confirmed
۵٬۹۲۲
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۸: | خط ۸: | ||
2.لوح به معنای قطعه پهنی است که در مکتب‌خانه‌ها بر آن می‌نوشتند. | 2.لوح به معنای قطعه پهنی است که در مکتب‌خانه‌ها بر آن می‌نوشتند. | ||
3.لوح به معنای تختۀ کشتی است. <ref>ر ک، فرهنگ عمید</ref> | 3.لوح به معنای تختۀ کشتی است. <ref>ر ک، فرهنگ عمید.</ref> | ||
== معانی لوح محفوظ == | == معانی لوح محفوظ == | ||
| خط ۱۷: | خط ۱۷: | ||
== لوح محفوظ در اصطلاح == | == لوح محفوظ در اصطلاح == | ||
لوح‌محفوظ در اصطلاح معنای خاص خود را دارد. | لوح‌محفوظ در اصطلاح معنای خاص خود را دارد. | ||
در برابر این لوح، [[لوح محو و اثبات]] قرار دارد که برخلاف لوح‌محفوظ، وقایعی که در آن نوشته می‌شود، بر اساس شرایط و ضوابط قابل تغییر و تبدیل است. آیه زیر به هر دو لوح اشاره می‌کند:«یَمْحُوا اللّهُ ما یَشاءُ وَ یُثْبِتُ وَ عِنْدَهُ اُمُّ الْکِتابِ» سوره رعد، آیه 39 یعنی خدا آنچه را بخواهد محو یا اثبات می‌کند و اصل کتاب نزد اوست. | در برابر این لوح، [[لوح محو و اثبات]] قرار دارد که برخلاف لوح‌محفوظ، وقایعی که در آن نوشته می‌شود، بر اساس شرایط و ضوابط قابل تغییر و تبدیل است. آیه زیر به هر دو لوح اشاره می‌کند:«یَمْحُوا اللّهُ ما یَشاءُ وَ یُثْبِتُ وَ عِنْدَهُ اُمُّ الْکِتابِ» سوره رعد، آیه 39. یعنی خدا آنچه را بخواهد محو یا اثبات می‌کند و اصل کتاب نزد اوست. | ||
== ویژگی‌های لوح محفوظ در قرآن == | == ویژگی‌های لوح محفوظ در قرآن == | ||
| خط ۲۳: | خط ۲۳: | ||
مطابق با آیات قرآن، لوح‌محفوظ دارای ویژگی‌هایی است که به آن اشاره می‌شود. | مطابق با آیات قرآن، لوح‌محفوظ دارای ویژگی‌هایی است که به آن اشاره می‌شود. | ||
=== | ===اُمّ الکتاب=== | ||
لوح‌محفوظ چون ام‌الکتاب و جایگاه علم کلی خداوند است، پس شامل علم به تمامی موجودات می‌شود. این کتاب در بر‌گیرنده تمام پدیده‌هایی است که موجود شده و یا هنوز به وجود نیامده و قرار است بعدا موجودیت عینی و خارجی پیدا کند. <ref>سوره یونس، آیه۶۱.</ref> | لوح‌محفوظ چون ام‌الکتاب و جایگاه علم کلی خداوند است، پس شامل علم به تمامی موجودات می‌شود. این کتاب در بر‌گیرنده تمام پدیده‌هایی است که موجود شده و یا هنوز به وجود نیامده و قرار است بعدا موجودیت عینی و خارجی پیدا کند. <ref>سوره یونس، آیه۶۱.</ref> | ||
| خط ۳۵: | خط ۳۵: | ||
== ویژگی‌های لوح محفوظ در روایات == | == ویژگی‌های لوح محفوظ در روایات == | ||
در بعضی از روایات آمده است که: «اللَّوْحُ الْمَحْفُوظُ لَهُ طَرَفَانِ طَرَفٌ عَلَی الْعَرْشِ وَ طَرَفٌ عَلَی جَبْهَةِ إِسْرَافِیل» <ref>علامه مجلسی محمد باقر، بحارالانوار، ج ۲۹، ص ۲۵۸.</ref> یعنی لوح محفوظ دو طرف دارد یک طرف آن [[عرش خدا]] و طرف دیگر آن، پیشانی [[اسرافیل]] است. | در بعضی از روایات آمده است که: «اللَّوْحُ الْمَحْفُوظُ لَهُ طَرَفَانِ طَرَفٌ عَلَی الْعَرْشِ وَ طَرَفٌ عَلَی جَبْهَةِ إِسْرَافِیل» <ref>علامه مجلسی محمد باقر، بحارالانوار، ج ۲۹، ص ۲۵۸.</ref> یعنی لوح محفوظ دو طرف دارد یک طرف آن [[عرش خدا]] و طرف دیگر آن، پیشانی [[اسرافیل]] است. | ||
و این شاید | و این شاید به این حقیقت اشاره دارد که لوح‌محفوظ نسبتی با خدا دارد که از این نظر نامحدود است و نسبتی با خلق دارد که از این نظر محدود و متناهی است و می‌توان آن را به یک منشور یا هرم معکوس تشبیه کرد که طرف بالای آن باز و نامحدود و طرف پایین آن محدود و بسته است. بنابراین، در بعضی ازروایات طول آن ذکر شده است.<ref>مجلسی محمد باقر، بحارالانوار، ج ۵۴، ص۳۷۵.</ref> | ||
دراین‌باره به سه روایت زیر توجه کنیم. | دراین‌باره به سه روایت زیر توجه کنیم. | ||
| خط ۴۳: | خط ۴۳: | ||
«کان الله قبل کل شی‌ء و کان عرشه علی الماء و کتب فی اللوح المحفوظ ذکر کل شی‌ء.» <ref>مجلسی محمد باقر، بحارالانوار، ج ۵۴، ص۲۰۷.</ref> | «کان الله قبل کل شی‌ء و کان عرشه علی الماء و کتب فی اللوح المحفوظ ذکر کل شی‌ء.» <ref>مجلسی محمد باقر، بحارالانوار، ج ۵۴، ص۲۰۷.</ref> | ||
«یعنی خداوند پیش از هر چیزی وجود داشت و عرش او بر آب بود و در لوح‌محفوظ ذکر همه چیز وجود دارد.» | «یعنی خداوند پیش از هر چیزی وجود داشت و عرش او بر آب بود و در لوح‌محفوظ ذکر همه چیز وجود دارد.» | ||
===ثبت همه وقایع پیشین و پسین=== | ===ثبت همه وقایع پیشین و پسین=== | ||
[[امام صادق (ع)]] فرمود: | [[امام صادق (ع)]] فرمود: | ||
«قال الله للقلم: اکتب فی اللوح المحفوظ ما کان و ماهو کائن الی یوم القیامة فالمداد مداد من نور و القلم قلم من نور و اللوح لوح من نور»<ref>بحارالانوار، ج ۵۴، ص ۳۶۸.</ref> | «قال الله للقلم: اکتب فی اللوح المحفوظ ما کان و ماهو کائن الی یوم القیامة فالمداد مداد من نور و القلم قلم من نور و اللوح لوح من نور»<ref>بحارالانوار، ج ۵۴، ص ۳۶۸.</ref> | ||
«خداوند به قلم گفت: هر چه را که شده( هر اتفاقی که افتاده است و یا تا روز قیامت اتفاق خواهد افتاد را در لوح‌محفوظ بنویس، پس مرکب از نور و قلم از نور و لوح از نور بود» | «خداوند به قلم گفت: هر چه را که شده( هر اتفاقی که افتاده است و یا تا روز قیامت اتفاق خواهد افتاد را در لوح‌محفوظ بنویس، پس مرکب از نور و قلم از نور و لوح از نور بود» | ||
===لوح و قلم دو فرشته‌اند=== | ===لوح و قلم دو فرشته‌اند=== | ||
امام صادق (ع) فرمود: | امام صادق (ع) فرمود:«اللوح و القلم فقال هما ملکان.<ref>»بحارالانوار، ج ۵۴، ص ۳۶۹.</ref> یعنی لوح و قلم دو فرشته است | ||
«اللوح و القلم فقال هما ملکان.<ref>»بحارالانوار، ج ۵۴، ص ۳۶۹.</ref> یعنی لوح و قلم دو فرشته است | |||
اطلاق فرشته به لوح و قلم شاید از آن جهت است که تمام نیروهای فعال در جهان خلقت که خدا به آن‌ها نقشی در تدبیر عالم داده و از آن‌ها به «مدبرات امر» یاد کرده است، نوعی فرشته هستند. در متون مذهبی به تمام نیروهای تاثیرگذار در جهان، ملک و فرشته اطلاق شده است و شاید هم منظور از ملک بودن لوح و قلم این باشد که آن‌ها دو حقیقت والایی هستند که هر کدام را ملکی حمل می‌کند، همان‌گونه که عرش را هشت ملک حمل می‌کند. | اطلاق فرشته به لوح و قلم شاید از آن جهت است که تمام نیروهای فعال در جهان خلقت که خدا به آن‌ها نقشی در تدبیر عالم داده و از آن‌ها به «مدبرات امر» یاد کرده است، نوعی فرشته هستند. در متون مذهبی به تمام نیروهای تاثیرگذار در جهان، ملک و فرشته اطلاق شده است و شاید هم منظور از ملک بودن لوح و قلم این باشد که آن‌ها دو حقیقت والایی هستند که هر کدام را ملکی حمل می‌کند، همان‌گونه که عرش را هشت ملک حمل می‌کند. | ||
به همین جهت از [[شیخ صدوق]] نقل شده است:«اعتقادنا فی اللوح و القلم أنهما ملکان» <ref>بحارالانوار، ج۵۴، ص۳۷۰.</ref> | به همین جهت از [[شیخ صدوق]] نقل شده است:«اعتقادنا فی اللوح و القلم أنهما ملکان» <ref>بحارالانوار، ج۵۴، ص۳۷۰.</ref> | ||
| خط ۵۶: | خط ۵۷: | ||
== لوح محفوظ در تعریف فلاسفه == | == لوح محفوظ در تعریف فلاسفه == | ||
از منظر برخی از فلاسفه، لوح‌محفوظ همان عقل‌فعال و یا نفس کلی فلک اعظم است که کائنات در آن نقش بسته است. <ref>تهانوى، کشاف اصطلاحات الفنون، ج 2، ص 1292</ref> | از منظر برخی از فلاسفه، لوح‌محفوظ همان عقل‌فعال و یا نفس کلی فلک اعظم است که کائنات در آن نقش بسته است. <ref>تهانوى، کشاف اصطلاحات الفنون، ج 2، ص 1292</ref> | ||
[[ملا صدرا]] در تعریف لوح‌محفوظ می‌نویسد: لوح‌محفوظ عبارت است از نفس کلى فلکى، به خصوص فلک اقصى چون هر چه در عالم جریان مى‌یابد و یا در آینده جریان خواهد یافت، در نفوس فلکى نوشته و ثبت شده است، زیرا که آن‌ها به لوازم حرکت‌هاى خود آگاه‌اند ... پس همان‌گونه که در کاغذ محسوس نقوش محسوسى به وسیله قلم نوشته مى‌شود، همین‌طور | [[ملا صدرا]] در تعریف لوح‌محفوظ می‌نویسد: لوح‌محفوظ عبارت است از نفس کلى فلکى، به خصوص فلک اقصى چون هر چه در عالم جریان مى‌یابد و یا در آینده جریان خواهد یافت، در نفوس فلکى نوشته و ثبت شده است، زیرا که آن‌ها به لوازم حرکت‌هاى خود آگاه‌اند ... پس همان‌گونه که در کاغذ محسوس نقوش محسوسى به وسیله قلم نوشته مى‌شود، همین‌طور در عالم عقل‌فعّال صورت‌هاى مشخصى ترسیم مى‌شود که به طور کلى علل و اسباب آن مضبوط است، جایگاه این صورت‌ها نفس کلى است که قلب عالم است». <ref>ملا صدرا، الاسفار الاربعة، جزء اول از سفر سوم. ص، 295</ref> | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده:مفاهیم و اصطلاحات]] | [[رده:مفاهیم و اصطلاحات دینی]] | ||
[[رده:مفاهیم و اصطلاحات | [[رده:مفاهیم و اصطلاحات کلامی]] | ||