تروریسم: تفاوت میان نسخه‌ها

۲۵ بایت حذف‌شده ،  ‏۱۷ اکتبر ۲۰۲۳
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
(۱۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
[[پرونده:تروریسم.jpg |جایگزین=تروریسم|بندانگشتی|تروریسم]]
[[پرونده:تروریسم.jpg|بی‌قاب|چپ]]
'''تِروریسم''' (به فرانسوی: Terrorisme) که در زبان فارسی از آن با عنوان وحشت‌افکنی، هراس‌افکنی و ارعاب‌گری نیز تعبیر شده‌ است، به استفاده از خشونت یا تهدید برای دستیابی به اهداف سیاسی، [[مذهبی]]، یا [[ایدئولوژیک]] گفته می‌شود، تروریسم استفاده غیرقانونی از خشونت یا ارعاب است، به‌خصوص علیه غیر نظامیان، برای دنبال کردن اهداف سیاسی است. تروریسم یکی از واژه‌هایی است که امروزه در ادبیات سیاسی جهان کاربرد بسیار گسترده‌ای یافته است. البته دربارۀ این پدیده و چیستی آن اجماع نظری وجود ندارد و در این حوزه با آشفتگی معنایی روبرو هستیم.
'''تِروریسم''' (به فرانسوی: Terrorisme) که در زبان فارسی از آن با عنوان وحشت‌افکنی، هراس‌افکنی و ارعاب‌گری نیز تعبیر شده‌ است و با استفاده از خشونت یا تهدید برای دستیابی به اهداف سیاسی، [[مذهب|مذهبی]]، یا [[ایدئولوژی|ایدئولوژیک]] گفته می‌شود، تروریسم استفاده غیرقانونی از خشونت یا ارعاب است، به‌خصوص علیه غیر نظامیان، برای دنبال کردن اهداف سیاسی است. تروریسم یکی از واژه‌هایی است که امروزه در ادبیات سیاسی جهان کاربرد بسیار گسترده‌ای یافته است. البته دربارۀ این پدیده و چیستی آن اجماع نظری وجود ندارد و در این حوزه با آشفتگی معنایی روبرو هستیم.


== تعریف جهانی تروریسم ==
== تعریف جهانی تروریسم ==
خط ۲۳: خط ۲۳:


برای تمایز تروریست از مبارزه راه آزادی سه معیار مطرح شده است:  
برای تمایز تروریست از مبارزه راه آزادی سه معیار مطرح شده است:  
 
# تفاوت در روش جنگی؛
# تفاوت در روش جنگی
# انقلابیون یا مبارزان راه آزادی با نظام حاکمیت ظالمانه می‌‌جنگند؛
# انقلابیون یا مبارزان راه آزادی با نظام حاکمیت ظالمانه می‌‌جنگند
# تروریست‌ها با رژیم‌های خودکامه هم‌پیمانند.
# تروریست‌ها با رژیم‌های خودکامه هم‌پیمانند.


خط ۳۳: خط ۳۲:
از تروریسم تعاریف متعدد و مختلفی به عمده آمده است. تروریسم اصطلاحی است که بر سر تعریف آن توافقی میان حکومت‌ها یا تحلیل‌گران دانشگاهی وجود ندارد، اما تقریبا‌ به شیوه‌های گوناگون به تعبیری منفی به کار می‌‌رود تا غالبا‌ اقدامات گروه‌های فرا دولتی خودساخته با انگیزه سیاسی علیه جان افراد را توصیف کند<ref>ایان مک لین، فرهنگ علوم سیاسی آکسفورد، ترجمه حمید احمدی، تهران، میزان، ۱۳۸۱، ص .۸۰۸</ref>.
از تروریسم تعاریف متعدد و مختلفی به عمده آمده است. تروریسم اصطلاحی است که بر سر تعریف آن توافقی میان حکومت‌ها یا تحلیل‌گران دانشگاهی وجود ندارد، اما تقریبا‌ به شیوه‌های گوناگون به تعبیری منفی به کار می‌‌رود تا غالبا‌ اقدامات گروه‌های فرا دولتی خودساخته با انگیزه سیاسی علیه جان افراد را توصیف کند<ref>ایان مک لین، فرهنگ علوم سیاسی آکسفورد، ترجمه حمید احمدی، تهران، میزان، ۱۳۸۱، ص .۸۰۸</ref>.


تروریسم، به معنای مبارزه تروریستی روشنفکران [[انقلابی]] جدا از توده‌ها، عبارت است از یک جریان خرده بورژوایی که درمرحله ای از جنبش انقلابی در [[اروپا]] ظاهر شد. تروریسم، به تئوری قهرمانانه فعال توده‌های غیر فعالی که در انتظار این قهرمانان هستند، معتقد است<ref>علی اکبر آقا بخشی، همان، ص .۵۸۳</ref>.
تروریسم، به معنای مبارزه تروریستی روشنفکران انقلابی جدا از توده‌ها، عبارت است از یک جریان خرده بورژوایی که درمرحله ای از جنبش انقلابی در [[اروپا]] ظاهر شد. تروریسم، به تئوری قهرمانانه فعال توده‌های غیر فعالی که در انتظار این قهرمانان هستند، معتقد است<ref>علی اکبر آقا بخشی، همان، ص .۵۸۳</ref>.


تروریسم، اعمال ترور به صورتی منظم وسازمان یافته را می‌‌رساند. تروریسم نه فقط با استفاده از وسایلی که می‌‌توانند زندگی و امنیت افراد را مورد سوء قصد قرار دهند، صورت می‌‌یابد، بلکه از طریق تخریب خشونت‌آمیز خدمات عمومی و یا تجهیزات زیر بنایی متعلق به یک جمع نیز اعمال می‌‌‌شود<ref>آلن بیرو، همان، ص .۴۲۶</ref>.
تروریسم، اعمال ترور به صورتی منظم وسازمان یافته را می‌‌رساند. تروریسم نه فقط با استفاده از وسایلی که می‌‌توانند زندگی و امنیت افراد را مورد سوء قصد قرار دهند، صورت می‌‌یابد، بلکه از طریق تخریب خشونت‌آمیز خدمات عمومی و یا تجهیزات زیر بنایی متعلق به یک جمع نیز اعمال می‌‌‌شود<ref>آلن بیرو، همان، ص .۴۲۶</ref>.
خط ۴۳: خط ۴۲:
ترورگری، روش حکومت‌هایی است که با بازداشت و شکنجه واعدام وانواع آزارهای غیر قانونی، از راه پلیس سیاسی مخفی، مخالفان را سرکوب می‌‌کنند و می‌‌هراسانند. و یا روش دسته‌های راست و چپی است که برای برافکندن یا هراساندن دولت به آدمکشی و آدم دزدی و خرابکاری دست می‌‌زنند<ref>جک پلینو، فرهنگ روابط بین الملل، ترجمه حسن پستا، تهران، فرهنگ معاصر، ۱۳۷۵، ص .۲۴۳</ref>.  
ترورگری، روش حکومت‌هایی است که با بازداشت و شکنجه واعدام وانواع آزارهای غیر قانونی، از راه پلیس سیاسی مخفی، مخالفان را سرکوب می‌‌کنند و می‌‌هراسانند. و یا روش دسته‌های راست و چپی است که برای برافکندن یا هراساندن دولت به آدمکشی و آدم دزدی و خرابکاری دست می‌‌زنند<ref>جک پلینو، فرهنگ روابط بین الملل، ترجمه حسن پستا، تهران، فرهنگ معاصر، ۱۳۷۵، ص .۲۴۳</ref>.  
همچنین تروریسم به عنوان شیوه حکومت از طریق ایجاد رعب و وحشت نیز تعریف شده است<ref>داریوش آشوری، همان، ص .۹۹</ref>.
همچنین تروریسم به عنوان شیوه حکومت از طریق ایجاد رعب و وحشت نیز تعریف شده است<ref>داریوش آشوری، همان، ص .۹۹</ref>.
همچنین فرهنگ علوم سیاسی، تعاریف مختلف زیر را از تروریسم ارائه می‌‌دهد:
همچنین فرهنگ علوم سیاسی، تعاریف مختلف زیر را از تروریسم ارائه می‌‌دهد:
# نظام حکومت ترور و اعتقاد به لزوم آدمکشی و ایجاد وحشت در میان مردم ویا نظام فکری که هرنوع عملی را برای رسیدن به هدف سیاسی مجاز می‌‌شمارد.
# نظام حکومت ترور و اعتقاد به لزوم آدمکشی و ایجاد وحشت در میان مردم ویا نظام فکری که هرنوع عملی را برای رسیدن به هدف سیاسی مجاز می‌‌شمارد.
#
#
# کاربرد سیستماتیک ترور، به عنوان وسیله اجبار یا روا شمردن اقدامات دارای ماهیت وحشت آفرینی در اذهان عامه و گروه‌های انسانی<ref>محمود طلوعی، همان، ص .۳۵۶</ref>.
# کاربرد سیستماتیک ترور، به عنوان وسیله اجبار یا روا شمردن اقدامات دارای ماهیت وحشت آفرینی در اذهان عامه و گروه‌های انسانی<ref>محمود طلوعی، همان، ص .۳۵۶</ref>.
# در مجموع می‌‌توان گفت که تروریسم، به معنی استفاده منظم و سازمان یافته از ترور است. ترور با آنکه شیوه‌ای نامشروع و پذیرفته نشده‌ای برای دستیابی به اهداف سیاسی است، ولی به هر حال مورد استفاده قرار می‌‌گیرد. اگر فرد، گروه و یا دولتی، برای رسیدن به اهداف سیاسی خود، بطور سیستماتیک، منظم و سازمان یافته، از حربه ترور استفاده کند، به این نوع رفتار و پدیده تروریسم اطلاق می‌‌گردد.
# در مجموع می‌‌توان گفت که تروریسم، به معنی استفاده منظم و سازمان یافته از ترور است. ترور با آنکه شیوه‌ای نامشروع و پذیرفته نشده‌ای برای دستیابی به اهداف سیاسی است، ولی به هر حال مورد استفاده قرار می‌‌گیرد. اگر فرد، گروه و یا دولتی، برای رسیدن به اهداف سیاسی خود، بطور سیستماتیک، منظم و سازمان یافته، از حربه ترور استفاده کند، به این نوع رفتار و پدیده تروریسم اطلاق می‌‌گردد.
 
== آمارهای جهانی تروریسم ==
== آمارهای جهانی تروریسم ==
یافته‌های گزارش «شاخص جهانی تروریسم» نشان می‌دهد که ۱۰ هزار حمله تروریستی در سال ۲۰۱۳ انجام شده که نسبت به سال ۲۰۱۲، ۴۴ درصد بیشتر شده‌است. این گزارش که توسط مؤسسه اقتصاد و صلح تهیه شده می‌گوید که در سال ۲۰۱۳ حدود ۱۸ هزار نفر در اثر حملات تروریستی جان خود را از دست داده‌اند که هشتاد درصد (۱۴ هزار و ۷۲۲ نفر) آنها در کشورهای [[عراق]]، [[سوریه]]، [[افغانستان]]، [[پاکستان]] و [[نیجریه]] قربانی شده‌اند. بنابراین گزارش، عراق با ۶ هزار و ۳۶۲ قربانی (بیش از یک‌سوم کل کشته‌ها)، بزرگ‌ترین قربانی حملات تروریستی بوده و گروه‌های [[داعش]]، [[القاعده]]، [[بوکو حرام]] و [[طالبان]] مسئول بیشترین کشتارها بوده‌اند. جنگ داخلی [[سوریه]] که از سال ۲۰۱۱ شروع شد، بیشترین تأثیر را در افزایش حملات تروریستی داشته‌است<ref>ده‌هزار حمله تروریستی' در سال ۲۰۱۳، بی‌بی‌سی فارسی، ۲۷ آبان ۱۳۹۳</ref>.
یافته‌های گزارش «شاخص جهانی تروریسم» نشان می‌دهد که ۱۰ هزار حمله تروریستی در سال ۲۰۱۳ انجام شده که نسبت به سال ۲۰۱۲، ۴۴ درصد بیشتر شده‌است. این گزارش که توسط مؤسسه اقتصاد و صلح تهیه شده می‌گوید که در سال ۲۰۱۳ حدود ۱۸ هزار نفر در اثر حملات تروریستی جان خود را از دست داده‌اند که هشتاد درصد (۱۴ هزار و ۷۲۲ نفر) آنها در کشورهای [[عراق]]، [[سوریه]]، [[افغانستان]]، [[پاکستان]] و [[نیجریه]] قربانی شده‌اند. بنابراین گزارش، عراق با ۶ هزار و ۳۶۲ قربانی (بیش از یک‌سوم کل کشته‌ها)، بزرگ‌ترین قربانی حملات تروریستی بوده و گروه‌های [[داعش]]، [[القاعده]]، [[بوکو حرام]] و [[طالبان]] مسئول بیشترین کشتارها بوده‌اند. جنگ داخلی [[سوریه]] که از سال ۲۰۱۱ شروع شد، بیشترین تأثیر را در افزایش حملات تروریستی داشته‌است<ref>ده‌هزار حمله تروریستی' در سال ۲۰۱۳، بی‌بی‌سی فارسی، ۲۷ آبان ۱۳۹۳</ref>.


== تروریسم در ایران ==
== تروریسم در ایران ==
در فهرست کشورهایی که بیشترین آسیب را از تروریسم دیده‌اند، ایران پس از [[بریتانیا]] و پیش از یونان و ایالات متحده آمریکا در رده ۲۸ام قرار دارد. ایران همچنین جزو ۱۳ کشوری است که بنابراین گزارش در کنار کشورهایی مثل مکزیک و اسرائیل در معرض خطر افزایش حملات تروریستی است<ref>ه‌هزار حمله تروریستی' در سال ۲۰۱۳، بی‌بی‌سی فارسی، ۲۷ آبان ۱۳۹۳</ref>.
در فهرست کشورهایی که بیشترین آسیب را از تروریسم دیده‌اند، [[جمهوری اسلامی ایران|ایران]] پس از [[بریتانیا]] و پیش از [[یونان]] و [[ایالات متحده آمریکا]] در رده ۲۸ام قرار دارد. ایران همچنین جزو ۱۳ کشوری است که بنابراین گزارش در کنار کشورهایی مثل [[مکزیک]] و [[رژیم صهیونیستی|اسرائیل]] در معرض خطر افزایش حملات تروریستی است<ref>ه‌هزار حمله تروریستی' در سال ۲۰۱۳، بی‌بی‌سی فارسی، ۲۷ آبان ۱۳۹۳</ref>.


== تروریسم در آمریکا ==
== تروریسم در آمریکا ==
خط ۶۰: خط ۵۹:


== جنگ با تروریسم ==
== جنگ با تروریسم ==
[[پرونده:جنگ با ترور.jpg|بندانگشتی|چپ|جایگزین=جنگ با ترور|جنگ با ترور]]
[[پرونده:جنگ با ترور.jpg|بی‌قاب|چپ]]
'''جنگ با تروریسم''' یک رشته عملیات جنگی است که [[ایالات متحده آمریکا]]، [[بریتانیا]] و تعدادی کشور دیگر به منظور مبارزه با گروه‌هایی که از دید این کشورها تروریست قلمداد شده‌اند و همین‌طور دولت‌های پشتیبان این گروه‌ها، آغاز کردند. منظور و استدلال رئیس‌جمهور پیشین [[آمریکا]] جرج دبلیو بوش از کشورهای پشتیبان تروریسم، کره شمالی، [[لیبی]]، [[عراق]]، [[سوریه]]، [[افغانستان]] و کوبا بودند. این کشورها از دیدگاه دولت آمریکا تهدیدی برای آمریکا و کشورهای غربی و جهان به‌شمار می‌آیند. اصطلاح جنگ علیه تروریسم بیشتر برای تروریسم اسلامی و [[القاعده]] به کار می‌رود. این اصطلاح از سوی دولت [[باراک اوباما|اوباما]] به‌کار نمی‌رفت و به جای آن عبارت عملیات احتیاطی برون‌مرزی (Overseas Contingency Operation) رسمیت داشت<ref>[https://www.foxnews.com/politics/obama-scraps-global-war-on-terror-for-overseas-contingency-operation جنگ علیه ترور]</ref>.  
'''جنگ با تروریسم''' یک رشته عملیات جنگی است که [[ایالات متحده آمریکا]]، [[بریتانیا]] و تعدادی کشور دیگر به منظور مبارزه با گروه‌هایی که از دید این کشورها تروریست قلمداد شده‌اند و همین‌طور دولت‌های پشتیبان این گروه‌ها، آغاز کردند. منظور و استدلال رئیس‌جمهور پیشین [[ایالات متحده آمریکا|آمریکا]] [[جرج دبلیو بوش]] از کشورهای پشتیبان تروریسم، کره شمالی، [[لیبی]]، [[عراق]]، [[سوریه]]، [[افغانستان]] و [[کوبا]] بودند. این کشورها از دیدگاه دولت آمریکا تهدیدی برای آمریکا و کشورهای غربی و جهان به‌شمار می‌آیند. اصطلاح [[جنگ]] علیه تروریسم بیشتر برای تروریسم اسلامی و [[القاعده]] به کار می‌رود. این اصطلاح از سوی دولت [[باراک اوباما|اوباما]] به‌کار نمی‌رفت و به جای آن عبارت عملیات احتیاطی برون‌مرزی (Overseas Contingency Operation) رسمیت داشت<ref>[https://www.foxnews.com/politics/obama-scraps-global-war-on-terror-for-overseas-contingency-operation جنگ علیه ترور]</ref>.  


=== نقطه شروع ===
=== نقطه شروع ===
خط ۹۸: خط ۹۷:
جنگ علیه تروریسم توهم غائی غربی بود که نمی‌تواند خود را با وضعیت جدید جهان تطبیق دهد و در پی تغییر جریان تاریخ است. خیالی سودائی، که پیگیری آن تنها می‌تواند بر بی‌نظمی در جهان بیفزاید، «برخورد تمدن‌ها» را تشدید کند و بسیاری از جوامع از جمله جوامع غربی را، با چند‌دستگی براساس باورهای مذهبی، بی‌ثبات سازد<ref>[https://orientxxi.info/magazine/article5018 جنگ علیه تروریسم]</ref>.
جنگ علیه تروریسم توهم غائی غربی بود که نمی‌تواند خود را با وضعیت جدید جهان تطبیق دهد و در پی تغییر جریان تاریخ است. خیالی سودائی، که پیگیری آن تنها می‌تواند بر بی‌نظمی در جهان بیفزاید، «برخورد تمدن‌ها» را تشدید کند و بسیاری از جوامع از جمله جوامع غربی را، با چند‌دستگی براساس باورهای مذهبی، بی‌ثبات سازد<ref>[https://orientxxi.info/magazine/article5018 جنگ علیه تروریسم]</ref>.


=حملات پهبادی در پاکستان به بهانه مبارزه با تروریسم=
== حملات پهبادی در پاکستان به بهانه مبارزه با تروریسم ==
[[پرونده:حملات به پاکستان.jpg|بندانگشتی|چپ|جایگزین=حملات به پاکستان|حملات به پاکستان]]
[[پرونده:حملات به پاکستان.jpg|بی‌قاب|چپ]]
'''حملات پهبادی در پاکستان''' به وسیله دولت [[ایالات متحده]] طی سال‌های ۲۰۰۴ تا ۲۰۱۸ که هزاران حملهٔ هوایی با استفاده از پهپادهای متعلق به نیروی هوایی ایالات متحده تحت کنترل بخش فعالیت‌های ویژهٔ آژانس اطلاعات مرکزی (سیا) و مرکز فعالیت‌های ویژه به اهدافی در شمال‌غرب [[پاکستان]] صورت داده‌است. این حملات بخشی از کارزار [[آمریکا]] در جنگ علیه [[تروریسم]] با هدف شکست دادن نظامیان [[طالبان]] و [[القاعده]] هستند. بیشتر این حملات متمرکز در مناطق قبیله‌ای فدرال پاکستان و ایالت خیبر پختونخوا در راستای مرز [[افغانستان]] هستند. این حملات در دوره صدارت [[باراک اوباما]] به طرز قابل توجهی افزایش یافتند. برخی رسانه‌ها از این رشته حملات به جنگ پهپادی یاد کرده‌اند.
'''حملات پهبادی در پاکستان''' به وسیله دولت [[ایالات متحده]] طی سال‌های ۲۰۰۴ تا ۲۰۱۸ که هزاران حملهٔ هوایی با استفاده از پهپادهای متعلق به نیروی هوایی ایالات متحده تحت کنترل بخش فعالیت‌های ویژهٔ آژانس اطلاعات مرکزی (سیا) و مرکز فعالیت‌های ویژه به اهدافی در شمال‌غرب [[پاکستان]] صورت داده‌است. این حملات بخشی از کارزار [[آمریکا]] در جنگ علیه [[تروریسم]] با هدف شکست دادن نظامیان [[طالبان]] و [[القاعده]] هستند. بیشتر این حملات متمرکز در مناطق قبیله‌ای فدرال پاکستان و ایالت خیبر پختونخوا در راستای مرز [[افغانستان]] هستند. این حملات در دوره صدارت [[باراک اوباما]] به طرز قابل توجهی افزایش یافتند. برخی رسانه‌ها از این رشته حملات به جنگ پهپادی یاد کرده‌اند.
گزارش‌های متعددی در خصوص تعداد کشتگان نظامی در برابر غیرنظامیان منتشر شده‌است. بنا بر گفته مسئولان پاکستانی ۶۰ حمله در کنار مرزها منجر به کشته شدن ۱۴ رهبر تحت تعقیب القاعده و ۶۸۷ غیرنظامی پاکستانی شده‌است. دانیل بایمن از مؤسسه بروکینگز نوشته که در برابر هر رهبر القاعده ۱۰ غیرنظامی کشته می‌شود. در مقابل، بنیاد آمریکای جدید تخمین زده ۸۰ درصد کشته شدگان نظامی هستند. نیروی زمینی پاکستان اظهار داشته بیشتر کشته شده‌ها از مسئولین القاعده‌اند. سیا مدعی است از سال ۲۰۱۰ هیچ غیرنظامی کشته نشده اما کارشناسان در این رابطه مناقشه و اختلاف‌نظر دارند<ref>[https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AD%D9%85%D9%84%D8%A7%D8%AA_%D9%BE%D9%87%D9%BE%D8%A7%D8%AF_%D8%AF%D8%B1_%D9%BE%D8%A7%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86#cite_note-10 حملات پاکستان]</ref>.
گزارش‌های متعددی در خصوص تعداد کشتگان نظامی در برابر غیرنظامیان منتشر شده‌است. بنا بر گفته مسئولان پاکستانی ۶۰ حمله در کنار مرزها منجر به کشته شدن ۱۴ رهبر تحت تعقیب القاعده و ۶۸۷ غیرنظامی پاکستانی شده‌است. دانیل بایمن از مؤسسه بروکینگز نوشته که در برابر هر رهبر القاعده ۱۰ غیرنظامی کشته می‌شود. در مقابل، بنیاد آمریکای جدید تخمین زده ۸۰ درصد کشته شدگان نظامی هستند. نیروی زمینی پاکستان اظهار داشته بیشتر کشته شده‌ها از مسئولین القاعده‌اند. سیا مدعی است از سال ۲۰۱۰ هیچ غیرنظامی کشته نشده اما کارشناسان در این رابطه مناقشه و اختلاف‌نظر دارند<ref>[https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AD%D9%85%D9%84%D8%A7%D8%AA_%D9%BE%D9%87%D9%BE%D8%A7%D8%AF_%D8%AF%D8%B1_%D9%BE%D8%A7%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86#cite_note-10 حملات پاکستان]</ref>.
confirmed، مدیران
۳۳٬۴۶۵

ویرایش