شریعت: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۸ اکتبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۵:۵۱

شریعت نهاد الهی ثابتی است که خداوند متعال آن را به پیامبران و فرستادگان وحی می‌کند و طریقتی الهی است که خداوند آن را در جایگاه دین، مقرر داشته و مکلفان را فرموده تا به اختیار خویش از آن پیروی نمایند، تا در پرتو آن دنیا و آخرتشان اصلاح یابد.

مفهوم‌شناسی

شریعت در لغت به معنای راه روشن است. به مکان همواری که می‎‌توان از آن به آب نهر دسترسی پیدا کرد و بدون ظرف از آن نوشید نیز "شریعه" گفته می‌شود. همین معنا برای دین و آیین الهی استعاره شده و عقاید و احکام الهی "شریعت" نامیده شده است. ^[۱]

شریعت دارای دو معنی عام و خاص است. در معنای عام مترداف کلمه دین است و گاهی به جای آن به کار می‌رود؛ مثلاً گفته می‌شود شریعت اسلام که منظور دین اسلام است.

شریعت در معنای عام به معنی ایمان به مبادی غیبی است از روی کمال خلوص قلب و صفای نیت و تمام پیامبران مردم را به آن دعوت می‌کردند و هیج اختلافی در این اساس میانشان نیست و لذا دراین معنا با مفهوم دین یکی است.

بر این اساس همه کسانی که تا قبل از آمدن شریعت جدید و یا پس از آمدن آن و قبل از آگاه شدن به آن، به شریعت الهی پیشین عمل کرده‌اند، همان صراط مستقیم حق را پیمود‌اند و اهل سعادت و نجات می‌باشند، اما پس از آمدن شریعت جدید چون شریعت پیشین، نسخ گردیده است، راه نجات، منحصر در پیروی از شریعت جدید است و عمل به شریعت پیشین با آگاهی از شریعت جدید، پذیرفته نخواهد بود.

در معنای خاص عبارتست از احکام و دستورات و عبادات و اخلاقیاتی است که هر پیغمبر می‌آورد. شریعت در معنای خاص با مفهوم دین متفاوت است.

شریعت پیامبران

شریعت هر پیغمبری بر حسب مقتضیات زمان و مکان و امت و قوم او با شریعت دیگری فرق می‌کند. در طول تاریخ دین، شریعت‌های گوناگونی از جانب خداوند نازل گردیده است و این شریعت چنانکه از قرآن کریم و احادیث اسلامی بر می‌آید، پنج شریعت: نوح، ابراهیم، موسی، عیسی و محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا) علیهم‌السلام بوده است.^[۲]

بر این اساس همه کسانی که تا قبل از آمدن شریعت جدید و یا پس از آمدن آن و قبل از آگاه شدن به آن، به شریعت الهی پیشین عمل کرده‌اند، همان صراط مستقیم حق را پیمود‌اند و اهل سعادت و نجات می‌باشند، اما پس از آمدن شریعت جدید چون شریعت پیشین، نسخ گردیده است، راه نجات، منحصر در پیروی از شریعت جدید است و عمل به شریعت پیشین با آگاهی از شریعت جدید، پذیرفته نخواهد بود.

شریعت الهی راهی است که خداوند برای پیامبری از پیامبران الهی یا امتی از امت‌های بشری آماده و معین کرده است، مانند شریعت حضرات: نوح، ابراهیم، موسی، عیسی و محمد علیهم‌السلام آیه «^[۳]» ^[۴] نیز اشاره به این مطلب دارد که حقیقت و لُبّ شرایع الهی یگانه است، هرچند به سبب تفاوت شرایط و استعداد امت‌ها، احکام و دستورات مختلفی نیز داشته‌‎اند. ^[۵] به عبارت دیگر، همه شریعت‌‎های الهی دارای اصول مشترکی بودند که در آنها نسخ راه نداشته است، در عین داشتن فروع متفاوتی که نسخ‏پذیر بوده است. ^[۶]

شریعت مشرکان

قرآن کریم در‌این‌باره که شریعت حق، جز از طرف خداوند نازل نمی‌شود و شریعت مشرکان، شریعتی است که مورد اذن و خواست الهی نیست، می‌فرماید:

«ام لهم شرکاء شرعوا لهم من الدین مالم یأذن به الله» ^[۷]

از آنجا که همه شرایح الهی، بر صراط مستقیم توحید استوار گردیده‌اند، یکی از شرایط ایمان به نبوت محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا) صلی‌الله‌علیه‌وآله‌، ایمان به نبوت‌های پیشین است ^[۸] و حتی یادآور می‌شود که اگر مشرکان و اهل کتاب نیز به نبوت‌های همه پیامبران ایمان بیاورند، هدایت خواهند شد.^[۹] ^[۱۰]

پانویس

↑ ابن‏فارس، 1418: 555؛ جوهری، 1432، 2: 957؛ فیومی، بی‏تا، 1: 374؛ ابراهیم مصطفی، بی‏تا، 1: 479؛ راغب اصفهانی، بی‏تا: 258
↑ شوری/13، بقره/ 213
↑ شَرَعَ لَکُمْ مِنَ الدِّینِ مَا وَصَّی بِهِ نُوحًا وَالَّذِی أَوْحَینَا إِلَیکَ وَمَا وَصَّینَا بِهِ إِبْرَاهِیمَ وَمُوسَی وَعِیسَی
↑ شوری/ 13
↑ طباطبائی، 1393، 5: 351
↑ راغب اصفهانی، همان: 258
↑ شوری، 21
↑ بقره/ 136
↑ تفسیر المیزان، ذیل آیه 213 بقره
↑ بقره/ 137

[1] ابن‏فارس، 1418: 555؛ جوهری، 1432، 2: 957؛ فیومی، بی‏تا، 1: 374؛ ابراهیم مصطفی، بی‏تا، 1: 479؛ راغب اصفهانی، بی‏تا: 258

[2] شوری/13، بقره/ 213

[3] شَرَعَ لَکُمْ مِنَ الدِّینِ مَا وَصَّی بِهِ نُوحًا وَالَّذِی أَوْحَینَا إِلَیکَ وَمَا وَصَّینَا بِهِ إِبْرَاهِیمَ وَمُوسَی وَعِیسَی

[4] شوری/ 13

[5] طباطبائی، 1393، 5: 351

[6] راغب اصفهانی، همان: 258

[7] شوری، 21

[8] بقره/ 136

[9] تفسیر المیزان، ذیل آیه 213 بقره

[10] بقره/ 137

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-شریعت الهی، نهاد الهی ثابتی است که خداوند متعال آن را به پیامبران و فرستادگان وحی می کند و این شریعت، طریقتی الهی است که خداوند آن را در جایگاه دین، مقرر داشته و مکلفان را فرموده تا به اختیار خویش از آن پیروی نمایند، تا در پرتو آن دنیا و آخرتشان اصلاح یابد.
+'''شریعت''' نهاد الهی ثابتی است که [[خداوند متعال]] آن را به [[پیامبران]] و فرستادگان [[وحی]] می‌کند و طریقتی الهی است که خداوند آن را در جایگاه دین، مقرر داشته و مکلفان را فرموده تا به اختیار خویش از آن پیروی نمایند، تا در پرتو آن دنیا و آخرتشان اصلاح یابد.
-==مفهوم شناسی==
+== مفهوم‌شناسی ==
-شریعت در لغت به معنای راه روشن است. به مکان همواری که می‎‌توان از آن به آب نهر دسترسی پیدا کرد و بدون ظرف از آن نوشید نیز "شریعه" گفته می‎شود. همین معنا برای دین و آیین الهی استعاره شده و عقاید و احکام الهی "شریعت" نامیده شده است. <ref>ابن‏فارس، 1418: 555؛ جوهری، 1432، 2: 957؛ فیومی، بی‏تا، 1: 374؛ ابراهیم مصطفی، بی‏تا، 1: 479؛ راغب اصفهانی، بی‏تا: 258</ref>
+شریعت در لغت به معنای راه روشن است. به مکان همواری که می‎‌توان از آن به آب نهر دسترسی پیدا کرد و بدون ظرف از آن نوشید نیز "شریعه" گفته می‌شود. همین معنا برای دین و آیین الهی استعاره شده و عقاید و احکام الهی "شریعت" نامیده شده است. <ref>ابن‏فارس، 1418: 555؛ جوهری، 1432، 2: 957؛ فیومی، بی‏تا، 1: 374؛ ابراهیم مصطفی، بی‏تا، 1: 479؛ راغب اصفهانی، بی‏تا: 258</ref>
 شریعت دارای دو معنی عام و خاص است.
-در معنای عام مترداف کلمه دین می‌باشد و گاهی به جای آن به کار می‌رود ، مثلاً گفته می‌شود شریعت اسلام که منظور دین اسلام است.
+در معنای عام مترداف کلمه [[دین]] است و گاهی به جای آن به کار می‌رود؛ مثلاً گفته می‌شود شریعت اسلام که منظور دین اسلام است.
-شریعت در معنای عام به معنی ایمان به مبادی غیبی است از روی کمال خلوص قلب و صفای نیت و تمام پیامبران مردم رابه آن دعوت می کردند و هیج اختلافی در این اساس میانشان نیست و لذا دراین معنا با مفهوم دین یکی است.
+شریعت در معنای عام به معنی ایمان به مبادی غیبی است از روی کمال خلوص قلب و صفای نیت و تمام پیامبران مردم را به آن دعوت می‌کردند و هیج اختلافی در این اساس میانشان نیست و لذا دراین معنا با مفهوم دین یکی است.
-بر این اساس همه کسانی که تا قبل از آمدن شریعت جدید و یا پس از آمدن آن و قبل از آگاه شدن به آن، به شریعت الهی پیشین عمل کرده اند ، همان صراط مستقیم حق را پیمود اند و اهل سعادت و نجات می باشند، اما پس از آمدن شریعت جدید چون شریعت پیشین، نسخ گردیده است، راه نجات، منحصر در پیروی از شریعت جدید است و عمل به شریعت پیشین با آگاهی از شریعت جدید، پذیرفته نخواهد بود.
+بر این اساس همه کسانی که تا قبل از آمدن شریعت جدید و یا پس از آمدن آن و قبل از آگاه شدن به آن، به شریعت الهی پیشین عمل کرده‌اند، همان صراط مستقیم حق را پیمود‌اند و اهل سعادت و نجات می‌باشند، اما پس از آمدن شریعت جدید چون شریعت پیشین، نسخ گردیده است، راه نجات، منحصر در پیروی از شریعت جدید است و عمل به شریعت پیشین با آگاهی از شریعت جدید، پذیرفته نخواهد بود.
-در معنای خاص عبارتست از احکام و دستورات و عبادات و اخلاقیاتی است که هر پیغمبر می آورد. شریعت در معنای خاص با مفهوم دین متفاوت است.
+در معنای خاص عبارتست از احکام و دستورات و عبادات و اخلاقیاتی است که هر پیغمبر می‌آورد. شریعت در معنای خاص با مفهوم دین متفاوت است.
-==شریعت پیامبران==
+== شریعت پیامبران ==
-شریعت هر پیغمبری بر حسب مقتضیات زمان و مکان و امت وقوم او با شریعت دیگری فرق می‌کند.
+شریعت هر پیغمبری بر حسب مقتضیات زمان و مکان و امت و قوم او با شریعت دیگری فرق می‌کند.
-در طول تاریخ دین، شریعت های گوناگونی از جانب خداوند نازل گردیده است و این شریعت چنانکه از قرآن کریم و احادیث اسلامی بر می آید، پنج شریعت نوح علیه‌السلام، ابراهیم علیه‌السلام ، موسی علیه‌السلام ، عیسی علیه‌السلام و پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم بوده است.<ref>شوری/13، بقره/ 213</ref>
+در طول تاریخ دین، شریعت‌های گوناگونی از جانب خداوند نازل گردیده است و این شریعت چنانکه از قرآن کریم و احادیث اسلامی بر می‌آید، پنج شریعت: [[نوح]]، [[ابراهیم]]، [[موسی]]، [[عیسی]] و [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)]] علیهم‌السلام بوده است.<ref>شوری/13، بقره/ 213</ref>
-بر این اساس همه کسانی که تا قبل از آمدن شریعت جدید و یا پس از آمدن آن و قبل از آگاه شدن به آن، به شریعت الهی پیشین عمل کرده اند ، همان صراط مستقیم حق را پیمود اند و اهل سعادت و نجات می باشند، اما پس از آمدن شریعت جدید چون شریعت پیشین، نسخ گردیده است، راه نجات، منحصر در پیروی از شریعت جدید است و عمل به شریعت پیشین با آگاهی از شریعت جدید، پذیرفته نخواهد بود.
+بر این اساس همه کسانی که تا قبل از آمدن شریعت جدید و یا پس از آمدن آن و قبل از آگاه شدن به آن، به شریعت الهی پیشین عمل کرده‌اند، همان صراط مستقیم حق را پیمود‌اند و اهل سعادت و نجات می‌باشند، اما پس از آمدن شریعت جدید چون شریعت پیشین، نسخ گردیده است، راه نجات، منحصر در پیروی از شریعت جدید است و عمل به شریعت پیشین با آگاهی از شریعت جدید، پذیرفته نخواهد بود.
-شریعت الهی راهی است که خداوند برای پیامبری از پیامبران الهی یا امتی از امت‌های بشری آماده و معین کرده است، مانند شریعت حضرات: نوح، ابراهیم، موسی، عیسی و محمد علیهم السلام آیه «شَرَعَ لَکُمْ مِنَ الدِّینِ مَا وَصَّى بِهِ نُوحًا وَالَّذِی أَوْحَینَا إِلَیکَ وَمَا وَصَّینَا بِهِ إِبْرَاهِیمَ وَمُوسَى وَعِیسَى» <ref>شوری/ 13</ref> نیز اشاره به این مطلب دارد که حقیقت و لُبّ شرایع الهی یگانه است، هرچند به سبب تفاوت شرایط و استعداد امت‌ها، احکام و دستورات مختلفی نیز داشته‌‎اند. <ref>طباطبائی، 1393، 5: 351</ref> به عبارت دیگر، همه شریعت‌‎های الهی دارای اصول مشترکی بودند که در آنها نسخ راه نداشته است، در عین داشتن فروع متفاوتی که نسخ‏پذیر بوده است. <ref>راغب اصفهانی، همان: 258</ref>
+شریعت الهی راهی است که خداوند برای پیامبری از پیامبران الهی یا امتی از امت‌های بشری آماده و معین کرده است، مانند شریعت حضرات: نوح، ابراهیم، موسی، عیسی و محمد علیهم‌السلام آیه «<ref>شَرَعَ لَکُمْ مِنَ الدِّینِ مَا وَصَّی بِهِ نُوحًا وَالَّذِی أَوْحَینَا إِلَیکَ وَمَا وَصَّینَا بِهِ إِبْرَاهِیمَ وَمُوسَی وَعِیسَی</ref>» <ref>شوری/ 13</ref> نیز اشاره به این مطلب دارد که حقیقت و لُبّ شرایع الهی یگانه است، هرچند به سبب تفاوت شرایط و استعداد امت‌ها، احکام و دستورات مختلفی نیز داشته‌‎اند. <ref>طباطبائی، 1393، 5: 351</ref> به عبارت دیگر، همه شریعت‌‎های الهی دارای اصول مشترکی بودند که در آنها نسخ راه نداشته است، در عین داشتن فروع متفاوتی که نسخ‏پذیر بوده است. <ref>راغب اصفهانی، همان: 258</ref>
-==شریعت مشرکان==
+== شریعت مشرکان ==
-قرآن کریم در این باره که شریعت حق، جز از طرف خداوند نازل نمی‌شود و شریعت مشرکان، شریعتی است که مورد اذن و خواست الهی نیست، می فرماید:
+[[قرآن کریم]] در‌این‌باره که شریعت حق، جز از طرف [[خداوند]] نازل نمی‌شود و شریعت [[مشرکان]]، شریعتی است که مورد اذن و خواست الهی نیست، می‌فرماید:
-«ام لهم شرکاء شرعوا لهم من الدین مالم یأذن به الله ، شوری ، 21،» « آیا آنان خدایانی دارند که بر ایشان دینی را تشریح کرده اند که مورد اذن خداوند نیست؟»
+«ام لهم شرکاء شرعوا لهم من الدین مالم یأذن به الله» <ref>شوری، 21</ref>
-از آنجا که همه شرایح الهی، بر صراط مستقیم توحید استوار گردیده اند، یکی از شرایط ایمان به نبوت پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم، ایمان به نبوت های پیشین است (بقره آیه 136) و حتی یادآور می‌شود که اگر مشرکان و اهل کتاب نیز به نبوت های همه پیامبران ایمان بیاورند، هدایت خواهند شد.<ref>تفسیر المیزان، ذیل آیه 213 بقره</ref> <ref>بقره/ 137</ref>
+از آنجا که همه شرایح الهی، بر صراط مستقیم توحید استوار گردیده‌اند، یکی از شرایط [[ایمان]] به [[نبوت]] [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)]] صلی‌الله‌علیه‌وآله‌، ایمان به نبوت‌های پیشین است <ref>بقره/ 136</ref> و حتی یادآور می‌شود که اگر [[مشرکان]] و [[اهل کتاب]] نیز به نبوت‌های همه پیامبران ایمان بیاورند، هدایت خواهند شد.<ref>تفسیر المیزان، ذیل آیه 213 بقره</ref> <ref>بقره/ 137</ref>
+== پانویس ==
-==پانویس==
 {{پانویس رنگی|1}}
-[[رده: دین]]
+[[رده:مفاهیم و اصطلاحات اسلامی]]
-[[رده: پیامبران]]
+<references />