۸۷٬۹۳۹
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'سران کشورهای اسلامی' به 'سران کشورهای اسلامی'
جز (جایگزینی متن - 'منطقه ای' به 'منطقه‌ای') |
جز (جایگزینی متن - 'سران کشورهای اسلامی' به 'سران کشورهای اسلامی') |
||
| (۱۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۲: | خط ۲: | ||
<br> | <br> | ||
=جنبش اسلامی سودان= | =جنبش اسلامی سودان= | ||
سودان، بزرگ‌ترین کشور [[افریقا]] و حتی جهان اسلام است که یک قسمت از آن در شمال شرق | سودان، بزرگ‌ترین کشور [[افریقا]] و حتی جهان اسلام است که یک قسمت از آن در شمال شرق آفریقا و قسمت زیادی از آن در صحرای مرکزی آفریقا قرار دارد. این کشور به دلیل قرار گرفتن در کنار دریای سرخ و وجود رودخانه نیل در آن، از موقعیت تاریخی و راهبردی برخوردار است. | ||
<br> | <br> | ||
هشتاد درصد جمعیت 32 میلیون نفری [[سودان]] (در سال 1997) از نژاد «سامی» (عرب) و 20 درصد دیگر از نژادهای، «دینکا»، «نوبه»، «بجا» و «نوئر» هستند. | هشتاد درصد جمعیت 32 میلیون نفری [[سودان]] (در سال 1997) از نژاد «سامی» (عرب) و 20 درصد دیگر از نژادهای، «دینکا»، «نوبه»، «بجا» و «نوئر» هستند. | ||
اسلام در قرن نهم هجری (پانزدهم میلادی)، با تصرف بخش‌هایی از خاک سودان به دست لشکریان [[اسلام]]، به این سرزمین راه پیدا کرد. هم اکنون 7/74 درصد ساکنان سودان مسلمان و بقیه [[مسیحی]] و [[بت | اسلام در قرن نهم هجری (پانزدهم میلادی)، با تصرف بخش‌هایی از خاک سودان به دست لشکریان [[اسلام]]، به این سرزمین راه پیدا کرد. هم اکنون 7/74 درصد ساکنان سودان مسلمان و بقیه [[مسیحی]] و [[بت|بت‌پرست]] هستند.<ref>[http://pajuhesh.irc.ir/ برگرفته شده از مقاله // کتاب / رسانه و جنبش‌های اسلامی معاصر]</ref> | ||
<br> | <br> | ||
== جنبش مهدی سودانی == | == جنبش مهدی سودانی == | ||
| خط ۳۰: | خط ۳۰: | ||
متجاوزان استعمارگر، بعد از چیرگی بر سودان به کشمکش باهم پرداختند. سرانجام فرانسه پس از گرفتن امتیازاتی، سودان را به انگلیس سپرد. انگلیسی‌ها در مدت تسلط بر سودان، تلاش‌های زیادی انجام دادند تا جنبش «مهدی» را از این کشور ریشه کن نمایند، ولی در اجرای این سیاست خود، چندان موفق نبودند و جنبش «مهدی سودان» بین سال‌های 1900 ـ 1927 شورش‌هایی را علیه آنها رهبری و هدایت کرد. انگلیس اگرچه این شورش‌ها را با سنگ دلی تمام سرکوب و دعوت «مهدی» را ممنوع و خانواده‌اش را زندانی کرد، اما تفکر و اندیشه آزادی خواهی «مهدی» در قلب‌های مردم سودان باقی ماند و سرانجام موجب قیام «محمد المهدی» در اوایل قرن بیستم گردید. | متجاوزان استعمارگر، بعد از چیرگی بر سودان به کشمکش باهم پرداختند. سرانجام فرانسه پس از گرفتن امتیازاتی، سودان را به انگلیس سپرد. انگلیسی‌ها در مدت تسلط بر سودان، تلاش‌های زیادی انجام دادند تا جنبش «مهدی» را از این کشور ریشه کن نمایند، ولی در اجرای این سیاست خود، چندان موفق نبودند و جنبش «مهدی سودان» بین سال‌های 1900 ـ 1927 شورش‌هایی را علیه آنها رهبری و هدایت کرد. انگلیس اگرچه این شورش‌ها را با سنگ دلی تمام سرکوب و دعوت «مهدی» را ممنوع و خانواده‌اش را زندانی کرد، اما تفکر و اندیشه آزادی خواهی «مهدی» در قلب‌های مردم سودان باقی ماند و سرانجام موجب قیام «محمد المهدی» در اوایل قرن بیستم گردید. | ||
<br> | <br> | ||
«محمد المهدی»، اولین عالم دینی است که نهضت استعمارستیز خود را با پیروی از جنبش «مهدی سودانی» آغاز نمود. پس از او پسرش «[[عبدالرحمن المهدی]]» در سال 1944 «[[حزب امت]]» را | «محمد المهدی»، اولین عالم دینی است که نهضت استعمارستیز خود را با پیروی از جنبش «مهدی سودانی» آغاز نمود. پس از او پسرش «[[عبدالرحمن المهدی]]» در سال 1944 «[[حزب امت]]» را پایه‌گذاری کرد. این حزب در به دست آوردن استقلال سودان در سال 1956، سهم مهمی بر عهده داشت. حزب امت بعد از اعلام استقلال نیز در دگرگونی‌های سیاسی و اجتماعی سودان ایفای نقش نمود. بعد از درگذشت «عبدالرحمن المهدی» در سال 1959، رهبری سیاسی حزب امت را فرزند بزرگ او «صادق المهدی» به عهده گرفت و رهبری مذهبی آن «گروه انصار» را فرزند دومش «[[هادی المهدی]]» عهده‌دار شد. حزب امت با حکومت «[[جعفر نمیری]]» که در سال 1969 با راه‌اندازی کودتای نظامی، قدرت را در این کشور به دست گرفت به مخالفت پرداخت؛ زیرا «نمیری» در ابتدا ناصرسیم و طرفدار نظام سوسیالیستی بود و بعدها به یک مهره [[آمریکا]] در سودان تبدیل شد. «نمیری» برای رضایت اربابان خود، با اسلام‌گرایان به شدت برخورد کرد و «صادق المهدی» را به عنوان رهبر سیاسی مهدیون به زندان افکند و در مارس 1985 دویست نفر اسلام‌گرا را بازداشت کرد. | ||
ا<br> | ا<br> | ||
ین اقدامات «نمیری» باعث خشم مردم شد و تظاهرات عظیم مردمی در سودان به راه افتاد. در اثر این اعتراض‌ها حکومت «نمیری» سرنگون و «سوار الذهب» در 4 آوریل 1985 به قدرت رسید. | ین اقدامات «نمیری» باعث خشم مردم شد و تظاهرات عظیم مردمی در سودان به راه افتاد. در اثر این اعتراض‌ها حکومت «نمیری» سرنگون و «سوار الذهب» در 4 آوریل 1985 به قدرت رسید. | ||
| خط ۳۷: | خط ۳۷: | ||
<br> | <br> | ||
=== ویژگی‌ها و مواضع فکری و سیاسی === | === ویژگی‌ها و مواضع فکری و سیاسی === | ||
ریشه‌های جنبش «مهدی سودانی» از نظر فکری به شیوه‌های تصوف، با گرایش‌های اصلاحی در جامعه و خطوط فکری «سید | ریشه‌های جنبش «مهدی سودانی» از نظر فکری به شیوه‌های تصوف، با گرایش‌های اصلاحی در جامعه و خطوط فکری «سید جمال‌الدین» برمی‌گردد و همچنین از جنبش سنوسیه در لیبی متأثر بود. دکتر «سید احمد موثقی» در‌این‌باره می‌نویسد: «او با توجه به پیوند و ارتباطش با المهدی، جانشین محمد بن علی سنوسی، به احتمال قوی از جنبش اصلاحی و ضد استعماری سنوسی نیز الهام گرفته بود. به علاوه محمد احمد و تعدادی از اصحاب و پیروانش، مستقیم یا غیرمستقیم و از طریق مصر تحت تأثیر مکتب و نهضت سید جمال‌الدین قرار گرفته بودند؛ به حدی که میرزا لطف اللّه، مؤلف شرح حال و آثار سید، می‌نویسد که مهدی سودانی در مصر به مدت چهار سال در خدمت سید مشغول تحصیل بوده است.» | ||
<br> | <br> | ||
پس آنچه درباره جنبش «مهدی سودانی» می‌توان گفت این است که این جنبش از نظر فکری تحت تأثیر افکار «سید | پس آنچه درباره جنبش «مهدی سودانی» می‌توان گفت این است که این جنبش از نظر فکری تحت تأثیر افکار «سید جمال‌الدین» و جنبش وهابیت و سنوسیه شکل گرفت؛ با وجود این، تفاوت‌های زیادی با آنها داشت، نه مثل وهابیون به قشری گرایی رو آورد و نه خود را به یک جنبش سیاسی محدود کرد؛ بلکه جنبش مهدی سعی نمود که افزون بر انجام اصلاحات فکری و دینی، به اصلاحات اجتماعی و سیاسی نیز توجه ویژه داشته باشد. «هرایر دکمجیان» در‌این‌باره می‌نویسد: «جنبش مهدویه تفاوت‌های مهمی با وهابیت و سنوسیه داشت. در حالی که پیکارجویی این جنبش نظیر تعصب وهابی بود، اما یک جنبش معتقد به ظهور منجی (مهدی) محسوب می‌شد که در آن قدرت مذهبی، سیاسی و نظامی در اختیار یک فرد، یعنی محمد بن عبداللّه که خود را بر طبق معیار مهدویت سنی «مهدی موعود» می‌خواند، قرار داشت. مهدی سودانی به عنوان یک جنگجوی زاهد، نیروهای مصری تحت رهبری ژنرال گوردون انگلیسی را شکست داد و با تأسیس حکومت اسلامی آرزوی فتح قلمرو عثمانی را در سر می‌پروراند.» | ||
<br> | <br> | ||
به طور کلی، خطوط فکری و اندیشه‌های سیاسی جنبش «مهدی سودانی» را که در اواخر قرن بیستم و اوایل قرن نوزدهم در صحنه سیاسی و فکری سودان ظاهر شد، چنین می‌توان خلاصه کرد: | به طور کلی، خطوط فکری و اندیشه‌های سیاسی جنبش «مهدی سودانی» را که در اواخر قرن بیستم و اوایل قرن نوزدهم در صحنه سیاسی و فکری سودان ظاهر شد، چنین می‌توان خلاصه کرد: | ||
| خط ۴۹: | خط ۴۹: | ||
3 ـ «مهدی» با امپراتوری عثمانی رابطه دوستانه داشت، ولی مستقل از آن عمل می‌کرد و حتی از علمایی که از دانشگاه الازهر به سودان آمده بودند و به سود دولت مصر تبلیغ می‌کردند، بیزار بود. | 3 ـ «مهدی» با امپراتوری عثمانی رابطه دوستانه داشت، ولی مستقل از آن عمل می‌کرد و حتی از علمایی که از دانشگاه الازهر به سودان آمده بودند و به سود دولت مصر تبلیغ می‌کردند، بیزار بود. | ||
<br> | <br> | ||
4 ـ از دیگر مواضع فکری «مهدی» این بود که دعوت خود را تنها برای سودان نمی‌دانست بلکه در نظر داشت که تمام جهان را از زیر سلطه استعمارگران، آزاد کند. با این هدف، برای بسیاری از سران | 4 ـ از دیگر مواضع فکری «مهدی» این بود که دعوت خود را تنها برای سودان نمی‌دانست بلکه در نظر داشت که تمام جهان را از زیر سلطه استعمارگران، آزاد کند. با این هدف، برای بسیاری از سران کشورهای اسلامی نامه نوشت و آنان را به سوی خود فرا خواند تا او را در مبارزه با کافران یاری نمایند. | ||
<br> | <br> | ||
5 ـ او خود را مهدی موعود می‌دانست و باور داشت که هر کس او را به عنوان مهدی قبول نداشته باشد، کافر است. | 5 ـ او خود را مهدی موعود می‌دانست و باور داشت که هر کس او را به عنوان مهدی قبول نداشته باشد، کافر است. | ||
| خط ۶۶: | خط ۶۶: | ||
3 ـ بعد از مرگ «مهدی» جنبش دچار تفرقه شد و اختلاف پیروانش بر سر به دست آوردن قدرت بالا گرفت و به درگیری‌های داخلی منجر گردید. | 3 ـ بعد از مرگ «مهدی» جنبش دچار تفرقه شد و اختلاف پیروانش بر سر به دست آوردن قدرت بالا گرفت و به درگیری‌های داخلی منجر گردید. | ||
<br> | <br> | ||
4 ـ در حکومت «عبداللّه» اشتباهات زیادی | 4 ـ در حکومت «عبداللّه» اشتباهات زیادی دامن‌گیر جنبش شد و تمام آنچه که «مهدی» برای از بین بردن آن مبارزه کرد، مانند امتیازهای قومی، قبیله ای، طبقاتی و اعمال زور و ستم، در حکومت «عبداللّه» بازگشت و مردم سودان فشارهای زیادی را از این بابت متحمل شدند. | ||
<br> | <br> | ||
5 ـ بسیاری از دیدگاه‌های جنبش مهدویت با اسلام سنتی و کلاسیک در تضاد بود و به این دلیل دعوت او واکنش‌هایی را در جهان اهل سنت در پی داشت. «سلطان عبدالحمید عثمانی» اعلامیه‌ای پرشمار بر ضد او منتشر کرد و علمای [[دانشگاه الازهر]] نیز فتوایی در همان زمینه صادر و منتشر کردند. بعضی از علمای سودان نیز رساله‌هایی در ردّ ادعاهای «مهدی» نوشتند. «شیخ احمد الازهری بن اسماعیل»، مفتی غرب سودان در سال 1882 رساله‌ای در رد ادعای مهدویت منتشر کرد.» | 5 ـ بسیاری از دیدگاه‌های جنبش مهدویت با اسلام سنتی و کلاسیک در تضاد بود و به این دلیل دعوت او واکنش‌هایی را در جهان اهل سنت در پی داشت. «سلطان عبدالحمید عثمانی» اعلامیه‌ای پرشمار بر ضد او منتشر کرد و علمای [[دانشگاه الازهر]] نیز فتوایی در همان زمینه صادر و منتشر کردند. بعضی از علمای سودان نیز رساله‌هایی در ردّ ادعاهای «مهدی» نوشتند. «شیخ احمد الازهری بن اسماعیل»، مفتی غرب سودان در سال 1882 رساله‌ای در رد ادعای مهدویت منتشر کرد.» | ||
<br> | <br> | ||
== بازتاب اسلام‌گرایی در سودان == | == بازتاب اسلام‌گرایی در سودان == | ||
سودان در دهه 1970، با وجود فشارهای «جعفر نمیری»، شاهد خیزش گروه‌های سیاسی و رشد | سودان در دهه 1970، با وجود فشارهای «جعفر نمیری»، شاهد خیزش گروه‌های سیاسی و رشد چشم‌گیر بنیادگرایی اسلامی بود. احزابی که در این دهه در صحنه سیاسی این کشور نمایان شدند، دارای گرایش‌های متفاوت سوسیالیستی، ناسیونالیستی، اسلامی و قومی و قبیله‌ای بودند. با این همه گروه‌های اسلامی تمام جناح‌های دیگر را تحت الشعاع خود قرار داده و حرف اول را در عرصه سیاست و اجتماع می‌زدند. | ||
<br> | <br> | ||
از میان جریان‌های اسلام‌گرایی این کشور نیز، «حزب امت»، «[[جبهه الاسلامی]]» و «[[اخوان‌المسلمین|اخوان‌المسلمین]]» به عنوان احزاب عمده سیاسی ـ اسلامی سودان نقش اصلی را در بیداری امت اسلامی ایفا کردند. «علی عثمان محمد طه» یکی از رهبران برجسته جبهه اسلامی است که در طی سالیان گذشته تلاش‌های زیادی را برای برقراری نظامی اسلامی در سودان انجام داد. وی از آغاز دهه هفتاد به مخالفت با رژیم حاکم بر سودان پرداخت و بیشترین تلاش را در ژوئن 1989، انجام داد. «گفته می‌شود که وی فرماندهی نیروهای مسلح طرفدار ژنرال «عمرالبشیر» را بر عهده داشته است. همچنین وی نقش مهمی در تحول رابطه میان جبهه اسلامی و نظام جدید سودان داشته و به عنوان مرد قدرتمند و با نفوذ در رهبری جبهه اسلامی مطرح است.» | از میان جریان‌های اسلام‌گرایی این کشور نیز، «حزب امت»، «[[جبهه الاسلامی]]» و «[[اخوان‌المسلمین|اخوان‌المسلمین]]» به عنوان احزاب عمده سیاسی ـ اسلامی سودان نقش اصلی را در بیداری امت اسلامی ایفا کردند. «علی عثمان محمد طه» یکی از رهبران برجسته جبهه اسلامی است که در طی سالیان گذشته تلاش‌های زیادی را برای برقراری نظامی اسلامی در سودان انجام داد. وی از آغاز دهه هفتاد به مخالفت با رژیم حاکم بر سودان پرداخت و بیشترین تلاش را در ژوئن 1989، انجام داد. «گفته می‌شود که وی فرماندهی نیروهای مسلح طرفدار ژنرال «عمرالبشیر» را بر عهده داشته است. همچنین وی نقش مهمی در تحول رابطه میان جبهه اسلامی و نظام جدید سودان داشته و به عنوان مرد قدرتمند و با نفوذ در رهبری جبهه اسلامی مطرح است.» | ||
| خط ۸۱: | خط ۸۱: | ||
نخستین دستاورد برقراری نظام اسلامی در سودان پس از شکست ایدئولوژی غربی و ناسیونالیسم و سوسیالیسم تشکیل دولت اسلامی بر اساس اندیشه‌های سیاسی جنبش اخوان‌المسلمین و «[[حسن الترابی]]» در سودان بود. «ترابی» که پس از پیروزی در سودان، خواهان اسلامی‌کردن سایر دولت‌های عربی و همبستگی آنها شد، همواره تهدیدی جدی برای کشورهای عربی به شمار آمده است. به طوری که همسایگان عرب سودان مانند مصر، لیبی، الجزایر و تونس، دعوت ترابی را برای اسلامی‌کردن کشورهای عربی و وحدت مسلمانان، تهدید مستقیم برای ثبات داخلی خود می‌دانند. تقویت روابط جمهوری اسلامی ایران و سودان که متکی بر کمک‌های اقتصادی، فرهنگی و... ایران به سودان می‌باشد، این تهدید را بسیار جدی و بزرگتر جلوه داده است. | نخستین دستاورد برقراری نظام اسلامی در سودان پس از شکست ایدئولوژی غربی و ناسیونالیسم و سوسیالیسم تشکیل دولت اسلامی بر اساس اندیشه‌های سیاسی جنبش اخوان‌المسلمین و «[[حسن الترابی]]» در سودان بود. «ترابی» که پس از پیروزی در سودان، خواهان اسلامی‌کردن سایر دولت‌های عربی و همبستگی آنها شد، همواره تهدیدی جدی برای کشورهای عربی به شمار آمده است. به طوری که همسایگان عرب سودان مانند مصر، لیبی، الجزایر و تونس، دعوت ترابی را برای اسلامی‌کردن کشورهای عربی و وحدت مسلمانان، تهدید مستقیم برای ثبات داخلی خود می‌دانند. تقویت روابط جمهوری اسلامی ایران و سودان که متکی بر کمک‌های اقتصادی، فرهنگی و... ایران به سودان می‌باشد، این تهدید را بسیار جدی و بزرگتر جلوه داده است. | ||
<br> | <br> | ||
در پی اتهام پنج نفر سودانی به عملیات تروریستی در «نیویورک» در سال 1993، | در پی اتهام پنج نفر سودانی به عملیات تروریستی در «نیویورک» در سال 1993، آمریکا دولت «[[عمرالبشیر]]» را مورد انتقاد شدید قرار داد و متهم کرد که سودان را به پایگاه تربیت اسلام‌گرایان و جنگجویان عرب افغانی تبدیل کرده است که هدفشان سرنگونی حکومت‌های عربی وابسته به غرب است که عملکردشان با اسلام تعارض دارد. | ||
<br> | <br> | ||
در پی حملات 11 سپتامبر 2001 به نیویورک و [[واشنگتن]] بسیاری از کشورها و از جمله سودان به عنوان پشتیبان اصلی تروریست‌ها مورد تهدید | در پی حملات 11 سپتامبر 2001 به نیویورک و [[واشنگتن]] بسیاری از کشورها و از جمله سودان به عنوان پشتیبان اصلی تروریست‌ها مورد تهدید آمریکا قرار گرفتند و سردمداران آمریکا خواستار پایان دادن به پشتیبانی دولت سودان از اسلام‌گرایان شدند. دولت سودان تا کنون در برابر این زورگویی‌های دولتمردان آمریکایی تسلیم نشده و اسلام‌گرایان همچنان در این کشور بر سر قدرت هستند. | ||
<br> | <br> | ||
== جنبش سودان و انقلاب اسلامی == | == جنبش سودان و انقلاب اسلامی == | ||
جمهوری اسلامی ایران همواره با سودان رابطه خوبی داشته و سطح این روابط پس از سال 1989 که اسلام‌گرایان قدرت را در اختیار گرفتند، تا حد قابل توجهی افزایش پیدا کرده است. روابط ایران و سودان اگرچه در ابتدای روی کار آمدن «ژنرال عمر حسن احمد البشیر»، به علت عدم شناخت دقیق انقلابیون از جمهوری اسلامی و تبلیغات سوء که علیه آن می‌شد چندان گسترده نبود، ولی به تدریج با روشن شدن مواضع سیاسی ایران روابط دو کشور اسلامی گسترش پیدا کرد؛ به طوری که بسیاری از کشورهای عربی از روابط دوستانه ایران و سودان اظهار نارضایتی کرده و کمک‌های اقتصادی و نظامی شان را به سودان قطع کردند. با همه این فشارها، روابط دو کشور روز به روز مستحکم تر می‌شود. آنچه که بیش از همه در روابط دوستانه دو کشور تأثیر داشته، چند مورد است: | جمهوری اسلامی ایران همواره با سودان رابطه خوبی داشته و سطح این روابط پس از سال 1989 که اسلام‌گرایان قدرت را در اختیار گرفتند، تا حد قابل توجهی افزایش پیدا کرده است. روابط ایران و سودان اگرچه در ابتدای روی کار آمدن «ژنرال عمر حسن احمد البشیر»، به علت عدم شناخت دقیق انقلابیون از جمهوری اسلامی و تبلیغات سوء که علیه آن می‌شد چندان گسترده نبود، ولی به تدریج با روشن شدن مواضع سیاسی ایران روابط دو کشور اسلامی گسترش پیدا کرد؛ به طوری که بسیاری از کشورهای عربی از روابط دوستانه ایران و سودان اظهار نارضایتی کرده و کمک‌های اقتصادی و نظامی شان را به سودان قطع کردند. با همه این فشارها، روابط دو کشور روز به روز مستحکم تر می‌شود. آنچه که بیش از همه در روابط دوستانه دو کشور تأثیر داشته، چند مورد است: | ||
<br> | <br> | ||
1 ـ پای بندی بر شریعت اسلامی: سودان، تنها کشور | 1 ـ پای بندی بر شریعت اسلامی: سودان، تنها کشور آفریقایی است که اسلام‌گرایان در آن قدرت دارند و قوانین آن بر پایه شریعت اسلامی است. اصرار دولتمردان سودان بر اجرای شریعت اسلامی، یک نقطه مشترک مهم بین جمهوری اسلامی ایران و سودان به شمار می‌آید. اعلام وفاداری دولت سودان به قوانین و شریعت اسلامی هر چند این کشور را به جمهوری اسلامی ایران نزدیک کرده است، امّا بین سودان و کشورهای عربی و غربی فاصله ایجاد نموده است. | ||
<br> | <br> | ||
2 ـ ابراز علاقه به انقلاب اسلامی: مردم سودان نسبت به انقلاب اسلامی ایران علاقه خاصی دارند و این علاقه را در سفر حضرت «آیت اللّه‌هاشمی رفسنجانی» (رییس جمهور وقت ایران) به سودان در سال 1370 به خوبی به جهانیان نشان دادند. در این سفر استقبال مردم سودان از رییس‌جمهور و هیئت ایرانی به اندازه‌ای بود که برخی آن را به لحظه ورود «جمال عبدالناصر» به سودان در زمان حکومت «جعفر نمیری»2 تشبیه نمودند. | 2 ـ ابراز علاقه به انقلاب اسلامی: مردم سودان نسبت به انقلاب اسلامی ایران علاقه خاصی دارند و این علاقه را در سفر حضرت «آیت اللّه‌هاشمی رفسنجانی» (رییس جمهور وقت ایران) به سودان در سال 1370 به خوبی به جهانیان نشان دادند. در این سفر استقبال مردم سودان از رییس‌جمهور و هیئت ایرانی به اندازه‌ای بود که برخی آن را به لحظه ورود «جمال عبدالناصر» به سودان در زمان حکومت «جعفر نمیری»2 تشبیه نمودند. | ||
| خط ۹۴: | خط ۹۴: | ||
3 ـ مواضع مشترک بین‌المللی و منطقه‌ای: جمهوری اسلامی ایران و سودان از زمان روی کار آمدن «عمرالبشیر»، نسبت به بسیاری از مسایل بین‌المللی و منطقه‌ای موضع یکسان اتخاذ کرده‌اند. مقامات سودان، همواره بر موضع ایران درباره قضیه فلسطین مبنی بر خروج صهیونیست‌ها از سرزمین‌های تحت اشغال و تعیین سرنوشت مردم فلسطین به دست خود آنها و همچنین تأمین امنیت حوزه خلیج فارس به دست خود کشورهای منطقه تأکید کرده‌اند. «ژنرال عمرالبشیر» در این ارتباط می‌گوید: «ما معتقدیم و تأکید داریم که مسئولیت تأمین امنیت منطقه با کشورهای منطقه است و نباید از این حق خود چشم‌پوشی کنند، ما موضع جمهوری اسلامی ایران را در این مورد کاملاً تأیید می‌کنیم.» | 3 ـ مواضع مشترک بین‌المللی و منطقه‌ای: جمهوری اسلامی ایران و سودان از زمان روی کار آمدن «عمرالبشیر»، نسبت به بسیاری از مسایل بین‌المللی و منطقه‌ای موضع یکسان اتخاذ کرده‌اند. مقامات سودان، همواره بر موضع ایران درباره قضیه فلسطین مبنی بر خروج صهیونیست‌ها از سرزمین‌های تحت اشغال و تعیین سرنوشت مردم فلسطین به دست خود آنها و همچنین تأمین امنیت حوزه خلیج فارس به دست خود کشورهای منطقه تأکید کرده‌اند. «ژنرال عمرالبشیر» در این ارتباط می‌گوید: «ما معتقدیم و تأکید داریم که مسئولیت تأمین امنیت منطقه با کشورهای منطقه است و نباید از این حق خود چشم‌پوشی کنند، ما موضع جمهوری اسلامی ایران را در این مورد کاملاً تأیید می‌کنیم.» | ||
<br> | <br> | ||
این امور به همراه مسایل دیگر؛ از یک سو باعث پیوند نزدیک انقلاب اسلامی ایران و سودان گردید و از سوی دیگر موجبات نگرانی دولت‌های | این امور به همراه مسایل دیگر؛ از یک سو باعث پیوند نزدیک انقلاب اسلامی ایران و سودان گردید و از سوی دیگر موجبات نگرانی دولت‌های آمریکا، اسراییل و انگلیس را نیز فراهم آورده است به گونه‌ای که سودان را به پشتیبانی از تروریسم متهم می‌کنند. روزنامه «واشنگتن پست» در‌این‌باره می‌نویسد: «به دنبال کمک ایران برای تبدیل سودان به پایگاه تروریست‌ها در قلب آفریقا، رییس‌جمهوری آمریکا طی یک نامه رسمی به «عمرالبشیر» رهبر نظامی سودان هشدار داد که نام کشورش در لیست سیا قرار خواهد گرفت.» | ||
<br> | <br> | ||
رهبران سودان و از جمله «ژنرال عمرالبشیر» ضمن رد ادعاهای | رهبران سودان و از جمله «ژنرال عمرالبشیر» ضمن رد ادعاهای آمریکا و هم‌پیمانان آن؛ علّت تبلیغات مغرضانه آنها را پای بندی سودان به پیاده کردن شریعت اسلام، الگوپذیری از انقلاب اسلامی ایران و تقویت جریان اسلام خواهی دانسته و می‌گوید: | ||
<br> | <br> | ||
«بدیهی است که پیاده شدن احکام اسلام در ایران همیشه انگیزه و عامل محرکی برای ما بوده و هست. اما شما تبلیغات شوم و سیاهی بر ضد برنامه‌های اجرای احکام اسلامی در سودان مشاهده می‌کنید. تا آنجا که مسلمانان عادی را نیز قانع کرده‌اند که اسلام و قوانین آن صلاحیت مطرح شدن در سطح حکومت را ندارند و هنوز زمان برای اجرای احکام اسلامی آماده و مهیا نیست و باید پس از حل مشکلات اقتصادی، چون فقر و گرسنگی به فکر پیاده کردن اسلام بود؛ در حالی که اسلام آماده است تا این مشکلات را از سر راه بردارد. اسلام، مکتب جدیدی آورده است تا اوضاع و شرایط را دگرگون ساخته و در مسیر صحیح و عادلانه‌ای قرار دهد. پس چرا نتواند کشور را از فقر و گرسنگی نجات بخشد؟» | «بدیهی است که پیاده شدن احکام اسلام در ایران همیشه انگیزه و عامل محرکی برای ما بوده و هست. اما شما تبلیغات شوم و سیاهی بر ضد برنامه‌های اجرای احکام اسلامی در سودان مشاهده می‌کنید. تا آنجا که مسلمانان عادی را نیز قانع کرده‌اند که اسلام و قوانین آن صلاحیت مطرح شدن در سطح حکومت را ندارند و هنوز زمان برای اجرای احکام اسلامی آماده و مهیا نیست و باید پس از حل مشکلات اقتصادی، چون فقر و گرسنگی به فکر پیاده کردن اسلام بود؛ در حالی که اسلام آماده است تا این مشکلات را از سر راه بردارد. اسلام، مکتب جدیدی آورده است تا اوضاع و شرایط را دگرگون ساخته و در مسیر صحیح و عادلانه‌ای قرار دهد. پس چرا نتواند کشور را از فقر و گرسنگی نجات بخشد؟» | ||
| خط ۱۰۲: | خط ۱۰۲: | ||
«پایداری ایران در برابر مشکلات و کارشکنی‌ها مشوق ما برای پیاده کردن شریعت و اجرای نظام اقتصادی اسلام و... بوده است.» | «پایداری ایران در برابر مشکلات و کارشکنی‌ها مشوق ما برای پیاده کردن شریعت و اجرای نظام اقتصادی اسلام و... بوده است.» | ||
<br> | <br> | ||
بنابراین دولت سودان از زمان به قدرت رسیدن جبهه اسلامی در 30 ژوئن 1989، تحت رهبری سیاسی «عمرالبشیر» و رهبری مذهبی «دکتر حسن الترابی»، با الگو قرار دادن جمهوری اسلامی ایران، مبنای حرکت خود را بر اجرای شریعت اسلامی در این کشور و رویارویی با سیاست‌های تجاوزکارانه استکبار جهانی به رهبری | بنابراین دولت سودان از زمان به قدرت رسیدن جبهه اسلامی در 30 ژوئن 1989، تحت رهبری سیاسی «عمرالبشیر» و رهبری مذهبی «دکتر حسن الترابی»، با الگو قرار دادن جمهوری اسلامی ایران، مبنای حرکت خود را بر اجرای شریعت اسلامی در این کشور و رویارویی با سیاست‌های تجاوزکارانه استکبار جهانی به رهبری آمریکا قرار داد. اصرار دولتمردان سودان بر اسلامی‌کردن و اعمال قوانین اسلامی در این کشور، خشم آمریکا و غربیان را برانگیخت و به این دلیل سودان افزون بر تحریم اقتصادی، بارها از سوی مقامات آمریکا و برخی از کشورهای غربی به همکاری با تروریست‌ها متهم شده است. | ||
<br> | <br> | ||
اما آنچه که در شرایط کنونی برای سودان خطر اصلی به شمار می‌آید و هویت اسلامی این کشور را تهدید می‌کند، مشکلات داخلی و بروز اختلاف بین رییس‌جمهوری «عمرالبشیر» و «دکتر حسن الترابی» است. | اما آنچه که در شرایط کنونی برای سودان خطر اصلی به شمار می‌آید و هویت اسلامی این کشور را تهدید می‌کند، مشکلات داخلی و بروز اختلاف بین رییس‌جمهوری «عمرالبشیر» و «دکتر حسن الترابی» است. | ||
<br> | <br> | ||
این وضعیت از ابتدای به قدرت رسیدن جبهه اسلامی در سال 1989 | این وضعیت از ابتدای به قدرت رسیدن جبهه اسلامی در سال 1989 پیش‌بینی می‌شد و از همان آغاز یک نوع دوگانگی در نظام سیاسی نوین سودان به چشم می‌خورد. این دوگانگی سبب شده بود که دولت این کشور، در واقع از سال 1989 تا سال 2000 یک دولت ائتلافی و مرکب از نظامیان و غیر نظامیان باشد و تنش بین دو جناح (طرفداران «عمرالبشیر» و «حسن ترابی») اگرچه چندان محسوس نبود، ولی در عمل رقابت و تعارضات شدیدی بین دو جناح در صحنه‌های سیاسی و اجتماعی وجود داشت. | ||
<br> | <br> | ||
نظامیان به رهبری «عمرالبشیر» بعد از به دست گرفتن قدرت، در اولین اقدام، تمام احزاب سیاسی و از جمله «جبهه اسلامی» را منحل اعلام کردند و به این ترتیب قدرت را در انحصار خود درآوردند. | نظامیان به رهبری «عمرالبشیر» بعد از به دست گرفتن قدرت، در اولین اقدام، تمام احزاب سیاسی و از جمله «جبهه اسلامی» را منحل اعلام کردند و به این ترتیب قدرت را در انحصار خود درآوردند. | ||
<br> | <br> | ||
این اقدام «عمرالبشیر» برای اعضای جبهه اسلامی، ضربه سختی بود. اما «حسن ترابی»، رهبر این جبهه با خونسردی از یک سو تن به انحلال جبهه داد و از سوی دیگر فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی اش را با نام‌های «کنگره اسلامی و عربی»، «سازمان جهانی زنان مسلمان»، «مجلس دوستی ملل جهان» و «سازمان دانشجویان | این اقدام «عمرالبشیر» برای اعضای جبهه اسلامی، ضربه سختی بود. اما «حسن ترابی»، رهبر این جبهه با خونسردی از یک سو تن به انحلال جبهه داد و از سوی دیگر فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی اش را با نام‌های «کنگره اسلامی و عربی»، «سازمان جهانی زنان مسلمان»، «مجلس دوستی ملل جهان» و «سازمان دانشجویان ملی‌گرایان مسلمان» ادامه داد. | ||
<br> | <br> | ||
فعالیت‌های گسترده و | فعالیت‌های گسترده و چشم‌گیر «حسن ترابی» در صحنه‌های سیاسی، فرهنگی و اجتماعی جامعه سودان و به ویژه در «کنگره ملی» این کشور موجب شد که وی افزون بر محبوبیت مردمی، اکثریت کنگره ملی را نیز به دست آورد و در سال 1998 از سوی اعضای کنگره به عنوان رییس هیئت رهبری و دبیر کنگره برگزیده شود. با انتخاب «ترابی» به عنوان دبیر کنگره و رییس هیئت رهبری آن، مقام «عمرالبشیر» به عنوان رییس کنگره، به یک مقام تشریفاتی مبدل شد و این وضعیت برای نظامیان، قابل تحمل نبود. بروز این گونه تنش‌ها و تداوم آن سرانجام بر فضای سیاسی سودان سایه افکند. «عمرالبشیر» تحت تأثیر این اختلافات و فشارهای برخی عناصر غرب‌گرا در ماه مه 2000 کنگره ملی این کشور را منحل و «حسن ترابی» را از دبیر کلی آن برکنار کرد. | ||
<br> | <br> | ||
این تصمیم «عمرالبشیر» واکنش شدید «حسن ترابی» و طرفداران او را در پی داشت. «[[یاسین عمر]]»، دبیر کنگره ملی در ایالت خارطوم، «البشیر» را به انجام یک کودتای نظامی علیه حزب حاکم «کنگره ملی» متهم کرد و گفت: «قطعنامه‌های بشیر برای تعلیق فعالیت‌های حزب، به منزله یک کودتای نظامی و یک اقدام مسلحانه است.» | این تصمیم «عمرالبشیر» واکنش شدید «حسن ترابی» و طرفداران او را در پی داشت. «[[یاسین عمر]]»، دبیر کنگره ملی در ایالت خارطوم، «البشیر» را به انجام یک کودتای نظامی علیه حزب حاکم «کنگره ملی» متهم کرد و گفت: «قطعنامه‌های بشیر برای تعلیق فعالیت‌های حزب، به منزله یک کودتای نظامی و یک اقدام مسلحانه است.» | ||
| خط ۱۲۰: | خط ۱۲۰: | ||
اختلافات به وجود آمده بین «عمرالبشیر» و «حسن ترابی»، برای برخی از کشورهای اسلامی و از جمله جمهوری اسلامی [[ایران]]، مایه نگرانی بود؛ به همین دلیل جمهوری اسلامی تلاش‌هایی را برای حل درگیری‌ها، میان «عمرالبشیر» و «حسن ترابی» انجام داد. این تلاش‌ها اگرچه با موفقیت صد در صد همراه نبود، ولی از بروز یک جنگ داخلی دیگر در سودان جلوگیری کرد. | اختلافات به وجود آمده بین «عمرالبشیر» و «حسن ترابی»، برای برخی از کشورهای اسلامی و از جمله جمهوری اسلامی [[ایران]]، مایه نگرانی بود؛ به همین دلیل جمهوری اسلامی تلاش‌هایی را برای حل درگیری‌ها، میان «عمرالبشیر» و «حسن ترابی» انجام داد. این تلاش‌ها اگرچه با موفقیت صد در صد همراه نبود، ولی از بروز یک جنگ داخلی دیگر در سودان جلوگیری کرد. | ||
<br> | <br> | ||
«عمرالبشیر»، رییس‌جمهور سودان از هنگام انحلال کنگره ملی و برکناری «حسن ترابی»، تلاش‌های وسیعی را در صحنه‌های بین‌المللی آغاز کرده و می‌خواهد از این راه روابط کشورش با غرب را بهبود بخشد. وی امیدوار است که این تلاش‌ها به لغو تحریم‌های | «عمرالبشیر»، رییس‌جمهور سودان از هنگام انحلال کنگره ملی و برکناری «حسن ترابی»، تلاش‌های وسیعی را در صحنه‌های بین‌المللی آغاز کرده و می‌خواهد از این راه روابط کشورش با غرب را بهبود بخشد. وی امیدوار است که این تلاش‌ها به لغو تحریم‌های آمریکا علیه سودان منجر شود. | ||
<br> | <br> | ||
سیاست‌های جدید دولت سودان در داخل، اگرچه نارضایتی مردم این کشور را در پی داشته است؛ اما مهم‌ترین برگ برنده «البشیر»، حمایت ارتش و کشورهای منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای از اقدامات وی می‌باشد.» | سیاست‌های جدید دولت سودان در داخل، اگرچه نارضایتی مردم این کشور را در پی داشته است؛ اما مهم‌ترین برگ برنده «البشیر»، حمایت ارتش و کشورهای منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای از اقدامات وی می‌باشد.» | ||
| خط ۱۲۷: | خط ۱۲۷: | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده:جنبش‌ها]] | [[رده:جریان‌ها و جنبش‌ها]] | ||
[[رده: | [[رده:جریان‌ها و جنبش‌های اسلامی]] | ||
[[رده:سودان]] | [[رده:سودان]] | ||