۸۷٬۸۰۱
ویرایش
جز
جایگزینی متن - '[[محمد (ص) خاتم الانبیاء' به '[[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)'
(←منابع) |
جز (جایگزینی متن - '[[محمد (ص) خاتم الانبیاء' به '[[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)') |
||
| خط ۲۱: | خط ۲۱: | ||
== معرفی اجمالی == | == معرفی اجمالی == | ||
احمد بن ابی الحسن یوسف بن ابراهیم كاتب، یاقوت كنیه پدرش را «ابی یعقوب» ذكر كرده است. معروف به «ابن دایه بغدادی». منجم، ریاضیدان، شاعر و نویسنده دربار طولونی. [[یاقوت]] كنیه پدرش را «ابی یعقوب» ذكر كرده است. مادر بزرگ او دایه خلیفه «ابواسحاق ابراهیم بن مهدی» بود و به همین سبب او و پدرش را «ابن دایه» خواندهاند. ولادت او معلوم نیست اما از آن‌جا كه وفات پدرش حدود سال 250هجری بود، ناگزیر او میبایست در همین حدود یا پیش از آن تولد یافته باشد و ظاهراً تولد او پس از آمدن پدرش از [[بغداد]] به [[مصر]] بوده است. وفات او را به سال سیصد و سی و اندی بعد از هجرت نوشتهاند. [[سید عاملی]] و [[زركلی]] ترجیحاً وفات او را به سال 340 هجری در نظر گرفتهاند، اما دیگران سال 334هجری نوشتهاند. پدرش«یوسف بن ابراهیم» از شاعران و نویسندگان دربار «ابنطولون» فرمانروای مصر و [[شام]] بود. وی در مصر به تحصیل علم و ادب پرداخت و علاوه بر شعر، در طب، نجوم، تاریخ و حساب نیز تبحر یافت. تخصص او در علم ریاضیات چنان بود كه او را یكی از بزرگترین ریاضیدانان اسلامی قرن چهارم هجری و در ردیف [[ثابت بن قره حرانی]]، [[ابوالوفاء]]، [[ابن عراق]] و [[خجندی]] دانستهاند. ترجمه آثار ریاضی او به زبان لاتین، در تكمیل دانش ریاضیات در قرن‌های میانه تأثیر زیادی داشته است. از جمله «لئوناردو فیبوناتچی: LEONARDO FIBONACCI»، «یوردانوس نموراریوس: JORDANUS NEMORARIUS» و «پیزایی» از ریاضیدانان سده هفتم هجری در آثار خود او را ستوده و از او بهره جستهاند و با «اقلیدس» همپایهاش دانستهاند. وی بعد از مرگ پدر، شغل او را در دربار طولونیان ادامه داد و تا آخر عمر به همین كار مشغول بود. ذوق ادبی و شعری او چنان بود كه گاهی در محاورات عادی، از طریق شعر پاسخ میگفت. برخی از دانشمندان شیعه مانند [[سید بن طاووس]] و [[ابن شهرآشوب]] تصریح به تشیع وی كردهاند. قطعاتی از اشعار او نیز دلالت كامل بر تشیع او دارد زیرا وی در این اشعار تصریح به وصایت و جانشینی [[علی بن ابی طالب|علی]] بعد از [[محمد ( | احمد بن ابی الحسن یوسف بن ابراهیم كاتب، یاقوت كنیه پدرش را «ابی یعقوب» ذكر كرده است. معروف به «ابن دایه بغدادی». منجم، ریاضیدان، شاعر و نویسنده دربار طولونی. [[یاقوت]] كنیه پدرش را «ابی یعقوب» ذكر كرده است. مادر بزرگ او دایه خلیفه «ابواسحاق ابراهیم بن مهدی» بود و به همین سبب او و پدرش را «ابن دایه» خواندهاند. ولادت او معلوم نیست اما از آن‌جا كه وفات پدرش حدود سال 250هجری بود، ناگزیر او میبایست در همین حدود یا پیش از آن تولد یافته باشد و ظاهراً تولد او پس از آمدن پدرش از [[بغداد]] به [[مصر]] بوده است. وفات او را به سال سیصد و سی و اندی بعد از هجرت نوشتهاند. [[سید عاملی]] و [[زركلی]] ترجیحاً وفات او را به سال 340 هجری در نظر گرفتهاند، اما دیگران سال 334هجری نوشتهاند. پدرش«یوسف بن ابراهیم» از شاعران و نویسندگان دربار «ابنطولون» فرمانروای مصر و [[شام]] بود. وی در مصر به تحصیل علم و ادب پرداخت و علاوه بر شعر، در طب، نجوم، تاریخ و حساب نیز تبحر یافت. تخصص او در علم ریاضیات چنان بود كه او را یكی از بزرگترین ریاضیدانان اسلامی قرن چهارم هجری و در ردیف [[ثابت بن قره حرانی]]، [[ابوالوفاء]]، [[ابن عراق]] و [[خجندی]] دانستهاند. ترجمه آثار ریاضی او به زبان لاتین، در تكمیل دانش ریاضیات در قرن‌های میانه تأثیر زیادی داشته است. از جمله «لئوناردو فیبوناتچی: LEONARDO FIBONACCI»، «یوردانوس نموراریوس: JORDANUS NEMORARIUS» و «پیزایی» از ریاضیدانان سده هفتم هجری در آثار خود او را ستوده و از او بهره جستهاند و با «اقلیدس» همپایهاش دانستهاند. وی بعد از مرگ پدر، شغل او را در دربار طولونیان ادامه داد و تا آخر عمر به همین كار مشغول بود. ذوق ادبی و شعری او چنان بود كه گاهی در محاورات عادی، از طریق شعر پاسخ میگفت. برخی از دانشمندان شیعه مانند [[سید بن طاووس]] و [[ابن شهرآشوب]] تصریح به تشیع وی كردهاند. قطعاتی از اشعار او نیز دلالت كامل بر تشیع او دارد زیرا وی در این اشعار تصریح به وصایت و جانشینی [[علی بن ابی طالب|علی]] بعد از [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|پیغمبرصلی الله علیه]] نموده است: | ||
{{شعر}}{{ب |خیر من صلی و صام و من |مسح الاركان و الحجبا }}{{پایان شعر}} | {{شعر}}{{ب |خیر من صلی و صام و من |مسح الاركان و الحجبا }}{{پایان شعر}} | ||
{{شعر}}{{ب |و وصی المصطفی و اخ |دون ذیالقربی و ان قربا }}{{پایان شعر}} | {{شعر}}{{ب |و وصی المصطفی و اخ |دون ذیالقربی و ان قربا }}{{پایان شعر}} | ||