۸۶٬۰۹۳
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'سران کشورهای اسلامی' به 'سران کشورهای اسلامی'
جز (جایگزینی متن - ' ترین' به 'ترین') |
جز (جایگزینی متن - 'سران کشورهای اسلامی' به 'سران کشورهای اسلامی') |
||
| (۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۴۷: | خط ۴۷: | ||
بنگلادش در موسیقی، معماری، مجسمه‌سازی و نقاشی پیشینه‌ای غنی دارد. معماری سنتی بنگلادش در آثار باقی مانده از دوره مغولی، تجلی می‌یابد. آثار و ابنیه تاریخی مانند مسجد کوسومیا(965) در راجشاهی، مسجد شاه‌محمد(1091) در اگرا سندور، مسجد داکا و دژ لال باغ (1191 ـ 1192)، مسجد هفتاد و هفت گنبد در باگرهات و مقبره بی‌بی پری در داکا از شاهکارهای معماری در بنگلادش است. سبک معماری این آثار از نوع معماری اسلامی و شبیه مناطق دیگر شبه قاره است. هم‌چنین آثار معماری، مربوط به دوره پیش از اسلام، بیشتر در نواحی شمال کشور، در پهارپور و مهاستان، و در جنوب، در مینامتی، وجود دارد که سبک معماری آنها بودایی است و به قرن دوم/هشتم بازمی‌گردد. نقاشی سنتی نیز مربوط به دوران مغول است. در آن دوران نقاشان ماهر و خلّاق ایران(شاگردان بهزاد) سبک نقاشی مغولی را در آن‌جا متداول ساختند که رنگ‌های درخشان و تزیینات ظریف هنر اسلامی در آن نمایان است<ref>(امجدعلی، 1985م، ص 123)</ref>. | بنگلادش در موسیقی، معماری، مجسمه‌سازی و نقاشی پیشینه‌ای غنی دارد. معماری سنتی بنگلادش در آثار باقی مانده از دوره مغولی، تجلی می‌یابد. آثار و ابنیه تاریخی مانند مسجد کوسومیا(965) در راجشاهی، مسجد شاه‌محمد(1091) در اگرا سندور، مسجد داکا و دژ لال باغ (1191 ـ 1192)، مسجد هفتاد و هفت گنبد در باگرهات و مقبره بی‌بی پری در داکا از شاهکارهای معماری در بنگلادش است. سبک معماری این آثار از نوع معماری اسلامی و شبیه مناطق دیگر شبه قاره است. هم‌چنین آثار معماری، مربوط به دوره پیش از اسلام، بیشتر در نواحی شمال کشور، در پهارپور و مهاستان، و در جنوب، در مینامتی، وجود دارد که سبک معماری آنها بودایی است و به قرن دوم/هشتم بازمی‌گردد. نقاشی سنتی نیز مربوط به دوران مغول است. در آن دوران نقاشان ماهر و خلّاق ایران(شاگردان بهزاد) سبک نقاشی مغولی را در آن‌جا متداول ساختند که رنگ‌های درخشان و تزیینات ظریف هنر اسلامی در آن نمایان است<ref>(امجدعلی، 1985م، ص 123)</ref>. | ||
ادبیات بنگالی به شدت از زبان و ادبیات فارسی تأثیر گرفته است. در اواسط قرن سیزدهم ادبیات نوین بنگالی به دوران شکوفایی خود رسید. قاضی نذرالاسلام، شاعر ملی و حماسه‌سرا، از چهره‌های معروف ادبیات معاصر بنگالی است. پیوند استوار ادبیات بنگالی با ادب فارسی، بعد از تأسیس بنگلادش، در قالب تشکیل کلاس‌های آموزش زبان فارسی، مبادله دانشجو، تأسیس کرسی زبان فارسی در دانشگاه داکا و اعزام استادان زبان فارسی از سوی جمهوری اسلامی ایران ادامه یافته است<ref>(ابوالبشر، 1365ش، ص 77 ـ 80)</ref>. | ادبیات بنگالی به شدت از زبان و ادبیات فارسی تأثیر گرفته است. در اواسط قرن سیزدهم ادبیات نوین بنگالی به دوران شکوفایی خود رسید. قاضی نذرالاسلام، شاعر ملی و حماسه‌سرا، از چهره‌های معروف ادبیات معاصر بنگالی است. پیوند استوار ادبیات بنگالی با ادب فارسی، بعد از تأسیس بنگلادش، در قالب تشکیل کلاس‌های آموزش زبان فارسی، مبادله دانشجو، تأسیس کرسی زبان فارسی در دانشگاه داکا و اعزام استادان زبان فارسی از سوی جمهوری اسلامی ایران ادامه یافته است<ref>(ابوالبشر، 1365ش، ص 77 ـ 80)</ref>. | ||
از شاعران بزرگ معاصر این کشور می‌توان به ممتاز رینو اشاره کرد که بیشتر اشعارش به روش کلاسیک می‌باشد. وی بیشتر غزل‌سراست و کمتر به مسایل سیاسی پرداخته است و معمولاً حس غریب درد انسان امروز در شعرهای وی به تصویر کشیده شده است. هم‌چنین، وی در وصف پیامبر(صلی الله علیه و آله) و | از شاعران بزرگ معاصر این کشور می‌توان به ممتاز رینو اشاره کرد که بیشتر اشعارش به روش کلاسیک می‌باشد. وی بیشتر غزل‌سراست و کمتر به مسایل سیاسی پرداخته است و معمولاً حس غریب درد انسان امروز در شعرهای وی به تصویر کشیده شده است. هم‌چنین، وی در وصف پیامبر(صلی الله علیه و آله) و ائمهعلیهم‌السلام سروده‌های زیادی دارد، که از جمله آنها سرود «نور مجسم» است: | ||
نور محمد، نور مجسم، درود خدا بر او باد. | نور محمد، نور مجسم، درود خدا بر او باد. | ||
ذره، ذره با او محرم، درود خدا بر او باد. | ذره، ذره با او محرم، درود خدا بر او باد. | ||
| خط ۷۱: | خط ۷۱: | ||
در سوم آذر 1350ش/ 4دسامبر 1971م هند به پاکستان اعلان جنگ داد و در حمایت از ارتش آزادی‌بخش وارد کارزار شد. نیروهای ائتلافی در 25 آذر/16 دسامبر نیروهای پاکستان را به محاصره درآوردند و استقلال بنگلادش تحقق یافت. در دی 1350ش/ژانویه 1972م شیخ مجیب نخست‌وزیر بنگلادش شد. بر اساس قانون اساسی موقت، بنگلادش کشوری مستقل با حکومت سکولار و نظام دموکراسی پارلمانی اعلام شد. | در سوم آذر 1350ش/ 4دسامبر 1971م هند به پاکستان اعلان جنگ داد و در حمایت از ارتش آزادی‌بخش وارد کارزار شد. نیروهای ائتلافی در 25 آذر/16 دسامبر نیروهای پاکستان را به محاصره درآوردند و استقلال بنگلادش تحقق یافت. در دی 1350ش/ژانویه 1972م شیخ مجیب نخست‌وزیر بنگلادش شد. بر اساس قانون اساسی موقت، بنگلادش کشوری مستقل با حکومت سکولار و نظام دموکراسی پارلمانی اعلام شد. | ||
در سال 1353ش / 1974م این کشور به عضویت سازمان ملل متحد درآمد. پس از استقلال، بنگلادش با معضلات فروانی مانند بی‌خانمانی، میلیون‌ها نفر کمبود مراکز درمانی، بهداشتی، صنعتی، آموزشی، ترابری و خطوط ارتباط‌جمعی روبه‌رو بود. در سال1354ش/1975م، متمم قانون اساسی که اختیارات اجرایی کامل به رئیس‌جمهور می‌داد، تصویب شد و مجیب‌الرحمان نخستین رئیس‌جمهور بنگلادش شد. او همه احزاب مخالف را ملغی و نظام تک‌حزبی را اعلام کرد. | در سال 1353ش / 1974م این کشور به عضویت سازمان ملل متحد درآمد. پس از استقلال، بنگلادش با معضلات فروانی مانند بی‌خانمانی، میلیون‌ها نفر کمبود مراکز درمانی، بهداشتی، صنعتی، آموزشی، ترابری و خطوط ارتباط‌جمعی روبه‌رو بود. در سال1354ش/1975م، متمم قانون اساسی که اختیارات اجرایی کامل به رئیس‌جمهور می‌داد، تصویب شد و مجیب‌الرحمان نخستین رئیس‌جمهور بنگلادش شد. او همه احزاب مخالف را ملغی و نظام تک‌حزبی را اعلام کرد. | ||
در سال 1354ش/1975م شیخ مجیب در کودتای افسران اسلام‌گرا کشته شد. چند ماه بعد یک ضد کودتا و کودتا از سوی نظامیان سازمان داده شد و در نتیجه، فرماندهان نظامی با نظارت یک رئیس‌جمهور غیرسیاسی، ابوسادات محمد سایم (قاضی‌القضات دیوان عالی)، قدرت را به دست گرفتند. در سال 1355ش/1976م ژنرال ضیاءالرحمان مسئولیت فرماندهی و ریاست حکومت نظامی را به عهده گرفت و در سال 1356ش/1977م به | در سال 1354ش/1975م شیخ مجیب در کودتای افسران اسلام‌گرا کشته شد. چند ماه بعد یک ضد کودتا و کودتا از سوی نظامیان سازمان داده شد و در نتیجه، فرماندهان نظامی با نظارت یک رئیس‌جمهور غیرسیاسی، ابوسادات محمد سایم (قاضی‌القضات دیوان عالی)، قدرت را به دست گرفتند. در سال 1355ش/1976م ژنرال ضیاءالرحمان مسئولیت فرماندهی و ریاست حکومت نظامی را به عهده گرفت و در سال 1356ش/1977م به ریاست‌جمهوری رسید. او با اصلاح قانون اساسی، اسلام را به جای سکولاریسم مهم‌ترین اصل قرار داد. | ||
در سال 1358ش/1979م رهبران نظامی به حکومت نظامی پایان دادند و مردم اعضای پارلمان جدید را برگزیدند. در این انتخابات حزب ملی بنگلادش، به رهبری ضیاءالرحمان، بیشتر کرسی‌های مجلس را به خود اختصاص داد. در سال 1360ش/1981م، شورشیان رئیس‌جمهور را ترور کردند. پس از آن، معاون رئیس‌جمهور، عبدالستار به | در سال 1358ش/1979م رهبران نظامی به حکومت نظامی پایان دادند و مردم اعضای پارلمان جدید را برگزیدند. در این انتخابات حزب ملی بنگلادش، به رهبری ضیاءالرحمان، بیشتر کرسی‌های مجلس را به خود اختصاص داد. در سال 1360ش/1981م، شورشیان رئیس‌جمهور را ترور کردند. پس از آن، معاون رئیس‌جمهور، عبدالستار به ریاست‌جمهوری رسید. در سال 1361ش/1982م رهبران نظامی دوباره کنترل حکومت را به دست گرفتند. ژنرال محمد ارشاد قانون اساسی را به حالت تعلیق درآورد و حکومت نظامی برقرار کرد و فعالیت‌های سیاسی را ممنوع ساخت. او در سال 1362ش/1983م خود را رئیس‌جمهور کشور خواند. در آذر 1369/دسامبر 1990م با افزایش اعتراض گروه‌های مخالف، ارشاد از ریاست‌جمهوری استعفا کرد. در اسفند 1369/فوریه 1991م حزب ملی بنگلادش کنترل پارلمان را به دست گرفت و رهبر آن بیگم‌خالده ضیاء، بیوه‌ضیاءالرحمان، نخست‌وزیر شد. در شهریور 1370/سپتامبر 1991م، با اصلاح قانون اساسی بنگلادش، مسئولیت قوه‌مجریه به نخست‌وزیر داده شد و به این ترتیب رئیس‌جمهور جنبه تشریفاتی پیدا کرد<ref>(کتاب سال جهان اروپا، همان)</ref>. | ||
در همان سال، عبدالرحمان بیسواس از سوی مجلس به ریاست‌جمهوری انتخاب شد. گروه مخالف(به‌طور عمده عوامی‌لیگ) با اقدامات اقتصادی دولت خالده ضیاء، از جمله خصوصی‌سازی اقتصادی، به مخالفت پرداختند. گروه‌های اسلام‌گرا نیز نسبت به برخی مواضع دولت انتقاد شدید داشتند که گاه به تظاهرات مردمی می‌انجامید. اظهارنظرهای ضد دینی تسلیمه نسرین در مطبوعات بنگلادش در سال 1372ش/1993م، عواطف دینی و خشم مردم مسلمان را برانگیخت و به دنبال فرار او از کشور ـ که مقدمات آن را مقامات دولتی فراهم آورده بودند ـ اعتصابات و تظاهرات افزایش یافت. سرانجام بر اثر افزایش مخالفت‌ها خالده ضیاء در سال 1375ش/1996م از نخست‌وزیری کناره‌گیری کرد و دولتی بی‌طرف به ریاست محمد مجیب‌الرحمان مأمور برگزاری انتخابات شد. در همان سال، حَسینه واجد، دختر شیخ مجیب‌الرحمان، به نخست‌وزیری و قاضی شهاب‌الدین‌احمد به ریاست‌جمهوری رسید<ref>(سالنامه آسیا، 1997م، ص 85 ـ 86)</ref>. | در همان سال، عبدالرحمان بیسواس از سوی مجلس به ریاست‌جمهوری انتخاب شد. گروه مخالف(به‌طور عمده عوامی‌لیگ) با اقدامات اقتصادی دولت خالده ضیاء، از جمله خصوصی‌سازی اقتصادی، به مخالفت پرداختند. گروه‌های اسلام‌گرا نیز نسبت به برخی مواضع دولت انتقاد شدید داشتند که گاه به تظاهرات مردمی می‌انجامید. اظهارنظرهای ضد دینی تسلیمه نسرین در مطبوعات بنگلادش در سال 1372ش/1993م، عواطف دینی و خشم مردم مسلمان را برانگیخت و به دنبال فرار او از کشور ـ که مقدمات آن را مقامات دولتی فراهم آورده بودند ـ اعتصابات و تظاهرات افزایش یافت. سرانجام بر اثر افزایش مخالفت‌ها خالده ضیاء در سال 1375ش/1996م از نخست‌وزیری کناره‌گیری کرد و دولتی بی‌طرف به ریاست محمد مجیب‌الرحمان مأمور برگزاری انتخابات شد. در همان سال، حَسینه واجد، دختر شیخ مجیب‌الرحمان، به نخست‌وزیری و قاضی شهاب‌الدین‌احمد به ریاست‌جمهوری رسید<ref>(سالنامه آسیا، 1997م، ص 85 ـ 86)</ref>. | ||
| خط ۸۸: | خط ۸۸: | ||
«در کل کشور نزدیک به هزاران حسینیه وجود دارد که اکثراً در دست سنی‌هاست. مراسم از اول ماه محرم شروع می‌شود و با شروع این ماه پرچم سیاه به نشانه عزای حسینی بالای گنبدها، بارگاه‌ها و تکایا دیده می‌شود. از اول محرم نیز ماتم و سوگواری و عزاداری و سخنرانی حتی اطعام که کامل‌ترین آن در روز عاشوراست، آغاز می‌گردد و به طور گسترده و باشکوهی عزاداری عظیمی در سراسر کشـور در خیابان‌ها به راه می‌افتد. شیعه و سنی معلوم نمی‌شود و قابل تشخیص نیستند؛ همه با هم. حتی حضور سنی‌ها هیچ تفاوتی با شیعیان ندارد و تابوتی را به نشانه تابوت امام به طور نمادین و اسطوره‌ای درمی آورند» <ref>(سایت اطلاع رسانی جامعةالمصطفی)</ref>. | «در کل کشور نزدیک به هزاران حسینیه وجود دارد که اکثراً در دست سنی‌هاست. مراسم از اول ماه محرم شروع می‌شود و با شروع این ماه پرچم سیاه به نشانه عزای حسینی بالای گنبدها، بارگاه‌ها و تکایا دیده می‌شود. از اول محرم نیز ماتم و سوگواری و عزاداری و سخنرانی حتی اطعام که کامل‌ترین آن در روز عاشوراست، آغاز می‌گردد و به طور گسترده و باشکوهی عزاداری عظیمی در سراسر کشـور در خیابان‌ها به راه می‌افتد. شیعه و سنی معلوم نمی‌شود و قابل تشخیص نیستند؛ همه با هم. حتی حضور سنی‌ها هیچ تفاوتی با شیعیان ندارد و تابوتی را به نشانه تابوت امام به طور نمادین و اسطوره‌ای درمی آورند» <ref>(سایت اطلاع رسانی جامعةالمصطفی)</ref>. | ||
وی هم چنین در مورد نزدیکی و ارتباط برادرانه بسیار زیاد بین شیعیان و اهل سنت که به دلیل نزدیکی در عقاید به شیعه شدن بسیاری از اهل سنت منجر شده است، می‌فرماید: | وی هم چنین در مورد نزدیکی و ارتباط برادرانه بسیار زیاد بین شیعیان و اهل سنت که به دلیل نزدیکی در عقاید به شیعه شدن بسیاری از اهل سنت منجر شده است، می‌فرماید: | ||
«در تبلیغ معارف اهل بیت | «در تبلیغ معارف اهل بیت علیهم‌السلام و هم چنین مراسمی که متعلق به اهل بیت علیهم‌السلام هست، شیعیان اصیل و سنتی هیچ نوع اقدام چشم‌گیر و اقداماتی که ملموس بـاشـد، ندارند، بلکه کسانی که از اهل سنت به تشیع گـرویـده انـد و مـسـتـبصر شده‌اند، بیشترین مراسم و بـیـشـتـرین معرفی اهل بیت علیهم‌السلام از طرف آنها صورت می‌گـیـرد. کـمـا ایـنـکـه مـراسم روز 18 ذی الحجه (روز عید غدیر) را مستبصرین انجام می‌دهند و سنتی‌ها چون از اجدادشان یک سری چیزهایی را دارند، به همان اکتفا کردند»<ref>(همان)</ref>. | ||
در بنگلادش به مناسبت هفته وحدت و میلاد پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله و امام صادق علیه‌السلام، مراسمی با حضور صدها نفری و مشترک شیعیان و اهل سنت برگزار می‌شود. | در بنگلادش به مناسبت هفته وحدت و میلاد پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله و امام صادق علیه‌السلام، مراسمی با حضور صدها نفری و مشترک شیعیان و اهل سنت برگزار می‌شود. | ||
آقای | آقای صلاح‌الدین احمد از طلاب بنگلادشی می‌گوید: | ||
«در برهه حساسی از تاریخ که در آن به سر می‌بریم، باید با پرهیز از هر بزرگ نمایی مذهبی، بر توافقات خود با دیگر مذاهب که همان قرآن و سنت پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) است، تأکید کنیم». | «در برهه حساسی از تاریخ که در آن به سر می‌بریم، باید با پرهیز از هر بزرگ نمایی مذهبی، بر توافقات خود با دیگر مذاهب که همان قرآن و سنت پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) است، تأکید کنیم». | ||
این طلبه بنگلادشی شناسایی و مبارزه با دشمن مشترک را نیز همانند تأکید بر مشترکات عامل تقریب دانسته و اذعان می‌نماید: «مسلمین در جهان کنونی، نیازمند وحدت هستند. هرچند که پیروان مذاهب متختلف و متنوع اسلامی حق دارند که بنا به اعتقادات خود عمل کنند، اما نباید منجر به دامن زدن به اختلافات گردد». | این طلبه بنگلادشی شناسایی و مبارزه با دشمن مشترک را نیز همانند تأکید بر مشترکات عامل تقریب دانسته و اذعان می‌نماید: «مسلمین در جهان کنونی، نیازمند وحدت هستند. هرچند که پیروان مذاهب متختلف و متنوع اسلامی حق دارند که بنا به اعتقادات خود عمل کنند، اما نباید منجر به دامن زدن به اختلافات گردد». | ||
وی اضافه می‌نماید: «هم چنان که پیروان حنفی اهل سنت خود را ملزم به پیروی از عقاید مالکی نمی‌دانند، نمی‌توان از شیعیان یا اهل سنت این انتظار را داشت که خود را به مذهب مقابل دربیاورند». وی حفظ وحدت را واژه‌ای عقلایی دانسته و خاطرنشان می‌کند: «عقل، حکم به حفظ وحدت و تقریب مذاهب می‌دهد و شرع نیز بنا به آیه «وَ اعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِیعاً وَ لا تَفَرَّقُوا» این حکم را تأکید می‌کند». | وی اضافه می‌نماید: «هم چنان که پیروان حنفی اهل سنت خود را ملزم به پیروی از عقاید مالکی نمی‌دانند، نمی‌توان از شیعیان یا اهل سنت این انتظار را داشت که خود را به مذهب مقابل دربیاورند». وی حفظ وحدت را واژه‌ای عقلایی دانسته و خاطرنشان می‌کند: «عقل، حکم به حفظ وحدت و تقریب مذاهب می‌دهد و شرع نیز بنا به آیه «وَ اعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِیعاً وَ لا تَفَرَّقُوا» این حکم را تأکید می‌کند». | ||
این طلبه بنگلادشی وحدت مذاهب اسلامی را حکمی واقعی ارزیابی و اظهار می‌نماید: «فتاوای محکم مراجع تقلید شیعه در این زمینه، از روی مصلحت اندیشی نیست، در نتیجه، اگر روزی شیعیان از اهل سنت نیز افزون گردند، حکم به حفظ تقریب هم چنان پابرجا است»<ref>(همان)</ref>. | این طلبه بنگلادشی وحدت مذاهب اسلامی را حکمی واقعی ارزیابی و اظهار می‌نماید: «فتاوای محکم مراجع تقلید شیعه در این زمینه، از روی مصلحت اندیشی نیست، در نتیجه، اگر روزی شیعیان از اهل سنت نیز افزون گردند، حکم به حفظ تقریب هم چنان پابرجا است»<ref>(همان)</ref>. | ||
سنی مذهب‌های بنگلادش بیشتر از اسامی ائمه اطهار | سنی مذهب‌های بنگلادش بیشتر از اسامی ائمه اطهار علیهم‌السلام و پیشوندهای میر، میرزا، سید، بی بی و بیگم برای نام‌گذاری فرزندانشان استفاده می‌کنند. اسامی و القابی مانند: کنیز فاطمه، کنیز بتول، و اسامی ائمه علیهم‌السلام نیز در بین مردم این کشور به وفور یافت می‌شود. حسینیه دالان، بزرگ‌ترین حسینیه بنگلادش است که به عنوان بنایی توریستی در نقشه‌های داکا معرفی شده و روزانه جهانگردان مختلفی از سرتاسر جهان از آن بازدید می‌کنند. درهای این حسینیه به روی هندوها و سنی‌ها نیز باز است و شاید به همین دلیل باشد که شهرت بیشتری پیدا نموده است. حسینیه دالان مجموعه‌ای تاریخی با بیش از چهار قرن قدمت می‌باشد. گفته می‌شود این حسینیه در عصر حکومت مسلمانان در شبه قاره و توسط یکی از مشایخ شیعه که حاکم داکا بوده، ساخته شده است. و به خودی خود دلیلی بر اهمیت و نفوذ مکتب اهل بیت علیهم‌السلام در آن زمان در بین مردم بوده است. مجتمع حسینیه شامل یک ساختمان اصلی می‌باشد که مراسم و عزاداری‌ها و نیز نمازهای یومیه در آن برگزار می‌شود. در قسمتی از این مسجد ضریحی قرار داد که دو برجستگی به عنوان قبور امام حسن علیه‌السلام و امام حسین علیه‌السلام در آن قرار دارد. مردم، به ویژه اهل سنت، با حالت تضرع و ندبه کنار این ضریح می‌ایستند و اشک ریزان دست به دعا و استغاثه برمی دارند و حاجات خود را به زبان می‌آورند.<ref>(www.havzah.net)</ref>. | ||
با توجه به موارد مهمی که ذکر شد به نظر می‌رسد که شیعیان و اهل سنت در بنگلادش به شدت به هم نزدیک بوده و روابط برادرانه‌ای دارند و در کنار هم وحدت اسلامی را به نمایش می‌گذارند که همین امر باعث وحشت دشمنان اسلام شده است. | با توجه به موارد مهمی که ذکر شد به نظر می‌رسد که شیعیان و اهل سنت در بنگلادش به شدت به هم نزدیک بوده و روابط برادرانه‌ای دارند و در کنار هم وحدت اسلامی را به نمایش می‌گذارند که همین امر باعث وحشت دشمنان اسلام شده است. | ||
1. تشکیلات مذهبی در بنگلادش | 1. تشکیلات مذهبی در بنگلادش | ||
| خط ۱۱۲: | خط ۱۱۲: | ||
بنگلادش با جمعیت بسیار و شرایط خاص اقلیمی و مشکلات سیاسی که موجب عقب ماندگی و بی نظمی امور اقتصادی آن شده، در زمره کم درآمدترین کشورهای جهان بوده و اقتصاد آن به کمک‌های خارجی و ارزی ـ که بنگلادشی‌های خارج از کشور به داخل می‌فرستند ـ متکی است(أسعدی، همان، ج2، ص65). پس از استقلال، دولت سه برنامه پنج ساله (از 1973 تا1989م) برای بهبود اوضاع اقتصادی تدارک دید. واحد پول بنگلادش «تاکا» است که از سال 1982م به جای روپیه پاکستان به جریان افتاد<ref>(بنگلادش، همان، ص54)</ref>. | بنگلادش با جمعیت بسیار و شرایط خاص اقلیمی و مشکلات سیاسی که موجب عقب ماندگی و بی نظمی امور اقتصادی آن شده، در زمره کم درآمدترین کشورهای جهان بوده و اقتصاد آن به کمک‌های خارجی و ارزی ـ که بنگلادشی‌های خارج از کشور به داخل می‌فرستند ـ متکی است(أسعدی، همان، ج2، ص65). پس از استقلال، دولت سه برنامه پنج ساله (از 1973 تا1989م) برای بهبود اوضاع اقتصادی تدارک دید. واحد پول بنگلادش «تاکا» است که از سال 1982م به جای روپیه پاکستان به جریان افتاد<ref>(بنگلادش، همان، ص54)</ref>. | ||
اساس اقتصاد بنگلادش بر کشاورزی مبتنی است که توسط بخش خصوصی اداره می‌شود. خاک بنگلادش بسیار حاصل خیز است و حدود 80% کل نیروی کار این کشور به کشاورزی اشتغال دارند و 90% عواید صادراتی این کشور از محصولات کشاورزی تأمین می‌شود؛ اما به سبب تراکم شدید جمعیت، حدود 17% واردات این کشور به مواد غذایی اختصاص یافته است<ref>(أسعدی، همان، ص75)</ref>، برنج و چتایی (کنف هندی) از محصولات عمده کشاورزی و صادرات اصلی بنگلادش به شمار می‌رود و کارخانه کنف ریسی آدامجی در شهر ناراین گنج بزرگ‌ترین کارخانه کنف ریسی جهان است (همان، ص77). چای، سیب زمینی، نیشکر، توتون، ادویه و میوه‌های گرمسیری از محصولات دیگر بنگلادش است. ماهی‌گیری نیز از مشاغل مهم در این کشور به شمار می‌رود و بیش از پنج میلیون نفر به این کار اشتغال دارند<ref>(دایرة المعارف بریتانیا، همان، ص689 ـ 690)</ref>. | اساس اقتصاد بنگلادش بر کشاورزی مبتنی است که توسط بخش خصوصی اداره می‌شود. خاک بنگلادش بسیار حاصل خیز است و حدود 80% کل نیروی کار این کشور به کشاورزی اشتغال دارند و 90% عواید صادراتی این کشور از محصولات کشاورزی تأمین می‌شود؛ اما به سبب تراکم شدید جمعیت، حدود 17% واردات این کشور به مواد غذایی اختصاص یافته است<ref>(أسعدی، همان، ص75)</ref>، برنج و چتایی (کنف هندی) از محصولات عمده کشاورزی و صادرات اصلی بنگلادش به شمار می‌رود و کارخانه کنف ریسی آدامجی در شهر ناراین گنج بزرگ‌ترین کارخانه کنف ریسی جهان است (همان، ص77). چای، سیب زمینی، نیشکر، توتون، ادویه و میوه‌های گرمسیری از محصولات دیگر بنگلادش است. ماهی‌گیری نیز از مشاغل مهم در این کشور به شمار می‌رود و بیش از پنج میلیون نفر به این کار اشتغال دارند<ref>(دایرة المعارف بریتانیا، همان، ص689 ـ 690)</ref>. | ||
بنگلادش بجز گاز طبیعی منابع معدنی زیادی ندارد. زغال سنگ و سنگ آهک نیز در این کشور کشف شده و | بنگلادش بجز گاز طبیعی منابع معدنی زیادی ندارد. زغال سنگ و سنگ آهک نیز در این کشور کشف شده و بهره‌برداری گردیده است<ref>(علیزاده، همان، ص44)</ref>. | ||
این کشور از لحاظ صنعتی عقب مانده است و تنها 7% نیروی کار در بخش صنعت اشتغال دارد. کارخانجات نساجی، کودسازی، فولاد، سیمان و شکر از صنایع بزگ این کشور است که بیشتر در شهرهای داکا، چیتاگنگ، سیلهت و کومیلا متمرکز است<ref>(أسعدی، همان، ص82)</ref>. | این کشور از لحاظ صنعتی عقب مانده است و تنها 7% نیروی کار در بخش صنعت اشتغال دارد. کارخانجات نساجی، کودسازی، فولاد، سیمان و شکر از صنایع بزگ این کشور است که بیشتر در شهرهای داکا، چیتاگنگ، سیلهت و کومیلا متمرکز است<ref>(أسعدی، همان، ص82)</ref>. | ||
| خط ۱۱۹: | خط ۱۱۹: | ||
1ـ گاز: بنگلادش از لحاظ منابع معدنی چندان غنی نیست. گاز طبیعی یکی از مهم‌ترین منابع بنگلادش می‌باشد. کل ذخایر گاز طبیعی این کشور بالغ بر سیزده تریلیون فوت مکعب می‌باشد. تاکنون چهارده حوزه گاز طبیعی در این کشور کشف شده است که از آن در تولید نیرو، صنایع و مصارف خانگی استفاده می‌شود. | 1ـ گاز: بنگلادش از لحاظ منابع معدنی چندان غنی نیست. گاز طبیعی یکی از مهم‌ترین منابع بنگلادش می‌باشد. کل ذخایر گاز طبیعی این کشور بالغ بر سیزده تریلیون فوت مکعب می‌باشد. تاکنون چهارده حوزه گاز طبیعی در این کشور کشف شده است که از آن در تولید نیرو، صنایع و مصارف خانگی استفاده می‌شود. | ||
گاز طبیعی در سال 1955م توسط شرکت نفت پاکستان در هریپور واقع در پانزده مایلی شرق سیلهت کشف شد. گاز هاریپور در 1100 پایی اعماق زمین قرار دارد. به دنبال کشف گاز هریپور فعالیت‌هایی در پنج حوزه گازی دیگر واقع در شمال شرقی بنگلادش و بندر چیتاگنگ انجام گرفت<ref>(سالنامه آسیا، همان، ص88)</ref>. | گاز طبیعی در سال 1955م توسط شرکت نفت پاکستان در هریپور واقع در پانزده مایلی شرق سیلهت کشف شد. گاز هاریپور در 1100 پایی اعماق زمین قرار دارد. به دنبال کشف گاز هریپور فعالیت‌هایی در پنج حوزه گازی دیگر واقع در شمال شرقی بنگلادش و بندر چیتاگنگ انجام گرفت<ref>(سالنامه آسیا، همان، ص88)</ref>. | ||
2ـ زغال سنگ: یکی دیگر از معادن قابل توجه بنگلادش زغال سنگ می‌باشد. ذخایر زغال سنگ کشف شده هفتصد میلیون تن بوده، در منطقه «جمال گنج» و «ممنسینگ» و در عمق سه هزار پایی قرار دارد. در مناطق «فریدپور» و «کولنا» نیز زغال سنگ کشف شده است. اخیراً نیز با کمک سازمان «توسعه ماورای بحار انگلیس» ذخایر عظیم زغال سنگ به میزان ده‌ها میلیون تن در دهکده مدانخالی از بخش پیرگنج از توابع شهرستان رانگپور و در منطقه‌ای به وسعت پنجاه مایل مربع و به عمق 950 فوت کشف گردیده است. زغال سنگ کشف شده بهترین نوع زغال سنگی است که تاکنون در شبه قاره هند کشف شده و قادر خواهد بود نیازهای بنگلادش را تا صد سال آینده تأمین نماید. بنگلادش به علت عدم امکانات مالی و فنی قادر به | 2ـ زغال سنگ: یکی دیگر از معادن قابل توجه بنگلادش زغال سنگ می‌باشد. ذخایر زغال سنگ کشف شده هفتصد میلیون تن بوده، در منطقه «جمال گنج» و «ممنسینگ» و در عمق سه هزار پایی قرار دارد. در مناطق «فریدپور» و «کولنا» نیز زغال سنگ کشف شده است. اخیراً نیز با کمک سازمان «توسعه ماورای بحار انگلیس» ذخایر عظیم زغال سنگ به میزان ده‌ها میلیون تن در دهکده مدانخالی از بخش پیرگنج از توابع شهرستان رانگپور و در منطقه‌ای به وسعت پنجاه مایل مربع و به عمق 950 فوت کشف گردیده است. زغال سنگ کشف شده بهترین نوع زغال سنگی است که تاکنون در شبه قاره هند کشف شده و قادر خواهد بود نیازهای بنگلادش را تا صد سال آینده تأمین نماید. بنگلادش به علت عدم امکانات مالی و فنی قادر به بهره‌برداری کافی از منابع زغال سنگ خود نمی‌باشد <ref>(همان، ص89)</ref>. | ||
3ـ نفت: بنگلادش دارای ذخایر نفت اندکی در چیتاگنگ(واقع در جنوب) و سیلهت (واقع در شمال شرقی کشور و در مجاورت ایالت نفت خیز آسام هند) می‌باشد. در دسامبر 1986 کارشناسان بنگلادشی با استفاده از تکنولوژی خارجی و اعتبار ده میلیون دلاری بانک توسعه آسیایی موفق به کشف ذخایر جدید نفت در منطقه «هریپور» واقع در سیلهت شدند. با کشف منابع مزبور بنگلادش اکنون روزانه حدود سیصد تا چهارصد بشکه نفت خام استخراج می‌نماید. البته به طوری که وزیر انرژی بنگلادش اظهار نموده است این کشور در حال حاضر به علت نداشتن امکانات لازم و مشکل حمل نفت از ناحیه سیلهت به تنها پالایشگاه خود واقع در چیتاگنگ از تمامی چاه‌های نفتی واقع در سیلهت | 3ـ نفت: بنگلادش دارای ذخایر نفت اندکی در چیتاگنگ(واقع در جنوب) و سیلهت (واقع در شمال شرقی کشور و در مجاورت ایالت نفت خیز آسام هند) می‌باشد. در دسامبر 1986 کارشناسان بنگلادشی با استفاده از تکنولوژی خارجی و اعتبار ده میلیون دلاری بانک توسعه آسیایی موفق به کشف ذخایر جدید نفت در منطقه «هریپور» واقع در سیلهت شدند. با کشف منابع مزبور بنگلادش اکنون روزانه حدود سیصد تا چهارصد بشکه نفت خام استخراج می‌نماید. البته به طوری که وزیر انرژی بنگلادش اظهار نموده است این کشور در حال حاضر به علت نداشتن امکانات لازم و مشکل حمل نفت از ناحیه سیلهت به تنها پالایشگاه خود واقع در چیتاگنگ از تمامی چاه‌های نفتی واقع در سیلهت بهره‌برداری نمی‌کند<ref>(همان)</ref>. | ||
4ـ سنگ آهک: بنگلادش دارای ذخایر قابل ملاحظه‌ای از سنگ آهک در مناطق «بوگرا»، «رانگپور» و «دیناجپور» می‌باشد. ذخایر سنگ آهک این کشور حدود صد میلیون تن تخمین زده شده است. از این سنگ جهت تولید سیمان در دو کارخانه چاتاک و چیتاگنگ استفاده می‌گردد. | 4ـ سنگ آهک: بنگلادش دارای ذخایر قابل ملاحظه‌ای از سنگ آهک در مناطق «بوگرا»، «رانگپور» و «دیناجپور» می‌باشد. ذخایر سنگ آهک این کشور حدود صد میلیون تن تخمین زده شده است. از این سنگ جهت تولید سیمان در دو کارخانه چاتاک و چیتاگنگ استفاده می‌گردد. | ||
5ـ نمک: در سواحل خلیج بنگال و در مناطق «چیتاگنگ» و «کوکسز بازار» مقادیر قابل توجهی نمک طعام به دست می‌آید، اما این میزان نیازهای کشور را برآورده ننموده و بنگلادش مجبور است سالانه مقدار زیادی نمک از خارج وارد نماید<ref>(دایرة المعارف بریتانیا، همان، ص690ـ691)</ref>. | 5ـ نمک: در سواحل خلیج بنگال و در مناطق «چیتاگنگ» و «کوکسز بازار» مقادیر قابل توجهی نمک طعام به دست می‌آید، اما این میزان نیازهای کشور را برآورده ننموده و بنگلادش مجبور است سالانه مقدار زیادی نمک از خارج وارد نماید<ref>(دایرة المعارف بریتانیا، همان، ص690ـ691)</ref>. | ||
| خط ۱۸۵: | خط ۱۸۵: | ||
احزاب سیاسی فعالیت چشم‌گیری در صحنه سیاسی بنگلادش دارند. عوامی‌لیگ(اتحاد خلق) که در سال 1327ش/1948م برای فعالیت‌های جدایی‌طلبانه ـ نسبت به پاکستان ـ توسط مجیب‌الرحمان تأسیس شد، از احزاب مهم بنگلادش است. حزب مسلم لیگ نیز از دیگر احزاب فعال این کشور است<ref>(أسعدی، همان، ص49ـ57)</ref>. | احزاب سیاسی فعالیت چشم‌گیری در صحنه سیاسی بنگلادش دارند. عوامی‌لیگ(اتحاد خلق) که در سال 1327ش/1948م برای فعالیت‌های جدایی‌طلبانه ـ نسبت به پاکستان ـ توسط مجیب‌الرحمان تأسیس شد، از احزاب مهم بنگلادش است. حزب مسلم لیگ نیز از دیگر احزاب فعال این کشور است<ref>(أسعدی، همان، ص49ـ57)</ref>. | ||
در انتخابات سال ۲۰۰۱ نیز حزب ملی‌گرای بنگلادش با ائتلاف با احزاب اسلام‌گرا در انتخابات شرکت کرد و برای سومین‌بار به پیروزی دست یافت. | در انتخابات سال ۲۰۰۱ نیز حزب ملی‌گرای بنگلادش با ائتلاف با احزاب اسلام‌گرا در انتخابات شرکت کرد و برای سومین‌بار به پیروزی دست یافت. | ||
خالده ضیا همسر ژنرال ضیاء‌الرحمن، رئیس‌جمهوری پیشین بنگلادش از سال ۱۹۷۷ تا زمان ترور او در سال ۱۹۸۱ زمام امور این کشور را در دست داشت. در پی ترور ژنرال ضیاءالرحمان، خالده ضیا وارد صحنه سیاست شد و رهبری حزب ملی‌گرای بنگلادش را در دست گرفت. شیخ حَسینه، که دختر مجیب‌الرحمن، پایه‌گذار کشور بنگلادش است، از سال ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۱ مقام نخست‌وزیری این کشور را در دست داشت و به عنوان رهبر حزب عوامی‌لیگ، از رهبران سیاسی مهم بنگلادش به‌شمار می‌آمد. در انتخابات | خالده ضیا همسر ژنرال ضیاء‌الرحمن، رئیس‌جمهوری پیشین بنگلادش از سال ۱۹۷۷ تا زمان ترور او در سال ۱۹۸۱ زمام امور این کشور را در دست داشت. در پی ترور ژنرال ضیاءالرحمان، خالده ضیا وارد صحنه سیاست شد و رهبری حزب ملی‌گرای بنگلادش را در دست گرفت. شیخ حَسینه، که دختر مجیب‌الرحمن، پایه‌گذار کشور بنگلادش است، از سال ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۱ مقام نخست‌وزیری این کشور را در دست داشت و به عنوان رهبر حزب عوامی‌لیگ، از رهبران سیاسی مهم بنگلادش به‌شمار می‌آمد. در انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۲۰۰۲ میلادی تاج‌الدین احمد با اکثریّت آرا به پیروزی رسید. | ||
از ماه اکتبر سال ۲۰۰۶ و پایان دوره زمامداری خالده ضیا یک دولت انتقالی زمام امور بنگلادش را در دست گرفت. بر اساس قوانین بنگلادش، در صورتی که در پایان یک دوره پارلمانی انتخابات جدیدی برگزار نشده باشد، دولت انتقالی می‌تواند به مدت سه ماه زمام امور را به منظور فراهم کردن زمینه برگزاری انتخابات در دست بگیرد<ref>(کتاب سال جهان اروپا، همان)</ref>. | از ماه اکتبر سال ۲۰۰۶ و پایان دوره زمامداری خالده ضیا یک دولت انتقالی زمام امور بنگلادش را در دست گرفت. بر اساس قوانین بنگلادش، در صورتی که در پایان یک دوره پارلمانی انتخابات جدیدی برگزار نشده باشد، دولت انتقالی می‌تواند به مدت سه ماه زمام امور را به منظور فراهم کردن زمینه برگزاری انتخابات در دست بگیرد<ref>(کتاب سال جهان اروپا، همان)</ref>. | ||
با این همه، دولت انتقالی انتخابات پارلمانی را که برای ماه ژانویه سال ۲۰۰۷ برنامه‌ریزی شده بود به دلیل درگیری‌های خونین بین طرفداران حزب ملی‌گرا و حزب عوامی‌لیگ به تعویق انداخت و با اعلام وضعیت اضطراری در بنگلادش، به اقداماتی برای پاکسازی صحنه سیاست این کشور از فساد دست زد. حدود دو دهه خصومت سیاسی بین شیخ حسینه و خالده ضیا از عوامل ناآرامی و بی‌ثباتی در این کشور بوده است. ده‌ها تن از سیاست‌مداران بنگلادشی، از جمله طارق رحمان، فرزند خانم خالده ضیا، به اتهام فساد مالی بازداشت شدند. | با این همه، دولت انتقالی انتخابات پارلمانی را که برای ماه ژانویه سال ۲۰۰۷ برنامه‌ریزی شده بود به دلیل درگیری‌های خونین بین طرفداران حزب ملی‌گرا و حزب عوامی‌لیگ به تعویق انداخت و با اعلام وضعیت اضطراری در بنگلادش، به اقداماتی برای پاکسازی صحنه سیاست این کشور از فساد دست زد. حدود دو دهه خصومت سیاسی بین شیخ حسینه و خالده ضیا از عوامل ناآرامی و بی‌ثباتی در این کشور بوده است. ده‌ها تن از سیاست‌مداران بنگلادشی، از جمله طارق رحمان، فرزند خانم خالده ضیا، به اتهام فساد مالی بازداشت شدند. | ||
| خط ۲۲۶: | خط ۲۲۶: | ||
=روابط خارجی بنگلادش= | =روابط خارجی بنگلادش= | ||
سیاست خارجی بنگلادش به‌طور کلی تحت تأثیر عوامل داخلی، از جمله احزاب، اقتصاد ضعیف، بلایای طبیعی و عوامل خارجی، مانند همسایگی با هند به عنوان یک قدرت برتر منطقه‌ای و سازمان‌های کمک‌دهنده خارجی قرار دارد. بنگلادش در امور خارجی از سیاست عدم تعهد و موضع مسالمت‌آمیز پیروی کرده است. روابط با هند از سال 1375ش/1996م با امضای توافق‌نامه سی ساله تقسیم آب گنگ بهبود یافته است. این کشور در سال 1353ش/ 1974م به عضویت سازمان کنفرانس اسلامی در آمد و با عضویت در سازمان سارک (جامعه همکاری منطقه‌ای جنوب آسیا) در سال 1353ش/1974م، به عضویت سازمان کنفرانس اسلامی در آمد و با عضویت در سازمان سارک (جامعه همکاری منطقه‌ای جنوب آسیا) در سال 1364ش/1985م به تحکیم روابط با کشورهای منطقه‌ای اهمتمام ورزید. از سال 1355ش/1976م، مناسبات بنگلادش با پاکستان بهبود یافته است. در سال 1370ش/1991م پاکستان و بنگلادش درباره بازگشت آوارگان مسلمان بهاری به پاکستان به توافق رسیدند. مسلمانان بهاری که در اردوگاه‌های آوارگان در بنگلادش مستقرند در جنگ استقلال بنگلادش، از پاکستان جانب‌داری کردند. در سال 1371ش/1991م بیش از پنجاه هزار مسلمان میانماری برای گریز از تعقیب سیاسی حکومت میانمار به بنگلادش پناه آوردند. با وجود توافق میان دو کشور در سال 1371ش/1992م درباره بازگشت این آوارگان به میانمار، تا سال 1376ش/1997م بیش از نیمی از آنان هنوز در اردوگاه‌های بنگلادش سکونت داشتند<ref>(مجله سیاست خارجی، 1376ش، ص 983)</ref>. | سیاست خارجی بنگلادش به‌طور کلی تحت تأثیر عوامل داخلی، از جمله احزاب، اقتصاد ضعیف، بلایای طبیعی و عوامل خارجی، مانند همسایگی با هند به عنوان یک قدرت برتر منطقه‌ای و سازمان‌های کمک‌دهنده خارجی قرار دارد. بنگلادش در امور خارجی از سیاست عدم تعهد و موضع مسالمت‌آمیز پیروی کرده است. روابط با هند از سال 1375ش/1996م با امضای توافق‌نامه سی ساله تقسیم آب گنگ بهبود یافته است. این کشور در سال 1353ش/ 1974م به عضویت سازمان کنفرانس اسلامی در آمد و با عضویت در سازمان سارک (جامعه همکاری منطقه‌ای جنوب آسیا) در سال 1353ش/1974م، به عضویت سازمان کنفرانس اسلامی در آمد و با عضویت در سازمان سارک (جامعه همکاری منطقه‌ای جنوب آسیا) در سال 1364ش/1985م به تحکیم روابط با کشورهای منطقه‌ای اهمتمام ورزید. از سال 1355ش/1976م، مناسبات بنگلادش با پاکستان بهبود یافته است. در سال 1370ش/1991م پاکستان و بنگلادش درباره بازگشت آوارگان مسلمان بهاری به پاکستان به توافق رسیدند. مسلمانان بهاری که در اردوگاه‌های آوارگان در بنگلادش مستقرند در جنگ استقلال بنگلادش، از پاکستان جانب‌داری کردند. در سال 1371ش/1991م بیش از پنجاه هزار مسلمان میانماری برای گریز از تعقیب سیاسی حکومت میانمار به بنگلادش پناه آوردند. با وجود توافق میان دو کشور در سال 1371ش/1992م درباره بازگشت این آوارگان به میانمار، تا سال 1376ش/1997م بیش از نیمی از آنان هنوز در اردوگاه‌های بنگلادش سکونت داشتند<ref>(مجله سیاست خارجی، 1376ش، ص 983)</ref>. | ||
پس از تأسیس بنگلادش و به رسمیت شناخته شدن آن از سوی پاکستان در کنفرانس سران | پس از تأسیس بنگلادش و به رسمیت شناخته شدن آن از سوی پاکستان در کنفرانس سران کشورهای اسلامی در سوم اسفند 1352/ 22 فوریه 1974، از آن‌جا که ایران در این خصوص از مواضع پاکستان حمایت می‌کرد، هم‌زمان به طور رسمی اقدام به شناسایی بنگلادش کرد و سفارت آن کشور در 16 خرداد 1353 در تهران گشایش یافت. بنگلادش نسبت به جمهوری اسلامی ایران نیز موضعی معتدل و غیرخصمانه داشته است و در آغاز جنگ عراق بر ضد ایران (1359)، ضیاءالرحمان یکی از سران چند کشور مسلمان بود که به نمایندگی از سازمان کنفرانس اسلامی به منظور میانجی‌گری به ایران سفر کرد<ref>(گاهنامه پنجاه ساله شاهنشاهی پهلوی، 1355ش، ج3، ص2859ـ2860)</ref>. | ||
بنگلادش در چارچوب روابط با کشورهای اسلامی بیشتر به گسترش روابط با کشورهای ثروت‌مند عربی، به ویژه عربستان، گرایش دارد و کمک‌های مالی فراوانی از عربستان دریافت نموده است<ref>(کتاب سال جهان اروپا، همان؛ مجله سیاست خارجی، همان، ص 985)</ref>. | بنگلادش در چارچوب روابط با کشورهای اسلامی بیشتر به گسترش روابط با کشورهای ثروت‌مند عربی، به ویژه عربستان، گرایش دارد و کمک‌های مالی فراوانی از عربستان دریافت نموده است<ref>(کتاب سال جهان اروپا، همان؛ مجله سیاست خارجی، همان، ص 985)</ref>. | ||
بنگلادش برای قدرت‌های بزرگ سیاسی ـ اقتصادی جهان، به سبب موقعیت ویژه جغرافیایی و استراتژیک، برای هند، به دلیل مرزهای مشترک، و برای چین به جهت دست‌رسی آن کشور به آب‌های اقیانوس هند، اهمیت خاصی دارد. در دوره | بنگلادش برای قدرت‌های بزرگ سیاسی ـ اقتصادی جهان، به سبب موقعیت ویژه جغرافیایی و استراتژیک، برای هند، به دلیل مرزهای مشترک، و برای چین به جهت دست‌رسی آن کشور به آب‌های اقیانوس هند، اهمیت خاصی دارد. در دوره ریاست‌جمهوری ضیاءالرحمان نزدیکی به دولت‌های مسلمان و ثروت‌مند عرب در دستور کار وی قرار گرفت، و از این‌رو، این کشورها به سرمایه‌گذاری در بنگلادش اقدام کردند<ref>(أسعدی، همان، ص 61)</ref>. | ||
=پانویس= | == پانویس == | ||
{{پانویس | {{پانویس}} | ||
=منابع و مآخذ= | =منابع و مآخذ= | ||
الف ـ منابع فارسی: | الف ـ منابع فارسی: | ||