۸۶٬۲۵۵
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'حرفه ای' به 'حرفهای') |
جز (جایگزینی متن - 'زمینه ساز' به 'زمینهساز') |
||
(۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۳۰: | خط ۳۰: | ||
=== ابزارهای فکری === | === ابزارهای فکری === | ||
اسلام در مورد توسعه، سفارش زیادی کرده و کرامت و ارجمندی انسان را بدان پیوند داده و کار و کوشش را عبادت و کارگر و زحمتکش را که برای روزی خود کار میکند، برتر از عابد دانسته است، پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله) بر دست کارگر زحمتکش بوسه زده میفرماید: «به دنبال روزی حلال رفتن، بر هر زن و مرد مسلمان، واجب است.» <ref>"اسدالغایه"، جلد 2 – صفحه 269. و "بحارالانوار"، جلد 103 – صفحه 9.</ref> | اسلام در مورد توسعه، سفارش زیادی کرده و کرامت و ارجمندی انسان را بدان پیوند داده و کار و کوشش را عبادت و کارگر و زحمتکش را که برای روزی خود کار میکند، برتر از عابد دانسته است، پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله) بر دست کارگر زحمتکش بوسه زده میفرماید: «به دنبال روزی حلال رفتن، بر هر زن و مرد مسلمان، واجب است.» <ref>"اسدالغایه"، جلد 2 – صفحه 269. و "بحارالانوار"، جلد 103 – صفحه 9.</ref> | ||
اسلام عدم بهرهبرداری از برخی ثروتها و منابع طبیعی را | اسلام عدم بهرهبرداری از برخی ثروتها و منابع طبیعی را نمیپذیرد و خداوند متعال میگوید: «ما جعل الله من بحیره ولا سائبه ولا وصیله ولاحام ولکن الذین کفروا یفترون علی الله الکذب واکثرهم لایعقلون» (سوره مائده – 103). | ||
خداوند درباره "بحیره" و "سائبه" و "وصیله" و "حامی" حکمی نکرده است ولی کافران، بر خدا، دروغ میبندند و بیشترینشان بی خردن | خداوند درباره "بحیره" و "سائبه" و "وصیله" و "حامی" حکمی نکرده است ولی کافران، بر خدا، دروغ میبندند و بیشترینشان بی خردن | ||
خط ۱۰۹: | خط ۱۰۹: | ||
=== پیوند دادن رشد تولید با توزیع:=== | === پیوند دادن رشد تولید با توزیع:=== | ||
توسعه و رشد – همچنانکه گفته شد – هدفی مرحله ای است که آنچنانکه از محتوای نامه حضرت علی (ع) به مالک اشتر بر میآید اگر سهمی در رفاه و آسایش]انسانها[نداشته باشد، نقش خود را ایفا نکرده است ولی اگر مردم به سوی آن بسیج شوند و در خدمت ثروت در آیند ولی ثروت در خدمت مردم نباشد در این صورت سخنان پیامبر اکرم (ص) مصداق مییابد که فرمود: "دینارهای زرد (طلا) و درهمهای سفید (نقره) بلای جان شما خواهند شد همچنانکه بلای جان پیشینیان شما شدند." | توسعه و رشد – همچنانکه گفته شد – هدفی مرحله ای است که آنچنانکه از محتوای نامه حضرت علی (ع) به مالک اشتر بر میآید اگر سهمی در رفاه و آسایش]انسانها[نداشته باشد، نقش خود را ایفا نکرده است ولی اگر مردم به سوی آن بسیج شوند و در خدمت ثروت در آیند ولی ثروت در خدمت مردم نباشد در این صورت سخنان پیامبر اکرم (ص) مصداق مییابد که فرمود: "دینارهای زرد (طلا) و درهمهای سفید (نقره) بلای جان شما خواهند شد همچنانکه بلای جان پیشینیان شما شدند." | ||
و لذاست که اگر بجای سرمایهداری، اسلام حاکم بود هرگز اجازه | و لذاست که اگر بجای سرمایهداری، اسلام حاکم بود هرگز اجازه نمیداد تا پیش از رفع مشکلات مطرح شده و عوارض هر اقدام، ماشین، جایگزین نیروی کار انسانی گردد. | ||
=== برداشت اسلام از مشکل اقتصاد === | === برداشت اسلام از مشکل اقتصاد === | ||
در دیدگاه اسلام، مشکل اقتصاد از بخل طبیعت سرچشمه ننمیگیرد – این دیدگاه سرمایهداری است که بخل طبیعت و محدودیتهای آن را، مسلم فرض کرده و سعی دارد آن را با توسعه، حل کند و بدین ترتیب نظام اقتصادی خود را در این چارچوب و نه در راستای چیرگی بر آن، قرار میدهد. – در اسلام عقیده بر آن است که طبیعت تماما در اختیار انسان و به سود اوست مشروط بر آنکه کفران نعمت نکند و ضمن بهرهبرداری از آن در توزیعش بیعدالتی و ستم روا ندارد. | در دیدگاه اسلام، مشکل اقتصاد از بخل طبیعت سرچشمه ننمیگیرد – این دیدگاه سرمایهداری است که بخل طبیعت و محدودیتهای آن را، مسلم فرض کرده و سعی دارد آن را با توسعه، حل کند و بدین ترتیب نظام اقتصادی خود را در این چارچوب و نه در راستای چیرگی بر آن، قرار میدهد. – در اسلام عقیده بر آن است که طبیعت تماما در اختیار انسان و به سود اوست مشروط بر آنکه کفران نعمت نکند و ضمن بهرهبرداری از آن در توزیعش بیعدالتی و ستم روا ندارد. | ||
خط ۱۱۵: | خط ۱۱۵: | ||
و هر چه از او خواسته اید به شما ارزانی داشته است و اگر خواهید که نعمتهایش را شمار کنید، نتوانید، که آدمی ستمکار و کافر نعمت است. | و هر چه از او خواسته اید به شما ارزانی داشته است و اگر خواهید که نعمتهایش را شمار کنید، نتوانید، که آدمی ستمکار و کافر نعمت است. | ||
== رابطه تولید و توزیع == | == رابطه تولید و توزیع == | ||
مارکسیسم بر وجود چنین رابطه ای، انگشت میگذارد و بر آن ست که شیوه تولید، شکل خاصی از توزیع را به دنبال دارد و چنانچه وسایل تولید پیشرفت کنند با شکل توزیع قبلی در تناقض قرار میگیرند و آن را متناسب با خود، تغییر میدهند، به نظر مارکسیسم این پیوند یا تبعیت، قانونی طبیعی و ثابت است؛ کافی است انسان تولید کند، نوع تولید خود، نحوه توزیع آن را در پی خواهد آورد. ولی اسلام، چنین پیوندی را به رسمیت | مارکسیسم بر وجود چنین رابطه ای، انگشت میگذارد و بر آن ست که شیوه تولید، شکل خاصی از توزیع را به دنبال دارد و چنانچه وسایل تولید پیشرفت کنند با شکل توزیع قبلی در تناقض قرار میگیرند و آن را متناسب با خود، تغییر میدهند، به نظر مارکسیسم این پیوند یا تبعیت، قانونی طبیعی و ثابت است؛ کافی است انسان تولید کند، نوع تولید خود، نحوه توزیع آن را در پی خواهد آورد. ولی اسلام، چنین پیوندی را به رسمیت نمیشناسد و رابطه تولید و توزیع را بر پایه توزیعی میداند که مکتب]اقتصادی[اسلام بدان میپردازد و طی آن تولید، در چارچوب توزیع و به سود آن، شکل نمیگیرد. این ایده، مبتنی بر نکاتی از این قرار است: | ||
یکم: اینکه قوانین توزیعی اسلام برای هر زمان و مکانی، مناسب است. | یکم: اینکه قوانین توزیعی اسلام برای هر زمان و مکانی، مناسب است. | ||
دوم: عملیات تولیدی که افراد انجام میدهند، خود مرحله ای از تحقق همان قوانین توزیعی است. به عنوان مثال احیای زمین، منجر به تحقق قوانین توزیع میشود. ولی ممکن است برای تعادل کلی (طبیعت یا جامعه)، خطرناک باشد. | دوم: عملیات تولیدی که افراد انجام میدهند، خود مرحله ای از تحقق همان قوانین توزیعی است. به عنوان مثال احیای زمین، منجر به تحقق قوانین توزیع میشود. ولی ممکن است برای تعادل کلی (طبیعت یا جامعه)، خطرناک باشد. | ||
خط ۱۵۶: | خط ۱۵۶: | ||
ب – برای پر کردن قلمرو اختیارات قانونی حکومت (یعنی عرصه مباحات). دولت میتواند در کم و کیف فعالیتها دخالت داشته باشد. | ب – برای پر کردن قلمرو اختیارات قانونی حکومت (یعنی عرصه مباحات). دولت میتواند در کم و کیف فعالیتها دخالت داشته باشد. | ||
ج – همچنان که ـ طبق نظری – کار مستقیم فرد در تملک ثروتهای خام طبیعی، شرط شده است. بنابراین یک فرد به تنهایی قادر به انجام طرحهای بزرگ [بهرهبرداری از ثروتهای طبیعی] نیست و دخالت و سازماندهی دولتی برای تولید ثروتهای خام طبیعی، لازم میآید؛ وقتی دولت بر صنایع استخراجی کنترل داشت در واقع بر رشتههای مختلف تولیدی کنترل دارد این اصل (هر چند غیر مستقیم) | ج – همچنان که ـ طبق نظری – کار مستقیم فرد در تملک ثروتهای خام طبیعی، شرط شده است. بنابراین یک فرد به تنهایی قادر به انجام طرحهای بزرگ [بهرهبرداری از ثروتهای طبیعی] نیست و دخالت و سازماندهی دولتی برای تولید ثروتهای خام طبیعی، لازم میآید؛ وقتی دولت بر صنایع استخراجی کنترل داشت در واقع بر رشتههای مختلف تولیدی کنترل دارد این اصل (هر چند غیر مستقیم) زمینهساز دخالت ولی امر در امر تولید است زیرا معمولا تولید در همه رشتهها، منوط به مواد اولیه است. <ref>برای توضیح بیشتر دراینباره نگاه کنید به کتاب:"اقتصاد نا" شهید سیدمحمد باقر صدر (مبحث تولید) | ||
</ref> | </ref> | ||
خط ۱۷۵: | خط ۱۷۵: | ||
== زن و نقش متناسب با ویژگیهای وی == | == زن و نقش متناسب با ویژگیهای وی == | ||
حال اگر مجددا به ویژگیهای زن و آنچه او را از مرد متمایز میسازد بازگردیم خواهیم دید که این ویژگیها، نه تنها چیزی از ارزشهای انسانی وی | حال اگر مجددا به ویژگیهای زن و آنچه او را از مرد متمایز میسازد بازگردیم خواهیم دید که این ویژگیها، نه تنها چیزی از ارزشهای انسانی وی نمیکاهد بلکه بر این ارزشها نیز میافزاید و تاثیر نهادی خود را بر جای میگذارد بدین معنا که رحمت الهی در نقش زن و مرد در روند توسعه اجتماعی و حتی توسعه و تکامل فردی نیز تقسیم کار طبیعی را در نظر گرفته است. | ||
زن به عنوان همسر و مادر بدون تردید دارای نقشهای متفاوتی نسبت به مرد به عنوان همسر و پدر است ولی این دو نقش در عین حال، کاملا مکمل یکدیگرند چنانکه زندگی به همان اندازه که امکان جایگزینی آنها با یکدیگر را ندارد به هر دوی آنها نیاز دارد. | زن به عنوان همسر و مادر بدون تردید دارای نقشهای متفاوتی نسبت به مرد به عنوان همسر و پدر است ولی این دو نقش در عین حال، کاملا مکمل یکدیگرند چنانکه زندگی به همان اندازه که امکان جایگزینی آنها با یکدیگر را ندارد به هر دوی آنها نیاز دارد. | ||
اینک میتوان نتیجه گرفت که زن به این اعتبار، دارای تاثیر فراوانی بر روند توسعه نیز هست و به رغم تعدد علل و عوامل توسعه (علل فاعلی، علل غایی، علل صوری و علل مادی)، بیشترین تاثیر را در این میان بر جای خواهد گذارد. زیرا زن میتواند در عرصههای مختلف به خوبی ایفای وظیفه نماید. به عنوان مثال به موارد زیر اشاره میکنیم: | اینک میتوان نتیجه گرفت که زن به این اعتبار، دارای تاثیر فراوانی بر روند توسعه نیز هست و به رغم تعدد علل و عوامل توسعه (علل فاعلی، علل غایی، علل صوری و علل مادی)، بیشترین تاثیر را در این میان بر جای خواهد گذارد. زیرا زن میتواند در عرصههای مختلف به خوبی ایفای وظیفه نماید. به عنوان مثال به موارد زیر اشاره میکنیم: | ||
خط ۳۲۳: | خط ۳۲۳: | ||
{{پانویس| 2}} | {{پانویس| 2}} | ||
[[رده: | [[رده:مقالهها]] |