۸۶٬۱۹۰
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
جز (جایگزینی متن - '[[آیتالله سید ابوالقاسم خویی' به '[[سید ابوالقاسم خوئی') |
||
(۴۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات مجموعه کتاب | |||
[[ | | عنوان = تحریر الوسیله | ||
| تصویر = تحریر الوسیله.jpg | |||
''''' | | نام = تحریر الوسیله | ||
| پدیدآوران = [[سید روح الله موسوی خمینی|امام خمینی]] | |||
| زبان = عربی | |||
| زبان اصلی = عربی | |||
| ترجمه = {{فهرست جعبه افقی |فارسی |اردو |ترکی }} | |||
| سال نشر = ۱۳۷۹ش. | |||
| ناشر = {{فهرست جعبه عمودی |دار العلم |موسسة النشر الاسلامی |جامعه مدرسین حوزه علمیه قم |مکتبهالعلمیهالاسلامیه |مکتبه الاعتماد |موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی |[[نجف]] |[[بیروت]] |[[تهران]] }} | |||
| تعداد جلد = دو | |||
| موضوع = [[فقه]] | |||
| شابک = | |||
}} | |||
'''تَحریرُ الوَسیلَةِ''' کتابی فقهی به زبان عربی از [[سید روح الله موسوی خمینی|امام خمینی]] است. این کتاب رساله فتوایی ایشان است و بر اساس کتاب وسیلة النجاة [[سیدابوالحسن اصفهانی]] تنظیم شده است. این کتاب اکثر ابواب [[فقهی]] و مسائل مورد نیاز را دربر دارد و در دو جلد به چاپ رسیده است. تحریر الوسیله به زبان فارسی، اردو و ترکی ترجمه شده و بر این کتاب شرحهایی نوشتهاند که معروفترین آنها کتاب تفصیل الشریعة فی شرح تحریرالوسیله از [[محمد فاضل لنکرانی]] است. پرداختن به مباحث مستحدثه از امتیازات این کتاب است. | |||
== معرفی تحریر الوسیله == | |||
تحریرالوسیلة، مهمترین و جامعترین رساله فتوایی [[سید روح الله موسوی خمینی|امام خمینی]] و یکی از ماندگارترین آثار فقهی [[شیعه امامیه]] است، که از ابتدای تألیف تاکنون، هماره مورد شرح و تعلیقه فقهای پس از مؤلف قرار گرفته است. این کتاب، تحریر و تکمیل کتاب گرانسنگ [[وسیلة النجاة]] میباشد. | |||
وسیلة النجاة، نوشته مرحوم [[سید ابوالحسن اصفهانی|آیتاللهالعظمی سیدابوالحسن اصفهانی]] است. ایشان در آغاز حواشی خویش بر «ذخیرة الصالحین» مرحوم آیتالله آقا [[سید محمد کاظم یزدی]] را در متن آن گنجانید و سپس برای بار دوّم، مسائل بسیاری را بدان افزود ـ به گونهای که با صورت نخست آن تفاوت فراوان داشت. و آن را «وسیلة النجاة» نامید. | |||
=== این کتاب، در دو مجلد است === | |||
* جلد یکاحکام تقلید، [[طهارت]]، [[صلاة]]، [[صوم]]، [[زکات]]، [[خمس]] و مقدمات حج (7 کتاب) | |||
* | |||
| | * جلد دومباحث مکاسب، بیع و خیارات، شفعه، صلح، اجاره، جعاله، عاریه، ودیعه، مضاربه، شرکت، مزارعه، مساقات، دین و قرض، رهن، حجر، ضمان، حواله، کفالت، وکالت، اقرار، هبه، وقف و صدقات مستحبی، وصیت، نذر و عهد و قسم، صید و ذباحه، اطعمه و اشربه، غصِت، احیاء موات، لقطه، نکاح، طلاق، خلع و مبارات، ظهار و لعان و ایلاء، مواریث (34 کتاب) | ||
| | |||
|سید | == حاشیه نویسان بر عروة الوثقی == | ||
| | این کتاب دارای نظمی دقیق و دربرگیرنده اکثر ابواب فقهی و مسائل مورد ابتلا و شامل فروعات بسیار بوده، و از فروعات و مسائل نادره ـ که کمتر مورد ابتلا است ـ خالی است، و از این دو جهت بر [[عروة الوثقی]] برتری دارد و لذا مورد حاشیه فراوان علما و مراجع پس از سید قرار گرفت، که برخی از آنها عبارتند از: | ||
| | # حاشیه آیتالله میرزا آقا اصطهباناتی (م 1378 ق)، | ||
| | # حاشیه آیتالله سیدحسین حمامی (م 1379 ق)، | ||
| | # حاشیه [[آیتالله سیدمحمود شاهرودی|آیتالله سیدمحمود شاهرودی]] (م 1394 ق)، | ||
| | # حاشیه [[سید روح الله موسوی خمینی|آیتالله سید روحالله خمینی]] (م 1409 ق)، | ||
# حاشیه [[آیتالله سید محمدرضا گلپایگانی|آیتالله سید محمدرضا گلپایگانی]] (م 1413 ق)، | |||
| | # حاشیه آیتالله سید علی علامه فانی (م 1409 ق)، | ||
| | # حاشیه آیتالله سید ابوالحسن رفیعی قزوینی (م 1396 ق)، | ||
# حاشیه [[سید ابوالقاسم خوئی|آیتالله سید ابوالقاسم خویی]] (م 1411 ق)، | |||
# حاشیه آیتالله سید علی بهبهانی (م 1395 ق)، | |||
# حاشیه آیتالله میرزا مهدی شیرازی (م 1380 ق)، | |||
# حاشیه [[سید جمالالدین گلپایگانی|آیتالله سید جمالالدین گلپایگانی]] (م 1377ق)، | |||
# حاشیه [[آیتالله سید محمد حجت کوهکمری|آیتالله سید محمد حجت کوهکمری]] (م 1371ق)، | |||
# حاشیه [[آیتالله سید محمدتقی خوانساری|آیتالله سید محمدتقی خوانساری]] (م 1372ق)، | |||
# حاشیه [[آیتالله سیدصدرالدین صدر|آیتالله سیدصدرالدین صدر]] (م 1373ق)، | |||
# حاشیه [[آیتالله سید محمدهادی میلانی|آیتالله سید محمدهادی میلانی]] (م 1395 ق)، | |||
# حاشیه آیتالله سید عبدالاعلی سبزواری (م 1412 ق)، | |||
# حاشیه [[آیتالله میرزا محمد فیض قمی|آیتالله میرزا محمد فیض قمی]] (م 1370 ق)، | |||
# حاشیه [[سید شهاب الدین مرعشی نجفی|آیتالله سید شهاب الدین مرعشی نجفی]] (م 1411 ق)، | |||
# حاشیه آیتالله شیخ عباسعلی شاهرودی (م 1383 ق)، | |||
# حاشیه آیتالله سید محمدجواد تبریزی (م 1387 ق) | |||
# حاشیه [[آیتالله شیخ جواد تبریزی|آیتالله شیخ جواد تبریزی]]، | |||
# حاشیه [[لطف الله صافی گلپایگانی|آیتالله شیخ لطف الله صافی گلپایگانی]] | |||
# حاشیه [[آیتالله سید محمدعلی علوی گرگانی|آیتالله سید محمدعلی علوی گرگانی]] (آماده چاپ)، | |||
# حاشیه [[آیتالله سید صادق روحانی]]، | |||
# حاشیه [[محمد تقی بهجت|آیتالله شیخ محمدتقی بهجت]] (چاپ شده) | |||
# | |||
== شروح بر عروة الوثقی == | |||
# بغیة الهداة (نوشته آیتالله سید محمدجواد طباطبایی تبریزی (1315 ـ 1387 ق)، | |||
# ابتغاء الفضیلة (نوشته [[مرتضی حائری|آیتالله حاج آقا مرتضی حایری]] (1334 ـ 1406 ق)، | |||
# سفینة الهداة (نوشته آیتالله شیخ محسن حرم پناهی قمی (1348 ـ 1423 ق) بوده است. | |||
# | |||
== تحریر الوسیلة == | |||
حضرت امام خمینی(قدّس سره) که از دیرباز بر «وسیلة النجاة» حاشیه نگاشته بود، در تبعیدگاه خویش در [[ترکیه]] حواشی خود را داخل متن نمود و بر آن ابواب و مسائل بسیار افزود و نام آن را «تحریرالوسیله» نهاد. معظمله در آغاز آن مینویسد: «در زمانهای گذشته، کتاب «وسیلة النجاة» نوشته السید الحجة فقیه الاصفهانی ـ قدّس سرّه ـ را حاشیه نمودم و هنگامی که در اواخر [[جمادی الثانی]] سال 1384 ق (13 [[آبان]] 1343 ش) به دنبال وقایع تأسف انگیز و دردناکی که بر [[اسلام]] و [[مسلمانان]] وارد آمد ـ و شاید تاریخ به ثبت آنها بپردازد ـ از [[قم]] به بندر بورساد یکی از شهرهای ترکیه) [[تبعید]] شدم و در آنجا تحت نظر قرار گرفتم، با فراغت بال و آسودگی خیال در مقام آن برآمدم که حواشی را به صورت متن مستقلی درآورم تا استفاده از آن آسان تر باشد و اگر [[خداوند]] توفیق دهد، مسائل مورد نیاز روز را نیز بر آن بیافزایم». | |||
امام(رحمة الله) در حالی که به جز وسیله و عروة الوثقی و وسائل، کتابی دیگر در اختیار نداشت و از ارتباط با جهان خارج هم ممنوع بود، مسائل [[امر به معروف و نهی از منکر]]، [[نماز جمعه]]، دفاع و [[جهاد]]، قضا، حدود، قصاص، دیات، مسائل مستحدثه و بسیاری از احکام [[حج]] را بر آن افزود و بدین گونهاین کتاب، یک دوره کامل فقه فتوایی گردیده است. | |||
این کتاب، در واقع حاصل رنج و کوشش سه تن از فقهای بزرگ شیعه، آیات عظام: سیدمحمدکاظم ایزدی، سید ابوالحسن اصفهانی و امام خمینی است، که اینک در دسترس ما قرار دارد. | |||
=== ترجمهها === | |||
# ترجمه آقایان: علی اسلامی و قاضی زاده. زیر نظر آقایان: [[محمد مؤمن قمی]] و [[سید حسن طاهری خرم آبادی]]. 4 جلد (همراه با متن). چاپ پانزدهم: قم، دفتر انتشارات اسلامی حوزه علمیه قم: 1377 ش / 1418 ق. | |||
# ترجمه آقای حاج سید محمدباقر موسوی همدانی. 4 جلد (همراه با متن)، قم، انتشارات دارالعلم، 1375 ش. | |||
# ترجمه آقای حاج شیخ احمد مطهری (ابواب: رهن، حجر، حواله، کفالت، وکالت، اقرار وهبه) این ترجمه، همراه با شرح آن در یک مجلد به چاپ رسیده است. | |||
# رساله نوین (ترجمه بخشهایی از تحریرالوسیله) | |||
# ترجمة اردو: این ترجمه توسط مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی به چاپ رسیده است. | |||
# ترجمه: [[عبدالکریم بی آزار شیرازی]]. 4 جلد، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، 1377 ش (چاپ مکرّر). | |||
* جلد یک احکام عبادات و خودسازی: طهارت، صلاة، صوم، حج (همراه با اصول اعتقادی و تاریخچه فقه و اجتهاد)(وزیری، 270 ص)؛ | |||
* جلد دومسائل اقتصادی: احکام زکات، خمس، مکاسب، معاملات، مزارعه، مضاربه و مساقات (همراه با مقدمهای در نظام و تاریخچه اقتصاد اسلامی)(وزیری، 304 ص)؛ | |||
* جلد سه مسائل خانواده: احکام نکاح و طلاق (همراه با تاریخچه حقوق زن و نظام خانواده)(وزیری، 280 ص)؛ | |||
* جلد چهارمسائل سیاسی و حقوقی (با استفاده از تحریرالوسیله، توضیح المسائل، استفتائات، کشف اسرار، کتاب البیع)(وزیری، 404 ص). | |||
=== تلخیصها === | |||
# زبدة الاحکام: این کتاب، به عربی و اردو، مکرر به چاپ رسیده است. تهران، سازمان تبلیغات اسلامی، 1404 ق. رقعی، 273 ص. | |||
# | |||
# معرفة ابواب الفقه: محسن فقیهی. قم، مرکز جهانی علوم اسلامی، 1377 ش. وزیری، 223 ص. | |||
=== حاشیهها === | |||
بر این کتاب، حواشی متعدد از سوی فقیهان معاصر نگاشته شده، که برخی از آنها عبارتند از: | |||
# حاشیه [[محمد فاضل لنکرانی|آیتالله فاضل لنکرانی]]؛ | |||
# حاشیه [[آیتالله مکارم شیرازی|آیتالله مکارم شیرازی]]؛ | |||
# حاشیه [[آیتالله علوی گرگانی|آیتالله علوی گرگانی]] (چاپ مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، 1383 ش) ـ همراه با متن تحریر در 2 جلد؛ | |||
# حاشیه [[آیتالله یوسف صانعی|آیتالله یوسف صانعی]] (چاپ 1420 ق)؛ | |||
# حاشیه آیتالله ابوطالب تجلیل تبریزی (چاپ 1378 ش)؛ | |||
# حاشیه [[آیتالله علی مشکینی|آیتالله علی مشکینی]] اردبیلی (آماده چاپ). | |||
=== شرحها === | |||
'''تفصیل الشریعة''' | |||
این کتاب حاصل رنج و کوشش سه تن از فقهای بزرگ شیعه (سید محمدکاظم یزدی، سید ابوالحسن اصفهانی و امام خمینی) است. این کتاب از بدو تألیف تاکنون بارها مورد شرح، ترجمه، حاشیه و تلخیص قرار گرفته است. از: آیتالله محمد فاضل لنکرانی. | |||
این شرح، گستردهترین شرح تحریرالوسیله بوده، که 20 جلد آن به چاپ رسیده و بقیه آن هم به چاپ خواهد رسید. | |||
ج 1. الاجتهاد والتقلید: 303 ص، ج 2. احکام الوضوء والتخلی: 432 ص، ج 3. المیاه: 276 ص، ج 4. النجاسات و احکامها: 492 ص، ج 5. غسل الجنابة و التیمم: 723 ص، ج 6. الصلاة (ج 1): 687 ص، ج 7. الحج (5 ج): 523+ 448+ 472+ 448+ 480 ص، ج 8. الخمس والانفال: 325 ص (همراه با تقریرات بحث خمس آیتاللهالعظمی بروجردی)، ج 9. القضاء والشهادات: 560 ص، ج 10. النکاح: 656 ص، ج 11. الطلاق والمواریث: 535 ص، ج 12. الحدود: 585 ص، ج 13. القصاص: 355 ص، ج 14. الدیات: 345 ص، ج 15. الاجارة: 441 ص. | |||
'''مدارک تحریرالوسیلة (چاپ 1380 ـ 1381 ش)''' | |||
از آیتالله مرتضی بنی فضل تبریزی. | |||
الصلاة (3 ج) | |||
ج 1: مقدمات تا تعقیبات الصلاة | |||
ج 2: در حال چاپ | |||
ج 3: صلاة القضاء تا صلاة الجماعة | |||
* الصوم: 468 ص | |||
* الزکاة والخمس: 710 ص | |||
'''مبانی تحریرالوسیلة (چاپ 1380 ش)''' | |||
از آیتالله: محمد مؤمن قمی | |||
* القضاء والشهادات: 750 ص | |||
* الحدود: 536 ص | |||
'''مستند تحریرالوسیلة''' | |||
از: [[سید مصطفی خمینی|آیتالله سیدمصطفی خمینی]] (1346 ـ 1396 ق) | |||
ج 1: طهارت، خلل صلاة، صوم و مکاسب (526 ص) | |||
ج 2: بیع، خیارات و نکاح (433 ص) | |||
'''مستند تحریرالوسیلة''' | |||
از: آیتالله حاج شیخ احمد مطهری ساوجی (1357 ـ 1411 ق) | |||
الطهارة (ج 3): 490 ص | |||
رهن و حجر و حواله، کفالت و وکالت، | |||
'''المواریث والقضا''' | |||
658 ص (این کتاب توسط آقای هاشم نوری به فارسی ترجمه شده است). | |||
'''اقرار وهبه (به فارسی)''' | |||
526 ص، الغصب: 430 ص، الحدود والقصاص: 675 ص، صید و ذباحه: 210 ص، الدیات: 344 ص، اطعمه و اشربه: 150 ص، نکاح و طلاق: به چاپ رسیده است. | |||
'''فقه الثقلین''' | |||
از: آیتالله شیخ یوسف صانعی اصفهانی | |||
القصاص: 666 ص | |||
الطلاق: 596 ص (به قلم: سیدضیاء مرتضوی) | |||
بقیه شرح (مباحث: حج، نکاح، اطعمه و اشربه، ارث، حدود و دیات) هنوز به چاپ نرسیده است. | |||
'''انوار الفقاهة''' | |||
از: آیتالله ناصر مکارم شیرازی | |||
الحدود و التعزیرات: 500 ص | |||
'''معتمد تحریرالوسیلة''' | |||
از: شیخ عباس ظهیری اصفهانی | |||
مسائل مستحدثه (بیمه و سرقفلی): 426 ص (چاپ 1382 ش) | |||
'''مصباح الشریعة''' | |||
از: حاج شیخ عبدالنبی نمازی بوشهری | |||
کتاب الخمس: 320 ص | |||
صلاة المسافر: 265 ص | |||
الاجتهاد والتقلید: 250 ص | |||
کتاب الصوم (در حال چاپ) | |||
دلیل تحریرالوسیلة | |||
از: حاج شیخ علی اکبر سیفی مازندرانی | |||
الخمس: 438 ص | |||
احکام الستر والنظر: 234 ص | |||
الامر بالمعروف و النهی عن المنکر: 215 ص | |||
الصید والذباحة: 270 ص | |||
ولایة الفقیه: 300 ص | |||
احکام الاسرة: در حال چاپ | |||
نیر ابواب وصیت، غنا و موسیقی، ربا، ثبوت هلال، منصب قضا و حکومت برای زن، غش در معاملات و آدم ربائی هم نوشته شده است. | |||
'''شرح تحریرالوسیلة''' | |||
از: آیتالله حاج شیخ احمد مسبط الشیخ (1349 ـ 1416ق) | |||
اجتهاد و تقلید (و بخشی از طهارت): 310 ص (قم، فیروز آبادی، 1412ق) | |||
'''نورالدین المنیر''' | |||
از: حاج سیدنورالدین شریعتمدار جزایری | |||
اجتهاد و تقلید: 450 ص (همراه با شرح مسائل اجتهاد و تقلید منهاج الصالحین آیتالله خویی) | |||
از این شرح، ابواب حج، قضا و شهادات، حدود و قصاص، دیات، مسائل دفاع و مستحدثه برآمده است. | |||
'''ابتغاء الوسیلة الی ابواب الشریعة''' | |||
از: حاج شیخ محمدحسن احمدی یزدی | |||
از آن، مباحث [[اجتهاد]] و تقلید، صلاة جمعه، حج، قضا، مضاربه و بخشی از حدود و قصاص نگاشته شده است. | |||
'''الحج فی الشریعة الاسلامیه الغراء''' | |||
از آیتالله حاج شیخ [[جعفر سبحانی]]، جلد اوّل این کتاب شرح مسایل عروه و بقیه مجلدات آن شرح کتاب [[حج]] تحریر الوسیله است. | |||
=== ابواب مختلف === | |||
# اجتهاد و تقلید: تفصیل الشریعة، مصباح الشریعة، شرح تحریر الوسیلة، نورالدین المنیر (4 شرح)<br> | |||
# طهارت: تفصیل الشریعة و مستند تحریرالوسیلة (امام خمینی) و مستند تحریرالوسیلة (مطهری). (3 شرح)<br> | |||
# صلاة: تفصیل الشریعة، مدارک تحریرالوسیلة، مستند تحریرالوسیلة و مصباح الشریعة (4 شرح)<br> | |||
# زکات: مدارک تحریرالوسیلة (1 شرح)<br> | |||
# خمس: تفصیل الشریعة مدارک تحریرالوسیلة، مصباح الشریعة، دلیل تحریرالوسیلة (4 شرح)<br> | |||
# صوم: مدراک تحریرالوسیلة، مصباح الشریعة، مستند تحریرالوسیلة (امام خمینی) (3 شرح)<br> | |||
# حج: تفصیل الشریعة، نورالدین (خطّی)، ابتغاءالوسیلة (3 شرح)<br> | |||
# امر به معروف و نهی از منکر: دلیل تحریرالوسیلة (1 شرح)<br> | |||
# مکاسب: مستند تحریرالوسیلة (امام خمینی) (1 شرح)<br> | |||
# بیع و خیارات: مستند تحریرالوسیلة (امام خمینی) (1 شرح)<br> | |||
# اجاره: تفصیل الشریعة (1 شرح)<br> | |||
# مضاربه: ابتغاءالوسیلة ـ خطی ـ (1 شرح)<br> | |||
# رهن تا حجرـ مستند تحریرالوسیلة ـ به زبان فارسی ـ (1 شرح)<br> | |||
# وصیت: دلیل تحریرالوسیلة (1 شرح)<br> | |||
# صید و ذباحه: مستند تحریرالوسیلة، دلیل تحریرالوسیلة (2 شرح)<br> | |||
# اطعمه و اشربه: مستند تحریرالوسیلة، فقه الثقلین ـ خطی ـ (2 شرح)<br> | |||
# غصب: مستند تحریرالوسیلة (1 شرح)<br> | |||
# نکاح: تفصیل الشریعة، مستند تحریر (امام خمینی)، مستند تحریر (مطهری)، فقه الثقلین (4 شرح)<br> | |||
# طلاق: تفصیل الشریعة، فقه الثقلین، مستند تحریر (مطهری) (3 شرح)<br> | |||
# ارث: تفصیل الشریعة، مستند تحریر (مطهری)، فقه الثقلین ـ خطی ـ (3 شرح)<br> | |||
# قضاء: تفصیل الشریعة، مبانی تحریرالوسیلة، مستند تحریرالوسیلة، نورالدین ((4 شرح)<br> | |||
# شهادات: تفصیل الشریعة مبانی تحریرالوسیلة، نورالدین ـ خطی ـ (3 شرح)<br> | |||
# حدود: تفصیل الشریعة، مبانی تحریر، مستند تحریر، انوار الفقاهة، نورالدین (5 شرح)<br> | |||
# قصاص: تفصیل الشریعة، مستند تحریر (مطهری)، فقه الثقلین، نورالدین، ابتغاءالوسیلة (5 شرح)<br> | |||
# دیات: تفصیل الشریعة، مستند تحریر (مطهری)، نورالدین، ابتغاءالوسیلة و فقه الثقلین (5 شرح)<br> | |||
# مسائل مستحدثه: معتمد تحریرالوسیلة، نورالدین (2 شرح)<br> | |||
</div> | |||
== منابع == | |||
[https://hawzah.net/fa/Magazine/View/130/4767/38894/%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D8%AA%D8%AD%D8%B1%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%84%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%84%D8%A9 برگرفته از سایت کتابشناسی تحریرالوسیلةhttps://hawzah.net] | |||
[[رده: | [[رده:کتابها]] | ||
[[رده: | [[رده:کتابهای شیعه]] | ||