ یؤْمِنْ بِاللَّهِ فقد استَمْسَکَ بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقی‏ لاَ انْفِصامَ لَها وَ اللَّهُ سَمیعٌ عَلیمٌ؛ «کسی که به طاغوت کافر شود و به خدا ایمان آورد، به دستگیره محکمی، چنگ زده است». <ref>بقره / 256.</ref>

در این آیه راه تمسک به «عروة الوثقی» دو چیز بیان شده، یکی کفر به طاغوت و دیگری ایمان به خداوند. معنای طاغوت، تعدی و تجاوز از حدّ و مرز است، لذا شیاطین، بتها، حکام جبّار، هواهای نفسانی و هر معبودی غیر از پروردگار و هر مسیری که به غیرحق منتهی شود، همه طاغوت است. <ref>ر. ک: مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، انتشارات دارالکتب الاسلامیة، ج2، ص 280</ref> علامه طباطبائی(ره) ذیل این آیه می‌فرمایند: «علت مقدم شدن کفر به طاغوت بر ایمان به خدا، این است که برای اخذ به «عروة الوثقی»، باید ابتدا طاغوت و هواهای نفسانی را ترک کنیم، تا بتوانیم به ایمان دست یابیم». <ref>طباطبایی، سید محمد حسین، تفسیر المیزان، انتشارات اسماعیلیان، ج2، ص 344</ref>

برکشد این شاخ جان را بر سما<br>پس بنابراین برای چنگ زدن به ریسمان الهی می‌بایست، بر نفس اماره و هواهای نفسانی غلبه کرد و آنها را مطیع خود ساخت به همین منظور برای مجاهده با نفس و حرکت به سوی حق تعالی، قدم اول تفکر است، یعنی انسان، لااقل در هر شب و روز مقداری فکر و اندیشه کند، تفکر در این که آیا همه اسباب راحتی در زندگی فقط برای رفع نیازهای حیوانی آفریده شده؟ یا این که هدف برتری وجود دارد که برای نیل بر آن باید تلاش مجاهدت کرد. لذا بزرگان دینی تفکر در تاریخ گذشتگان و در عاقبت و سرانجام انسان‌ها را توصیه کرده‌اند در روایت آمده:

«بزرگ‌ترین دشمنان بشر احساسات سرکش و نفس اماره اوست، هیچ دشمنی به پایه این دشمن نمی‌رسد، علت این امر این است که این دشمن به نقطه‌ای دسترسی دارد و مرکزی را خراب می‌کند، که هیچ دشمن دیگر به آن نقطه و به آن مرکز دسترسی ندارد. آن نقطه و آن مرکز، دستگاه تشخیص و بینش انسان است. آدمی در برابر هر دشمنی با نیروی عقل و تدبیر ایستادگی می‌کند و اگر دشمنی توانست، در مرکز تدبیر و بینش اختلالی به وجود آورد، بدیهی است که از هر دشمنی خطرناک تر است». <ref>مطهری، مرتضی، حکمتها و اندرزها، انتشارات صدرا، ص 165.</ref>

<br>بعد از تفکر قدم و منزل دوم، عزم و اراده است، یعنی بناگذاری و تصمیم جدّی بر ترک معاصی و انجام واجبات و آن چه که مورد رضای خداوند است و جبران آن چه که در ایام حیات از او فوت شده است.

و به عبارت دیگر: اخلاق خود را به آداب شریعت، زینت بدهد و اگر‌چه این کار کمی مشقّت و سختی دارد، ولی در سایه عزم و اراده‌ای قوی، میسّر خواهد بود. و در قدم بعد، در ابتدای هر روز با خود شرط کند که آن روز را بدون معصیت سپری کند و در طول روز دائماً مراقب خود باشد که مبادا از شرطی که با خود کرده، سرپیچی کند، و در پایان هر روز اعمال روزانه را محاسبه و بررسی کند، اگر آن روز را با موفقیت پشت سر گذاشته بود، خداوند را شکر کند و اگر از او سستی و فتوری سر زده، ناامید نشود و از خدای متعال، طلب بخشش کند و سعی کند در روزهای بعد جبران کند. اقتباس از چهل حدیث امام، انتشارات رجا، حدیث اول، (جهاد با نفس)