رسالة استحسان الخوض فی علم الکلام (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها
(تغییرمسیر به رساله "نیکو بودن ورود به علم کلام" (کتاب) حذف شد) برچسب: تغییرمسیر حذف شد |
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | |||
]] | | عنوان = رسالة استحسان الخوض فی علم الکلام | ||
| تصویر = جلد کتاب رسالة استحسان الخوض في علم الكلام.jpg | |||
| نام = | |||
| پدیدآوران = [[ابوالحسن اشعری|ابوالحسن علی بن اسماعیل اشعری]] | |||
| زبان = [[زبان عربی|عربی]] | |||
| زبان اصلی = | |||
| ترجمه = | |||
| سال نشر = 1979 م، 1400 ق | |||
| ناشر = مطبعة مجلس، دائرةالمعارف العثمانیة | |||
| تعداد صفحه = | |||
| موضوع = [[کلام]]، [[اشعری]] | |||
| شابک = | |||
}} | |||
'''رسالة استحسان الخوض فی علم الکلام'''، اثر [[ابوالحسن اشعری|ابوالحسن علی بن اسماعیل اشعری]] رسالۀ کوتاه و مختصری است در بیان نظریه‌های کلامی اشعری و جواز تحقیق در مسائل کلامی. | |||
==ساختار== | |||
کتاب، فاقد فصل‌بندی و تبویب بوده و نویسنده برای دفع شبهات اهل حدیث در مورد نهی از خوض در علم [[کلام]] و تعمق در اعتقادات، با سه وجه، پاسخ داده است. | |||
==معرفی اجمالی== | |||
نویسندۀ این رساله، مؤسس مذهب کلامی [[اشاعره]] است که از مهم‌ترین مذاهب کلامی اهل سنت، به شمار می‌رود. او نخست بر مذهب [[معتزله]] بود، ولى از آن روى گرداند و در حدود سال 300 ق، اصول مذهب خویش را بنیان نهاد و نظریههاى کلامى خویش را در آثارى همچون رسالۀ حاضر، مطرح ساخت. او قصد داشت تا میان روش اصحاب عقل (معتزله) و اصحاب نص (اهل حدیث) راه میانهاى برگزیند تا از این رهگذر عقاید دینى را از لغزشهاى کلامى مصون بدارد؛ اما در این راه موفقیت زیادی نیافت. میتوان گفت روش کلامى اشعرى که در رساله حاضر بخش‌هایی از آن آمده است، از هر دو مذهب آموزه‌هایی دارد؛ از آن‌رو که اشعرى به‌کارگیرى عقل و استدلال و منطق را در اصول دین روا میداند، با روش معتزلى همراه است و از آن‌رو که ظاهر را بر باطن مقدم میدارد و از [[قرآن]] و [[سنت]] بهره می‌برد، با روش اهل حدیث موافق است. البته قرابت کلام اشعرى با اهل حدیث بیشتر است<ref>ر. ک: سعادتی، قادر.</ref>. | |||
اهل حدیث، به عقل و خرد توجهی نداشتند و برای هر اصلی از اصول عقاید، به دنبال دلیل شرعی بودند. در مقابل آنها، معتزله به عقل بهای بیشتری می‌دادند و حتی گاهی ادله شرعی را که مخالف عقل هم نبود تأویل می‌کردند، ولی شیخ اشعری در عین اعتماد به [[کتاب خدا|کتاب]] و [[سنت]]، به عقل هم اعتماد کرد و در این زمینه رساله حاضر را نگاشت. او در این رساله، به‌روشنی استدلالات عقلی را به‌عنوان یک عنصر صحیح در مسائل اعتقادی پذیرفت و با آیات قرآن بر آن استدلال کرد | |||
برخلاف اهل حدیث که روششان عدم تعمق در مسائل اعتقادی و أخذ به ظواهر نقلیات است، نویسنده معتقد است باید در مسائل اعتقادی تعمق و بحث شود و از طریق عقل، مبهمات عقاید رفع گردد. او اهل حدیث را که در اعتقادات راه توقف در پیش می‌گیرند، مذمت کرده و در این رساله می‌گوید: «هرکس که در مسائل اعتقادی توقف کند، مبتدع و ضال خواهد بود»<ref>ر. ک: همان.</ref>. اشعری در رسالۀ حاضر، از [[قیاس]] برای اثبات عقاید خودش استفاده کرده و بارها به این مبنای خود، تصریح می‌کند و آن را در ردیف ادلۀ نقلی و عقلی قرار می‌دهد. برخی معتقدند که رسالۀ حاضر، روشن‌ترین و مستندترین نمونه‌ای است که مى‌توان برای عقل‌گرایى اشعری ارائه کرد. اشعری در این رساله به کسانى که تفکر و تعقل را در الهیات حرام مى‌دانستند، سخت تاخته و استدلال‌های گوناگونى برای باطل ساختن عقایدی از این دست مطرح کرده است<ref>پاکتچی، احمد، ج8، ص736.</ref>. | |||
== وضعیت کتاب == | |||
کتاب، فاقد هرگونه فهرست و پاورقی می‌باشد. | |||
== پانویس == | |||
{{پانویس}} | |||
== منابع == | |||
{{منابع}} | |||
* مقدمه و متن کتاب. | |||
* پاکتچی، احمد، «دائرةالمعارف بزرگ اسلامی»، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ اول، 1377. | |||
* سعادتی، قادر، «مبانی و منهج اشاعره در عقائد»، پایگاه تخصصی وهابیت‌پژوهی و جریان‌های سلفی، | |||
{{پایان منابع}} | |||
[[رده:کتاب‌ها]] | |||
[[رده:کتاب‌های اهل سنت]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۱۵ ژوئن ۲۰۲۳، ساعت ۱۸:۲۶
| رسالة استحسان الخوض فی علم الکلام | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ابوالحسن علی بن اسماعیل اشعری |
| زبان | عربی |
| سال نشر | 1979 م، 1400 ق |
| ناشر | مطبعة مجلس، دائرةالمعارف العثمانیة |
| موضوع | کلام، اشعری |
رسالة استحسان الخوض فی علم الکلام، اثر ابوالحسن علی بن اسماعیل اشعری رسالۀ کوتاه و مختصری است در بیان نظریه‌های کلامی اشعری و جواز تحقیق در مسائل کلامی.
ساختار
کتاب، فاقد فصل‌بندی و تبویب بوده و نویسنده برای دفع شبهات اهل حدیث در مورد نهی از خوض در علم کلام و تعمق در اعتقادات، با سه وجه، پاسخ داده است.
معرفی اجمالی
نویسندۀ این رساله، مؤسس مذهب کلامی اشاعره است که از مهم‌ترین مذاهب کلامی اهل سنت، به شمار می‌رود. او نخست بر مذهب معتزله بود، ولى از آن روى گرداند و در حدود سال 300 ق، اصول مذهب خویش را بنیان نهاد و نظریههاى کلامى خویش را در آثارى همچون رسالۀ حاضر، مطرح ساخت. او قصد داشت تا میان روش اصحاب عقل (معتزله) و اصحاب نص (اهل حدیث) راه میانهاى برگزیند تا از این رهگذر عقاید دینى را از لغزشهاى کلامى مصون بدارد؛ اما در این راه موفقیت زیادی نیافت. میتوان گفت روش کلامى اشعرى که در رساله حاضر بخش‌هایی از آن آمده است، از هر دو مذهب آموزه‌هایی دارد؛ از آن‌رو که اشعرى به‌کارگیرى عقل و استدلال و منطق را در اصول دین روا میداند، با روش معتزلى همراه است و از آن‌رو که ظاهر را بر باطن مقدم میدارد و از قرآن و سنت بهره می‌برد، با روش اهل حدیث موافق است. البته قرابت کلام اشعرى با اهل حدیث بیشتر است[۱].
اهل حدیث، به عقل و خرد توجهی نداشتند و برای هر اصلی از اصول عقاید، به دنبال دلیل شرعی بودند. در مقابل آنها، معتزله به عقل بهای بیشتری می‌دادند و حتی گاهی ادله شرعی را که مخالف عقل هم نبود تأویل می‌کردند، ولی شیخ اشعری در عین اعتماد به کتاب و سنت، به عقل هم اعتماد کرد و در این زمینه رساله حاضر را نگاشت. او در این رساله، به‌روشنی استدلالات عقلی را به‌عنوان یک عنصر صحیح در مسائل اعتقادی پذیرفت و با آیات قرآن بر آن استدلال کرد
برخلاف اهل حدیث که روششان عدم تعمق در مسائل اعتقادی و أخذ به ظواهر نقلیات است، نویسنده معتقد است باید در مسائل اعتقادی تعمق و بحث شود و از طریق عقل، مبهمات عقاید رفع گردد. او اهل حدیث را که در اعتقادات راه توقف در پیش می‌گیرند، مذمت کرده و در این رساله می‌گوید: «هرکس که در مسائل اعتقادی توقف کند، مبتدع و ضال خواهد بود»[۲]. اشعری در رسالۀ حاضر، از قیاس برای اثبات عقاید خودش استفاده کرده و بارها به این مبنای خود، تصریح می‌کند و آن را در ردیف ادلۀ نقلی و عقلی قرار می‌دهد. برخی معتقدند که رسالۀ حاضر، روشن‌ترین و مستندترین نمونه‌ای است که مى‌توان برای عقل‌گرایى اشعری ارائه کرد. اشعری در این رساله به کسانى که تفکر و تعقل را در الهیات حرام مى‌دانستند، سخت تاخته و استدلال‌های گوناگونى برای باطل ساختن عقایدی از این دست مطرح کرده است[۳].
وضعیت کتاب
کتاب، فاقد هرگونه فهرست و پاورقی می‌باشد.
پانویس
منابع
- مقدمه و متن کتاب.
- پاکتچی، احمد، «دائرةالمعارف بزرگ اسلامی»، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ اول، 1377.
- سعادتی، قادر، «مبانی و منهج اشاعره در عقائد»، پایگاه تخصصی وهابیت‌پژوهی و جریان‌های سلفی،