محمد واعظ زاده خراسانی

نام	واعظ زاده، محمد
مشهور به	آيت الله واعظ زاده خراسانی
متولد	1304 شمسی / 1343 قمری
محل تولد	مشهد - ایران
اساتید	سید حسین طباطبایی بروجردی؛ سید محمد حجت؛ سید صدرالدین صدر؛ سید محمدرضا گلپایگانی؛ محمدعلی اراکی؛ امام خمينی
آثار	سلسلة أعلام التقريب؛ مقدّمة وتحقيق «عشر رسائل للشيخ الطوسي»؛ تصحيح «رجال الكشي»؛ تصحيح «الفهرست» للشيخ الطوسي؛ تحقيق وإكمال كتاب «حديث الثقلين» للشيخ قوام الدين قمّي وشنوي
وفات	1395/09/28 شمسی

محمد واعظ زاده خراسانی در سال ۱۳۰۴ شمسی برابر با ۲۳ ذیقعده ۱۳۴۳ قمری در شهر مشهد مقدس در یک خانواده مذهبی و روحانی - که تا چند نسل از وعاظ نامی خراسان بوده‌اند - دیده به جهان گشود.
وي پس از گذراندن دوره مكتب خانه ومدرسه در سال 1318 شمسي همراه پدرشان، مرحوم حاج شيخ مهدي واعظ خراساني راهي نجف اشرف شده و تا اواسط سال 1321 در آنجا ادبيات، مقدمات و سطوح ابتدائي فقه واصول را فرا گرفت. در اين سال به مشهد مراجعت نمود و در حوزه علميه مشهد تحصيلات حوزوي را تا سال 1328 در رشته‌هاي مختلف علوم اسلامي اعم از نقلي وعقلي و معارف ونيز سطوح عالي و بخش‌هايي از درس خارج فقه و اصول را نزد استادان آن حوزه مانند: آيت الله سيد يونس اردبيلي، آيت الله كفائي، آيت الله ميرزا مهدي اصفهاني، آيت الله حاج شيخ هاشم قزويني، آيت الله حاج شيخ مجتبي قزويني، آيت الله حاج شيخ كاظم دامغاني و ديگران طي نمود.
در شهريور سال 1328 شمسي به حوزه علميه قم آمد و طي ١١ سال از درس‌هاي استادان بزرگ آن سامان ومراجع تقليد وقت: آيت الله بروجردي، آيت الله سيد محمد حجت، آيت الله سيد صدر الدين صدر، آيت الله گلپايگاني، آيت الله اراكي و چند سال از درس اصول حضرت امام خميني(ره) واز درس فلسفة علامه طباطبايي استفاده نموده و درعلوم نقلي وعقلي از ايشان اجازه اجتهاد دريافت كرد. همچنين اجازه نقل حديث را از شخصيت‌هاي بزرگ از جمله علامه شيخ آقا بزرگ تهراني، علامه سمناني، آيت الله رامهرمزي و اجازة شفاهي از آيت‌الله بروجردي اخذ نمود.
وي در حوزه علميه قم در تدوين كتاب «جامع احاديث الشيعه» نزد آيت الله بروجردي شركت داشته است. و نيز ايشان از مؤسسين و نويسندگان مجله قديمي و پربار «درسهايي از مكتب اسلام» بوده وهمراه بزرگان حوزه ـ كه برخي اكنون مرجع تقليد هستند مانند آيت الله مكارم شيرازي، آيت الله اردبيلي، آيت الله نوري همداني - در تنوير افكار مردم خصوصا نسل جوان مي‌كوشيدند.
يكي از پربارترين دوره‌هاي زندگي ايشان مربوط به زماني است كه از سال 1339 شمسي به جهت تدريس در دانشگاه فردوسي مشهد از ايشان دعوت به عمل آمد و با تشويق آيت الله شيهد دكتر بهشتي در دانشكده معقول ومنقول سابق (دانشكده الهيات ومعارف اسلامي كنوني) به تدريس مشغول گرديد.
او در زمينه‌هاي تفسير قرآن، فقه، فقه الحديث، تاريخ تفسير، تاريخ حديث، تاريخ علوم عقلي، تاريخ فقه، قواعد فقه، تاريخ علوم اسلامي، تاريخ اسلام و گاهي فلسفه وكلام به تدريس وارشاد دانشجويان همت گماشت. وسالها به‌عنوان استاد تمام وقت دانشگاه به تربيت نسل جوان اين مرز و بوم پرداخته و تاكنون به اين مهم اشتغال دارد. چندي هم در دانشگاه علوم اسلامي رضوي مشهد ونيز در دانشگاه تربيت مدرس و دانشكدة الهيات دانشگاه تهران تدريس نموده است.
وي، همچنين علاوه بر تدريس در حوزه و دانشگاه، به فعاليت‌هاي فرهنگي ديگري اشتغال داشته كه فهرست وار اشاره مي‌شود:
برگزاري كنگرة هزاره شيخ طوسي در سطح جهاني در سال 1350 شمسي با شركت علما وپيشوايان فرق مختلف اسلامي و عده‌اي از مستشرقين (به مناسبت هزارمين سال ولادت وي)، سرپرستي نشرية دانشگاه الهيات مشهد، همكاري با مجله آستان قدس رضوي، وبعدها تصدي مسؤوليت ومديريت آن، شركت در كنگره‌هاي مختلف در داخل و خارج كشور قبل وبعد ازانقلاب اسلامي كه در يكي از همين كنگره‌ها ايجاد «مجمع تقريب» پيشنهاد و با حكم رهبر معظم انقلاب اسلامي دبير كلي آن به عهده وي گذاشته شد، و تا سال 1380 نيز در اين سمت مهم فرهنگي به هدايت فعاليت‌ها واهداف آن همت گماشت. وي اكنون عضو شوراي عالي مجمع جهاني تقريب مذاهب اسلامي است. ايشان از بسياري از كشورهاي اسلامي ديدار نموده و با انديشمندان وشخصيت‌هاي برجستة جهان اسلام تماس حاصل كرده و در كنگره‌ها سخنراني نموده است.
مجمع جهاني تقريب مذاهب اسلامي در راه نزديكي وتقارب ميان فرق مختلف اسلامي از جمله شيعه و سني واز بين بردن اختلافات ساختگي و تعصبات نادرست، فعاليت نموده، مي‌كوشد ميان مسلمين وحدت والفت برقرار نمايد.
از سوي اين مجمع مجلة رسالة التقريب به اشراف وي به زبان عربي منتشر مي‌گردد كه حاوي مقالات وسخنراني‌هاي عربي او است.
همچنين كتابهائي چند در مركز تحقيقات قم وابسته به اين مجمع با اشراف وي وبعضا با مقدمه ايشان، تأليف و تحقيق گرديده است. كما اينكه دانشگاه مذاهب اسلامي با ابتكار و اشراف وي در تهران تأسيس گرديده است. استاد واعظ زاده در هيأت‌هاي امناي دانشگاه مذاهب اسلامي، مدرسةعالي شهيد مطهري، دانشگاه علوم اسلامي رضوي و در شوراي عالي كتابخانه ملي عضويت دارد و نيز چندي با سازمان سمت همكاري داشته است و نيز دو گروه قرآن واقتصاد اسلامي در بنياد پژوهشهاي اسلامي آستان قدس رضوي تحت مديريت وي است.
از واعظ زاده خراساني آثاري چند به رشته تحرير در آمده كه به شرح ذيل است:
1 ـ تصحيح و تحقيق دو كتاب «المقنع والهداية» از شيخ صدوق.
2 ـ شركت در تأليف جامع احاديث الشيعه.
3ـ تحقيق و ترجمة كتاب «الجمل والعقود في العبادات» از شيخ طوسي.
4 ـ گردآوري، تصحيح وانتشار مقالات كنگره شيخ طوسي درسه جلد و نيز كتاب رجال... وفهرست شيخ طوسي از سوي آن كنگره در دو جلد.
5 ـ تحرير مقالات فراوان در مجلات مكتب اسلام، نشريه دانشكدة الهيات، نشريه مشكوة به زبان فارسي، و در مجلة الارشاد، رسالة القرآن، رسالة الثقلين، رسالة التقريب به زبان عربي.
6 ـ سخنراني‌ها و تحقيقاتي دربارة استاد مطهري كه دريادنامه‌هاي ايشان و نيز در كتاب «سه گفتار دربارة استاد شهيد مطهري» چاپ شده است.
7 ـ سخنراني‌ها و مقالات راجع به وحدت و تقريب كه بخشي از آنها در كتاب نداي وحدت چاپ شده است.
8 ـ مصاحبه‌هاي فراوان كه بخشي از آنها در كتاب پيام وحدت و ويژه‌‌نامه‌هاي كنگره‌هاي وحدت، و مجلة حوزه و ويژه‌نامه‌هاي علامه جعفري و حضرت آقاي فلسفي و جز اينها چاپ شده است.
9 ـ تقريرات درس اساتيد وي در مشهد و قم در فقه واصول در چند مجلد.
10 ـ مقالاتي راجع به امام و انقلاب در كتاب امام خميني وانقلاب اسلامي.
11 ـ مقدمه و تقريظ بر كتابهائي چند از جمله مقدمه مفصل سلسلة كتب رجالية آيت الله بروجردي كه زير نظر استاد واعظ زاده در مشهد چاپ شده است. ونيز مقدمة «الرسائل العشر» از شيخ طوسي كه از سوي انتشارات جامعة مدرسين در قم چاپ گرديده است، مقدمات تفسير هدايت، ترجمه جوامع الجامع فرهنگ لغات قرآن، فروغ قرآن، امير المؤمنين اسوة وحدت، كلمات قرآن، وكتاب رسول الله از شيخ ابو زهره وفهرست شيخ طوسي ورجال كشي چاپ دانشگاه مشهد به فارسي ومقدمة كتاب قوارع القرآن، ناصريات، كنز العرفان، بداية المجتهد، المعجم في فقه لغة القرآن، نصوص في علوم القرآن، نصوص في الاقتصاد الاسلامي.
12 ـ طرح و مشاركت در تأليف كتاب «المعجم في فقه لغة القرآن وسر بلاغته» كه زير نظر وي در گروه قرآن بنياد پژوهشهاي اسلامي در دست تأليف ويك جلد از آن چاپ شده و جلد 2 و 3 در دست چاپ است.
13 ـ طرح ومشاركت در تأليف كتاب «نصوص في الاقتصاد الاسلامي كتابا وسنة وفقها» كه در گروه اقتصاد اسلامي آن بنياد تأليف وتاكنون 9 مجلد از آن چاپ شده است وبقيه در شرف چاپ است.
14 ـ طرح ومشاركت در تاليف كتاب «نصوص في علوم القرآن» كه در گروه قرآن آن بنياد در دست تأليف است.
15 ـ گردآوري احاديث عترت از طرق اهل سنت با شركت ديگران كه در قم زير چاپ است.
16 ـ كلياتي در تاريخ فقه كه بخشي از آن در مجلة دانشكده الهيات مشهد چاپ گرديده وهمچنان ادامه دارد.
آیت‌الله واعظ‌ زاده خراسانی صبحگاه روز یکشنبه ۲۸ آذرماه ۱۳۹۵ دار فانی را وداع گفت.