۸۷٬۱۹۹
ویرایش
جز (تمیزکاری) |
جز (جایگزینی متن - 'جمال الدین' به 'جمالالدین') |
||
(۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۹۴: | خط ۹۴: | ||
== محمدباقر مجلسی == | == محمدباقر مجلسی == | ||
محمدباقر مجلسی در رساله اجوبه، که پاسخ به نامه یکی از علمای زمان به نام ملاخلیل قزوینی است، از تصوف حقیقی دفاع کرده و کسانی را که تصوف را مطلقاً نفی میکنند، بیبصیرت خوانده است. <ref>ج ۵، بخش ۱۴: نقد تصوف، ذبیح اللّه صفا، تاریخ ادبیات در ایران و در قلمرو زبان پارسی، تهران، ج ۴، ج ۵، بخش ۱، ۱۳۷۸ ش.</ref> | محمدباقر مجلسی در رساله اجوبه، که پاسخ به نامه یکی از علمای زمان به نام ملاخلیل قزوینی است، از تصوف حقیقی دفاع کرده و کسانی را که تصوف را مطلقاً نفی میکنند، بیبصیرت خوانده است. <ref>ج ۵، بخش ۱۴: نقد تصوف، ذبیح اللّه صفا، تاریخ ادبیات در ایران و در قلمرو زبان پارسی، تهران، ج ۴، ج ۵، بخش ۱، ۱۳۷۸ ش.</ref> | ||
در عین حال، در مواضع گوناگون کتاب عین الحیات، به مناسبتهای مختلف از جمله در بحث ذکر <ref>محمدباقر بن محمدتقی مجلسی، اجوبه، ج۱، ص۲۹ـ۳۶، در محمدتقی بن مقصود علی مجلسی، رساله تشویق السالکین، (تهران) ۱۳۷۵ ش.</ref> و لباس پشمی پوشیدن، <ref>محمدباقر بن محمدتقی مجلسی، عین الحیات، ج۱، ص۴۳۰ـ۴۳۲، چاپ مهدی رجائی، قم ۱۳۷۶ ش.</ref> از تصوف و بزرگانش مثل غزالی و مولوی | در عین حال، در مواضع گوناگون کتاب عین الحیات، به مناسبتهای مختلف از جمله در بحث ذکر <ref>محمدباقر بن محمدتقی مجلسی، اجوبه، ج۱، ص۲۹ـ۳۶، در محمدتقی بن مقصود علی مجلسی، رساله تشویق السالکین، (تهران) ۱۳۷۵ ش.</ref> و لباس پشمی پوشیدن، <ref>محمدباقر بن محمدتقی مجلسی، عین الحیات، ج۱، ص۴۳۰ـ۴۳۲، چاپ مهدی رجائی، قم ۱۳۷۶ ش.</ref> از تصوف و بزرگانش مثل غزالی و مولوی وابنعربی انتقادهای شدیدی نموده است. | ||
مجلسی از علمای مقتدر و متنفذ دوره صفوی و از ۱۰۹۸ تا ۱۱۱۰ شیخالاسلام اصفهان بود. | مجلسی از علمای مقتدر و متنفذ دوره صفوی و از ۱۰۹۸ تا ۱۱۱۰ شیخالاسلام اصفهان بود. | ||
چنین شایع شده که وی به جهت مخالفت با تصوف در اخراج برخی مشایخ صوفیه، از جمله ملاصادق اردستانی، از اصفهان نقش داشته است، <ref>محمدباقر بن محمدتقی مجلسی، عین الحیات، ج۲، ص۴۵۵ـ ۴۶۵، چاپ مهدی رجائی، قم ۱۳۷۶ ش.</ref> گرچه در صحت انتساب این عمل به او تردید جدّی شده است. <ref>عبدالحسین زرین کوب، دنباله جستجو در تصوف ایران، ج۱، ص۲۶۱، تهران ۱۳۶۲ ش،.</ref> | چنین شایع شده که وی به جهت مخالفت با تصوف در اخراج برخی مشایخ صوفیه، از جمله ملاصادق اردستانی، از اصفهان نقش داشته است، <ref>محمدباقر بن محمدتقی مجلسی، عین الحیات، ج۲، ص۴۵۵ـ ۴۶۵، چاپ مهدی رجائی، قم ۱۳۷۶ ش.</ref> گرچه در صحت انتساب این عمل به او تردید جدّی شده است. <ref>عبدالحسین زرین کوب، دنباله جستجو در تصوف ایران، ج۱، ص۲۶۱، تهران ۱۳۶۲ ش،.</ref> | ||
خط ۱۱۲: | خط ۱۱۲: | ||
=اصطلاح عرفان= | =اصطلاح عرفان= | ||
از این به بعد کلمه تصوف، که معنا و مدلولی مذموم یافته بود، بتدریج جای خود را به کلمه عرفان داد و در آثار بزرگان اهل تصوف غالباً با واژه عرفان از آن یاد شد. | از این به بعد کلمه تصوف، که معنا و مدلولی مذموم یافته بود، بتدریج جای خود را به کلمه عرفان داد و در آثار بزرگان اهل تصوف غالباً با واژه عرفان از آن یاد شد. | ||
این عرفان غالباً بر آمده از آثار عرفانی ملاصدرا و پیروان او بود و آنها نیز خود تحت تأثیر عرفان | این عرفان غالباً بر آمده از آثار عرفانی ملاصدرا و پیروان او بود و آنها نیز خود تحت تأثیر عرفان نظریابنعربی بودند. <ref>رسول جعفریان، دین و سیاست در دوره صفوی، ج۱، ص۲۲۶ـ۲۵۱، قم ۱۳۷۰ ش.</ref> | ||
=فهرست منابع= | =فهرست منابع= | ||
(۱) آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعة. | (۱) آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعة. | ||
خط ۱۳۱: | خط ۱۲۹: | ||
(۷) احسان اللّه علی استخری، اصول تصوف، تهران (۱۳۳۸ ش). | (۷) احسان اللّه علی استخری، اصول تصوف، تهران (۱۳۳۸ ش). | ||
(۸) محمد مهدی بن مرتضی بحرالعلوم، رساله سیروسلوک، در هفده رساله فارسی، چاپ رضا استادی، مشهد: آستان قدس رضوی، بن یاد | (۸) محمد مهدی بن مرتضی بحرالعلوم، رساله سیروسلوک، در هفده رساله فارسی، چاپ رضا استادی، مشهد: آستان قدس رضوی، بن یاد پژوهشهای اسلامی، ۱۳۷۵ ش. | ||
(۹) یوسف بن احمد بحرانی، للة البحرین، چاپ محمدصادق بحرالعلوم، قم (بی تا). | (۹) یوسف بن احمد بحرانی، للة البحرین، چاپ محمدصادق بحرالعلوم، قم (بی تا). | ||
خط ۱۵۳: | خط ۱۵۱: | ||
(۱۸) محسن جهانگیری، محیی الدین ابن عربی: چهره برجسته عرفان اسلامی، تهران ۱۳۷۵ ش. | (۱۸) محسن جهانگیری، محیی الدین ابن عربی: چهره برجسته عرفان اسلامی، تهران ۱۳۷۵ ش. | ||
(۱۹) عبدالرحمان حسینی نقشبندی، سادات نقشبندی و | (۱۹) عبدالرحمان حسینی نقشبندی، سادات نقشبندی و جنبشهای ملی کرد درگذر تاریخ، ترجمه محمد بانه ای، ارومیه ۱۳۸۱ ش. | ||
(۲۰) حمداللّه مستوفی، تاریخ گزیده. | (۲۰) حمداللّه مستوفی، تاریخ گزیده. | ||
خط ۲۶۳: | خط ۲۶۱: | ||
(۷۳) عزیزالدین بن محمد نسفی، مجموعة رسائل مشهور به کتاب الانسان الکامل، چاپ ماریژان موله، تهران ۱۳۴۱ ش. | (۷۳) عزیزالدین بن محمد نسفی، مجموعة رسائل مشهور به کتاب الانسان الکامل، چاپ ماریژان موله، تهران ۱۳۴۱ ش. | ||
(۷۴) عبدالواسع بن | (۷۴) عبدالواسع بن جمالالدین نظامی باخرزی، مقامات جامی: گوشههایی از تاریخ فرهنگی و اجتماعی خراسان در عصر تیموریان، چاپ نجیب مایل هروی، تهران ۱۳۷۱ ش. | ||
(۷۵) جواد نوربخش، گلستان جاوید، (تهران) ۱۳۷۳ ش. | (۷۵) جواد نوربخش، گلستان جاوید، (تهران) ۱۳۷۳ ش. | ||
خط ۲۶۹: | خط ۲۶۷: | ||
(۷۶) رضاقلی بن محمدهادی هدایت، تذکرة ریاض العارفین، چاپ مهرعلی گرکانی، تهران (۱۳۴۴ ش). | (۷۶) رضاقلی بن محمدهادی هدایت، تذکرة ریاض العارفین، چاپ مهرعلی گرکانی، تهران (۱۳۴۴ ش). | ||
(۷۷) مسعود همایونی، تاریخ | (۷۷) مسعود همایونی، تاریخ سلسلههای طریقة نعمة اللهیه در ایران از سال ۱۱۹۰ هجری قمری تا سال ۱۳۹۹ هجری قمری، (تهران) ۱۳۵۸ ش. | ||
(۷۸) جلالالدین همائی، مولوی نامه: مولوی چه میگوید؟، تهران ۱۳۶۹ ش. | (۷۸) جلالالدین همائی، مولوی نامه: مولوی چه میگوید؟، تهران ۱۳۶۹ ش. | ||
= | == منابع == | ||
دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «تصوف در دوره صفویه»، شماره۳۵۸۵. | دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «تصوف در دوره صفویه»، شماره۳۵۸۵. | ||