کربلا: تفاوت میان نسخه‌ها

۹۲ بایت حذف‌شده ،  ‏۲۷ اوت ۲۰۲۳
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
<div class="wikiInfo">[[پرونده:شهر کربلا.jpg|بندانگشتی|کربلا]]</div>
[[پرونده:شهر کربلا.jpg|بی‌قاب|چپ|بندانگشتی|]]
'''کربلا''' شهری است که در صد کیلومتری جنوب غربی [[بغداد]] قرار دارد. در زمان حیات [[علی بن ابی طالب |علی بن ابی طالب (علیه‌السلام)]] این شهر را به نام‌های '''نینوا''' و '''شط الفرات''' نیز می‌شناختند. این شهر مرکز استان کربلا است. شهر مقدس کربلا پس از شهرهای [[مکه]]، [[مدینه منوّره|مدینه منوره]]، [[بیت‌المقدس]] و [[نجف]]، مقدس‌ترین شهر [[مذهب شیعه|شیعیان]] جهان محسوب می‌شود. واقعۀ مصیبت‌بار [[عاشورا]] در همین سرزمین رخ داده است. [[حرم حسین بن علی (سیدالشهدا)|حرم مطهر اباعبدالله الحسین (علیه‌السلام)]] و اصحاب و یارانش در کربلاست. کربلا مکانی است که در زمان‌های مختلف و مناسبت‌های گوناگون مذهبی، اقوام، [[فرق و مذاهب اسلامی|فرق و مذاهب]] مختلف را گرد هم می‌آورد از جمله مناسبت‌ها همایش [[اربعین]] است که [[مسلمان|مسلمانان]] [[جهان اسلام]] خود را به کربلا رسانده تا به [[عبادت]] و [[عزاداری]] بپردازند.
'''کربلا''' شهری است که در صد کیلومتری جنوب غربی [[بغداد]] قرار دارد. در زمان حیات [[علی بن ابی طالب |علی بن ابی طالب (علیه‌السلام)]] این شهر را به نام‌های '''نینوا''' و '''شط الفرات''' نیز می‌شناختند. این شهر مرکز استان کربلا است. شهر مقدس کربلا پس از شهرهای [[مکه]]، [[مدینه منوّره|مدینه منوره]]، [[بیت‌المقدس]] و [[نجف]]، مقدس‌ترین شهر [[مذهب شیعه|شیعیان]] جهان محسوب می‌شود. واقعۀ مصیبت‌بار [[عاشورا]] در همین سرزمین رخ داده است. [[حرم حسین بن علی (سیدالشهدا)|حرم مطهر اباعبدالله الحسین (علیه‌السلام)]] و اصحاب و یارانش در کربلاست. کربلا مکانی است که در زمان‌های مختلف و مناسبت‌های گوناگون مذهبی، اقوام، [[فرق و مذاهب اسلامی|فرق و مذاهب]] مختلف را گرد هم می‌آورد از جمله مناسبت‌ها همایش [[اربعین]] است که [[مسلمان|مسلمانان]] [[جهان اسلام]] خود را به کربلا رسانده تا به [[عبادت]] و [[عزاداری]] بپردازند.


خط ۲۷: خط ۲۷:
[[امام حسین|حسین بن علی(علیه السلام)]] یکی از محورهای وحدت شیعه و از چهره‏‌های برجسته و شاخصی بود که مورد توجه قرار داشت و همواره سلطه‌گران اموی از نفوذ شخصیت او بیم داشتند.
[[امام حسین|حسین بن علی(علیه السلام)]] یکی از محورهای وحدت شیعه و از چهره‏‌های برجسته و شاخصی بود که مورد توجه قرار داشت و همواره سلطه‌گران اموی از نفوذ شخصیت او بیم داشتند.
با مرگ [[معاویه]] در سال ۶۰ هجری، [[یزید]] به والی [[مدینه]] نوشت که از امام حسین(علیه السلام) به نفع او [[بیعت]] بگیرد. اما سید الشهدا که فساد یزید و بی‏‌لیاقتی او را می‏‌دانست، از بیعت امتناع کرد و برای نجات اسلام از بلیه سلطه یزید که به زوال و محو [[دین]] می‏‌انجامید، راه مبارزه را پیش گرفت.
با مرگ [[معاویه]] در سال ۶۰ هجری، [[یزید]] به والی [[مدینه]] نوشت که از امام حسین(علیه السلام) به نفع او [[بیعت]] بگیرد. اما سید الشهدا که فساد یزید و بی‏‌لیاقتی او را می‏‌دانست، از بیعت امتناع کرد و برای نجات اسلام از بلیه سلطه یزید که به زوال و محو [[دین]] می‏‌انجامید، راه مبارزه را پیش گرفت.
<br>
 
از مدینه به [[مکه]] هجرت کرد و در پی نامه‌نگاری‌های کوفیان و شیعیان عراق به آن‌حضرت و دعوت برای آمدن به کوفه، آن امام ابتدا [[مسلم بن عقیل]] را فرستاد و نامه‏‌هایی برای شیعیان [[کوفه]] و [[بصره]] نوشت و با دریافت پاسخ کوفیان در بیعت‌شان با مسلم بن عقیل، در روز هشتم [[ذی الحجه|ذیحجه]] سال ۶۰ هجری از مکه به سوی عراق، حرکت کرد.
از مدینه به [[مکه]] هجرت کرد و در پی نامه‌نگاری‌های کوفیان و شیعیان عراق به آن‌حضرت و دعوت برای آمدن به کوفه، آن امام ابتدا [[مسلم بن عقیل]] را فرستاد و نامه‏‌هایی برای شیعیان [[کوفه]] و [[بصره]] نوشت و با دریافت پاسخ کوفیان در بیعت‌شان با مسلم بن عقیل، در روز هشتم [[ذی الحجه|ذیحجه]] سال ۶۰ هجری از مکه به سوی عراق، حرکت کرد.
<br>
 
پیمان‌شکنی کوفیان و شهادت مسلم بن عقیل، اوضاع عراق را نامطلوب ساخت و سیدالشهدا که همراه خانواده، فرزندان و یاران به سوی [[کوفه]] می‏رفت، پیش از رسیدن به کوفه در سرزمین«کربلا» در محاصره سپاه کوفه قرار گرفت. تسلیم نیروهای یزیدی نشد و سرانجام در روز عاشورا در آن سرزمین، مظلومانه و تشنه‌کام، همراه اصحابش به شهادت رسید.
پیمان‌شکنی کوفیان و شهادت مسلم بن عقیل، اوضاع عراق را نامطلوب ساخت و سیدالشهدا که همراه خانواده، فرزندان و یاران به سوی [[کوفه]] می‏رفت، پیش از رسیدن به کوفه در سرزمین«کربلا» در محاصره سپاه کوفه قرار گرفت. تسلیم نیروهای یزیدی نشد و سرانجام در روز عاشورا در آن سرزمین، مظلومانه و تشنه‌کام، همراه اصحابش به شهادت رسید.
<br>
 
از آن پس، کربلا کانون الهام و عاشورا سرچشمه قیام و آزادگی شد و کشته شدن وی، سبب زنده شدن [[اسلام]] و بیدار شدن وجدان‌های خفته گردید.
از آن پس، کربلا کانون الهام و عاشورا سرچشمه قیام و آزادگی شد و کشته شدن وی، سبب زنده شدن [[اسلام]] و بیدار شدن وجدان‌های خفته گردید.
<br>
 
شهر کربلا از کم آبی در مقیضه بود که در اوئل قرن هجدهم با ساختن بندی در ابتدای نهر حسینیه این مشکل تا حدود زیادی مرتفع شد. در ۱۸۰۱ میلادی و پس از حمله [[وهابیون|وهابی‌ها]] به کربلا شهر به شدت آسیب دید و و هابی‌ها کربلا را غارت کردند. پس از حمله وهابی‌ها و رفع قائله آنان بزرگان کربلا حکومت خودمختاری را در این شهر اعلام کردند، اما دوره حاکمیت بزرگان کربلا بر این شهر زیاد طول نکشید و با حمله [[عثمانی|عثمانی‌ها]] در سال ۱۸۴۳ خاتمه یافت.
شهر کربلا از کم آبی در مقیضه بود که در اوئل قرن هجدهم با ساختن بندی در ابتدای نهر حسینیه این مشکل تا حدود زیادی مرتفع شد. در ۱۸۰۱ میلادی و پس از حمله [[وهابیون|وهابی‌ها]] به کربلا شهر به شدت آسیب دید و و هابی‌ها کربلا را غارت کردند. پس از حمله وهابی‌ها و رفع قائله آنان بزرگان کربلا حکومت خودمختاری را در این شهر اعلام کردند، اما دوره حاکمیت بزرگان کربلا بر این شهر زیاد طول نکشید و با حمله [[عثمانی|عثمانی‌ها]] در سال ۱۸۴۳ خاتمه یافت.
<br>
 
حاکمیت عثمانی‌ها بر کربلا سبب مهاجرت بسیاری از علما از این شهر به نجف مقدس شد. از این زمان به بعد نجف مرکزیت دینی یافت. تا سال‌های اولیه قرن بیستم میلادی ایرانیان ۷۵ درصد سکنه کربلا را تشکیل می‌دادند، اما در دوره سلطه بریتانیایی‌ها بر کربلا جمعیت ایرانیان ساکن کربلا به تدریج کاهش یافت.
حاکمیت عثمانی‌ها بر کربلا سبب مهاجرت بسیاری از علما از این شهر به نجف مقدس شد. از این زمان به بعد نجف مرکزیت دینی یافت. تا سال‌های اولیه قرن بیستم میلادی ایرانیان ۷۵ درصد سکنه کربلا را تشکیل می‌دادند، اما در دوره سلطه بریتانیایی‌ها بر کربلا جمعیت ایرانیان ساکن کربلا به تدریج کاهش یافت.
<br>
 
در زمان حاکمیت [[صدام حسین]] در [[عراق]] سخت‌گیری‌ها بر مردم شهر کربلا شدت یافت و در این زمان غیر شیعیان مجاز به سفر به کربلا نبودند. در سال ۱۹۹۱ و در جریان قیام شیعیان علیه حکومت صدام حسین آسیب‌های فراوانی به شهر کربلا وارد شد. سرکوب قیام شیعیان عراق نقاب را از چهره بی‌رحم صدام برکشید و چهره واقعی او را برملا و بی‌رحمی و سنگدلی صدام نزد جهانیان را آشکار ساخت<ref>[https://www.hamshahrionline.ir/ برگرفته شده از مقاله آشنایی با شهر مقدس کربلا]</ref>.
در زمان حاکمیت [[صدام حسین]] در [[عراق]] سخت‌گیری‌ها بر مردم شهر کربلا شدت یافت و در این زمان غیر شیعیان مجاز به سفر به کربلا نبودند. در سال ۱۹۹۱ و در جریان قیام شیعیان علیه حکومت صدام حسین آسیب‌های فراوانی به شهر کربلا وارد شد. سرکوب قیام شیعیان عراق نقاب را از چهره بی‌رحم صدام برکشید و چهره واقعی او را برملا و بی‌رحمی و سنگدلی صدام نزد جهانیان را آشکار ساخت<ref>[https://www.hamshahrionline.ir/ برگرفته شده از مقاله آشنایی با شهر مقدس کربلا]</ref>.
<br>
 
در روز [[اربعین امام حسین (ع)|اربعین]] بسیاری از مسلمانان و شیعیان جهت زیارت این مکان و شرکت در راه‌پیمایی عظیم به شهر مقدس کربلا می‌روند.
در روز [[اربعین امام حسین (ع)|اربعین]] بسیاری از مسلمانان و شیعیان جهت زیارت این مکان و شرکت در راه‌پیمایی عظیم به شهر مقدس کربلا می‌روند.
<br>


== اماکن زیارتی ==
== اماکن زیارتی ==
وجود حرم امام حسین(علیه السلام) و حرم [[عباس بن علی|حضرت عباس(علیه السلام)]] شهر کربلا را در ردیف مهم‌ترین شهرهای زیارتی برای شیعیان قرار داده است. حرم امام حسین محل دفن امام حسین(علیه السلام)، شماری از [[بنی‌هاشم]] و یاران امام است که در واقعه کربلا به شهادت رسیدند.
وجود حرم امام حسین(علیه السلام) و حرم [[عباس بن علی|حضرت عباس(علیه السلام)]] شهر کربلا را در ردیف مهم‌ترین شهرهای زیارتی برای شیعیان قرار داده است. حرم امام حسین محل دفن امام حسین(علیه السلام)، شماری از [[بنی‌هاشم]] و یاران امام است که در واقعه کربلا به شهادت رسیدند.
<br>
 
زیارت حرم امام حسین(علیه السلام) همواره یکی از اعمال مورد توجه شیعیان بوده است. سفارش به زیارت امام حسین(علیه السلام) در برخی از روزهای خاص نظیر عاشورا، [[اربعین]] و [[نیمه شعبان]]، موجب شده بیشترین جمعیت زائران مربوط به این ایام باشد. در [[فقه |فقه شیعه]]، حرم و تربت امام حسین(علیه السلام) احکام خاصی دارد.
زیارت حرم امام حسین(علیه السلام) همواره یکی از اعمال مورد توجه شیعیان بوده است. سفارش به زیارت امام حسین(علیه السلام) در برخی از روزهای خاص نظیر عاشورا، [[اربعین]] و [[نیمه شعبان]]، موجب شده بیشترین جمعیت زائران مربوط به این ایام باشد. در [[فقه |فقه شیعه]]، حرم و تربت امام حسین(علیه السلام) احکام خاصی دارد.
<br>
 
حرم امام حسین(علیه السلام)، بارها از سوی مخالفان شیعه از جمله خلفای [[عباسیان|عباسی]] و [[وهابیت|وهابیان]] تخریب شد. یکی از نخستین تخریب‌های حرم امام حسین(علیه السلام) در زمان [[متوکل]] و آخرین آن در سال ۱۴۱۱ق توسط حکومت [[حزب بعث |بعث عراق]] در جریان [[انتفاضه شعبانیه]] صورت گرفت.
حرم امام حسین(علیه السلام)، بارها از سوی مخالفان شیعه از جمله خلفای [[عباسیان|عباسی]] و [[وهابیت|وهابیان]] تخریب شد. یکی از نخستین تخریب‌های حرم امام حسین(علیه السلام) در زمان [[متوکل]] و آخرین آن در سال ۱۴۱۱ق توسط حکومت [[حزب بعث |بعث عراق]] در جریان [[انتفاضه شعبانیه]] صورت گرفت.
<br>
 
حرم [[حضرت عباس]](علیه السلام) نیز در ۳۷۸ متری شمال شرقی حرم امام حسین(علیه السلام) قرار دارد. زائران کربلا علاوه بر زیارت امام حسین(علیه السلام)، حرم حضرت عباس(علیه السلام) را نیز زیارت می‌کنند. شیعیان در روز [[تاسوعا]] در حرم حضرت عباس عزاداری می‌کنند. در تقویم عزاداری شیعه روز [[تاسوعا]] منتسب به ابوالفضل‌العباس(علیه السلام) است.
حرم [[حضرت عباس]](علیه السلام) نیز در ۳۷۸ متری شمال شرقی حرم امام حسین(علیه السلام) قرار دارد. زائران کربلا علاوه بر زیارت امام حسین(علیه السلام)، حرم حضرت عباس(علیه السلام) را نیز زیارت می‌کنند. شیعیان در روز [[تاسوعا]] در حرم حضرت عباس عزاداری می‌کنند. در تقویم عزاداری شیعه روز [[تاسوعا]] منتسب به ابوالفضل‌العباس(علیه السلام) است.
<br>
 
شهر کربلا علاوه بر وجود حرم امام حسین(علیه السلام) و حضرت عباس(علیه السلام) اماکن زیارتی دیگر دارد که بیشتر آن به واقعه کربلا مربوط می‌شود. [[خیمه‌گاه]]، [[تل زینبیه]] و مرقد [[حر بن یزید ریاحی]] از آن جمله است. در نزدیکی حرم امام حسین(علیه السلام) دو مقام [[امام صادق]](علیه السلام) و مقام [[امام مهدی|امام زمان(عج)]] وجود دارد که در فرهنگ شیعه دارای احترام و زیارت‌گاه آنان است.
شهر کربلا علاوه بر وجود حرم امام حسین(علیه السلام) و حضرت عباس(علیه السلام) اماکن زیارتی دیگر دارد که بیشتر آن به واقعه کربلا مربوط می‌شود. [[خیمه‌گاه]]، [[تل زینبیه]] و مرقد [[حر بن یزید ریاحی]] از آن جمله است. در نزدیکی حرم امام حسین(علیه السلام) دو مقام [[امام صادق]](علیه السلام) و مقام [[امام مهدی|امام زمان(عج)]] وجود دارد که در فرهنگ شیعه دارای احترام و زیارت‌گاه آنان است.
<br>
 


== احزاب و تشکلات سیاسی و اجتماعی ==
== احزاب و تشکلات سیاسی و اجتماعی ==
شهر کربلا در دو سده اخیر به دلیل اقامت [[مرجع تقلید|مراجع تقلید]] شیعه و رونق [[حوزه علمیه کربلا]] نقش مهمی در تحولات سیاسی و اجتماعی عراق ایفا کرد. فعالیت تشکیلات سیاسی اجتماعی در کربلا با تحولات سیاسی عراق و گاه ایران همراه بود. واکنش علمای ساکن در نجف و کربلا در قبال [[جنبش مشروطه ایران]] از آن جمله است. ماجرای مشروطه همان‌گونه که علما و حوزه نجف را متلاطم کرد بر کربلا نیز تأثیر گذاشت با این تفاوت که کربلایی‌ها موضع منفی نسبت به مشروطه داشتند.
شهر کربلا در دو سده اخیر به دلیل اقامت [[مرجع تقلید|مراجع تقلید]] شیعه و رونق [[حوزه علمیه کربلا]] نقش مهمی در تحولات سیاسی و اجتماعی عراق ایفا کرد. فعالیت تشکیلات سیاسی اجتماعی در کربلا با تحولات سیاسی عراق و گاه ایران همراه بود. واکنش علمای ساکن در نجف و کربلا در قبال [[جنبش مشروطه ایران]] از آن جمله است. ماجرای مشروطه همان‌گونه که علما و حوزه نجف را متلاطم کرد بر کربلا نیز تأثیر گذاشت با این تفاوت که کربلایی‌ها موضع منفی نسبت به مشروطه داشتند.
<br>
 
کربلا در سده بیستم و به طور خاص در دوره اشغال عراق توسط [[بریتانیا]] نیز شاهد شکل‌گیری احزاب و جریان‌های متعدد یا تأسیس شاخه‌ای از احزاب فعال عراق بود. مرجعیت شیعه در کربلا و حوزه علمیه این شهر همکاری‌های سیاسی، فکری و فرهنگی با برخی از جریان‌های فعال در کربلا داشتند.
کربلا در سده بیستم و به طور خاص در دوره اشغال عراق توسط [[بریتانیا]] نیز شاهد شکل‌گیری احزاب و جریان‌های متعدد یا تأسیس شاخه‌ای از احزاب فعال عراق بود. مرجعیت شیعه در کربلا و حوزه علمیه این شهر همکاری‌های سیاسی، فکری و فرهنگی با برخی از جریان‌های فعال در کربلا داشتند.
<br>
 
استقلال عراق و خروج بریتانیا از این کشور از اصلی‌ترین اهداف جریان‌های عراق در نیمه نخست قرن بیستم بود. جمعیة الإتحاد و الترقی و الجمعیة الوطنیة الإسلامیة از این نوع بودند. جمعیة الوطنیه توسط محمدرضا شیرازی فرزند محمدتقی شیرازی، مرجعیت شیعه در کربلا، و جمعی از روحانیان شیعه در کربلا با هدف مبارزه با حضور [[بریتانیا]] در ۱۹۱۷م تأسیس شد. این تشکیلات پس از [[فتوا|فتوای]] [[جهاد]] [[محمد حسن شیرازی|میرزای شیرازی]] نقش مهمی در برپایی انقلاب ۱۹۲۰ عراق داشت.
استقلال عراق و خروج بریتانیا از این کشور از اصلی‌ترین اهداف جریان‌های عراق در نیمه نخست قرن بیستم بود. جمعیة الإتحاد و الترقی و الجمعیة الوطنیة الإسلامیة از این نوع بودند. جمعیة الوطنیه توسط محمدرضا شیرازی فرزند محمدتقی شیرازی، مرجعیت شیعه در کربلا، و جمعی از روحانیان شیعه در کربلا با هدف مبارزه با حضور [[بریتانیا]] در ۱۹۱۷م تأسیس شد. این تشکیلات پس از [[فتوا|فتوای]] [[جهاد]] [[محمد حسن شیرازی|میرزای شیرازی]] نقش مهمی در برپایی انقلاب ۱۹۲۰ عراق داشت.
<br>
 
با تشکیل گروهک‌های مختلف [[کمونیسم|کمونیستی]]، در سایه استقلال عراق شاخه‌ای از احزاب کمونیستی نظیر «حزب الشیوعی» در شهرهای کربلا و نجف فعالیت و طیف وسیعی از جوانان را به خود جذب می‌کردند. حوزه و مرجعیت در نجف و کربلا برای مقابله با تهدید گسترش کمونیسم برای اسلام به فکر ایجاد تشکیلاتی افتادند.
با تشکیل گروهک‌های مختلف [[کمونیسم|کمونیستی]]، در سایه استقلال عراق شاخه‌ای از احزاب کمونیستی نظیر «حزب الشیوعی» در شهرهای کربلا و نجف فعالیت و طیف وسیعی از جوانان را به خود جذب می‌کردند. حوزه و مرجعیت در نجف و کربلا برای مقابله با تهدید گسترش کمونیسم برای اسلام به فکر ایجاد تشکیلاتی افتادند.
<br>
 
این تشکیلات با نام [[حزب الدعوه الاسلامی|حزبُ الدّعوَةِ الاسلامیة]] در ۱۹۵۶م تأسیس شد. یکی از نخستین نشست‌های حزب الدعوه در کربلا برگزار شد. شماری از رهبران سیاسی این حزب نظیر [[ابراهیم جعفری]] و [[نوری مالکی]] از اهالی کربلا بودند. پس از [[حزب الدعوه]] نیز در ۱۹۶۲م سازمان عمل اسلامی وابسته به [[خاندان شیرازی]] در کربلا تأسیس شد.
این تشکیلات با نام [[حزب الدعوه الاسلامی|حزبُ الدّعوَةِ الاسلامیة]] در ۱۹۵۶م تأسیس شد. یکی از نخستین نشست‌های حزب الدعوه در کربلا برگزار شد. شماری از رهبران سیاسی این حزب نظیر [[ابراهیم جعفری]] و [[نوری مالکی]] از اهالی کربلا بودند. پس از [[حزب الدعوه]] نیز در ۱۹۶۲م سازمان عمل اسلامی وابسته به [[خاندان شیرازی]] در کربلا تأسیس شد.
<br>
 
در دوران حکومت بعث به ریاست [[صدام حسین]] نیز برخی از علما و روحانیون شیعی عراقی مجلس اعلای اسلامی عراق را تأسیس کردند. پس از سقوط حکومت صدام جریان‌های شیعی متعددی در عراق شکل گرفت که بسیاری از آنها شاخه‌ای در کربلا ایجاد کردند و به فعالیت‌های سیاسی فرهنگی مشغول شدند. از جمله این تشکیلات می‌توان به [[سازمان بدر]] عراق و [[جریان صدر]] اشاره کرد<ref>[https://fa.wikishia.net/ برگرفته شده از مقاله کربلا]</ref>.
در دوران حکومت بعث به ریاست [[صدام حسین]] نیز برخی از علما و روحانیون شیعی عراقی مجلس اعلای اسلامی عراق را تأسیس کردند. پس از سقوط حکومت صدام جریان‌های شیعی متعددی در عراق شکل گرفت که بسیاری از آنها شاخه‌ای در کربلا ایجاد کردند و به فعالیت‌های سیاسی فرهنگی مشغول شدند. از جمله این تشکیلات می‌توان به [[سازمان بدر]] عراق و [[جریان صدر]] اشاره کرد<ref>[https://fa.wikishia.net/ برگرفته شده از مقاله کربلا]</ref>.