۸۵٬۹۴۴
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| (۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
سازمان اطلاعات پاکستان(ISI) | سازمان اطلاعات پاکستان(ISI) با سابقه فعالیت ۷۵ساله خود اکنون از اهداف و روش‌های خاصی پیروی می‌کند و در جریانات سیاسی این کشور تأثیری مستقیم دارد و در منطقه و جهان فعالیت بسیار و موثری دارد. | ||
== تاریخچه و روند شکل‌گیری ISI == | == تاریخچه و روند شکل‌گیری ISI == | ||
پس از استقلال پاکستان در سال 1947، دو سازمان جدید اطلاعات در این کشور ایجاد شد، اداره اطلاعات (IB) و اطلاعات نظامی (MI)، عملکرد ضعیف اداره اطلاعات در هماهنگی اطلاعاتی بین ارتش، نیروی دریایی و هوایی در زمان جنگ هند - پاکستان در سال 1947 موجب تأسیس سازمان اطلاعات داخلی موسوم به آی‌اس‌آی I S I (Inter Services Intelligence ) در سال 1948 شد، این سازمان امنیتی توسط یک افسر استرالیایی‌الاصل ارتش انگلیس به نام سرلشکر کاتوم پایه‌گذاری شد. | پس از استقلال پاکستان در سال 1947، دو سازمان جدید اطلاعات در این کشور ایجاد شد، اداره اطلاعات (IB) و اطلاعات نظامی (MI)، عملکرد ضعیف اداره اطلاعات در هماهنگی اطلاعاتی بین ارتش، نیروی دریایی و هوایی در زمان جنگ هند - پاکستان در سال 1947 موجب تأسیس سازمان اطلاعات داخلی موسوم به آی‌اس‌آی I S I (Inter Services Intelligence ) در سال 1948 شد، این سازمان امنیتی توسط یک افسر استرالیایی‌الاصل ارتش انگلیس به نام سرلشکر کاتوم پایه‌گذاری شد. | ||
| خط ۳۶: | خط ۳۴: | ||
* اطلاعات مشترک تکنیکی (JIT): این بخش مسئولیت تجهیزات جاسوسی و عملیاتی در زمینه‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری را برعهده دارد. | * اطلاعات مشترک تکنیکی (JIT): این بخش مسئولیت تجهیزات جاسوسی و عملیاتی در زمینه‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری را برعهده دارد. | ||
* بخش‌های مربوط به عملیات انتحاری و جنگ شیمیایی | * بخش‌های مربوط به عملیات انتحاری و جنگ شیمیایی | ||
=== | === ساز و کار انتخاب رئیس سازمان اطلاعات پاکستان === | ||
همانند انتخاب سران تمامی نیروهای دفاعی و آژانس‌های اطلاعاتی در پاکستان، انتصاب مدیرکل ISI نیز بر عهده رئیس‌جمهور این کشور بوده و | همانند انتخاب سران تمامی نیروهای دفاعی و آژانس‌های اطلاعاتی در پاکستان، انتصاب مدیرکل ISI نیز بر عهده رئیس‌جمهور این کشور بوده و با مشورت نخست‌وزیر انجام می‌شود. | ||
برای انتصاب مدیرکل جدید این سازمان، رئیس ستاد کل ارتش از طریق وزارت دفاع اسامی سه تن از افراد موردنظر را از میان ژنرال‌ها به نخست‌وزیر پیشنهاد می‌کند و نخست‌وزیر این اختیار را دارد که یکی از این سه نفر را انتخاب کرده یا هر سه را رد کند و خواستار اسامی جدیدی شود و یا اینکه بر اساس نظر خود فردی را برای این پست انتخاب کند. | برای انتصاب مدیرکل جدید این سازمان، رئیس ستاد کل ارتش از طریق وزارت دفاع اسامی سه تن از افراد موردنظر را از میان ژنرال‌ها به نخست‌وزیر پیشنهاد می‌کند و نخست‌وزیر این اختیار را دارد که یکی از این سه نفر را انتخاب کرده یا هر سه را رد کند و خواستار اسامی جدیدی شود و یا اینکه بر اساس نظر خود فردی را برای این پست انتخاب کند. | ||
سازمان اطلاعات پاکستان یک مزیت استثنایی دارد و آن این است که می‌تواند در انتصاب‌های خود از غیرنظامیان نیز استفاده کند؛ اگرچه پست‌های کلیدی این سازمان همواره توسط افسران ارتش پاکستان اداره می‌شود. | سازمان اطلاعات پاکستان یک مزیت استثنایی دارد و آن این است که می‌تواند در انتصاب‌های خود از غیرنظامیان نیز استفاده کند؛ اگرچه پست‌های کلیدی این سازمان همواره توسط افسران ارتش پاکستان اداره می‌شود. | ||
اطلاعات منتشرشده در شبکه اینترنت، شمار کارمندان رسمی این سازمان را بالغ بر ده‌هزار نفر اعلام می‌کند، در حالی که سازمان‌های اطلاعات موازی دیگری همچون دفتر اطلاعات پاکستان (ib) و سازمان اطلاعات نظامی ارتش پاکستان (mi) نیز سایر بخش‌های ساختار اطلاعاتی و امنیتی | اطلاعات منتشرشده در شبکه اینترنت، شمار کارمندان رسمی این سازمان را بالغ بر ده‌هزار نفر اعلام می‌کند، در حالی که سازمان‌های اطلاعات موازی دیگری همچون دفتر اطلاعات پاکستان (ib) و سازمان اطلاعات نظامی ارتش پاکستان (mi) نیز سایر بخش‌های ساختار اطلاعاتی و امنیتی پاکستان را تشکیل می‌دهند. | ||
==== سران پیشین ISI ==== | ==== سران پیشین ISI ==== | ||
اسامی مدیران این سازمان از ابتدا تا کنون: | اسامی مدیران این سازمان از ابتدا تا کنون: | ||
| خط ۶۸: | خط ۶۶: | ||
== بنیاد فکری و مذهبی آی‌اس‌آی == | == بنیاد فکری و مذهبی آی‌اس‌آی == | ||
افسران آی‌اس‌آی از لحاظ فکری و ایدئولوژیکی وابسته به فکر بنیادگرایی اسلامی و افراط‌گرایی هستند. اداره اطلاعات مشترک (JIB) آی‌اس‌آی، «فرهنگ استراتژیک» آنها را بر اساس بنیادگرایی اسلامی و ضدیت با هندوئیسم بنا کرده و همین علت است که آی‌اس‌آی روابط تنگاتنگ با شبکه‌های تروریسم اسلام‌گرا در منطقه و جهان دارد. آی‌اس‌آی در گروهها و نهاد‌ها و شخصیت‌های سیاسی - مذهبی مانند؛ جماعت اسلامی، جمعیت علمای اسلامی، مدرسه‌های دارالعلوم اشرافیه در بلوچستان، دارالعلوم قاسمیه در ملتان، دارالتوحید در راولپندی، دین پرور در حیم‌آباد، دارالحامدیه در خیبراجنسی و… از نفوذ عمیقی برخوردار است و با شخصیت‌هایی مانند مولانا فضل | افسران آی‌اس‌آی از لحاظ فکری و ایدئولوژیکی وابسته به فکر بنیادگرایی اسلامی و افراط‌گرایی هستند. اداره اطلاعات مشترک (JIB) آی‌اس‌آی، «فرهنگ استراتژیک» آنها را بر اساس بنیادگرایی اسلامی و ضدیت با هندوئیسم بنا کرده و همین علت است که آی‌اس‌آی روابط تنگاتنگ با شبکه‌های تروریسم اسلام‌گرا در منطقه و جهان دارد. آی‌اس‌آی در گروهها و نهاد‌ها و شخصیت‌های سیاسی - مذهبی مانند؛ جماعت اسلامی، جمعیت علمای اسلامی، مدرسه‌های دارالعلوم اشرافیه در بلوچستان، دارالعلوم قاسمیه در ملتان، دارالتوحید در راولپندی، دین پرور در حیم‌آباد، دارالحامدیه در خیبراجنسی و… از نفوذ عمیقی برخوردار است و با شخصیت‌هایی مانند [[فضل الرحمن|مولانا فضل الرحمن]]، قاضی حسین احمد، [[سمیع الحق|مولانا سمیع‌الحق]] و… از روابط بسیار گرمی برخوردار می‌باشد. در سراسر پاکستان در حدود ۳۰ هزار مدرسه‌ی دینی - مذهبی نزدیکی مرز با افغانستان فعال‌اند و همه این‌ها تحت نظارت و حمایت اداره اطلاعات مشترک (JIB) آی‌اس‌آی می‌باشند که از همین مجرا برای پیشبرد سیاست خارجی پاکستان و فشار و سرکوب برای رقبای خود به کار می‌گیرند. | ||
== روند توسعه آی‌اس‌آی == | == روند توسعه آی‌اس‌آی == | ||
در ابتدا آی‌اس‌آی هیچ‌گونه نقشی در جمع‌آوری اطلاعات داخلی، جز منطقه مرزی شمال - غرب و کشمیر آزاد، نداشت. | در ابتدا آی‌اس‌آی هیچ‌گونه نقشی در جمع‌آوری اطلاعات داخلی، جز منطقه مرزی شمال - غرب و کشمیر آزاد، نداشت. | ||
در اواخر 1950 که ایوب خان، رئیس‌جمهور پاکستان شد، نقش آی‌اس‌آی را در حفاظت از منافع پاکستان و تحت‌نظر گرفتن سیاست‌های اپوزیسیون و حفظ نقش ارتش در پاکستان افزایش و توسعه داد. | در اواخر 1950 که ایوب خان، رئیس‌جمهور پاکستان شد، نقش آی‌اس‌آی را در حفاظت از منافع پاکستان و تحت‌نظر گرفتن سیاست‌های اپوزیسیون و حفظ نقش ارتش در پاکستان افزایش و توسعه داد. | ||
آی‌اس‌آی پس از شکست در جنگ هند - پاکستان در سال 1965، مجددا در سال 1966 سازمان دهی شد. در این دوره مسئولیت جمع‌آوری اطلاعات سیاسی داخلی در شرق پاکستان نیز به این سازمان واگذار شد. بعدا در زمان انقلاب ملی گرایانه بلوچ ها در بلوچستان در اواسط 1970، آی‌اس‌آی ماموریت یافت قلمرو بلوچستان را نیز پوشش دهد. | آی‌اس‌آی پس از شکست در جنگ هند - پاکستان در سال 1965، مجددا در سال 1966 سازمان دهی شد. در این دوره مسئولیت جمع‌آوری اطلاعات سیاسی داخلی در شرق پاکستان نیز به این سازمان واگذار شد. بعدا در زمان انقلاب ملی گرایانه بلوچ ها در بلوچستان در اواسط 1970، آی‌اس‌آی ماموریت یافت قلمرو بلوچستان را نیز پوشش دهد. | ||
در زمان ریاست ذوالفقار علی بوتو که منتقد نقش آی‌اس‌آی در زمان انتخابات 1970 بود و همین مسئله سبب تجزیه پاکستان و شکل‌گیری بنگلادش شد، آی‌اس‌آی اهمیت خود را از دست داد. | در زمان ریاست [[ذوالفقار علی بوتو]] که منتقد نقش آی‌اس‌آی در زمان انتخابات 1970 بود و همین مسئله سبب تجزیه پاکستان و شکل‌گیری [[بنگلادش]] شد، آی‌اس‌آی اهمیت خود را از دست داد. | ||
پس از به‌قدرت‌رسیدن ضیاءالحق در ژوئیه 1977، مجددا آی‌اس‌آی توسعه یافت و مسئول جمع‌آوری اطلاعات در مورد گروه‌های کمونیستی سند و گروه‌های مختلف دیگر نظیر حزب مردم پاکستان شد در در زمان جنگ افغان -شوروی در سال 1980 فعالیت‌های پنهانی بین آی‌اس‌آی و سیا افزایش یافت. | پس از به‌قدرت‌رسیدن [[محمد ضیاءالحق|ضیاءالحق]] در ژوئیه 1977، مجددا آی‌اس‌آی توسعه یافت و مسئول جمع‌آوری اطلاعات در مورد گروه‌های کمونیستی سند و گروه‌های مختلف دیگر نظیر حزب مردم پاکستان شد در در زمان جنگ افغان -شوروی در سال 1980 فعالیت‌های پنهانی بین آی‌اس‌آی و سیا افزایش یافت. | ||
گروه ویژه افغان‌ها زیر نظر و فرمان کلنل محمد یوسف برای سرپرستی هماهنگی‌های لازم را در آمریکا دیدند و تعداد زیادی از کارشناسان عملیات پنهانی سیا به آی‌اس‌آی ملحق شدند تا در عملیات ضد شوروی با کمک‌گرفتن از مجاهدین افغان شرکت کنند. | گروه ویژه افغان‌ها زیر نظر و فرمان کلنل محمد یوسف برای سرپرستی هماهنگی‌های لازم را در آمریکا دیدند و تعداد زیادی از کارشناسان عملیات پنهانی سیا به آی‌اس‌آی ملحق شدند تا در عملیات ضد شوروی با کمک‌گرفتن از مجاهدین افغان شرکت کنند. | ||
| خط ۹۲: | خط ۹۰: | ||
از زمان استقلال کشور مسلمان پاکستان از هند بریتانیایی کماکان دو کانون قدرت و تصمیم‌گیری در کشور پاکستان وجود داشته است که یکی نهاد دولت و دیگری ارتش پاکستان است. | از زمان استقلال کشور مسلمان پاکستان از هند بریتانیایی کماکان دو کانون قدرت و تصمیم‌گیری در کشور پاکستان وجود داشته است که یکی نهاد دولت و دیگری ارتش پاکستان است. | ||
ارتش پاکستان و به‌تبع آن سازمان اطلاعات آن مهم‌ترین نهاد تصمیم‌ساز در عرصه سیاست‌های داخلی و خارجی این کشور هستند؛ ازاین‌رو در برخی برهه‌ها میان دولت و نظامیان همگرایی وجد داشته و در برخی مواقع نیز واگرایی‌های منجر به تنش بر این رابطه حکم‌فرما بوده است. | ارتش پاکستان و به‌تبع آن سازمان اطلاعات آن مهم‌ترین نهاد تصمیم‌ساز در عرصه سیاست‌های داخلی و خارجی این کشور هستند؛ ازاین‌رو در برخی برهه‌ها میان دولت و نظامیان همگرایی وجد داشته و در برخی مواقع نیز واگرایی‌های منجر به تنش بر این رابطه حکم‌فرما بوده است. | ||
تا آن زمان که دولت‌های نظامی مانند دولت ژنرال پرویز مشرف قدرت را در دست داشتند، ارتش نیز با خیالی راحت نسبت به حفظ منافع خود در داخل و خارج از پاکستان روندی آرام در سیاست‌گذاری خود پیشه کرده است. | تا آن زمان که دولت‌های نظامی مانند دولت ژنرال [[پرویز مشرف]] قدرت را در دست داشتند، ارتش نیز با خیالی راحت نسبت به حفظ منافع خود در داخل و خارج از پاکستان روندی آرام در سیاست‌گذاری خود پیشه کرده است. | ||
اما با دخالت کشورهای غربی و بازیگران جهانی و آنجایی که در سال 2006 حکومت شبه‌دموکرات آصف علی زرداری سکان هدایت کشور پاکستان را به عهده گرفت، ارتش و سازمان اطلاعات آن به‌شدت احساس خطر کرده و رویکردی تقابلی در برابر تصمیم‌های دولت اتخاذ کردند. | اما با دخالت کشورهای غربی و بازیگران جهانی و آنجایی که در سال 2006 حکومت شبه‌دموکرات [[آصف علی زرداری]] سکان هدایت کشور پاکستان را به عهده گرفت، ارتش و سازمان اطلاعات آن به‌شدت احساس خطر کرده و رویکردی تقابلی در برابر تصمیم‌های دولت اتخاذ کردند. | ||
با پایان دوره حکومت زرداری و روی کارآمدن حزب نواز شریف و انتصاب وی در سمت نخست‌وزیر به نظر می‌رسد روند تقابلی میان دولت و ارتش شدت گرفته است. | با پایان دوره حکومت زرداری و روی کارآمدن حزب نواز شریف و انتصاب وی در سمت نخست‌وزیر به نظر می‌رسد روند تقابلی میان دولت و ارتش شدت گرفته است. | ||
| خط ۱۰۳: | خط ۱۰۱: | ||
حال باتوجه‌به مطالبی که عنوان شد مشخص می‌شود که دولت‌ها در پاکستان چاره‌ای جز کنارآمدن با ارتش و آی.اس.آی ندارند که در غیر این صورت در پیشبرد اهداف و سیاست‌های خود با مانعی بزرگ بن نام نظامیان ارتش روبرو خواهند بود. | حال باتوجه‌به مطالبی که عنوان شد مشخص می‌شود که دولت‌ها در پاکستان چاره‌ای جز کنارآمدن با ارتش و آی.اس.آی ندارند که در غیر این صورت در پیشبرد اهداف و سیاست‌های خود با مانعی بزرگ بن نام نظامیان ارتش روبرو خواهند بود. | ||
در آی‌اس‌آی همانند اف.اس.بی روسیه، افسرانی که بازنشسته می‌شوند به‌عنوان مدیرعامل و یا اعضای هیئت‌مدیره شرکت‌ها قرار گرفته و وارد تجارت می‌گردند و از آن طریق برای سازمانشان منبع تأمین مالی می‌شوند. آی‌اس‌آی قدرت سیاسی و استراتژیک خود را از روابط با گروهها و افراد سیاسی و مذهبیون افراطی می‌گیرد. این سازمان، سیاست‌مداران، رهبران و نظامیان را به‌شدت زیر نظارت دارد. آی‌اس‌آی که بر بنیاد فکری و دکترین انگلیس‌ها ایجاد شده است، درس‌های زیادی از سی‌‌آی‌‌ای امریکا فرامی‌گیرد و برعکس سایر ملل که دولت‌ها ارتششان را می‌سازند، اما در پاکستان این ارتش است که برای خودش دولت می‌سازد. یعنی تمامی سیاست‌های ملی و بین‌المللی پاکستان از مجراهای دکترین نظامی سرچشمه می‌گیرد و کلید این سیاست‌ها، به‌خصوص سیاست خارجی اسلام‌آباد در دستان آی‌اس‌آی است. اکثریت سفیران و دیپلمات‌های پاکستان در خارج، مأموران اداره ضداطلاعات مشترک (JCIB) آی. ای. آی بوده یا شدیداً زیر نظارت آن هستند، به‌خصوص در افغانستان و هند که اسلام‌آباد از این دو ناحیه احساس آسیب‌پذیری و تهدید در سیاست خارجی و داخلی‌اش می‌کند. | در آی‌اس‌آی همانند اف.اس.بی روسیه، افسرانی که بازنشسته می‌شوند به‌عنوان مدیرعامل و یا اعضای هیئت‌مدیره شرکت‌ها قرار گرفته و وارد تجارت می‌گردند و از آن طریق برای سازمانشان منبع تأمین مالی می‌شوند. آی‌اس‌آی قدرت سیاسی و استراتژیک خود را از روابط با گروهها و افراد سیاسی و مذهبیون افراطی می‌گیرد. این سازمان، سیاست‌مداران، رهبران و نظامیان را به‌شدت زیر نظارت دارد. آی‌اس‌آی که بر بنیاد فکری و دکترین انگلیس‌ها ایجاد شده است، درس‌های زیادی از سی‌‌آی‌‌ای امریکا فرامی‌گیرد و برعکس سایر ملل که دولت‌ها ارتششان را می‌سازند، اما در پاکستان این ارتش است که برای خودش دولت می‌سازد. یعنی تمامی سیاست‌های ملی و بین‌المللی پاکستان از مجراهای دکترین نظامی سرچشمه می‌گیرد و کلید این سیاست‌ها، به‌خصوص سیاست خارجی اسلام‌آباد در دستان آی‌اس‌آی است. اکثریت سفیران و دیپلمات‌های پاکستان در خارج، مأموران اداره ضداطلاعات مشترک (JCIB) آی. ای. آی بوده یا شدیداً زیر نظارت آن هستند، به‌خصوص در افغانستان و هند که اسلام‌آباد از این دو ناحیه احساس آسیب‌پذیری و تهدید در سیاست خارجی و داخلی‌اش می‌کند. | ||
== آی اس ای و احزاب == | == آی اس ای و احزاب == | ||
آی اس آی به تبع قدرت و نفوذ زیادی که دارد مورد تبعیت همه احزاب است و حزبی را یایرای مخالفت و عدم هماهنگی با ان نیست با این وجود برخی احزاب هماهنگی و حرف شنوی بیشتری از آن دارند و برخی نیز گویا ساخته شده تفکر حاکم بر آی اس آی هستند تا اهرمی برای فعالیت های مذهبی و اجتماعی و سیاسی مورد نظر آن باشند. | |||
=== شبکه حقانی === | === شبکه حقانی === | ||
شبکه حقانی از مخالفان نفوذ هند در افغانستان است و همین سبب حمایت پاکستان، و آی‌اس‌آی از این گروه است. علاوه بر این، ارتش پاکستان از این گروه در جهت از میان برداشتن مخالفان داخلی خود و در جهت ضربه‌زدن به هند بهره می‌برد. <ref>جریان‌های افراطی در پاکستان، ص 494.</ref> | شبکه حقانی از مخالفان نفوذ هند در افغانستان است و همین سبب حمایت ارتش پاکستان، و آی‌اس‌آی از این گروه است. علاوه بر این، ارتش پاکستان از این گروه در جهت از میان برداشتن مخالفان داخلی خود و در جهت ضربه‌زدن به هند بهره می‌برد. <ref>جریان‌های افراطی در پاکستان، ص 494.</ref> | ||
محتمل است امریکا از طریق مذاکرات صلح با طالبان و شبکه حقانی، هدف مبارزه را که راهبرد محوری ایدئولوژی دیوبندی ـ پشتونی است، به‌سوی اهداف جدیدی چون شیعه، آسیای مرکزی و روسیه تغییر جهت دهد. گام نخست این رایزنی‌ها در آگوست 2011 میلادی در دُبی با حضور جان کری از امریکا، ابراهیم حقانی از شبکه حقانی، اشفق کیانی، فرمانده ارتش پاکستان، و ژنرال پاشا رئیس آی‌اس‌آی برداشته شده است. <ref>جریان‌های افراطی در پاکستان، ص 501.</ref> | محتمل است امریکا از طریق مذاکرات صلح با طالبان و شبکه حقانی، هدف مبارزه را که راهبرد محوری ایدئولوژی دیوبندی ـ پشتونی است، به‌سوی اهداف جدیدی چون شیعه، آسیای مرکزی و روسیه تغییر جهت دهد. گام نخست این رایزنی‌ها در آگوست 2011 میلادی در دُبی با حضور جان کری از امریکا، ابراهیم حقانی از شبکه حقانی، اشفق کیانی، فرمانده ارتش پاکستان، و ژنرال پاشا رئیس آی‌اس‌آی برداشته شده است. <ref>جریان‌های افراطی در پاکستان، ص 501.</ref> | ||
=== انجمن سپاه صحابه === | === انجمن سپاه صحابه === | ||
| خط ۱۱۸: | خط ۱۱۸: | ||
== انگیزه‌های مالی در تربیت تروریست و ایجاد ناامنی توسط آی‌اس‌آی == | == انگیزه‌های مالی در تربیت تروریست و ایجاد ناامنی توسط آی‌اس‌آی == | ||
در شبه‌قاره هند و آسیای میانه، هیچ کشوری به‌اندازه پاکستان از اقدامات تروریستی سود نبرده است. تنها در بحران افغانستان آن‌گونه که دونالد ترامپ توییت کرده است، پاکستانی‌ها به بهانه مبارزه با القاعده، در کمتر از 15 سال، 33 میلیارد | در شبه‌قاره هند و آسیای میانه، هیچ کشوری به‌اندازه پاکستان از اقدامات تروریستی سود نبرده است. تنها در بحران افغانستان آن‌گونه که دونالد ترامپ توییت کرده است، پاکستانی‌ها به بهانه مبارزه با القاعده، در کمتر از 15 سال، 33 میلیارد دلار از آمریکا کمک دریافت کرده است. اقتصاد ضعیف پاکستان و هزینه بالای نظامی این کشور (یک سوم کل بودجه) باعث شده که نهادهای نظامی به دنبال درآمدزایی باشند. بر همین اساس نیز سرویس اطلاعاتی پاکستان در ازای حمایتهای گسترده مالی عربستان سعودی و امارات، در مرزهای شرقی و غربی خود مدارسی دینی و نظامی برای توسعه افکار وهابی و تکفیری ایجاد کرده است. اویغورهای چینی در همین مدارس آموزش نظامی دیده اند و به سوریه اعزام شده اند. در مرزهای غربی پاکستان نیز چندین گروه تروریستی از جمله گروهک موسوم به جیش‌العدل حضور داشته و فعالیت میکنند. عمده تســـلیحات مورد نیاز این گروهها را عربستان سعودی و امارات تامین میکنند. <ref>https://farhikhtegandaily. om/images/newspaper/2019/02/1382/7_1382.pdf</ref> | ||
== حوزه‌های اصلی عملیاتهای خارجی آی‌اس‌آی == | == حوزه‌های اصلی عملیاتهای خارجی آی‌اس‌آی == | ||
=== 1- هند === | === 1- هند === | ||
شاید مهم‌ترین و مشهورترین عملیات سازمان اطلاعات پاکستان، در سرزمین هند انجام شده است. مهم‌ترین دست‌مایه این اختلاف مسئله کشمیر است. | شاید مهم‌ترین و مشهورترین عملیات سازمان اطلاعات پاکستان، در سرزمین هند انجام شده است. مهم‌ترین دست‌مایه این اختلاف مسئله کشمیر است. | ||
بحران کشمیر که از سال 1948 شروع شد تا سال 1980، تقریبا بین هند و پاکستان یک مسئله ملی بود. از این سال به بعد کم کم نیروهای شبه نظامی پاکستان وارد کشمیر تحت کنترل پاکستان شدند از این زمان به بعد بحران کشمیر از مسئله ملی فراتر رفت. برخی منابع می گویند که در حال حاضر 100 گروه مسلح و غیر مسلح تحت عنوان سازمان حریت فعالیت می کنند. این نیروها تحت نظارتISI ارتش پاکستان قرار دارند که مهم‌ترین این گروهها لشکر طیبه، مومنین، مجاهدین، جیش محمد است. حضور این گروهها در کشمیر بعد از کودتای ضیاءالحق در پاکستان آغاز | بحران کشمیر که از سال 1948 شروع شد تا سال 1980، تقریبا بین هند و پاکستان یک مسئله ملی بود. از این سال به بعد کم کم نیروهای شبه نظامی پاکستان وارد کشمیر تحت کنترل پاکستان شدند از این زمان به بعد بحران کشمیر از مسئله ملی فراتر رفت. برخی منابع می گویند که در حال حاضر 100 گروه مسلح و غیر مسلح تحت عنوان سازمان حریت فعالیت می کنند. این نیروها تحت نظارتISI ارتش پاکستان قرار دارند که مهم‌ترین این گروهها لشکر طیبه، مومنین، مجاهدین، جیش محمد است. حضور این گروهها در کشمیر بعد از کودتای ضیاءالحق در پاکستان آغاز شد، زیرا وی ارتش را از افراد میانه رو پاکسازی کرد و از این زمان به بعد ارتش پاکستان رنگ اسلامی به خود گرفت. | ||
یکی دیگر از عوامل بحران در کشمیر تأسیس مدارس اسلامی در پاکستان با حمایت های مالی عربستان بود. | یکی دیگر از عوامل بحران در کشمیر تأسیس مدارس اسلامی در پاکستان با حمایت های مالی عربستان بود. | ||
این مدارس دو کارکرد عمده آموزشی و نظامی داشتند. آموزش در شاخه نظامی و تبلیغ وهابیت در منطقه. در این برهه از زمان ارتش پاکستان که وجه اسلامی پیدا کرده بود با شعار « آزادسازی سرزمین اسلامی از دست کفار» آغاز به فعالیت کرد. به همین دلیل از منظر گروه‌های مذهبی پاکستان، کشمیر فلسطین دوم است و معتقدند که باید کشمیر را از دست هندوستان نجات دهند. از این زمان به بعد موضوع کشمیر دیگر تنها مسئله ملی نبود؛ بلکه رنگ و بوی دینی هم | این مدارس دو کارکرد عمده آموزشی و نظامی داشتند. آموزش در شاخه نظامی و تبلیغ وهابیت در منطقه. در این برهه از زمان ارتش پاکستان که وجه اسلامی پیدا کرده بود با شعار « آزادسازی سرزمین اسلامی از دست کفار» آغاز به فعالیت کرد. به همین دلیل از منظر گروه‌های مذهبی پاکستان، کشمیر فلسطین دوم است و معتقدند که باید کشمیر را از دست هندوستان نجات دهند. از این زمان به بعد موضوع کشمیر دیگر تنها مسئله ملی نبود؛ بلکه رنگ و بوی دینی هم گرفت؛ لذا در پاکستان هر حزبی بخواهد در مورد کشمیر کوتاه بیاید به‌عنوان خائن شناخته می‌شود؛ البته در هند هم چنین وضعیتی در بین احزاب سیاسی وجود دارد که در نهایت هیچ طرفی در موضوع کشمیر عقب نشینی نمی‌کنند. کشمیر به یک موضوع حیثیتی تبدیل شده است، حتی در خصوص کشمیر چندین کودتا در پاکستان رخ داده است. در سال 1999 نیروهای ارتش هند و پاکستان در کارگیل در کشمیر روی در روی هم قرار گرفتند. «پرویز مشرف» علیه « نواز شریف» کودتا کرد. دلیل این کودتا این بود که نواز شریف حاضر شده بود در مورد کشمیر مذاکره کند که ارتش سریع وارد عمل شد و وی را برکنار کرد. کشمیر از سال 2014 به بعد بیشتر دچار بحران‌ها و تنش‌های سیاسی و امنیتی شده است. دلیل عمده این است که حزب بی.چی.پی (حزب بهارایتا جاناتا، حزب مردم) که در همین سال به‌عنوان حزب حاکم در هند و کشمیر پیروز شد، در کشمیر نتوانست دولت محلی را تشکیل دهد و ناچار با حزب دموکراتیک مردم محبوبه مفتی ائتلاف کرد که این اولین دولت ائتلافی در کشمیر و اولین حضور حزب بی. چی. پی در کشمیر بود. این حزب یک رویکرد سختگیرانه علیه مسلمانان دارد و معتقد است که هند فقط مختص هندو هاست. ازاین‌رو در این اقدامات سختگیرانه و ملی‌گرایانه را نیز در کشمیر اعمال کرد که باعث بروز بحران در این منطقه شد. پیش‌تر اداره کشمیر در دست احزاب بومی بودند که یک رویه میانه‌رو داشتند و حتی سازمان کنفرانس حریت که حدود 100 حزب را تحت پوشش دارد همواره با دولت محلی همکاری خوبی داشته است. این تنش‌های سیاسی میان حزب هندی و کشمیری باعث شد تا در نهایت در مرداد امسال محبوبه مفتی استعفا داد. در حال حاضر فرماندار کشمیر که به حزب بی.جی.پی هند نزدیک است، سیاست‌های این حزب را پیاده می‌کند. ازاین‌رو اوضاع کشمیر هر روز وخیم تر می‌شود. <ref>https://www.iribnews.ir/fa/news/2372589/%D8%A8%D8%B1%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D8%B1%DB%8C%D8%B4%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AA%D9%86%D8%B4-%D8%A8%DB%8C%D9%86-%D9%87%D9%86%D8%AF-%D9%88-%D9%BE%D8%A7%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D8%AD%D8%B1%D8%A7%D9%86-%DA%A9%D8%B4%D9%85%DB%8C%D8%B1 | ||
</ref> | </ref> | ||
یکی از دلایل دیگر تشدید اوضاع کشمیر این بود که حزب بی.جی.پی و دولت محلی کشمیر انجام دادند و سیستم حفاظت رهبران کشمیر (خودروی ضد گلوله..) را لغو کردند و اعلام کردند که هیچ گروه کشمیری را به رسمیت نمی شناسند و امنیت جانی آنها تضمین نخواهد شد. این اقدام مقدمه حمله هندوها به خانه مسلمانان در کشمیر برای انتقام گیری از کشته شدن 44 سرباز هندی بود. | یکی از دلایل دیگر تشدید اوضاع کشمیر این بود که حزب بی.جی.پی و دولت محلی کشمیر انجام دادند و سیستم حفاظت رهبران کشمیر (خودروی ضد گلوله..) را لغو کردند و اعلام کردند که هیچ گروه کشمیری را به رسمیت نمی شناسند و امنیت جانی آنها تضمین نخواهد شد. این اقدام مقدمه حمله هندوها به خانه مسلمانان در کشمیر برای انتقام گیری از کشته شدن 44 سرباز هندی بود. | ||
یکی از عوامل دیگر بحرانی شدن کشمیر، موضوع اجرای طرح یک جاده و یک کمربند است. این طرح که توسط چین در سال 2015 اعلام شد بخشی زمینی این طرح از سرزمین کشمیر آزاد که در اختیار پاکستان است، عبور می‌کند. این موضوع موجب نگرانی جدی هند شده است و مقامات آنها بارها مخالفت خود را اعلام کردند. به اعتقاد برخی از کارشناسان، هند برای جلوگیری از اجرای این طرح به دنبال افزایش تنش در کشمیر است | یکی از عوامل دیگر بحرانی شدن کشمیر، موضوع اجرای طرح یک جاده و یک کمربند است. این طرح که توسط چین در سال 2015 اعلام شد بخشی زمینی این طرح از سرزمین کشمیر آزاد که در اختیار پاکستان است، عبور می‌کند. این موضوع موجب نگرانی جدی هند شده است و مقامات آنها بارها مخالفت خود را اعلام کردند. به اعتقاد برخی از کارشناسان، هند برای جلوگیری از اجرای این طرح به دنبال افزایش تنش در کشمیر است | ||
به نظر می‌رسد که دهلی‌نو و اسلام‌آباد بیشتر از این تمایل به تداوم تنش ندارند. ازاین‌رو گزینه جنگ و عملیاتهای نظامی طرفین منتفی است. | به نظر می‌رسد که دهلی‌نو و اسلام‌آباد بیشتر از این تمایل به تداوم تنش ندارند. ازاین‌رو گزینه جنگ و عملیاتهای نظامی طرفین منتفی است. مخصوصاً پاکستان که به لحاظ قوت نظامی دست برتر را ندارد. به همین دلیل پاکستان به‌سرعت خلبان هندی را آزاد کرد که تنش‌ها بیشتر از این ادامه پیدا نکند. اما هر دو کشور به طور غیرمستقیم از طریق گروه‌های مستقر در کشمیر سعی در ایجاد توازن قدرت خواهند داشت. به عبارتی دیگر درگیری‌های خشونت‌آمیز نیابتی دورازذهن نیست. اما اگر در انتخابات آتی در کشمیر، حزب کنفرانس ملی به رهبری مفتی سعید پیروز شود، این اتفاق می‌تواند آرامش نسبی را بر کشمیر حاکم کند.<ref> | ||
<https://www. ribnews.ir/fa/news/2372589/%D8%A8%D8%B1%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D8%B1%DB%8C%D8%B4%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AA%D9%86%D8%B4-%D8%A8%DB%8C%D9%86-%D9%87%D9%86%D8%AF-%D9%88-%D9%BE%D8%A7%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D8%AD%D8%B1%D8%A7%D9%86-%DA%A9%D8%B4%D9%85%DB%8C%D8%B1 | <https://www. ribnews.ir/fa/news/2372589/%D8%A8%D8%B1%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D8%B1%DB%8C%D8%B4%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AA%D9%86%D8%B4-%D8%A8%DB%8C%D9%86-%D9%87%D9%86%D8%AF-%D9%88-%D9%BE%D8%A7%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D8%AD%D8%B1%D8%A7%D9%86-%DA%A9%D8%B4%D9%85%DB%8C%D8%B1 | ||
</ref> | </ref> | ||
| خط ۱۷۹: | خط ۱۷۹: | ||
</ref> | </ref> | ||
== منابع == | == منابع == | ||
[[رده:سازمان‌ها و نهاد‌ها]] | |||
[[رده:پاکستان]] | |||