۵٬۵۶۷
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'راهها' به 'راهها') |
جز (جایگزینی متن - 'رده:مقالات' به 'رده:مقالهها') |
||
(۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط یک کاربر دیگر نشان داده نشد) | |||
خط ۴۱: | خط ۴۱: | ||
=معیارهای تشخیص حقوق انسانی= | =معیارهای تشخیص حقوق انسانی= | ||
از این زمینه یک سری معیارها و | از این زمینه یک سری معیارها و ملاکهایی چون: عرف و عقلا، قانون و دین، مصلحت و مفسدت، لذت و درد، عواطف و عقل، مقتضیات عدالت و از این قبیل مطرح شده یا میشود. این موارد خود یا سرچشمهای حق به شمار میروند و یا پرده از آن برمیگیرند و یا از لوازم آنند و یا بالاخره در نوع دیگری از پیوند با حق هستند ولی بهرحال برای در نظر داشت ملاکهای تشخیص اینکه امری حق یا ناحق است باید به دو نکته زیر، توجه کرد: | ||
یکم: معنای حق و معنای انسان، گرایشها و نیازهای اصیل او | یکم: معنای حق و معنای انسان، گرایشها و نیازهای اصیل او | ||
خط ۸۰: | خط ۸۰: | ||
در اینجا یادآور میشویم که نویسندگان تاریخ حقوق و سیر تکاملی آن، یکباره و در گامی بسیار بلند مرحلة اسلامی را تا قرن هیجدهم یعنی زمان اعلامیه جهان حقوق بشر فرانسه در 28 اوت 1789 میلادی که در سوم سپتامبر 1791 میلادی به عنوان بخشی از قانون اساسی فرانسه درآمد ـ نادیده میگیرند و نمیدانند یا نمیخواهند بدانند که: | در اینجا یادآور میشویم که نویسندگان تاریخ حقوق و سیر تکاملی آن، یکباره و در گامی بسیار بلند مرحلة اسلامی را تا قرن هیجدهم یعنی زمان اعلامیه جهان حقوق بشر فرانسه در 28 اوت 1789 میلادی که در سوم سپتامبر 1791 میلادی به عنوان بخشی از قانون اساسی فرانسه درآمد ـ نادیده میگیرند و نمیدانند یا نمیخواهند بدانند که: | ||
اسلام با طلوع خود بر جهانیان، پرشکوهترین اعلامیه حقوق بشر را از طریق آموزههای قرآن کریم و سنت شریف نبوی (ص)، تقدیم بشریت کرده و همین آموزههاست که تاکنون پایه و مبنای حقوقی تمامی | اسلام با طلوع خود بر جهانیان، پرشکوهترین اعلامیه حقوق بشر را از طریق آموزههای قرآن کریم و سنت شریف نبوی (ص)، تقدیم بشریت کرده و همین آموزههاست که تاکنون پایه و مبنای حقوقی تمامی فعالیتهای انسانی مسلمانان طی تاریخ بوده و اعلامیة اخیر حقوق بشر اسلامی نیز چیزی جز کوششی مثبت برای تدوین همین حقوق به شکل متعارف امروزی و با فرمولهای متداول کنونی است. | ||
=== برخی از آیات قرآن به مثابه اعلامیه قانونی ـ تاریخی حقوق ثابت انسان === | === برخی از آیات قرآن به مثابه اعلامیه قانونی ـ تاریخی حقوق ثابت انسان === | ||
به عنوان مثال نیز آیات زیر را میتوان اعلامیه قانونی ـ تاریخی حقوق ثابت انسانی در نظر گرفت: | به عنوان مثال نیز آیات زیر را میتوان اعلامیه قانونی ـ تاریخی حقوق ثابت انسانی در نظر گرفت: | ||
خط ۹۰: | خط ۹۰: | ||
«من قتل نفساً بغیر نفس او فساد فی الارض فکأنما قتل الناس جمیعاً و من احیاها فکأنما احیا الناس جمیعاً» <ref>مائده: 32</ref> (... هر کس تنی را ـ جز به قصاص یا به کیفر تبهکاری در روی زمین ـ بکشد، چنان است که تمام مردم را کشته است و هر که آن را زنده بدارد، چنان است که همة مردم را زنده داشته است). | «من قتل نفساً بغیر نفس او فساد فی الارض فکأنما قتل الناس جمیعاً و من احیاها فکأنما احیا الناس جمیعاً» <ref>مائده: 32</ref> (... هر کس تنی را ـ جز به قصاص یا به کیفر تبهکاری در روی زمین ـ بکشد، چنان است که تمام مردم را کشته است و هر که آن را زنده بدارد، چنان است که همة مردم را زنده داشته است). | ||
و دیگر متون و نصوص شریفهای که از پیامبر اکرم (صلی اله علیه و آله و سلم) و اهل بیت طاهرین (علیهمالسلام) وارد شده و تأثیر بسیار خوب و تصاویر زیبایی در عرصه اندیشه اسلامی، به جای گذارده است. <ref>در این خصوص، از جمله نگاه کنید به: ”رسالة حقوق“ حضرت امام زینالعابدین (علیهالسلام) که تمامی حقوق متقابل افراد نسبت به یکدیگر را در | و دیگر متون و نصوص شریفهای که از پیامبر اکرم (صلی اله علیه و آله و سلم) و اهل بیت طاهرین (علیهمالسلام) وارد شده و تأثیر بسیار خوب و تصاویر زیبایی در عرصه اندیشه اسلامی، به جای گذارده است. <ref>در این خصوص، از جمله نگاه کنید به: ”رسالة حقوق“ حضرت امام زینالعابدین (علیهالسلام) که تمامی حقوق متقابل افراد نسبت به یکدیگر را در برگرفته است.</ref> | ||
ولی اگر خواسته باشیم سیر اندیشة حقوقی دوران متأخر را مورد مطالعه و بررسی قرار دهیم میتوان گفت اعلامیه جهانی حقوق بشر فرانسه ـ به رغم بهرهگیری از اعلامیه حقوقی انگلستان صادره در همان سال و نیز اعلامیه استقلال سیزده مستعمرة آمریکا که سیزده سال پیش از آن صادر شده بود ـ توانست منشور بسیار پیشرفتهای در این عرصه، تقدیم دارد. | ولی اگر خواسته باشیم سیر اندیشة حقوقی دوران متأخر را مورد مطالعه و بررسی قرار دهیم میتوان گفت اعلامیه جهانی حقوق بشر فرانسه ـ به رغم بهرهگیری از اعلامیه حقوقی انگلستان صادره در همان سال و نیز اعلامیه استقلال سیزده مستعمرة آمریکا که سیزده سال پیش از آن صادر شده بود ـ توانست منشور بسیار پیشرفتهای در این عرصه، تقدیم دارد. | ||
خط ۹۸: | خط ۹۸: | ||
در مادة سیزدهم از مشروعیت اخذ مالیات برای تأمین هزینهةای نیروهای مزبور و در مادة چهاردهم از حق نظارت مردم بر مالیاتها و در مادة پانزدهم از حق نظارت جامعه بر کارکنان [دولتی] و در مادة شانزدهم اعتبار بیقانون بودن جوامعی که حقوق بشر و تفکیک قوای سه گانه را نپذیرفتهاند و سرانجام در ماده هفدهم از عدم جواز سلب مالکیت افراد جز برای مصالح عموم جامعه، سخن به میان آورده است. | در مادة سیزدهم از مشروعیت اخذ مالیات برای تأمین هزینهةای نیروهای مزبور و در مادة چهاردهم از حق نظارت مردم بر مالیاتها و در مادة پانزدهم از حق نظارت جامعه بر کارکنان [دولتی] و در مادة شانزدهم اعتبار بیقانون بودن جوامعی که حقوق بشر و تفکیک قوای سه گانه را نپذیرفتهاند و سرانجام در ماده هفدهم از عدم جواز سلب مالکیت افراد جز برای مصالح عموم جامعه، سخن به میان آورده است. | ||
این اعلامیه مهم حاوی چنین موادّی بوده و اینک به صورت قانونی درآمده که | این اعلامیه مهم حاوی چنین موادّی بوده و اینک به صورت قانونی درآمده که دولتها اندک اندک از آن اقتباس و بهرهگیری کردند و این تحول و روند ادامه درشت تا اینکه در دهم دسامبر 1948 میلادی و به دنبال پایان جنگ جهانی دوم، اعلامیه جهانی حقوق بشر مورد توافق و تصویب اغلب کشورها قرار گرفت و چهل و هشت عضو سازمان ملل متحد آن را امضا کردند و کشورهای کمونیستی (روسیه سفید، اوکراین، چکسلواکی، یوگسلاوی و لهستان) و آفریقای جنوبی و عربستان سعودی ـ البته هر کدام با انگیزة متفاوتی ـ از امضای آن سرباز زدند. | ||
=تمامی قوانین انسانی متضمن کرامت انسان اند= | =تمامی قوانین انسانی متضمن کرامت انسان اند= | ||
خط ۱۷۷: | خط ۱۷۷: | ||
16- از دیگر وجود تمایز اعلامیه اسلامی حقوق بشر نسبت به اعلامیه جهانی حقوق بشر، آنست که اشارهای به حق تابعیت نکرده زیرا این مسئله تابعیت از جمله امور وضعی است که حتی ملتهای واحد را دچار تفرقه و پراکندگی کرده و به صورت مانع بزرگی بر سر راه وحدت آنها، درآمده است. | 16- از دیگر وجود تمایز اعلامیه اسلامی حقوق بشر نسبت به اعلامیه جهانی حقوق بشر، آنست که اشارهای به حق تابعیت نکرده زیرا این مسئله تابعیت از جمله امور وضعی است که حتی ملتهای واحد را دچار تفرقه و پراکندگی کرده و به صورت مانع بزرگی بر سر راه وحدت آنها، درآمده است. | ||
17- به رغم اینکه هر دو اعلامیه، به حقوق کار اشاره و آنرا پذیرفتهاند ولی اعلامیه اسلامی حقوق بشر از کارگر نیز خواسته که به نوبه خود اخلاص داشته و کار خود را به درستی انجام دهد و از دولت نیز خواسته که با پاکدامنی کامل برای حل اختلاف میان کارگر و کارفرما و احقاق حق هر یک بدون | 17- به رغم اینکه هر دو اعلامیه، به حقوق کار اشاره و آنرا پذیرفتهاند ولی اعلامیه اسلامی حقوق بشر از کارگر نیز خواسته که به نوبه خود اخلاص داشته و کار خود را به درستی انجام دهد و از دولت نیز خواسته که با پاکدامنی کامل برای حل اختلاف میان کارگر و کارفرما و احقاق حق هر یک بدون جانبداری، وارد عمل شود. | ||
18- مادة هیجدهم اعلامیه اسلامی حقوق بشر بر حق کسب و کاسبی تأکید دارد منتها آنرا مقید به مشروع میکند؛ این قید حکایت از شیوهها و روشهای ناپسند و ناپذیرفتنی در کسب و کار دارد از جمله: احتکار، فریب، زیان به خویش یا دیگران، همچنانکه بر منع ربا نیز تأکید کرده است. حال آنکه در اعلامیه جهانی حقوق بشر، هیچ اشارهای به اینگونه مسایل نشده است. | 18- مادة هیجدهم اعلامیه اسلامی حقوق بشر بر حق کسب و کاسبی تأکید دارد منتها آنرا مقید به مشروع میکند؛ این قید حکایت از شیوهها و روشهای ناپسند و ناپذیرفتنی در کسب و کار دارد از جمله: احتکار، فریب، زیان به خویش یا دیگران، همچنانکه بر منع ربا نیز تأکید کرده است. حال آنکه در اعلامیه جهانی حقوق بشر، هیچ اشارهای به اینگونه مسایل نشده است. | ||
خط ۱۹۹: | خط ۱۹۹: | ||
27- به علاوه، اعلامیه اسلامی حقوق بشر، مقرر داشته که شریعت اسلامی تنها مرجع تفسیر یا توضیح هر یک از مواد آنست حال آنکه در اعلامیه جهانی حقوق بشر، مرجع مشابهی، ذکر نشده است. | 27- به علاوه، اعلامیه اسلامی حقوق بشر، مقرر داشته که شریعت اسلامی تنها مرجع تفسیر یا توضیح هر یک از مواد آنست حال آنکه در اعلامیه جهانی حقوق بشر، مرجع مشابهی، ذکر نشده است. | ||
28- و سرانجام اینکه یادآور میشویم که تفاوتهای بسیار دیگری نیز وجود دارد که فرصتی برای پرداخت مفصل به آنها در این مقاله وجود ندارد از جمله اینکه مثلاً وقتی از آزادی [در اعلامیه اسلامی حقوق بشر] یاد میشود معمولاً مقید به مسئولیت شده است. مثلاً از ”آزادی مسؤولانه“ یا ”در حدود شرعی“ و البته به منظور عدم تبدیل آن به عنصری | 28- و سرانجام اینکه یادآور میشویم که تفاوتهای بسیار دیگری نیز وجود دارد که فرصتی برای پرداخت مفصل به آنها در این مقاله وجود ندارد از جمله اینکه مثلاً وقتی از آزادی [در اعلامیه اسلامی حقوق بشر] یاد میشود معمولاً مقید به مسئولیت شده است. مثلاً از ”آزادی مسؤولانه“ یا ”در حدود شرعی“ و البته به منظور عدم تبدیل آن به عنصری ویرانگر، یاد شده است. | ||
=نقصهای اعلامیه جهانی حقوق بشر= | =نقصهای اعلامیه جهانی حقوق بشر= | ||
خط ۲۵۸: | خط ۲۵۸: | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده: | [[رده:مقالهها]] |