مروری بر اندیشه‌ اقبال لاهوری و اتحاد جهان اسلام (مقاله): تفاوت میان نسخه‌ها

قرآن کریم در اهمیت و نیز دشواری این کار بزرگ می‌فرماید: «لَوْ أَنْفَقْتَ ما فِی الأَْرْضِ جَمِیعاً ما أَلَّفْتَ بَیْنَ قُلُوبِهِمْ وَ لکِنَّ اللَّهَ أَلَّفَ بَیْنَهُمْ» ای پیامبر! اگر همه آنچه را که در زمین است انفاق می‌کردی قلب‌های آنان به هم الفت نمی‌گرفت اما خداوند میان آنها الفت برقرار کرد.» <ref>(انفال/63)</ref>.  

اما رمز توفیق پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله در تحقق امت واحد اسلامی چه بود؟

تردیدی نیست که رمز این موفقیت در «آیین تازه» ای بود که او برای بشر به ارمغان آورد. این آیین تازه، اسلام مبتنی بر «توحید» بود. توحید در ذات خود هیچ‌گونه اختصاصی به قوم، نژاد، طبقه و ملت خاصی نداشته و ندارد و حقیقتی جهان‌شمول است. به این ترتیب رمز و راز معنوی وحدت امت اسلام، توحید است.

======<nowiki>=== پیشرفت علمی و فنی مسلمانان ===</nowiki>======  

ثمرة دوم تشکیل امت اسلامی، پیشرفت علمی و مادی مسلمانان بوده است. تأکید اسلام بر علم و دانش بر هیچ کسی پوشیده نیست. همین امر موجبات پیشرفت علمی مسلمانان را فراهم آورد.

«سرعت پیشرفت و توسعه، کلیت و شمول و همه‌جانبگی، شرکت طبقات مختلف اجتماع، اشتراک مساعی ملل گوناگون، چیزهایی است که اعجاب‌ها را در مورد تمدن اسلامی بر انگیخته است» <ref>(مطهری، بی‌تا، ص450)</ref>.

وی سپس از جرجی زیدان چنین نقل می‌کند:

======<nowiki>==== جایگاه مسلمانان در جهان طی قرون اخیر ====</nowiki>======

مسلمانان پس از قرن‌ها سیادت معنوی و علمی جهانی دچار انحطاط و رکود شدند. این انحطاط، هم در بعد معنوی و روحی و هم در بعد علمی رخ داد. از سوی دیگر، غرب به تدریج بیدار شد و از منابع علمی مسلمین بهره‌ها برد و توسعة علمی حیرت‌انگیزی یافت. اما تمدن غرب از تعالی روحی و معنوی تهی و از انگیزه‌های مادی و دنیا‌پرستی سرشار بود. همین امر سبب تجاوز و تعدی غرب به جهان شرق و به خصوص بلاد اسلامی گردید. مسلمانان نه تنها راکد و ساکن، بلکه مورد ستم و تجاوز و تحقیر واقع و اسیر تمدن غرب گشتند.  

اقبال لاهوری از گذشتة شکوهمند اسلامی به خوبی آگاه بود، همان طور که وضعیت اسفناک مسلمانان را طی قرون اخیر به خوبی حس می‌کرد. او هم‌چنین عصر خود و تمدن غالب، یعنی تمدن غربی، را نیک می‌شناخت. وی به خوبی می‌دانست که تمدن کنونی غرب از سعادت بشری عقیم است و بلکه بر پایة تجاوز و ستم شکل گرفته است. او راه نجات را در بازگشت به هویت معنوی و خودی می‌دید. مسلمانان را نسبت به عظمت دیرینة خود آشنا می‌ساخت و بر آن بود که اسلام و قرآن برای همه عصرها است. بانگ او بانگ بازگشت به قرآن و اتحاد مسلمانان بود.

در این‌جا به مرور اندیشة اقبال در سه محور «علل انحطاط مسلمانان»، «ماهیت تمدن غرب» و «بازگشت به اسلام و احیای تمدن اسلامی» می‌پردازیم.

داد ما را نـــــاله‌های سوزناک

   <ref>(پیشین، ص413)</ref>

مصطفی کو از تجدد می‌ســــرود

نو نگردد کــعبه را رخــــت حیات

شــعله افرنــگیان غـــم خورده ایســـت

زخم‌ها خـــوردند از شـــمشیر خویش

بسمل افتـــادند چـــون نخـچیر خویش

   <ref>(پیشین، ص306)</ref>

نفـــــی بــی اثبــات مرگ امتـان

   <ref>(پیشین، ص395)</ref>

دانی از افرنـــگ و از کـــــار فـرنـــگ

زخــــم ازو نشـــــتـر ازو ســـوزن ازو

<references />

[[رده:جهان اسلام]]

[[رده:وحدت اسلامی]]