سوره جمعه: تفاوت میان نسخه‌ها

۲۹۲ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱۲ سپتامبر ۲۰۲۳
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
(۷ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد)
خط ۵: خط ۵:
به خاطر اجتماع مردم در آن روز برای [[نماز]] آن‌را جمعه می‌نامند<ref>مفردات ألفاظ القرآن، ص201.</ref>.
به خاطر اجتماع مردم در آن روز برای [[نماز]] آن‌را جمعه می‌نامند<ref>مفردات ألفاظ القرآن، ص201.</ref>.


=مفهوم کلی سوره=
== مفهوم کلی سوره ==
* تعلیم و تربیت هدف اساسی بعثت پیامبر؛
* تعلیم و تربیت هدف اساسی [[بعثت|بعثت پیامبر]]؛
* نماز جمعه، عبادتی سیاسی و اجتماعی و آگاهی بخش؛
* [[نماز جمعه]]، عبادتی سیاسی و اجتماعی و آگاهی بخش؛
* عملکرد نامطلوب یهود<ref>تفسير قرآن مهر، ج 21، ص: 23.</ref>.
* عملکرد نامطلوب یهود<ref>تفسير قرآن مهر، ج 21، ص: 23.</ref>.
=علت نام‌گذاری=
«سوره جمعه»؛ اسم جمعه از آیه نهم این سوره گرفته شده و اهمیت و عظمت [[نماز جمعه]] را بیان می‌کند<ref>تفسير قرآن مهر، ج 21، ص25.</ref>.


تعداد آیات و کلمات و حروف
== علت نام‌گذاری ==
[[سوره جمعه]]؛ اسم جمعه از آیه نهم این سوره گرفته شده و اهمیت و عظمت [[نماز جمعه]] را بیان می‌کند<ref>تفسير قرآن مهر، ج 21، ص25.</ref>.


== تعداد آیات و کلمات و حروف ==
* سوره جمعه یازده آیه دارد<ref>الكشف و البيان، ج 9، ص30.</ref>.
* سوره جمعه یازده آیه دارد<ref>الكشف و البيان، ج 9، ص30.</ref>.
* سوره جمعه صدوهشتاد کلمه دارد<ref>همان.</ref>.(لازم به ذکر است اقوال در تعداد کلمات سوره‌های قرآن مختلف است)
* سوره جمعه صدوهشتاد کلمه دارد<ref>همان.</ref>.(لازم به ذکر است اقوال در تعداد کلمات سوره‌های قرآن مختلف است)
* سوره جمعه هفتصدوبیست حرف دارد<ref>همان.</ref>.(لازم به ذکر است اقوال در تعداد حروف سوره‌های قرآن مختلف است)
* سوره جمعه هفتصدوبیست حرف دارد<ref>همان.</ref>.(لازم به ذکر است اقوال در تعداد حروف سوره‌های قرآن مختلف است)
=محتوا و موضوعات=
 
سوره جمعه در حقیقت بر دو محور اصلی اساسی دور می‌زند: نخست توجه به [[توحيد|توحید]] و صفات خدا و هدف از [[بعثت]] پیامبر [[اسلام]] و مساله [[معاد]] و دیگری برنامه سازنده نماز جمعه و بعضی از خصوصیات این عبادت بزرگ.
== محتوا و موضوعات ==
سوره جمعه در حقیقت بر دو محور اصلی اساسی دور می‌زند:  
# نخست توجه به [[توحيد|توحید]] و صفات خدا و هدف از [[بعثت|بعثت پیامبر]] [[اسلام]] و مساله [[معاد]]؛
# دیگری برنامه سازنده نماز جمعه و بعضی از خصوصیات این عبادت بزرگ.


ولی با نظر دیگر محتوای این سوره را در چند بخش می‌توان خلاصه کرد.
ولی با نظر دیگر محتوای این سوره را در چند بخش می‌توان خلاصه کرد.
خط ۲۵: خط ۲۸:
# هدف بعثت پیامبر اسلام از نظر تعلیم و تربیت؛
# هدف بعثت پیامبر اسلام از نظر تعلیم و تربیت؛
# هشدار به مؤمنان که از اصول آئین حق منحرف نشوند آن گونه که [[يهود|یهود]] منحرف شدند؛  
# هشدار به مؤمنان که از اصول آئین حق منحرف نشوند آن گونه که [[يهود|یهود]] منحرف شدند؛  
# اشاره‌ای به قانون عمومی مرگ که دریچه ای است به سوی عالم بقاء؛
# اشاره‌ای به قانون عمومی [[مرگ]] که دریچه ای است به سوی عالم بقاء؛
# دستور مؤکد برای انجام فریضه نماز جمعه و تعطیل کسب و کار برای شرکت در آن<ref>تفسير نمونه، ج 24، ص101</ref>.
# دستور مؤکد برای انجام فریضه [[نماز جمعه]] و تعطیل کسب و کار برای شرکت در آن<ref>تفسير نمونه، ج 24، ص101</ref>.


=فضائل، خواص و ثواب قرائت=
== فضائل، خواص و ثواب قرائت ==
[[ابی‌بن‌كعب|ابی‌بن‌کعب]] از پیامبر روایت نموده که فرمودند: «کسی که سوره جمعه را قرائت کند به عدد افرادی که به نماز جمعه آمده و به عدد آن کسانی که شرکت نکرده‌اند به او داده خواهد شد».
[[ابی‌بن‌كعب|ابی‌بن‌کعب]] از پیامبر روایت نموده که فرمودند: «کسی که سوره جمعه را قرائت کند به عدد افرادی که به نماز جمعه آمده و به عدد آن‌کسانی که شرکت نکرده‌اند به او داده خواهد شد».


[[منصوربن‌حازم]] از [[حضرت صادق]] روایت کرده که فرمودند: «بر هر مؤمنی از شیعیان ما لازم است که در شب جمعه سوره جمعه و سوره «سبح اسم ربک» را قرائت کند و در نماز ظهر جمعه سوره جمعه و [[سوره منافقين|سوره منافقین]] را بخواند، پس وقتی که این کار را کرد مثل آن است که عمل [[رسول خدا]] را انجام داده و [[ثواب]] و جزاء او بر خدا، [[بهشت]] است»<ref>ترجمه تفسير مجمع‌البيان، ج 25، ص3.</ref>.
[[منصوربن‌حازم]] از [[جعفر بن محمد (صادق‌)|حضرت صادق]] روایت کرده که فرمودند: «بر هر مؤمنی از [[مذهب شیعه|شیعیان]] ما لازم است که در شب جمعه سوره جمعه و سوره «سبح اسم ربک» را قرائت کند و در نماز ظهر جمعه سوره جمعه و [[سوره منافقين|سوره منافقین]] را بخواند، پس وقتی که این کار را کرد مثل آن است‌که عمل [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|رسول خدا]] را انجام داده و [[ثواب]] و جزاء او بر خدا، [[بهشت]] است»<ref>ترجمه تفسير مجمع‌البيان، ج 25، ص3.</ref>.


=محل و زمان نزول=
== محل و زمان نزول ==
# سوره جمعه در مدینه بر پیامبر اسلام نازل شده است<ref>همان.</ref>.
# سوره جمعه در [[مدینه]] بر پیامبر اسلام نازل شده است<ref>همان.</ref>.
# تاریخ نزول سوره جمعه در ما بین [[صلح حديبيه|صلح حدیبیه]] و [[جنگ تبوك|جنگ تبوک]] است و بعد از [[سوره تحريم|سوره تحریم]] (و به قولی صف) نازل شده است<ref>حجة التفاسير و بلاغ الإكسير، مقدمه اول، ص28.</ref>.
# تاریخ [[نزول قرآن|نزول]] سوره جمعه در ما بین [[صلح حديبيه|صلح حدیبیه]] و [[جنگ تبوك|جنگ تبوک]] است و بعد از [[سوره تحريم|سوره تحریم]] (و به قولی صف) نازل شده است<ref>حجة التفاسير و بلاغ الإكسير، مقدمه اول، ص28.</ref>.


=فضای نزول=
== فضای نزول ==
فضای نزول سوره جمعه تشویق و ترغیب به نماز جمعه است. ترک صفوف نماز جمعه به خاطر رسیدن کاروانی تجاری می‌توانست برای مسلمانان گران تمام بشود و عذابی دردناک بر آنان نازل کند اما خداوند متعال فقط به هشدار و نصیحت در این مرحله قناعت می‌کند و با نزول سوره جمعه مسلمانان را متوجه تسبیح کائنات نسبت به خداوند و نعمت وجود پیامبر اسلام می‌نماید.
فضای نزول سوره جمعه تشویق و ترغیب به نماز جمعه است. ترک صفوف نماز جمعه به خاطر رسیدن کاروانی تجاری می‌توانست برای مسلمانان گران تمام بشود و عذابی دردناک بر آنان نازل کند اما خداوند متعال فقط به هشدار و نصیحت در این مرحله قناعت می‌کند و با نزول سوره جمعه مسلمانان را متوجه تسبیح کائنات نسبت به خداوند و نعمت وجود پیامبر اسلام می‌نماید.


همچنین از مسلمانان می‌خواهد که همانند [[یهود]] نباشند که با وجود ارسال انبیاء و انزال کتب، عمل صالحی از خود نشان ندادند و همواره عالمانی بی‌عمل بودند.
هم‌چنین از مسلمانان می‌خواهد که همانند [[یهود]] نباشند که با وجود ارسال انبیاء و انزال کتب، عمل صالحی از خود نشان ندادند و همواره عالمانی بی‌عمل بودند.


=ویژگی=
== ویژگی ==
سوره جمعه از [[سور مفصلات]] می‌باشد<ref>التمهید في علوم القرآن، ج1، ص313.</ref> [[ابن قتیبه]] می‌گوید: ... مفصلات سوره‌های کوچکی هستند که بعد از [[سور مثانی]] آمده‌اند اینکه چرا این سوره‌ها را مفصل نامیده‌اند به خاطر کوتاه بودن آنها و اینکه بسیار به واسطه بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِیمِ از یکدیگر جدا شده‌اند<ref>جامع البيان فی تفسير القرآن، ج 1، ص 34.</ref>.
سوره جمعه از [[سور مفصلات]] می‌باشد<ref>التمهید في علوم القرآن، ج1، ص313.</ref> [[ابن قتیبه]] می‌گوید: ... مفصلات سوره‌های کوچکی هستند که بعد از [[سور مثانی]] آمده‌اند این‌که چرا این سوره‌ها را مفصل نامیده‌اند به خاطر کوتاه بودن آنها و این‌که بسیار به واسطه بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِیمِ از یکدیگر جدا شده‌اند<ref>جامع البيان فی تفسير القرآن، ج 1، ص 34.</ref>.


روایتی است که از [[رسول خدا]] نقل شده که فرمود: خداوند هفت سوره طوال را به جای [[تورات]] و [[سوره‌های مئين|سوره‌های مئین]] را به جای [[انجيل|انجیل]] و سوره‌های مثانی را به جای زبور به من داد و پروردگارم مرا با دادن سوره‌های مفصل فزونی بخشید<ref>همان.</ref>.
روایتی است که از [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|رسول خدا]] نقل شده که فرمود: خداوند هفت سوره طوال را به جای [[تورات]] و [[سوره‌های مئين|سوره‌های مئین]] را به جای [[انجيل|انجیل]] و سوره‌های مثانی را به جای زبور به من داد و پروردگارم مرا با دادن سوره‌های مفصل فزونی بخشید<ref>همان.</ref>.


سوره جمعه از [[سور مسبحات]] است<ref>غرائب القرآن و رغائب الفرقان، ج 1، ص 34</ref> و همچنین جزو [[سور ممتحنات]] نیز آمده است<ref>التمهید في علوم القرآن، ج1، ص313</ref>.
سوره جمعه از [[سور مسبحات]] است<ref>غرائب القرآن و رغائب الفرقان، ج 1، ص 34</ref> و همچنین جزو [[سور ممتحنات]] نیز آمده است<ref>التمهید في علوم القرآن، ج1، ص313</ref>.
خط ۵۶: خط ۵۹:
{{پانویس}}
{{پانویس}}


=منابع=
== منابع ==
[https://quran.inoor.ir/fa/surah/62/ برگرفته از سایت معرفی سوره جمعه - پایگاه جامع قرآنhttps://quran.inoor.ir]
[https://quran.inoor.ir/fa/surah/62/ برگرفته از سایت معرفی سوره جمعه - پایگاه جامع قرآنhttps://quran.inoor.ir]


[[رده:قرآن]]
[[رده:قرآن]]
[[رده:سوره‌های قرآن]]
[[رده:سوره‌های قرآن]]
confirmed، مدیران
۳۳٬۵۱۷

ویرایش