جایگاه ذریه نبوی در ایجاد وحدت و تقریب با تاکید بر سیره و گفتار امام رضا (علیه‌السلام) (مقاله): تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۱۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
انتقال مفاهیم اصیل دینی و اسلامی از طریق اهل بیت عصمت و طهارت | انتقال مفاهیم اصیل دینی و اسلامی از طریق اهل بیت عصمت و طهارت علیهم‌السلام و بسیاری از سادات و ذریه نبوی صورت گرفته است و در این مسیر تلاش‌ها و هدایت‌های ائمه معصومین در جایگاه والایی برخوردار است. در این انتقال توجه به سیره و عمل به الگوهای مسلم معصومین، بهترین راه هدایت و راه رهایی از سرگردانی است. در عصر حاضر با توجه به تنوع اقلیم‌ها و تنوع مذاهب و فرق مختلف و ضرورت همزیستی مسالمت‌آمیز، پذیرش و اتکا به مشترکات را ضروری می‌کند و توجه به تقریب مذاهب و [[وحدت اسلامی|وحدت]] در دین اسلام دارای اهمیت است و این توجه در آیات [[قرآن|قرآن مجید]] و سیره معصومین و بخصوص در سیره و گفتار [[علی بن موسی (رضا)|امام رضا علیه‌السلام]] مورد تاکید است. در این مقاله بر تاثیرگذاری ذریه نبوی با تاکید بر سیره و روش امام رضا علیه‌السلام در الگو پذیری فکری و عملی مسلمانان توجه شده است. | ||
=مقدمه= | =مقدمه= | ||
وحدت و تقریب درسیره رضوی را | وحدت و تقریب درسیره رضوی را می‌توان از منابع، آثار و متون مربوط به زندگانی حضرت استنباط کرد و از جمله این منابع کتاب معروف ...عیون اخبار الرضا علیه‌السلام... تالیف شیخ صدوق در این پژوهش می‌باشد. ا | ||
امام رضا | امام رضا علیه‌السلام به عنوان بزرگترین اندیشمند اسلامی و رهبر جریان فکری -مذهبی امامیه در مواجهه و موضع‌گیری در برابر اندیشه‌های التقاطی و الحادی این امام انجام گردید. گوناگونی عقاید و تفاوت میزان خطر هر یک برای اسلام در دو متغیر عمده در تعامل و روش رفتار امام رضا علیه‌السلام بود. | ||
=اقدامات وحدت‌آفرین امام رضا علیه‌السلام= | =اقدامات وحدت‌آفرین امام رضا علیه‌السلام= | ||
1- محوریت قرآن در سیره و گفتار امام رضا علیه‌السلام | 1- محوریت قرآن در سیره و گفتار امام رضا علیه‌السلام | ||
بسیاری از اختلافات فکری و | بسیاری از اختلافات فکری و تنش‌های تفرقه‌انگیز و فتنه‌های سیاسی -اجتماعی با مراجعه به دستورات قرآن قابل حل است. پذیرش محوریت قرآن به لحاظ جامعیت و وضوح مفاهیم و تعالیم موجود در آن در بینش و منش امام رضا علیه‌السلام مشخص است. در روایتی از امام رضا آمده است:«قرآن رشته ناگسستنی و ایمان استوار خداست و راهی بس نزدیک به او که به سوی بهشت رهنمون سازد و از آتش رهایی بخشد» <ref>مجلسی ۱۳۶۳ ج۱۴ ص ۹۲</ref>. در سوال اباصلت از امام رضا علیه‌السلام آمده است: «کلام الله لاتتجاوزه ولا تطلبوا الهدی فی غیره فتضلوا» <ref>محمدزاده، ۱۳۸۵ ص ۴۹</ref> | ||
دومین منبع اساسی و اصیل دین اسلام و از مهمترین ارکان وحدت و تقریب میان مسلمانان، با عنایت به آیات | 2- تمسک به سیره و سنت نبوی:<br>دومین منبع اساسی و اصیل دین اسلام و از مهمترین ارکان وحدت و تقریب میان مسلمانان، با عنایت به آیات قرآن <ref>آل عمران، 159و احزاب،14</ref> تمسک به سیره و سنت پیامبر بعنوان اسوه حسنه است. امام رضا علیه‌السلام در جلسات مختلف مناظره و گفت‌وگوهای میان مسلمانان، ...پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله... را به عنوان مفسر و مبین معانی قرآن در حل منازعات و معیار تشخیص راه درست معرفی می‌کند و پیامدهای نافرمانی از پیامبر را همسان کفر یا شرک تلقی می‌کند.<ref>کلینی ۱۳۵۶ جلد 1، ص ۷۰</ref> بر همین مبنا ایشان در سخنان خود تاکید می‌کند که ما نه از بین خود چیزی می‌گوییم و نه عدل و همتایی را در مقابل کتاب و سنت می‌پذیریم<ref>نوری طبسی ۱۴۰۷ ق، جلد ،۱۷ ص۳۱</ref> | ||
3-اصلاح اخلاق اسلامی؛ | 3-اصلاح اخلاق اسلامی؛ | ||
4-گفت‌و گوی عقلانی و سازنده با افراد مختلف؛<ref> عیون اخبار الرضا، ج1 ص ۱۵۷</ref | 4-گفت‌و گوی عقلانی و سازنده با افراد مختلف؛<ref> عیون اخبار الرضا، ج1 ص ۱۵۷</ref> | ||
5-دعوت به اخوت ایمانی؛ <ref>وحدت و همگرایی در اندیشه اسلامی، ص ۵۸</ref | 5-دعوت به اخوت ایمانی؛ <ref>وحدت و همگرایی در اندیشه اسلامی، ص ۵۸</ref> | ||
6-تاکید بر مشارکت در مراسم و مناسک عبادی؛ | 6-تاکید بر مشارکت در مراسم و مناسک عبادی؛ | ||
7- ترویج خردورزی و آزاد اندیشی؛ <ref>«همان»</ref | 7- ترویج خردورزی و آزاد اندیشی؛ <ref>«همان»</ref> | ||
8- نفی قومیت گرایی؛ | 8- نفی قومیت گرایی؛ | ||
9-صیانت از یکپارچگی دینی -حاکمیتی جامعه اسلامی؛ <ref>قندوزی، سلیمان بن ابراهیم ینابیع المودة لذوی القربی، چ ۲،ص 284</ref | 9-صیانت از یکپارچگی دینی -حاکمیتی جامعه اسلامی؛ <ref>قندوزی، سلیمان بن ابراهیم ینابیع المودة لذوی القربی، چ ۲،ص 284</ref> | ||
10-دوری جستن و بیطرفی در تحرکات نظامی و از جمله در شورش السرایا در زمان حضرت؛ <ref>«پیشوایی ۱۳۷۲ ص ۱۲۲»</ref>؛ | 10-دوری جستن و بیطرفی در تحرکات نظامی و از جمله در شورش السرایا در زمان حضرت؛ <ref>«پیشوایی ۱۳۷۲ ص ۱۲۲»</ref>؛ | ||
11-استدلال از طریق مبادی عقلی و منطقی؛<ref> همان، ص122</ref | 11-استدلال از طریق مبادی عقلی و منطقی؛<ref> همان، ص122</ref> | ||
=نتیجه‌گیری= | =نتیجه‌گیری= | ||
تشتت عقاید و تفاوت در میزان خطر هر یک از مذاهب و عقاید به عنوان دو متغیر عمده در روش و سیره امام رضا | تشتت عقاید و تفاوت در میزان خطر هر یک از مذاهب و عقاید به عنوان دو متغیر عمده در روش و سیره امام رضا علیه‌السلام قابل بررسی است. | ||
ثامن الحجج | ثامن الحجج علیه‌السلام از روش مناظره و گفت‌وگو با استناد به باورها و متون مورد قبول مخاطب و همچنین بهره‌گیری از نصوص دینی و براهین عقلی و نیز آسیب‌شناسی عقاید انحرافی برداشت‌های ناروا از آیات و روایات و همچنین جعل و تخریب و مشخص کردن ریشه عقاید ناصواب با تفسیر و تاویل نصوصی که ظاهر آن باعث سوء برداشت شده است وبا توجه به دعا و راز و نیاز و نهایت در صورت موثر نبودن هیچ یک از موارد مذکور به محاصره اجتماعی اقتصادی همچون ترک مجالست، نفرین تکفیر و تفسیق به عنوان الگویی در امر به معروف و نهی از منکر، به مبارزه با افکار گمراه‌کننده عمل می‌کرد. | ||
توجه به سیره امام رضا | توجه به سیره امام رضا علیه‌السلام می‌تواند الگوی کامل حکومت اسلامی که فراروی بشر قرار دارد باشد. | ||
=منابع= | =منابع= | ||
فصلنامه فرهنگ رضوی، سال چهارم شماره 15 پاییز 1395. | فصلنامه فرهنگ رضوی، سال چهارم شماره 15 پاییز 1395. | ||
عیون اخبار الرضا، ج1 ص ۱۵۷. | عیون اخبار الرضا، ج1 ص ۱۵۷. | ||
رضا وطن | رضا وطن دوست، وحدت و همگرایی در اندیشه اسلامی، ص ۵۸دانشگاه علوم اسلامی رضوی، مشهد۱۳۸۸ | ||
== پانویس == | |||
[[رده: | {{پانویس}}[[رده:مقاله‌ها]] | ||
نسخهٔ ۹ اوت ۲۰۲۳، ساعت ۱۲:۳۸
انتقال مفاهیم اصیل دینی و اسلامی از طریق اهل بیت عصمت و طهارت علیهم‌السلام و بسیاری از سادات و ذریه نبوی صورت گرفته است و در این مسیر تلاش‌ها و هدایت‌های ائمه معصومین در جایگاه والایی برخوردار است. در این انتقال توجه به سیره و عمل به الگوهای مسلم معصومین، بهترین راه هدایت و راه رهایی از سرگردانی است. در عصر حاضر با توجه به تنوع اقلیم‌ها و تنوع مذاهب و فرق مختلف و ضرورت همزیستی مسالمت‌آمیز، پذیرش و اتکا به مشترکات را ضروری می‌کند و توجه به تقریب مذاهب و وحدت در دین اسلام دارای اهمیت است و این توجه در آیات قرآن مجید و سیره معصومین و بخصوص در سیره و گفتار امام رضا علیه‌السلام مورد تاکید است. در این مقاله بر تاثیرگذاری ذریه نبوی با تاکید بر سیره و روش امام رضا علیه‌السلام در الگو پذیری فکری و عملی مسلمانان توجه شده است.
مقدمه
وحدت و تقریب درسیره رضوی را می‌توان از منابع، آثار و متون مربوط به زندگانی حضرت استنباط کرد و از جمله این منابع کتاب معروف ...عیون اخبار الرضا علیه‌السلام... تالیف شیخ صدوق در این پژوهش می‌باشد. ا امام رضا علیه‌السلام به عنوان بزرگترین اندیشمند اسلامی و رهبر جریان فکری -مذهبی امامیه در مواجهه و موضع‌گیری در برابر اندیشه‌های التقاطی و الحادی این امام انجام گردید. گوناگونی عقاید و تفاوت میزان خطر هر یک برای اسلام در دو متغیر عمده در تعامل و روش رفتار امام رضا علیه‌السلام بود.
اقدامات وحدت‌آفرین امام رضا علیه‌السلام
1- محوریت قرآن در سیره و گفتار امام رضا علیه‌السلام
بسیاری از اختلافات فکری و تنش‌های تفرقه‌انگیز و فتنه‌های سیاسی -اجتماعی با مراجعه به دستورات قرآن قابل حل است. پذیرش محوریت قرآن به لحاظ جامعیت و وضوح مفاهیم و تعالیم موجود در آن در بینش و منش امام رضا علیه‌السلام مشخص است. در روایتی از امام رضا آمده است:«قرآن رشته ناگسستنی و ایمان استوار خداست و راهی بس نزدیک به او که به سوی بهشت رهنمون سازد و از آتش رهایی بخشد» [۱]. در سوال اباصلت از امام رضا علیه‌السلام آمده است: «کلام الله لاتتجاوزه ولا تطلبوا الهدی فی غیره فتضلوا» [۲]
2- تمسک به سیره و سنت نبوی:
دومین منبع اساسی و اصیل دین اسلام و از مهمترین ارکان وحدت و تقریب میان مسلمانان، با عنایت به آیات قرآن [۳] تمسک به سیره و سنت پیامبر بعنوان اسوه حسنه است. امام رضا علیه‌السلام در جلسات مختلف مناظره و گفت‌وگوهای میان مسلمانان، ...پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله... را به عنوان مفسر و مبین معانی قرآن در حل منازعات و معیار تشخیص راه درست معرفی می‌کند و پیامدهای نافرمانی از پیامبر را همسان کفر یا شرک تلقی می‌کند.[۴] بر همین مبنا ایشان در سخنان خود تاکید می‌کند که ما نه از بین خود چیزی می‌گوییم و نه عدل و همتایی را در مقابل کتاب و سنت می‌پذیریم[۵]
3-اصلاح اخلاق اسلامی؛
4-گفت‌و گوی عقلانی و سازنده با افراد مختلف؛[۶]
5-دعوت به اخوت ایمانی؛ [۷]
6-تاکید بر مشارکت در مراسم و مناسک عبادی؛
7- ترویج خردورزی و آزاد اندیشی؛ [۸]
8- نفی قومیت گرایی؛
9-صیانت از یکپارچگی دینی -حاکمیتی جامعه اسلامی؛ [۹]
10-دوری جستن و بیطرفی در تحرکات نظامی و از جمله در شورش السرایا در زمان حضرت؛ [۱۰]؛
11-استدلال از طریق مبادی عقلی و منطقی؛[۱۱]
نتیجه‌گیری
تشتت عقاید و تفاوت در میزان خطر هر یک از مذاهب و عقاید به عنوان دو متغیر عمده در روش و سیره امام رضا علیه‌السلام قابل بررسی است. ثامن الحجج علیه‌السلام از روش مناظره و گفت‌وگو با استناد به باورها و متون مورد قبول مخاطب و همچنین بهره‌گیری از نصوص دینی و براهین عقلی و نیز آسیب‌شناسی عقاید انحرافی برداشت‌های ناروا از آیات و روایات و همچنین جعل و تخریب و مشخص کردن ریشه عقاید ناصواب با تفسیر و تاویل نصوصی که ظاهر آن باعث سوء برداشت شده است وبا توجه به دعا و راز و نیاز و نهایت در صورت موثر نبودن هیچ یک از موارد مذکور به محاصره اجتماعی اقتصادی همچون ترک مجالست، نفرین تکفیر و تفسیق به عنوان الگویی در امر به معروف و نهی از منکر، به مبارزه با افکار گمراه‌کننده عمل می‌کرد.
توجه به سیره امام رضا علیه‌السلام می‌تواند الگوی کامل حکومت اسلامی که فراروی بشر قرار دارد باشد.
منابع
فصلنامه فرهنگ رضوی، سال چهارم شماره 15 پاییز 1395.
عیون اخبار الرضا، ج1 ص ۱۵۷.
رضا وطن دوست، وحدت و همگرایی در اندیشه اسلامی، ص ۵۸دانشگاه علوم اسلامی رضوی، مشهد۱۳۸۸
پانویس
- ↑ مجلسی ۱۳۶۳ ج۱۴ ص ۹۲
- ↑ محمدزاده، ۱۳۸۵ ص ۴۹
- ↑ آل عمران، 159و احزاب،14
- ↑ کلینی ۱۳۵۶ جلد 1، ص ۷۰
- ↑ نوری طبسی ۱۴۰۷ ق، جلد ،۱۷ ص۳۱
- ↑ عیون اخبار الرضا، ج1 ص ۱۵۷
- ↑ وحدت و همگرایی در اندیشه اسلامی، ص ۵۸
- ↑ «همان»
- ↑ قندوزی، سلیمان بن ابراهیم ینابیع المودة لذوی القربی، چ ۲،ص 284
- ↑ «پیشوایی ۱۳۷۲ ص ۱۲۲»
- ↑ همان، ص122