۸۵٬۹۶۳
ویرایش
کتابشناسی علم أنساب «نسخه های خطی» (مقاله) (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۱ نوامبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۲:۱۴
، ۱ نوامبر ۲۰۲۳جایگزینی متن - '[[محمد بن علی (باقر العلوم) (ع)' به '[[محمد بن علی (باقر العلوم)'
جز (جایگزینی متن - ' علیه السلام ' به ' علیه‌السلام ') |
جز (جایگزینی متن - '[[محمد بن علی (باقر العلوم) (ع)' به '[[محمد بن علی (باقر العلوم)') |
||
| (۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱۲: | خط ۱۲: | ||
== درآمد == | == درآمد == | ||
نسب نگاری گرچه پیشینه ای پیش از اسلام دارد اما بعداز ظهور [[اسلام]] بدست مسلمانان به جهات مختلف مورد توجه قرار گرفت و کتاب‌های مختلفی درباره آن نوشته شد. با بررسی ای که محققان در مورد پیشگامان درعرصه انساب‌نگاری انجام داده‌اند می‌توان دریافت که هرچند برخی اولین مسلمان که به ثبت و ضبط انساب عنایت داشت، ابونصر محمد بن سائب کلبی (د 146ق) از اصحاب [[ | نسب نگاری گرچه پیشینه ای پیش از اسلام دارد اما بعداز ظهور [[اسلام]] بدست مسلمانان به جهات مختلف مورد توجه قرار گرفت و کتاب‌های مختلفی درباره آن نوشته شد. با بررسی ای که محققان در مورد پیشگامان درعرصه انساب‌نگاری انجام داده‌اند می‌توان دریافت که هرچند برخی اولین مسلمان که به ثبت و ضبط انساب عنایت داشت، ابونصر محمد بن سائب کلبی (د 146ق) از اصحاب [[محمد بن علی (باقر العلوم)]] و امام جعفر صادق (ع) می‌دانند، اما ظاهرا وی گرچه از نسابین مطرح عصر خود بود اما شخصاً به تدوین انساب اقدام نکرده و کتابی به نام او در منابع ثبت نگردیده است. | ||
اما فرزند او هشام بن محمد کلبی (د 204 ق) حدود ده کتاب چون "جمهره " و " الفرید " و" الملوکی " در انساب نگاشته است. امااو نیز اولین نسب نگار مسلمان به شمار نمی‌آید زیرا هم زمان و حتی قبل از او کسانی مانند محمّدبن مسلم شهاب زُهری (د 124ق) نویسنده کتاب" نسب قومه " و سحیم بن حفص معروف به ابوالیقظان نسابه (د ۱۹۰ق) مؤلف کتاب‌های " النسب الکبیر" و " نسب خندف و اخبارها " و مؤرج بن عمرو سدوسی بصری (د ۱۹۵ق) مؤلف کتاب‌های " نسب قریش و جماهیر قبایل "، به تدوین انساب پرداخته‌اند؛ | اما فرزند او هشام بن محمد کلبی (د 204 ق) حدود ده کتاب چون "جمهره " و " الفرید " و" الملوکی " در انساب نگاشته است. امااو نیز اولین نسب نگار مسلمان به شمار نمی‌آید زیرا هم زمان و حتی قبل از او کسانی مانند محمّدبن مسلم شهاب زُهری (د 124ق) نویسنده کتاب" نسب قومه " و سحیم بن حفص معروف به ابوالیقظان نسابه (د ۱۹۰ق) مؤلف کتاب‌های " النسب الکبیر" و " نسب خندف و اخبارها " و مؤرج بن عمرو سدوسی بصری (د ۱۹۵ق) مؤلف کتاب‌های " نسب قریش و جماهیر قبایل "، به تدوین انساب پرداخته‌اند؛ | ||
اما در این که هشام (د ۲۰۴ق) اولین نسب نگار شیعه ومجدد علم نسب وموسس مکتب عراق در نسب‌شناسی می‌باشد، هیچ تردیدی وجود ندارد. هشام حتی پا را فراتر از انساب آدمی گذاشته وبه تحقیقات کارشناسانه درباره برخی حیوانات ارائه داده است وکتاب " انساب الخیل فی الجاهلیه والاسلام " را تدوین کرده است. | اما در این که هشام (د ۲۰۴ق) اولین نسب نگار شیعه ومجدد علم نسب وموسس مکتب عراق در نسب‌شناسی می‌باشد، هیچ تردیدی وجود ندارد. هشام حتی پا را فراتر از انساب آدمی گذاشته وبه تحقیقات کارشناسانه درباره برخی حیوانات ارائه داده است وکتاب " انساب الخیل فی الجاهلیه والاسلام " را تدوین کرده است. | ||
| خط ۱۸۲: | خط ۱۸۲: | ||
پژوهشگاه موسسه مطالعات وتحقیقات فرهنگی / تهران، ش ف3 (فهرستواره مینوی: 162) | پژوهشگاه موسسه مطالعات وتحقیقات فرهنگی / تهران، ش ف3 (فهرستواره مینوی: 162) | ||
بحر الأنساب فی نسب بنی‌هاشم (عربی)، سید أحمد بن علی بن حسین حسنی «ابن عنبة» (ح 748- 828) دارای | بحر الأنساب فی نسب بنی‌هاشم (عربی)، سید أحمد بن علی بن حسین حسنی «ابن عنبة» (ح 748- 828) دارای مقدمه و (5) فصل. نسخه‌ها: | ||
کتابخانه خدیویة/ قاهرة (میراث اسلامى ایران 8/ 16)- (276 ص). | کتابخانه خدیویة/ قاهرة (میراث اسلامى ایران 8/ 16)- (276 ص). | ||
| خط ۲۳۲: | خط ۲۳۲: | ||
التحفة الجلالیة فی أنساب الطالبیة (فارسی)، سید أحمد بن علی حسنی«ابن عنبة» (ح 748- 828) | التحفة الجلالیة فی أنساب الطالبیة (فارسی)، سید أحمد بن علی حسنی«ابن عنبة» (ح 748- 828) | ||
وی این کتاب بر سبک کتابش " عمده الطالب " اما به شکل مختصرنگاشته است. | وی این کتاب بر سبک کتابش " عمده الطالب " اما به شکل مختصرنگاشته است. مقدمه آن در اسم أبی طالب ونسب وی می‌باشد، و ودارای (3) باب می‌باشد: أول: نسب عقیل بن أبی طالب، دوم: نسب جعفر بن أبی طالب، سوم: نسب أمیر المؤمنین علی بن أبی طالب علیه السلام. این کتاب را به درخواست سید جلال‌الدین محمود شاه موسوی حمزی به نگارش درآورده است. نسخه‌ها: | ||
کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی / قم، نسخه مغلوط است (میراث اسلامی ایران 8/17) | کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی / قم، نسخه مغلوط است (میراث اسلامی ایران 8/17) | ||
مدرسه عالی شهید مطهری (سپهسالار) / تهران، ش 2701، ق 13، 131 ب (فهرست خطی سپهسالار 3/355) | مدرسه عالی شهید مطهری (سپهسالار) / تهران، ش 2701، ق 13، 131 ب (فهرست خطی سپهسالار 3/355) | ||
| خط ۲۶۴: | خط ۲۶۴: | ||
چاپ: اللّه آباد، 1880 م، رقعی، 68 ص | چاپ: اللّه آباد، 1880 م، رقعی، 68 ص | ||
التذكرة فی الأنساب المطهرة (عربی)، سید أحمد بن محمد بن مهنّا حسینی عُبیدلی حلّی | التذكرة فی الأنساب المطهرة (عربی)، سید أحمد بن محمد بن مهنّا حسینی عُبیدلی حلّی «جمال‌الدین» (680ق)، شجرة مانندی در أنساب وأعقاب نبی مکرم (ص) وأهل بیت گرامشان(علیهم‌السلام). نسخه‌ها: | ||
کتابخانه شخصی علامه سید حسن الصدر / كاظمین (الذریعة 2/ 383)، 1007 ه، با حاشیه و تذییل سید إسحاق بن إبراهیم الطباطبائی. | کتابخانه شخصی علامه سید حسن الصدر / كاظمین (الذریعة 2/ 383)، 1007 ه، با حاشیه و تذییل سید إسحاق بن إبراهیم الطباطبائی. | ||
| خط ۲۷۷: | خط ۲۷۷: | ||
1 / 526) | 1 / 526) | ||
حاشیة على عمدة الطالب فی نسب آل أبـی طـالـب (عربی)، سید حسین بن مساعدحسینی حائری كرمانی «عزالدین»(ق 10 ه)، حاشیة ای است بر كتاب " عمده الطالب " از | حاشیة على عمدة الطالب فی نسب آل أبـی طـالـب (عربی)، سید حسین بن مساعدحسینی حائری كرمانی «عزالدین»(ق 10 ه)، حاشیة ای است بر كتاب " عمده الطالب " از جمال‌الدین أحمد بن عنبة. | ||
نسخه: | نسخه: | ||
| خط ۲۹۷: | خط ۲۹۷: | ||
رساله أدعیاء فی النسب الشریف (عربی)، سهل بن عبداللّه بن داود علوی بخاری«أبو نصر»(000 357 ه)، نسخه: | رساله أدعیاء فی النسب الشریف (عربی)، سهل بن عبداللّه بن داود علوی بخاری«أبو نصر»(000 357 ه)، نسخه: | ||
کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی / قم ( | کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی / قم (مقدمه لباب الأنساب 1 / 35). | ||
رساله فی أُصول شجرة السادة آل أبی علوی (عربی)، سید أحمد بن علی حسنی«ابن عنبة» (ح 748- 828)، نسخه: | رساله فی أُصول شجرة السادة آل أبی علوی (عربی)، سید أحمد بن علی حسنی«ابن عنبة» (ح 748- 828)، نسخه: | ||
| خط ۳۲۴: | خط ۳۲۴: | ||
زیادات تهذیب الأنساب (عربی)، حسین بن محمد بن قاسم حسینی علوی«ابن طباطبا»(380 ـ 449 ه) مجموعه‌ای مفصّل از استدراكات وزیادات وتعلیقاتی که وی بركتاب «تهذیب الأنساب ونهایة الأعقاب» تالیف محمد بن محمد بن علی العبیدلی، به سال (448 ق) نگاشته است. نسخه: | زیادات تهذیب الأنساب (عربی)، حسین بن محمد بن قاسم حسینی علوی«ابن طباطبا»(380 ـ 449 ه) مجموعه‌ای مفصّل از استدراكات وزیادات وتعلیقاتی که وی بركتاب «تهذیب الأنساب ونهایة الأعقاب» تالیف محمد بن محمد بن علی العبیدلی، به سال (448 ق) نگاشته است. نسخه: | ||
کتابخانه دانشگاه جامعة الدول العربیة / مصر ( | کتابخانه دانشگاه جامعة الدول العربیة / مصر (مقدمه تهذیب الأنساب: | ||
14) ـ نسخة عکسی از آن در نزد شیخ محمدكاظم محمودی موجود است | 14) ـ نسخة عکسی از آن در نزد شیخ محمدكاظم محمودی موجود است | ||
چاپ: قم، كتابخانه آیة اللّه مرعشى، 1413 ه، وزیری، | چاپ: قم، كتابخانه آیة اللّه مرعشى، 1413 ه، وزیری، | ||
| خط ۴۲۳: | خط ۴۲۳: | ||
کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی / قم، 992 ق (میراث اسلامى ایران 8/ 16) | کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی / قم، 992 ق (میراث اسلامى ایران 8/ 16) | ||
عمدة الطالب فی أنساب آل أبی طالب = الوسطى الجلالیة (عربی)، سید أحمد بن علی حسنی«ابن عنبة» ح 748- 828 ق)، | عمدة الطالب فی أنساب آل أبی طالب = الوسطى الجلالیة (عربی)، سید أحمد بن علی حسنی«ابن عنبة» ح 748- 828 ق)، مقدمه در نسب أبوطالب و دارای (3) اصل وهر اصل در چند فصل: اصل اول: عقب عقیل بن أبی طالب، اصل ثانی: عقب جعفر بن أبی طالب، اصل ثالث: عقب أمیر المؤمنین علی علیه السلام. ودر آخرکتاب رساله‌ای در اصطلاحات علمای انساب آورده است. كتاب را برای جلال‌الدین سید حسن بن علی حسینی در سال (812 ق) نوشته است. نسخه‌ها: | ||
کتابخانه عمومی اوقاف / بغداد 4/ 254، ش 13781، 955 ق، 109 ب (فهرس مخطوطات الأوقاف العامة 4/ 254) | کتابخانه عمومی اوقاف / بغداد 4/ 254، ش 13781، 955 ق، 109 ب (فهرس مخطوطات الأوقاف العامة 4/ 254) | ||
| خط ۴۶۸: | خط ۴۶۸: | ||
چاپ: قم، کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی، 1409 ه، وزیری، 30+/ 384 ص، با مقدّمة آیت‌الله مرعشی درباره زندگی‌نامه وآثار مولف کتاب که آن را «الضوء البدری فی حیاة صاحب الفخری» نامیده است، تحقیق سید مهدی رجائی. | چاپ: قم، کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی، 1409 ه، وزیری، 30+/ 384 ص، با مقدّمة آیت‌الله مرعشی درباره زندگی‌نامه وآثار مولف کتاب که آن را «الضوء البدری فی حیاة صاحب الفخری» نامیده است، تحقیق سید مهدی رجائی. | ||
الفصول الفخریة فی أُصول البریة (فارسی)، سید أحمد بن علی حسنی«ابن عنبة» (ح 748- 828 ق) أنساب بشر از آدم تا نوح و فرزندانش وبایاد ملوك فارس ویمن ویونان وأنساب عرب تا نبی اکرم صلى الله علیه و آله. دارای | الفصول الفخریة فی أُصول البریة (فارسی)، سید أحمد بن علی حسنی«ابن عنبة» (ح 748- 828 ق) أنساب بشر از آدم تا نوح و فرزندانش وبایاد ملوك فارس ویمن ویونان وأنساب عرب تا نبی اکرم صلى الله علیه و آله. دارای مقدمه و (3) فصل اول: ذكر فرزندان حام بن نوح، فصل دوم: ذكر فرزندانیافث بن نوح، فصل سوم: ذكر فرزندان سام بن نوح. کتاب را برای فخرالدین حسن بن محمد به نگارش درآورده است. نسخه: | ||
کتابخانه مرکز احیاء میراث اسلامی / قم، ش 1160، ق10، 149 ب (فهرست نسخه‌های خطی مرکز احیاء میراث اسلامی3/ 402) | کتابخانه مرکز احیاء میراث اسلامی / قم، ش 1160، ق10، 149 ب (فهرست نسخه‌های خطی مرکز احیاء میراث اسلامی3/ 402) | ||
| خط ۵۵۹: | خط ۵۵۹: | ||
کتابخانه شخصی شیخ آقابزرگ تهرانی / نجف، به خط مولف (الذریعة 15/ 181). | کتابخانه شخصی شیخ آقابزرگ تهرانی / نجف، به خط مولف (الذریعة 15/ 181). | ||
دانشکده ادبیات / بغداد 1/... [1399]- (112 و)- 1332 ق. | دانشکده ادبیات / بغداد 1/... [1399]- (112 و)- 1332 ق. | ||
کتابخانه آیت‌الله مرعشی/ قم، نسخه عکسی از دانشکده ادبیات بغداد است ( | کتابخانه آیت‌الله مرعشی/ قم، نسخه عکسی از دانشکده ادبیات بغداد است (مقدمه مناهل الضرب: 18). | ||
چاپ: قم، كتابخانه آیة اللَّه مرعشى نجفى، 1377 ش، وزیری، 525 ص، ج 2، تحقیق سید مهدی رجائی. | چاپ: قم، كتابخانه آیة اللَّه مرعشى نجفى، 1377 ش، وزیری، 525 ص، ج 2، تحقیق سید مهدی رجائی. | ||