بداء: تفاوت میان نسخه‌ها

بداء در اصطلاح، به معنای آشکار شدن امری است از ناحیه خداوند برخلاف آنچه مورد انتظار بوده‌ است.پس بداء در واقع محو امر اول و اثبات امر دوم است در حالی که خداوند در باره هر دو امر آگاه است.<ref>طباطبایی سید محمد حسین، المیزان، ج۱۱، ص۳۸۱. با تصرف در عبارت.</ref> علمای شیعه تأکید کرده‌اند که بداء درباره خداوند به معنای دگرگون شدن اراده او نیست، بلکه این لفظ همانند غضب و رضا در حق خداوند، مجازا استعمال می‌شود.<ref>شیخ مفید، تصحیح اعتقادات الامامیه، ص۶۷.</ref>

بداء از جمله اعتقاداتی است که ریشه در روایات و نیز مباحث روایی و کلامی شیعه دارد. برخی از متکلمان همچون [[فخر رازی]] و نیز [[سلیمان بن جریر زیدی]] معتقدند که بداء از ابتکارات [[امامیه]] است.<ref>فخر رازی، محصل افکار المتقدمین و المتأخرین، سال ۱۴۱۱ق، ص۶۰۲</ref> <ref>فخر رازی، تفسیر الرازی، ج ۱۹، ص۶۶.</ref> ولی [[عبدالکریم شهرستانی]] ریشه اعتقاد به بداء را به [[کیسانیه]] نسبت می‌دهد که در کلمات [[مختار ثقفی|مختارثقفی]] مورد استفاده قرار گرفته است. <ref>شهرستانی عبد الکریم، ملل و نحل، سال ۱۳۶۴ش، ج۱، ص۱۷۱.</ref> با این حال برخی از مفسران معتقدند که بداء ریشه قرآنی دارد آن جا که [[قرآن]] در برخی از آیات <ref>سوره بقره، آیه ۱۰۶</ref>تصریح به نسخ می‌کند و یا در برخی دیگر، از لوح و محو و اثبات <ref>سوره رعد، آیه۳۹</ref> آن سخن می‌گوید و نیز وجود برخی از راوایات که اتفاقا در منابع اهل سنت در باره بداء بیان شده است این ادعا را که شیعیان مبتکر بداء بودند رد می‌کند.<ref>فانی اصفهانی، بداء از نظر شیعه، ۱۳۹۴ش، ص۶۰-۶۳.</ref>