غلام اعظم

غلام أعظم
اطلاعات شخصی
سال تولد	1922 م، ۱۳۰۰ ش‌، ۱۳۴۰ ق
محل تولد	بنگلادش
سال درگذشت	2014 م، ۱۳۹۲ ش‌، ۱۴۳۴ ق
محل درگذشت	بنگلادش
دین	اسلام، اهل‌سنت
فعالیت‌ها	همکاری با اخوان‌المسلمین

غلام أعظم در هفتم نوامبر 1922 میلادی در بنگلادش به دنیا آمد ایشان یکی از تأثیرگذارترین افراد در تاریخ سیاسی و عرصه سیاسی بنگلادش بود. ایشان شاهد 3 دورۀ تاریخی در تاریخ بنگلادش بوده است، همانطور که شاهد استعمار انگلیس، سپس حکومت پاکستان و دوران پس از استقلال بوده است. ایشان در مدرسه‌ای در روستای برقامون در منطقه کامیلا تحصیل کرد و تحصیلات متوسطه خود را در داکا به پایان رساند. او همچنین تحصیلات خود را ادامه داد و مدرک کارشناسی و کارشناسی‌ارشد خود را در رشتۀ علوم سیاسی از دانشگاه داکا اخذ کرد.

زندگی‌نامه

ایشان یکی از رهبران سیاسی دانشجویی در دانشگاه داکا بودند. در سال 1947 م، دبیرکل واحد دانشجویی دانشگاه داکا شد. او اظهار داشت که اردو تنها زبان پاکستان خواهد بود که جرقه جنبشی را در بنگلادش به نام جنبش زبان بنگالی برانگیخت. در همان سال، کمیسیون زبان بین‌المللی تصمیم گرفت که بنگالی را به همراه اردو به‌عنوان یک زبان رسمی در پاکستان شرقی (بنگلادش کنونی) مطرح کند. از آن‌جایی که او در آن زمان دبیرکل دانشگاه داکا بود، روسای کمیته احساس کردند که بهتر است از رئیس واحد، اورابندو باسو، درخواست نکنند که با نخست‌وزیر مقابله کند؛ زیرا اورابندو بخشی از جامعه هندو است. که در آن زمان مورد بدبینی دولت پاکستان بود. ایشان بین سال‌های 1950 تا 1955 میلادی در کالج دولتی کارمایکل در رنگپور تدریس می‌کرد. در سال 1952 میلادی به دلیل مشارکت در جنبش زبان دستگیر و از سمت تدریس خود در دانشکده اخراج شد. وی از سال 1952 تا 1954 میلادی به عنوان رهبر (امیر) این سازمان، بزرگترین عضو فعال جماعت تبلیغی در ناحیه رنگپور بود.

فعالیت در سازمان

ایشان در سال 1954 میلادی مدیر شاخه رنگپور سازمان فرهنگ اسلامی پاکستان شرقی (بنگلادش کنونی) شد و با مشارکت در این سازمان تحت تأثیر افکار آقای ابوالعلا مودودی قرار گرفت و زمانی که به زندان افتاد. در سال 1955 میلادی بزرگترین عضو حزب مودودی (جماعت اسلامی) شد، پس از مدت کوتاهی در سال 1957 میلادی به مقام دبیرکلی جماعت اسلامی در پاکستان شرقی "بنگلادش" ارتقا یافت. در سال 1964 میلادی دولت ژنرال ایاب خان فعالیت جماعت اسلامی را به دلیل فعالیت‌های تروریستی آن ممنوع کرد و به همین دلیل او دستگیر و به مدت هشت ماه در بازداشت بود و بعد تا زمان جنگ استقلال به عنوان امیر جماعت الاسلام منصوب شد. در سال 1971 میلادی آغاز شد و او همچنین در تشکیل اتحاد دموکراتیک در پاکستان در سال 1967 میلادی شرکت کرد.

جنگ استقلال

ایشان و تعدادی دیگر از رهبران حزب (از جمله حزب دمکرات پاکستان، حزب ملی عوامی، دانشگاه علمای اسلامی و لیگ ملی پاکستان) در شرق پاکستان در لیگ عوامی در نزدیکی مسیر مبارزات انتخاباتی عمومی در سال 1970 میلادی تظاهرات کردند. پاکستان آنها دولت را به توقف جلسات عمومی، حملات فیزیکی به سیاستمداران مخالف، و غارت و تخریب دفاتر حزب متهم کردند. در سال 1970 میلادی، زمانی که او برترین امیر جماعت اسلامی بود، گروهی مسلح به تعدادی از راهپیمایی‌های سیاستمداران، از جمله راهپیمایی جماعت اسلامی، حمله کردند و ادعا می‌شد که این حمله توسط لیگ عوامی را تحریک می‌کردند.

نشر سخنان او در روزنامه

وی در طول جنگ آزادی‌بخش بنگلادش در حمایت از پاکستان متحد موضع سیاسی گرفت و بارها اتحادیه عوامی و ارتش آزادی‌بخش جدایی‌طلب "مکتی بهینی" را محکوم کرد که هدف اعلام شده آن پس از 26 مارس 1971 میلادی ایجاد بنگلادش مستقل به جای شرق شد. پاکستان پس از 4 اسفند 1350 میلادی گزیده‌ای از سخنان او را در روزنامه جمال معروف به «روزنامه سنگرم» منتشر شد.

تشکیل کمیته‌های صلح

گفته می‌شود ایشان در تشکیل کمیته‌های صلح در سال 1971 میلادی نقش داشته است که منجر به توصیف جنبش استقلال به عنوان یک توطئه هند شد. او همچنین مدعی است که ایشان یکی از اعضای موسس این سازمان بوده است، در حالی که خود او منکر هرگونه نقش رهبری در ارتباط با آنها است.

درگذشت

بر اساس گزارشی از بیمارستانی که در داکا، پایتخت بنگلادش که ایشان در آن بستری بود، اعلام شد؛ وی در روز پنجشنبه 23 اکتبر 2014 بر اثر سکته قلبی درگذشت.

منابع

• ر. ک: مدخل غلام أعظم در ویکی‌اخوان؛ ikhwanwiki.com..