شب برات: تفاوت میان نسخه‌ها

۵۴ بایت اضافه‌شده ،  ‏۵ مارس ۲۰۲۳
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
{{ویرایش}}
{{ویرایش}}
<div class="wikiInfo">[[پرونده:مراسم شب برات.jpg|جایگزین=مراسم شب برات|بندانگشتی|مراسم شب برات]]</div>
<div class="wikiInfo">[[پرونده:مراسم شب برات.jpg|جایگزین=مراسم شب برات|بندانگشتی|مراسم شب برات]]</div>
'''«شب برات»''' (شب برائَت)، شب پانزدهم و به قولی چهاردهم [[ماه شعبان]] است. بسیاری از [[اهل‌سنت]] به خصوص فرقه‌های [[صوفیه]] در کشورهای اسلامی از شب نیمهٔ [[ماه شعبان]]<ref>شعبان هشتمین ماه در گاه‌شماری هجری قمری است. ماه‌های رجب، شعبان و رمضان در میان مسلمانان اهمیّت زیادی دارند. سال تولد امام دوازدهم شیعیان را در نیمهٔ شعبان سال ۲۵۵ یا ۲۵۶ هجری نقل کرده‌اند علت اختلاف شاید این بوده‌است که در سابق، تاریخ را با حروف ابجد می‌نوشتند و دربارهٔ سال تولد حجت بن حسن بین واژه‌های «نور» و «نهر» اختلاف است که این اختلاف ناشی از رسم‌الخط ناقلین می‌باشد.</ref> به‌عنوان '''شب برات''' یاد می‌کنند و در این شب به راز و نیاز و عبادت می‌پردازند. در عقیدۀ آنها شب نیمهٔ شعبان از شب‌های پرفضیلت است که در آن [[دعا]] اجابت می‌شود. آیین شب برات در [[کشورهای اسلامی]] از جمله [[هندوستان]] گرامی‌ داشته می‌شود.
'''«شب برات»''' (شب برائَت)، شب پانزدهم و به قولی چهاردهم [[ماه شعبان]] است. بسیاری از [[اهل‌سنت]] به خصوص فرقه‌های [[صوفیه]] در کشورهای اسلامی از شب نیمهٔ [[ماه شعبان]]<ref>شعبان هشتمین ماه در گاه‌شماری هجری قمری است. ماه‌های رجب، شعبان و رمضان در میان مسلمانان اهمیّت زیادی دارند. سال تولد امام دوازدهم شیعیان را در نیمهٔ شعبان سال ۲۵۵ یا ۲۵۶ هجری نقل کرده‌اند علت اختلاف شاید این بوده‌است که در سابق، تاریخ را با حروف ابجد می‌نوشتند و دربارهٔ سال تولد حجت بن حسن بین واژه‌های «نور» و «نهر» اختلاف است که این اختلاف ناشی از رسم‌الخط ناقلین می‌باشد.</ref> به‌عنوان '''شب برات''' یاد می‌کنند و در این شب به راز و نیاز و [[عبادت]] می‌پردازند. در عقیدۀ آنها شب [[نیمه شعبان|نیمهٔ شعبان]] از شب‌های پرفضیلت است که در آن [[دعا]] اجابت می‌شود. آیین شب برات در [[کشورهای اسلامی]] از جمله [[هندوستان]] گرامی‌ داشته می‌شود.


برگزاری مراسم [[نیمه شعبان|نیمهٔ شعبان]] مختص یک منطقهٔ جغرافیایی خاص مثل [[ایران]] نیست و این مراسم به اشکال فراوان در مناطق مختلف دنیا برگزار می‌شود، گرچه به تناسب فرهنگ‌ها شیوهٔ برگزاری مراسم نیمهٔ شعبان در مناطق مختلف با یکدیگر متفاوت است.
برگزاری مراسم [[نیمه شعبان|نیمهٔ شعبان]] مختص یک منطقهٔ جغرافیایی خاص مثل [[ایران]] نیست و این مراسم به اشکال فراوان در مناطق مختلف دنیا برگزار می‌شود، گرچه به تناسب فرهنگ‌ها شیوهٔ برگزاری مراسم [[نیمه شعبان|نیمهٔ شعبان]] در مناطق مختلف با یکدیگر متفاوت است.
== کردستان و شب برات ==
== کردستان و شب برات ==


در پاره ای از نواحی کردستان، در این شب، در مسجدها و تکیه‌ها و خانقاه‌ها و منازل، دعاو نماز مخصوص (به جماعت و غیر جماعت) خوانده می‌شود؛ و عقیده بر این است که در شب برات، روزیِ بندگان از نو تقسیم خواهد شد و دعا برای افزایش روزی مستجاب است و هرکس آن شب سیر نخورد، در طول سال سیر نخواهد شد؛ ازاینرو همه خانواده ها، غذای مخصوص (پلو خورشت، کشمش پلو، رشته پلو و نظایر آن) تهیه می‌کنند، و فقیران را نیز در تهیه آن یاری می‌دهند، و به این کار «کاسه جشن» می گویند.
در پاره ای از نواحی کردستان، در این شب، در مسجدها و تکیه‌ها و خانقاه‌ها و منازل، دعا و [[نماز]] مخصوص (به جماعت و غیر جماعت) خوانده می‌شود؛ و عقیده بر این است که در شب برات، روزیِ بندگان از نو تقسیم خواهد شد و دعا برای افزایش روزی مستجاب است و هرکس آن شب سیر نخورد، در طول سال سیر نخواهد شد؛ ازاینرو همه خانواده ها، غذای مخصوص (پلو خورشت، کشمش پلو، رشته پلو و نظایر آن) تهیه می‌کنند، و فقیران را نیز در تهیه آن یاری می‌دهند، و به این کار «کاسه جشن» می گویند.


== هند و شب برات ==
== هند و شب برات ==


همچنین در نقاط مختلف شبه قاره هند مراسم گوناگونی برپا می‌شود که زیارت اهل قبور، تلاوت قرآن و اطعام و صدقه به مساکین برای آمرزش مردگان از آن جمله است (به استناد یک روایت، رسول اکرم صلّی‌اللّه‌علیه‌وآله‌وسلّم در شب برات به قبرستان مدینه رفتند و برای مردگان از خدا آمرزش خواستند<ref>شرفعلی تهانوی؛ ''اسلامی بهشتی زیور''، ج۴، ص۴۴۱، لاهور.</ref>.
همچنین در نقاط مختلف شبه قاره هند مراسم گوناگونی برپا می‌شود که زیارت اهل قبور، تلاوت [[قرآن]] و اطعام و صدقه به مساکین برای آمرزش مردگان از آن جمله است (به استناد یک روایت، رسول اکرم صلّی‌اللّه‌علیه‌وآله‌وسلّم در شب برات به قبرستان مدینه رفتند و برای مردگان از خدا آمرزش خواستند<ref>شرفعلی تهانوی؛ ''اسلامی بهشتی زیور''، ج۴، ص۴۴۱، لاهور.</ref>.
پختن نوعی حلوا و شیرینی مخصوص و خیرات کردن آن، از دیگر مراسم این شب است. در این باره اشاره و تأکید رسول اکرم صلّی اللّه علیه وآله وسلّم به عزاداری برای حمزه علیه السّلام پس از شهادت وی در غزوه احد، موجب شده است تا مسلمانان هند برای یاد کردن وی در شب برات توجه و تقدم ویژه ای قائل شوند. سوزاندن عود و روشن کردن شمع، دادن هدایا بویژه اسباب و آلات آتش بازی به کودکان از دیگر آیین‌های شب برات است <ref>احمد دهلوی، ''فرهنگ آصفیه''، ذیل «شب برات»، لاهور ۱۹۸۶.</ref>.
پختن نوعی حلوا و شیرینی مخصوص و خیرات کردن آن، از دیگر مراسم این شب است. در این باره اشاره و تأکید [[رسول اکرم (صلّی اللّه علیه وآله وسلّم)]] به عزاداری برای حمزه علیه السّلام پس از شهادت وی در [[غزوه احد]]، موجب شده است تا مسلمانان هند برای یاد کردن وی در شب برات توجه و تقدم ویژه ای قائل شوند. سوزاندن عود و روشن کردن شمع، دادن هدایا بویژه اسباب و آلات آتش بازی به کودکان از دیگر آیین‌های شب برات است <ref>احمد دهلوی، ''فرهنگ آصفیه''، ذیل «شب برات»، لاهور ۱۹۸۶.</ref>.
<div class="wikiInfo">[[پرونده:برات.jpg|جایگزین=شب برات|بندانگشتی|شب برات]]</div>
<div class="wikiInfo">[[پرونده:برات.jpg|جایگزین=شب برات|بندانگشتی|شب برات]]</div>
== دیدگاه علمای اهل سنت ==  
== دیدگاه علمای اهل سنت ==  
خط ۱۹: خط ۱۹:
== شب برات در دیگر نقاط ==
== شب برات در دیگر نقاط ==


از دیگر سرزمین‌هایی که مراسم مختلف شب برات، از جمله چراغانی، در آن‌ها برگزار می‌شده، خراسان<ref>جلال الدین محمدبن محمد مولوی، کلیات شمس، ج۷، ص۴۴۶، یا، دیوان کبیر، چاپ بدیع الزمان فروزانفر، تهران ۱۳۵۵ ش.</ref> عراق،
از دیگر سرزمین‌هایی که مراسم مختلف شب برات، از جمله چراغانی، در آنها برگزار می‌شده، عراق، [[دمشق]]، [[مکه]] و مصر<ref>جلال الدین محمدبن محمد مولوی، کلیات شمس، ج۷، ص۴۴۶، یا، دیوان کبیر، چاپ بدیع الزمان فروزانفر، تهران ۱۳۵۵ ش.</ref> است. و در روزگار ما نیز اجرای این مراسم در مصر  
دمشق،
و [[افغانستان]]
مکه،
مصر.
 
بوده است. و در روزگار ما نیز اجرای این مراسم در مصر  
و افغانستان  
ادامه دارد.
ادامه دارد.