۵٬۵۶۷
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'رده:جنبش‌ها' به 'رده:جریان‌ها و جنبش‌ها'
جز (جایگزینی متن - ' آمده اند' به ' آمده‌اند') |
جز (جایگزینی متن - 'رده:جنبش‌ها' به 'رده:جریان‌ها و جنبش‌ها') |
||
| (۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط یک کاربر دیگر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱۱: | خط ۱۱: | ||
با وجود اعلام استقلال، نیروهای فرانسه خاک این کشور را ترک نکردند و با پشتیبانی آنها «[[تامبل بای]]»، رهبر «[[حزب ترقی خواه]]» قدرت را به دست گرفت. او که یک فرد غیرمسلمان و وابسته به [[غرب]] بود، لبه تیز حملات خود را متوجه مسلمانان و گروه‌های سیاسی جهاد نمود و یک دیکتاتوری بسیار خشن و مخالف با باورهای اسلامی را روی کار آورد. | با وجود اعلام استقلال، نیروهای فرانسه خاک این کشور را ترک نکردند و با پشتیبانی آنها «[[تامبل بای]]»، رهبر «[[حزب ترقی خواه]]» قدرت را به دست گرفت. او که یک فرد غیرمسلمان و وابسته به [[غرب]] بود، لبه تیز حملات خود را متوجه مسلمانان و گروه‌های سیاسی جهاد نمود و یک دیکتاتوری بسیار خشن و مخالف با باورهای اسلامی را روی کار آورد. | ||
<br> | <br> | ||
«تامبل بای» درصدد ایجاد یک نظام غیرمذهبی در چاد بود. این امر، خشم مسلمانان را برانگیخت و مورد اعتراض شدید آنها واقع شد. این اعتراض‌ها، تهدید جدی و زنگ خطری برای حکومت «تامبل بای» در آینده به شمار می‌آمد؛ به همین دلیل تحمل گروه‌های سیاسی و مسلمان برای او گران بود، از این رو پس از تثبیت حکومت خود، در نخستین اقدام، به سرکوب آنان پرداخت. گروه‌ها و احزاب سیاسی چاد با درک موقعیت حساس کشور، ناگزیر با سیاست‌های «تامبل بای» به رویارویی برخاستند و برای برآورده شدن خواسته‌های شان هماهنگ شده و «حزب ملی آفریقا» را | «تامبل بای» درصدد ایجاد یک نظام غیرمذهبی در چاد بود. این امر، خشم مسلمانان را برانگیخت و مورد اعتراض شدید آنها واقع شد. این اعتراض‌ها، تهدید جدی و زنگ خطری برای حکومت «تامبل بای» در آینده به شمار می‌آمد؛ به همین دلیل تحمل گروه‌های سیاسی و مسلمان برای او گران بود، از این رو پس از تثبیت حکومت خود، در نخستین اقدام، به سرکوب آنان پرداخت. گروه‌ها و احزاب سیاسی چاد با درک موقعیت حساس کشور، ناگزیر با سیاست‌های «تامبل بای» به رویارویی برخاستند و برای برآورده شدن خواسته‌های شان هماهنگ شده و «حزب ملی آفریقا» را پایه‌ریزی کردند و به جز «حزب اتحاد ملی» دیگر احزاب سیاسی به آن پیوستند. | ||
<br> | <br> | ||
این همبستگی احزاب سیاسی، حکومت «تامبل بای» را در وضعیت دشوار و بحرانی قرار داد؛ رژیم که از وضعیت به وجود آمده در کشور، خطر را در چند قدمی خود احساس می‌کرد، بلافاصله رهبران سیاسی را دستگیر و احزاب را منحل اعلام کرد. برچیده شدن گروه‌های سیاسی و در پی آن تعطیل نمودن مجلس از سوی رژیم و واکنش‌های مردم در برابر آن، به زیان دولت «تامبل بای» تمام شد؛ زیرا احزاب نه تنها به حیات سیاسی شان ادامه دادند، بلکه با متحد نمودن صفوف خود و پیوستن برخی وزیران دولت و رهبران سیاسی به «حزب اتحاد ملی»، احزاب جایگاه بهتری را در جامعه به دست آوردند. | این همبستگی احزاب سیاسی، حکومت «تامبل بای» را در وضعیت دشوار و بحرانی قرار داد؛ رژیم که از وضعیت به وجود آمده در کشور، خطر را در چند قدمی خود احساس می‌کرد، بلافاصله رهبران سیاسی را دستگیر و احزاب را منحل اعلام کرد. برچیده شدن گروه‌های سیاسی و در پی آن تعطیل نمودن مجلس از سوی رژیم و واکنش‌های مردم در برابر آن، به زیان دولت «تامبل بای» تمام شد؛ زیرا احزاب نه تنها به حیات سیاسی شان ادامه دادند، بلکه با متحد نمودن صفوف خود و پیوستن برخی وزیران دولت و رهبران سیاسی به «حزب اتحاد ملی»، احزاب جایگاه بهتری را در جامعه به دست آوردند. | ||
| خط ۲۱: | خط ۲۱: | ||
با وجود حمایت نیروهای فرانسوی از رژیم، مبارزات مردم چاد بعد از اعلام استقلال نیز بر ضد سیاست‌های استعماری فرانسه تداوم یافت، ولی هر بار که شورش‌های مردمی شدت می‌گرفت با دخالت مستقیم فرانسوی‌ها سرکوب می‌گردید و «این خود بیانگر این واقعیت است که جنبش اسلامی چاد، یکی از جنبش‌های پیشرو در مبارزات ضد استعماری کشورشان است و پیوسته بر علیه منافع فرانسه قیام کرده است.» | با وجود حمایت نیروهای فرانسوی از رژیم، مبارزات مردم چاد بعد از اعلام استقلال نیز بر ضد سیاست‌های استعماری فرانسه تداوم یافت، ولی هر بار که شورش‌های مردمی شدت می‌گرفت با دخالت مستقیم فرانسوی‌ها سرکوب می‌گردید و «این خود بیانگر این واقعیت است که جنبش اسلامی چاد، یکی از جنبش‌های پیشرو در مبارزات ضد استعماری کشورشان است و پیوسته بر علیه منافع فرانسه قیام کرده است.» | ||
<br> | <br> | ||
فشارهای روزافزون، سرانجام گروه‌ها و جریان‌های سیاسی را واداشت تا برای آزادی کامل سرزمین شان از اشغال نیروها و مزدوران فرانسوی، در تاریخ 22/6/1966، در یک اقدام مشترک «جبهه | فشارهای روزافزون، سرانجام گروه‌ها و جریان‌های سیاسی را واداشت تا برای آزادی کامل سرزمین شان از اشغال نیروها و مزدوران فرانسوی، در تاریخ 22/6/1966، در یک اقدام مشترک «جبهه آزادی‌بخش ملی چاد» (فرولینا) را به وجود بیاورند. این جنبش پس از تشکیل، اهداف سیاسی و اصلاحی خود را این گونه اعلام داشت: | ||
<br> | <br> | ||
1. آزادسازی چاد از وضعیت نابسامان موجود که مسلمانان بیش از دیگران از دامنه آن در رنجند؛ | 1. آزادسازی چاد از وضعیت نابسامان موجود که مسلمانان بیش از دیگران از دامنه آن در رنجند؛ | ||
| خط ۳۵: | خط ۳۵: | ||
6. فراهم ساختن بستر مناسب برای بیشتر مردم چاد در یادگیری احکام [[اسلام]]، زبان و خط عربی. | 6. فراهم ساختن بستر مناسب برای بیشتر مردم چاد در یادگیری احکام [[اسلام]]، زبان و خط عربی. | ||
<br> | <br> | ||
جنبش رهایی بخش مردم مسلمان چاد در این مرحله به نام «فرولینا» از هماهنگی و یکپارچگی بیشتری برخوردار بود. سرانجام مبارزات مردم چاد بعد از 13 سال به نتیجه رسید و با خروج نیروهای فرانسه از این کشور، اولین | جنبش رهایی بخش مردم مسلمان چاد در این مرحله به نام «فرولینا» از هماهنگی و یکپارچگی بیشتری برخوردار بود. سرانجام مبارزات مردم چاد بعد از 13 سال به نتیجه رسید و با خروج نیروهای فرانسه از این کشور، اولین رییس‌جمهور مسلمان (حسن هابره) در سال 1980 قدرت را به دست گرفت. با روی کار آمدن «[[حسن هابره]]» که فردی مسلمان بود، انتظار می‌رفت زمینه برای فعالیت گروه‌های اسلام‌گرا آماده گردد. متأسفانه وضعیت برعکس شد و «حسن هابره» که تحت نفوذ فرانسه قرار داشت، با تأیید نظام غیرمذهبی این کشور، از رشد روزافزون اسلام‌گرایی جلوگیری کرد. | ||
<br> | <br> | ||
به همین دلیل، اسلام‌گرایان به جنگ‌های چریکی خود در برابر استبداد داخلی تا سرنگونی رژیم غیرمذهبی این کشور ادامه دادند. «[[ادریس دبی]]» که فردی مسلمان بود و با اسلام‌گرایان رابطه خوبی داشت، در دسامبر 1990، در پی یک جنگ چریکی که از [[سودان]] رهبری می‌شد با راه‌اندازی کودتای نظامی، قدرت را در این کشور به دست گرفت. منابع مختلف مذهبی در ارتباط او با اسلام‌گرایان گزارش دادند که چندین روحانی و از جمله امام [[مسجد]] اعظم همراه «ادریس دبی» وارد چاد شدند و روحانیون دیگری نیز از [[پاکستان]] و ایران به چاد آمده‌اند. | به همین دلیل، اسلام‌گرایان به جنگ‌های چریکی خود در برابر استبداد داخلی تا سرنگونی رژیم غیرمذهبی این کشور ادامه دادند. «[[ادریس دبی]]» که فردی مسلمان بود و با اسلام‌گرایان رابطه خوبی داشت، در دسامبر 1990، در پی یک جنگ چریکی که از [[سودان]] رهبری می‌شد با راه‌اندازی کودتای نظامی، قدرت را در این کشور به دست گرفت. منابع مختلف مذهبی در ارتباط او با اسلام‌گرایان گزارش دادند که چندین روحانی و از جمله امام [[مسجد]] اعظم همراه «ادریس دبی» وارد چاد شدند و روحانیون دیگری نیز از [[پاکستان]] و ایران به چاد آمده‌اند. | ||
| خط ۴۲: | خط ۴۲: | ||
<br> | <br> | ||
== عوامل پیدایش جنبش اسلامی چاد == | == عوامل پیدایش جنبش اسلامی چاد == | ||
چاد، از کشورهایی است که بیشتر مردم آن مسلمان هستند که در مناطق شمالی و شرقی این سرزمین زندگی می‌کنند. مسلمان‌ها با وجودی که در اکثریت می‌باشند، ولی در طول تاریخ مورد ستم و | چاد، از کشورهایی است که بیشتر مردم آن مسلمان هستند که در مناطق شمالی و شرقی این سرزمین زندگی می‌کنند. مسلمان‌ها با وجودی که در اکثریت می‌باشند، ولی در طول تاریخ مورد ستم و بی‌عدالتی قرار گرفته‌اند و آنچه باعث زنده نگه داشتن اسلام در این سرزمین گردیده، مبارزات رهایی بخش مردم مسلمان آن در قرن بیستم بوده است. در این جا به برخی از عوامل پیدایش نهضت اسلامی در این کشور آفریقایی اشاره می‌شود: | ||
<br> | <br> | ||
1 ـ تجاوز استعمار به چاد: استعمارگران اروپایی در اوایل قرن بیستم، این کشور را مورد تهاجم گسترده خود قرار دادند و بعد از چیرگی بر چاد، با مسلمانان رفتار کاملاً غیرانسانی داشتند؛ به همین دلیل، مسلمانان برای رهایی از قید و بند اسارت، به مبارزه دست زدند. نهضت آزادی خواهی مردم مسلمان چاد، طی سالیان متمادی و حتی پس از خروج نیروهای اشغالگر فرانسوی، ادامه پیدا کرد؛ زیرا استعمار فرانسه در مدت زمان سلطه خود بر این کشور، مسیحیان و «انیمیست‌ها» (بت پرست‌ها) را بر چاد مسلط کرده بود و تغییر این وضعیت، نیاز به زمان و مبارزه داشت؛ به همین علت جنگ‌های خونین داخلی بین مسلمانان و مسیحیان آغاز گردید و ده‌ها هزار کشته و زخمی بر جای گذاشت. | 1 ـ تجاوز استعمار به چاد: استعمارگران اروپایی در اوایل قرن بیستم، این کشور را مورد تهاجم گسترده خود قرار دادند و بعد از چیرگی بر چاد، با مسلمانان رفتار کاملاً غیرانسانی داشتند؛ به همین دلیل، مسلمانان برای رهایی از قید و بند اسارت، به مبارزه دست زدند. نهضت آزادی خواهی مردم مسلمان چاد، طی سالیان متمادی و حتی پس از خروج نیروهای اشغالگر فرانسوی، ادامه پیدا کرد؛ زیرا استعمار فرانسه در مدت زمان سلطه خود بر این کشور، مسیحیان و «انیمیست‌ها» (بت پرست‌ها) را بر چاد مسلط کرده بود و تغییر این وضعیت، نیاز به زمان و مبارزه داشت؛ به همین علت جنگ‌های خونین داخلی بین مسلمانان و مسیحیان آغاز گردید و ده‌ها هزار کشته و زخمی بر جای گذاشت. | ||
| خط ۵۰: | خط ۵۰: | ||
نکته قابل توجه این است که چاد در زمان «تامبل بای» به مرکز مبارزات عقیدتی مسیحیت و صهیونیست‌ها با اسلام درآمده بود و فعالیت آزادانه و گسترده صهیونیست‌ها در این کشور باعث شد تا مسلمانان برای از میان برداشتن سلطه فرهنگی و مذهبی آنان، دست به مبارزات مسلحانه بزنند. مجله «اخبار العالم الاسلامی» در شماره 122 در‌این‌باره می‌نویسد: «ما از برادران خود در جهان می‌خواهیم که مشکل و مسأله ما را درک کنند و بدانند که ما، بر ضد صلیبی‌ها و تسلط صهیونیسم می‌جنگیم. ما در یکی از جبهه‌های مهمی نبرد می‌کنیم که در آن ملل عرب و مسلمان بر ضد صهیونیسم، صلیبی‌ها و استعمار می‌جنگند.» | نکته قابل توجه این است که چاد در زمان «تامبل بای» به مرکز مبارزات عقیدتی مسیحیت و صهیونیست‌ها با اسلام درآمده بود و فعالیت آزادانه و گسترده صهیونیست‌ها در این کشور باعث شد تا مسلمانان برای از میان برداشتن سلطه فرهنگی و مذهبی آنان، دست به مبارزات مسلحانه بزنند. مجله «اخبار العالم الاسلامی» در شماره 122 در‌این‌باره می‌نویسد: «ما از برادران خود در جهان می‌خواهیم که مشکل و مسأله ما را درک کنند و بدانند که ما، بر ضد صلیبی‌ها و تسلط صهیونیسم می‌جنگیم. ما در یکی از جبهه‌های مهمی نبرد می‌کنیم که در آن ملل عرب و مسلمان بر ضد صهیونیسم، صلیبی‌ها و استعمار می‌جنگند.» | ||
<br> | <br> | ||
3 ـ اعمال تبعیض و | 3 ـ اعمال تبعیض و بی‌عدالتی: از وقتی که پای استعمار در چاد باز شد، مسلمانان با تبعیض‌های ناروا و نادیده گرفته شدن حقوقشان در جامعه روبه رو شدند. عوامل استعمار و تبشیری که قدرت را در اختیار داشتند، در یک مبارزه همه‌جانبه با مسلمانان از استخدام افراد مسلمان در ادارات دولتی به ویژه در آموزش و پرورش خودداری می‌کردند. به طوری که با وجود تحصیلکرده‌های مسلمان از دانشگاه الازهر و سودان در مراکز آموزشی مربوط به مسلمانان، از یهودیان استفاده می‌شد، زیرا دولت حاکم از راه پیدا کردن تحصیلکرده‌های مسلمان به مراکز آموزشی جلوگیری می‌کرد. | ||
<br> | <br> | ||
4 ـ وابستگی مقامات چاد به بیگانگان: چاد اگرچه در سال 1960 استقلال خود را به دست آورد و عضو سازمان ملل متحد شد، اما در عمل، رژیم چاد هیچ گونه اراده و اختیاری از خود نداشت و هر چه را که فرانسوی‌ها دستور می‌دادند، اجرا می‌کرد. عوامل فرانسه و وابسته به غرب در تمام ادارات دولتی نفوذ کرده بودند و از آن طریق بر مسلمانان فشار وارد می‌کردند. این وضعیت برای مسلمانان قابل تحمل نبود؛ از این رو، خواستار استقلال کامل چاد شدند و برای برآورده شدن این خواسته، نهضت اسلامی و آزادی خواهی این کشور شدت گرفت. این جنبش که رشد اسلام‌گرایی را به همراه داشت، از یک سو غرب گرایان و استکبار جهانی را با خطر جدی روبه رو کرد و از سوی دیگر غربیان را در سرکوب اسلام‌گرایی که افزون بر چاد، سراسر جهان را فراگرفته بود، ناتوان ساخت. | 4 ـ وابستگی مقامات چاد به بیگانگان: چاد اگرچه در سال 1960 استقلال خود را به دست آورد و عضو سازمان ملل متحد شد، اما در عمل، رژیم چاد هیچ گونه اراده و اختیاری از خود نداشت و هر چه را که فرانسوی‌ها دستور می‌دادند، اجرا می‌کرد. عوامل فرانسه و وابسته به غرب در تمام ادارات دولتی نفوذ کرده بودند و از آن طریق بر مسلمانان فشار وارد می‌کردند. این وضعیت برای مسلمانان قابل تحمل نبود؛ از این رو، خواستار استقلال کامل چاد شدند و برای برآورده شدن این خواسته، نهضت اسلامی و آزادی خواهی این کشور شدت گرفت. این جنبش که رشد اسلام‌گرایی را به همراه داشت، از یک سو غرب گرایان و استکبار جهانی را با خطر جدی روبه رو کرد و از سوی دیگر غربیان را در سرکوب اسلام‌گرایی که افزون بر چاد، سراسر جهان را فراگرفته بود، ناتوان ساخت. | ||
| خط ۵۷: | خط ۵۷: | ||
<br> | <br> | ||
== ماهیت جنبش اسلامی چاد == | == ماهیت جنبش اسلامی چاد == | ||
جنبش اسلامی چاد، برخلاف بسیاری از جنبش‌های قاره آفریقا، از همان ابتدا، ماهیت اسلامی و | جنبش اسلامی چاد، برخلاف بسیاری از جنبش‌های قاره آفریقا، از همان ابتدا، ماهیت اسلامی و استقلال‌طلبانه داشت و با انگیزه‌های اسلامی آغاز گردید. زیرا از یک سو مردم چاد نسبت به باورهایشان بسیار پایبند بودند و تفکر اسلامی در روح و جان آنها ریشه دوانده بود، از سوی دیگر استعمار فرانسه همواره سعی می‌کرد که فرهنگ مسیحیت را جای گزین فرهنگ غنی اسلام کند. یک نماینده مسلمانان مبارز چاد در‌این‌باره می‌گوید: «هنگامی که استعمار فرانسه وارد چاد شد و اثرات فرهنگ اسلامی را دید، می‌خواست آثار این فرهنگ را در ملت مسلمان چاد از بین ببرد و این خواسته استعمار در تمام کشورهای اسلامی است؛ از این رو، برای از بین بردن آثار اسلامی با مدارس دینیه که در آنها فقه اسلامی و قرآن تدریس می‌شد، مخالفت کرد و به جای آنها می‌خواست مبلغین مسیحی و منشوراتی را که برای دین مسیح تبلیغ می‌کند، جانشین کند.» | ||
<br> | <br> | ||
استعمار فرانسه در راستای برآورده شدن این هدف، با درخواست‌های مسلمانان برای ساختن مسجد و مراکز دینی و آموزشی مخالفت کرد و تعداد زیادی از علمای این کشور را در سال 1919، از دم تیغ گذراند. | استعمار فرانسه در راستای برآورده شدن این هدف، با درخواست‌های مسلمانان برای ساختن مسجد و مراکز دینی و آموزشی مخالفت کرد و تعداد زیادی از علمای این کشور را در سال 1919، از دم تیغ گذراند. | ||
| خط ۷۰: | خط ۷۰: | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده:جنبش‌های اسلامی]] | [[رده:جریان‌ها و جنبش‌های اسلامی]] | ||
[[رده:آفریقا]] | [[رده:آفریقا]] | ||