کوه حراء: تفاوت میان نسخه‌ها

۲٬۴۰۷ بایت اضافه‌شده ،  ‏۹ ژوئیهٔ ۲۰۲۳
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۲۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
کوه و غار حِراء، از جمله کوه‌هاى مشهور [[مکه]] است که اولین‌ بار در آنجا وحى بر [[حضرت محمد]] صلی‌ اللّه‌ علیه‌ و آله نازل شد و از این‌رو به آن [[جبل‌النور]] نیز گفته‌اند. و شهرت آن به سبب غارى است که در آن قرار دارد و حضرت محمد هر سال مدتى را در آن به خلوت و عبادت می‌گذراند و خدا آن حضرت را در آنجا به رسالت مبعوث کرد. بنا به فرموده امام على علیه‌السلام، پیامبر اکرم پیش از بعثت هر سال مدتى در حراء مجاور می‌شد.<ref>فاسى، شفاء الغرام بأخبار البلد الحرام، ج۱، ص۲۷۹؛ نیز رجوع کنید به تحنث.</ref>
'''کوه حِراء''' از جمله کوه‌هاى مشهور [[مکه]] است که اولین‌ بار در آنجا وحى بر [[حضرت محمد]] صلی‌ اللّه‌ علیه‌ و آله نازل شد و از این‌رو به آن [[جبل‌النور]] نیز گفته‌اند. و شهرت آن به سبب غارى است که در آن قرار دارد و حضرت محمد هر سال مدتى را در آن به خلوت و عبادت می‌گذراند و خدا آن حضرت را در آنجا به رسالت مبعوث کرد. بنا به فرموده امام على علیه‌السلام پیامبر اکرم پیش از بعثت هر سال مدتى در حراء مجاور می‌شد.<ref>فاسى، شفاء الغرام بأخبار البلد الحرام، ج۱، ص۲۷۹؛ نیز رجوع کنید به تحنث.</ref>


== موقعیت کوه حرا ==
کوه حراء در شمال‌ شرقى مکه<ref>ابن‌جبیر، رحلة ابن‌جبیر، ص۱۳۰؛ بلادى، معالم مكة التاریخیة و الاثریة، ص۸۲.</ref> در مقابل کوه ثَبیر واقع است<ref>یاقوت حموى، ذیل مادّه.</ref> بنابر منابع متقدم فاصله این کوه تا مکه یک فرسنگ<ref>رجوع کنید به ابن‌جبیر، رحلة ابن‌جبیر، ص۱۳۰؛ ابن‌بطوطه، رحلة ابن‌بطوطة، ج۱، ص۱۵۸.</ref> یا سه میل<ref> ابن‌جبیر، رحلة ابن‌جبیر، ص۱۹۲؛ یاقوت حموى، ذیل مادّه؛ فاسى، شفاء الغرام بأخبار البلد الحرام، ج۱، ص۲۸۰؛ قس حمیرى، الروض المعطار فى خبر الأقطار، ص۱۹۰.</ref> است.


=موقعیت کوه حرا=
اکنون حراء را در چهار تا شش کیلومترى مکه (مسجدالحرام) می‌دانند.<ref> قائدان، تاریخ و آثار اسلامى مكه مكرّمه و مدینه منوّره، ص107؛ شهیدى، عرشیان، ص۶۲.</ref> حراء امروزه به‌ سبب توسعه شهر مکه داخل شهر قرار گرفته و ساختمان هاى مسکونى آن را احاطه کرده است.<ref>قائدان، تاریخ و آثار اسلامى مكه مكرّمه و مدینه منوّره، ص۱۰۷.</ref> این کوه مشرف بر مِنا<ref>ابن‌جبیر، رحلة ابن‌جبیر، ص۱۹۲؛ ابن‌بطوطه، رحلة ابن‌بطوطة، ج۱، ص۱۵۸.</ref> و در کنار راه مِنا ـ عرفات است.<ref>قائدان، تاریخ و آثار اسلامى مكه مكرّمه و مدینه منوّره، ص۱۰۷.</ref>ارتفاع آن از سطح دریا ۵۶۰ متر است.<ref>عبدالغنى، تاریخ امراء مكة المكرمة، ص ۲۲.</ref>
کوه حراء در شمال‌ شرقى مکه<ref>ابن‌جبیر، رحلة ابن‌جبیر، ص۱۳۰؛ بلادى، معالم مكة التاریخیة و الاثریة، ص۸۲.</ref>، در مقابل کوه ثَبیر واقع است<ref>یاقوت حموى، ذیل مادّه.</ref> بنابر منابع متقدم، فاصله این کوه تا مکه یک فرسنگ<ref>رجوع کنید به ابن‌جبیر، رحلة ابن‌جبیر، ص۱۳۰؛ ابن‌بطوطه، رحلة ابن‌بطوطة، ج۱، ص۱۵۸.</ref> یا سه میل<ref> ابن‌جبیر، رحلة ابن‌جبیر، ص۱۹۲؛ یاقوت حموى، ذیل مادّه؛ فاسى، شفاء الغرام بأخبار البلد الحرام، ج۱، ص۲۸۰؛ قس حمیرى، الروض المعطار فى خبر الأقطار، ص۱۹۰.</ref> است.


اکنون، حراء را در چهار تا شش کیلومترى مکه (مسجدالحرام) می‌دانند.<ref> قائدان،تاریخ و آثار اسلامى مكه مكرّمه و مدینه منوّره،ص107؛ شهیدى، عرشیان، ص۶۲.</ref> حراء امروزه، به‌ سبب توسعه شهر مکه، داخل شهر قرار گرفته و ساختمان هاى مسکونى آن را احاطه کرده است.<ref>قائدان، تاریخ و آثار اسلامى مكه مكرّمه و مدینه منوّره، ص۱۰۷.</ref> این کوه مشرف بر مِنا<ref>ابن‌جبیر، رحلة ابن‌جبیر، ص۱۹۲؛ ابن‌بطوطه، رحلة ابن‌بطوطة، ج۱، ص۱۵۸.</ref> و در کنار راه مِنا ـ عرفات است.<ref>قائدان، تاریخ و آثار اسلامى مكه مكرّمه و مدینه منوّره، ص۱۰۷.</ref>ارتفاع آن از سطح دریا ۵۶۰ متر است.<ref>عبدالغنى، تاریخ امراء مكة المكرمة، ص ۲۲.</ref>
برخى مورخان غار حراء را با غار ثور ــ که پیامبر اکرم هنگام هجرت از مکه به مدینه به آن پناه برد ــ اشتباه کرده‌اند.<ref>رجوع کنید به ازرقى، اخبار مكة و ماجاء فیها من الآثار، ج۲، ص۲۸۸؛ فاسى، شفاء الغرام بأخبار البلد الحرام، ج۱، ص۲۷۹؛ نهروالى، الاعلام باعلام بیت‌اللّه الحرام، ص۴۴۰.</ref>


برخى مورخان، غار حراء را با غار ثور ــ که پیامبر اکرم هنگام هجرت از مکه به مدینه، به آن پناه برد ــ اشتباه کرده‌اند.<ref>رجوع کنید به ازرقى، اخبار مكة و ماجاء فیها من الآثار، ج۲، ص۲۸۸؛ فاسى، شفاء الغرام بأخبار البلد الحرام، ج۱، ص۲۷۹؛ نهروالى، الاعلام باعلام بیت‌اللّه الحرام، ص۴۴۰.</ref>
== مشخصات کوه حرا ==
 
شکل کوه حرا مخروطى است و از دیگر کوه‌هایى که شهر مکه بر دامنه آنها واقع شده مستقل است،<ref>قائدان، تاریخ و آثار اسلامى مكه مكرّمه و مدینه منوّره، ص۱۰۷.</ref> در حالى که کوه‌هاى اطراف مکه از سمت شمال تا حدود شهر جده واقع در هفتاد کیلومترى مکه امتداد دارند.<ref>خادمى، راهنماى حج و عمره، ج۲، ص۱۵۶.</ref>
=مشخصات کوه حرا=
شکل کوه حرا مخروطى است و از دیگر کوههایى که شهر مکه بر دامنه آنها واقع شده، مستقل است،<ref>قائدان، تاریخ و آثار اسلامى مكه مكرّمه و مدینه منوّره، ص۱۰۷.</ref> در حالى که کوههاى اطراف مکه از سمت شمال تا حدود شهر جده، واقع در هفتاد کیلومترى مکه امتداد دارند.<ref>خادمى، راهنماى حج و عمره، ج۲، ص۱۵۶.</ref>


حراء کوه مرتفعى است که فقط از یک مسیر می‌توان از آن صعود کرد و آن راهى است که از دیگر جاها جدا شده است.<ref> حمیرى، الروض المعطار فى خبر الأقطار، ص۱۹۰.</ref> آب و سبزه نیز در آن دیده نمی‌شود.<ref> یاقوت حموى، ذیل ماده.</ref>
حراء کوه مرتفعى است که فقط از یک مسیر می‌توان از آن صعود کرد و آن راهى است که از دیگر جاها جدا شده است.<ref> حمیرى، الروض المعطار فى خبر الأقطار، ص۱۹۰.</ref> آب و سبزه نیز در آن دیده نمی‌شود.<ref> یاقوت حموى، ذیل ماده.</ref>


قله حراء حدود چهل مترمربع مساحت دارد. اطراف قله باز است و هیچ صخره یا مانعى در برابر کسى که می‌خواهد اطراف را تماشا کند، وجود ندارد. فاصله بین غار و قله حدود بیست متر است. براى رسیدن به آن از میان دو صخره بسیار نزدیک به ‌هم عبور می‌کنند. پس از آن، غار نمایان می‌شود.<ref> خادمى، راهنماى حج و عمره، ج۲، ص۱۵۷.</ref>
قله حراء حدود چهل مترمربع مساحت دارد. اطراف قله باز است و هیچ صخره یا مانعى در برابر کسى که می‌خواهد اطراف را تماشا کند وجود ندارد. فاصله بین غار و قله حدود بیست متر است. براى رسیدن به آن از میان دو صخره بسیار نزدیک به ‌هم عبور می‌کنند. پس از آن غار نمایان می‌شود.<ref> خادمى، راهنماى حج و عمره، ج۲، ص۱۵۷.</ref>


روایت شده است که حضرت آدم علیه‌السلام خانه کعبه را از سنگهاى پنج کوه بنا کرد که یکى از آنها کوه حراء بود.<ref> هیثمى، مجمع الزوائد و منبع الفوائد، ج۳، ص۲۸۸؛ فاسى، شفاء الغرام بأخبار البلد الحرام، ج۱، ص۹۱.</ref> گفته شده که کوه حراء همان کوه فاران است که در تورات<ref>کتاب اول سموئیل نبى، ۱:۲۵.</ref> از آن یاد شده، اما ظاهراً فاران نامى است که به همه کوههاى مکه اطلاق شده است نه فقط کوه حراء.<ref>عاملى، الصحیح من سیرة النبى(ص)، ج۱، ص۱۹۷.</ref>
روایت شده است که حضرت آدم علیه‌السلام خانه کعبه را از سنگهاى پنج کوه بنا کرد که یکى از آنها کوه حراء بود.<ref> هیثمى، مجمع الزوائد و منبع الفوائد، ج۳، ص۲۸۸؛ فاسى، شفاء الغرام بأخبار البلد الحرام، ج۱، ص۹۱.</ref> گفته شده که کوه حراء همان کوه فاران است که در تورات<ref>کتاب اول سموئیل نبى، ۱:۲۵.</ref> از آن یاد شده، اما ظاهراً فاران نامى است که به همه کوه‌هاى مکه اطلاق شده است نه فقط کوه حراء.<ref>عاملى، الصحیح من سیرة النبى(ص)، ج۱، ص۱۹۷.</ref>


این کوه در دوره جاهلیت نیز محترم بوده و در اشعار جاهلى از آن یاد شده است، از جمله در اشعار عَوف ‌بن اَحْوَص و ابوطالب عموى پیامبر.<ref>رجوع کنید به بکرى، معجم مااستعجم من اسماء البلاد و المواضع، ذیل مادّه؛ فاسى، شفاء الغرام بأخبار البلد الحرام، ج۱، ص۲۸۱؛ نهروالى، الاعلام باعلام بیت‌اللّه الحرام، ص440.</ref> نخستین کسى که در کوه حراء اعتکاف نمود، عبدالمطلب، نیاى پیامبر بود.<ref>ابن‌اثیر، ج۲، ص۱۵؛ براى آگاهى بیشتر رجوع کنید به تحنث.</ref>
این کوه در دوره جاهلیت نیز محترم بوده و در اشعار جاهلى از آن یاد شده است، از جمله در اشعار عَوف ‌بن اَحْوَص و ابوطالب عموى پیامبر.<ref>رجوع کنید به بکرى، معجم مااستعجم من اسماء البلاد و المواضع، ذیل مادّه؛ فاسى، شفاء الغرام بأخبار البلد الحرام، ج۱، ص۲۸۱؛ نهروالى، الاعلام باعلام بیت‌اللّه الحرام، ص440.</ref> نخستین کسى که در کوه حراء اعتکاف نمود، عبدالمطلب، نیاى پیامبر بود.<ref>ابن‌اثیر، ج۲، ص۱۵؛ براى آگاهى بیشتر رجوع کنید به تحنث.</ref>
خط ۲۲: خط ۲۱:
گفته‌اند از معجزات پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله آن بود که کوه حراء در زیر پاى آن حضرت به حرکت درآمد و سپس به فرمان پیامبر از حرکت بازایستاد.<ref>رجوع کنید به ابن‌حنبل، مسندالامام احمدبن حنبل، ج۲، ص۴۱۹؛ طبرسى، الاحتجاج، ج۱، ص۳۲۶؛ مقریزى، امتاع الاسماع بما للنبى (ص)، ج۵، ص۵۷.</ref>
گفته‌اند از معجزات پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله آن بود که کوه حراء در زیر پاى آن حضرت به حرکت درآمد و سپس به فرمان پیامبر از حرکت بازایستاد.<ref>رجوع کنید به ابن‌حنبل، مسندالامام احمدبن حنبل، ج۲، ص۴۱۹؛ طبرسى، الاحتجاج، ج۱، ص۳۲۶؛ مقریزى، امتاع الاسماع بما للنبى (ص)، ج۵، ص۵۷.</ref>


=ویژگی‌های غار حرا=
== ویژگی‌های غار حرا ==
از عجایب غار حراء، این است که انتهاى آن کاملاً به‌ سوى مسجدالحرام (کعبه) و دهانه آن تقریباً به سمت بیت‌المقدّس است.<ref> قائدان، تاریخ و آثار اسلامى مكه مكرّمه و مدینه منوّره، ص۱۰۸.</ref> از بالاى کوه حراء مسجدالحرام و گلدسته‌ها دیده می‌شوند.<ref>خادمى، خادمى، راهنماى حج و عمره، ج۲، ص۱۵۷.</ref>
از عجایب غار حراء این است که انتهاى آن کاملاً به‌ سوى مسجدالحرام (کعبه) و دهانه آن تقریباً به سمت بیت‌المقدّس است.<ref> قائدان، تاریخ و آثار اسلامى مكه مكرّمه و مدینه منوّره، ص۱۰۸.</ref> از بالاى کوه حراء مسجدالحرام و گلدسته‌ها دیده می‌شوند.<ref>خادمى، خادمى، راهنماى حج و عمره، ج۲، ص۱۵۷.</ref>


وسعت دهانه غار به اندازه‌اى است که یک شخص متوسط ‌القامت می‌تواند از آن عبور کند و در آنجا به نماز بایستد. داخل آن از هنگام طلوع تا غروب آفتاب روشن است، اما گرماى سوزان به آن نفوذ نمی‌کند.<ref>قائدان، تاریخ و آثار اسلامى مكه مكرّمه و مدینه منوّره، ص ۱۰۷ـ۱۰۸.</ref>
وسعت دهانه غار به اندازه‌اى است که یک شخص متوسط ‌القامت می‌تواند از آن عبور کند و در آنجا به نماز بایستد. داخل آن از هنگام طلوع تا غروب آفتاب روشن است، اما گرماى سوزان به آن نفوذ نمی‌کند.<ref>قائدان، تاریخ و آثار اسلامى مكه مكرّمه و مدینه منوّره، ص ۱۰۷ـ۱۰۸.</ref>


از گذشته تاکنون، مردم به زیارت غار حراء می‌روند و گفته شده است که دعا در آنجا مستجاب می‌شود.<ref>ابن‌جبیر، رحلة ابن‌جبیر، ص ۱۹۰؛ فاسى، شفاء الغرام بأخبار البلد الحرام، ج۱، ص۱۹۹، ۲۸۰.</ref> برخى فقها زیارت غار حراء را از مستحبات اعمال حج ذکر کرده‌اند.<ref>رجوع کنید به شهید اول، الدروس الشرعیة فى فقه الامامیة، ج۱، ص۴۶۸؛ سبزوارى، ذخیرة المعاد فى شرح الارشاد، ص۶۹۵؛ قس ابن‌ تیمیه، مجموع‌الفتاوى، ج۱۵، جزء۲۶، ص ۶۸.
از گذشته تاکنون مردم به زیارت غار حراء می‌روند و گفته شده است که دعا در آنجا مستجاب می‌شود.<ref>ابن‌جبیر، رحلة ابن‌جبیر، ص ۱۹۰؛ فاسى، شفاء الغرام بأخبار البلد الحرام، ج۱، ص۱۹۹، ۲۸۰.</ref> برخى فقها زیارت غار حراء را از مستحبات اعمال حج ذکر کرده‌اند.<ref>رجوع کنید به شهید اول، الدروس الشرعیة فى فقه الامامیة، ج۱، ص۴۶۸؛ سبزوارى، ذخیرة المعاد فى شرح الارشاد، ص۶۹۵؛ قس ابن‌ تیمیه، مجموع‌الفتاوى، ج۱۵، جزء۲۶، ص ۶۸.
</ref>
</ref>


=منبع=
== کوه نور در روایات دینی و تاریخی ==
روایت شده حضرت آدم(ع) خانه کعبه را از سنگ‌های پنج کوه بنا کرد که یکی از آنها کوه نور بود.<ref>هیثمی، مجمع الزوائد، ج۳، ص۲۸۸؛ فاسی، شفاء الغرام، ج۱، ص۹۱.</ref> گفته شده که نور همان کوه فاران است که در تورات از آن یاد شده،<ref> کتاب اول سموئیل نبی، ۱:۲۵.</ref> اما ظاهراً فاران نامی است که به همه کوه‌های مکه اطلاق شده است نه فقط کوه نور.<ref>عاملی، الصحیح، ج۱، ص۱۹۷.</ref>
 
گفته‌اند از معجزات پیامبر اکرم آن بود که کوه نور در زیر پای آن حضرت به حرکت درآمد و سپس به فرمان پیامبر(ص) از حرکت بازایستاد.<ref>رجوع کنید به ابن‌حنبل، مسند، ج۲، ص۴۱۹؛ طبرسی، الاحتجاج، ج۱، ص۳۲۶؛ مقریزی، امتاع الاسماع، ج۵، ص۵۷.</ref>
 
پیامبر(ص) پیش از اسلام هر سال مدتی را در آن به خلوت و عبادت می‌گذراند<ref> فاسی، شفاء الغرام، ج۱، ص۲۷۹.</ref> از امام علی(ع) نقل شده است که پیامبر اسلام(ص) هر سال در غار حراء خلوت می‌گزید، من او را می‌دیدم و جز من کسی وی را نمی‌دید.<ref>نهج‌البلاغه، ترجمه سید جعفر شهیدی، خطبه ۱۹۲، ص۲۲۲.</ref>
 
این کوه در دوره جاهلیت نیز محترم بوده و در اشعار جاهلی از آن یاد شده است، از جمله در اشعار عَوف بن‌اَحْوَص و ابوطالب عموی پیامبر.<ref>رجوع کنید به بکری، معجم، ذیل مادّه؛ فاسی، شفاء الغرام، ج۱، ص۲۸۱؛ نهروالی، کتاب الاعلام، ص۴۴۰.
</ref> نخستین کسی که در کوه نور اعتکاف نمود عبدالمطلب نیای پیامبر بود.<ref>ابن‌اثیر، ج۲، ص۱۵.</ref>
 
== پانویس ==
{{پانویس}}
 
== منابع ==
[http://wiki.ahlolbait.com/%D8%BA%D8%A7%D8%B1_%D8%AD%D8%B1%D8%A7 دانشنامه اسلامی]
[http://wiki.ahlolbait.com/%D8%BA%D8%A7%D8%B1_%D8%AD%D8%B1%D8%A7 دانشنامه اسلامی]
[https://www.cgie.org.ir/Fa/article/226992/%D8%AD%D8%B1%D8%A7 مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی]


=پانویس=
[[رده:مکان‌ها]]
[[رده:مکان‌های تاریخی]]
Writers، confirmed، مدیران
۸۷٬۵۶۷

ویرایش