مسجد آبی آلمان (کتاب)

نام کتاب	مسجد آبی آلمان
نام اصلی کتاب	تاریخچه‌ی مسجد امام علی علیه‌السلام و مرکز اسلامی هامبورگ به مناسبت پنجاهمین سال تاسیس
نویسنده	حمیدرضا ترابی
زبان کتاب	فارسی
موضوع	مسجدها-آلمان-هامبورگ
سال نشر	1395 هجری شمسی
ناشر	صحیفه معرفت
تیراژ	1000 نسخه
نوبت چاپ	دوم
قطع	رقعی
تعداد صفحات	610 صفحه

کتاب مسجد آبی آلمان شامل تاریخچه‌ای از مسجد امام علی (ع) و مرکز اسلامی هامبورگ با تلاش علمی پژوهش‌گران آکادمی اسلامی آلمان چاپ و منتشر شده است. نویسنده کتاب معتقد است که اثر حاضر نه تنها شامل تاریخ مسجد امام علی(ع) و مرکز اسلامی هامبورگ است، بلکه در حقیقت تاریخ حضور اسلام اهل‌البیت(ع) در اروپا را نشان می‌دهد و مخاطبان اصلی آن محققان و پژوهش‌گران مسلمان و غیرمسلمان هستند. این کتاب شامل ضمائم، 110سند تاریخی و نیز بیش از ۷۰۰ قطعه تصویر می‌شود؛ این کتاب چهار فصل تبیین شده است. در ابتدا توضیحاتی درباره تاریخچه مسجد، زمینه‌های فکری بانیان آن، ویژگی‌های معماری و زندگی‌نامه امامان مسجد آورده است و سپس به اساس‌نامه مسجد و دیدگاه‌ها و رویکردها‌ی آن پرداخته است. در ادامه از انتساب و ارتباط مسجد با مراکز و روحانیون سنی و شیعه دانشجویان اندیشمندان و ... مطالبی را بیان می‌کند. در پایان نیز فعالیت‌ها و خدمات در مسجد بر سه محور توضیح داده است.

محتوای کتاب

مسجد آبی آلمان، در صدد است تا برپایه بیش از 100 سند و مصاحبه‌های مختلف از افراد مرتبط با مرکز، به سوالات مخاطبان در حوزه رسالت، تاریخ و فعالیت‌های مرکز پاسخ شفاف و مستند ارائه بدهد.
سوالاتی از قبیل:
تاسیس مسجد و مرکز اسلامی از کجا و توسط چه کسانی رقم خورد؟
مشی و سیاست مرکز در فعالیت‌هایش چه بوده و آیا با تغییر امام جماعت و رییس مرکز، این سیاست‌ها نیز دچار تغییر می‌شده است؟
نحوه تعامل مرکز با ادیان و دیگر مذاهب در آلمان به چه شکلی است؟
نوع فعالیت‌ها و خروجی‌های مرکز اسلامی از چه سنخی است؟
چه ارتباطی بین مسجد امام علی، و مرکز اسلامی و هم چنین آکادمی اسلامی برقرار است؟
رابطه مرجعیت با مرکز اسلامی به چه شکلی است؟
آیا مرکز دارای تشکیلاتی ساختاری خاصی هست؟ اساسنامه آن بر چه نگاهی تدوین شده است؟
خروجی و دستاورد خاص هر دوره از ریاست مرکز چه بوده است؟
نوع تعامل ایرانیان مقیم آلمان با مرکز در طول این مدت، چگونه بوده است؟
نویسنده کتاب معتقد است که اثر حاضر نه تنها شامل تاریخ مسجد امام علی(ع) و مرکز اسلامی هامبورگ است، بلکه در حقیقت تاریخ حضور اسلام اهل‌البیت(ع) در اروپا را نشان می‌دهد و مخاطبان اصلی آن محققان و پژوهش‌گران مسلمان و غیرمسلمان هستند.

شکل محتوایی کتاب

مسجد آبی المان در یک مقدمه و چهار فصل تبیین شده است:
مقدمه: شناخت کشور آلمان
فصل اول: مسجئ و مرکز اسلامی هامبورگ در گذر تاریخ
فصل دوم: اهداف و رسالت‌ها
فصل سوم: ارتباطات مسجد و مرکز اسلامی هامبورگ
فصل چهارم: فعالیت‌ها و خدمات

تاریخچه مرکز اسلامی هامبورگ در کتاب مسجد آبی آلمان

تاریخ دانان و تحلیل گران جریانات فکری، سیاسی برای حوزه علمیه قم دو دوره مهم ذکر می‌کنند. دوره‌هایی که شاهد بزرگترین و بیشترین تحولات حوزوی و اجتماعی بوده است.
الف) دوره آیت‌الله حائری یزدی معروف به آیت‌الله موسس (1238-1315ش) که احیاء و پیشرفت حوزه علمیه قم از برکات دوره زعامت ایشان بود.
ب) دوره مرجعیت آیت‌الله بروجردی(1254-1340ش)، که پس از زعامت مراجع ثلاث در قم رقم خورد. دوره ای که علاوه بر تحولات در سیستم و روش آموزشی حوزه، و توجه به تبلیغ مذهبی بصورت خاص، به دو امر مهم دیگری نیز اهتمام ویژه ای شد:
1- تقریب بین مذاهب اسلامی که تاسیس دارالتقریب مصر، و صدور فتوا بر جواز تقلید از تشیع به عنوان یکی از فرق اسلامی از جانب شیخ شلتوت(مفتی الازهر) که از نتایج توجه و دغدغه مرجعیت در این مساله بود.
2- تاسیس مسجد امام علی(ع) و مرکز اسلامی هامبورگ، که مهمترین مسجد در آلمان به شمار میرود. مسجدی که بدون مبالغه عامل تغییر و تحولاتی در حوزه معرفی و تببین اسلام و تشیع در اروپا، و هم چنین آغازی بر فعالیت‌های مذهبی- اجتماعی مهم در هامبورگ به حساب می‌آید.
این نتایج را می‌توان با شناخت از مدیران مرکز اسلامی، همچون آیت‌الله بهشتی، مجتهد شبستری، آیت‌الله سید عباس قائم مقامی، آیت‌الله رمضانی و… که در طول 50 سال گذشته مشغول به خدمت در آن مرکز بودند، فهمید.

علت گمنام بودن این مرکز

با اینکه بیش از 5 دهه از زمان تاسیس این مرکز می‌گذرد، اما متاسفانه جامعه عمومی و مذهبی ما، و حتی حوزویان بالاخص مبلغین بین الملل از این قشر، هنوز شناخت دقیق و عمیقی از این مرکز مهم، و فعالیت و دستاورد‌هایش ندارند.
ضعفی که شاید علتش به مسئولین مربوطه به این نهاد دینی، برمیگردد. یقینا در طول این مدت می‌طلبید تا دست اندرکاران مرکز کمر همت بسته و براساس تاریخ شفاهی، و اسناد مربوطه حداقل محتوایی جامع از زوایای مختلف تاریخی و فعالیت‌های مرکز اسلامی، ارائه بدهند.
یقینا مرکز اسلامی‌ هامبورگ، می‌تواند به عنوان الگویی مناسب از نسخه تبلیغ اسلام در غرب، مورد بررسی و مطالعه قرار بگیرد.

تاریخ نگاری مرکز اسلامی هامبورگ

خلا این کار موجب شد، تا در دوره ریاست آیت‌الله رمضانی کار تاریخ نگاری مرکز اسلامی و مسجد امام علی(ع) توسط حجت‌الاسلام دکتر حمیدرضا ترابی، رقم بخورد.
حاصل سه سال زحمات پژوهشی و مطالعاتی ایشان برپایه اسناد و تاریخ شفاهی، کتابی در قالب 600 صفحه با عنوان مسجد آبی آلمان را به ارمغان آورد که در سال1394 در جشن پنجاه سالگی مرکز اسلامی، از آن رونمایی شد.