تأملی بر پیشینه وحدت اسلامی (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
جز (جایگزینی متن - '[[پیامبر اسلام' به '[[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)') |
||
| (۳۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | |||
| عنوان = تأملی بر مسأله وحدت اسلامی | |||
| تصویر = تأملی بر پیشینه وحدت اسلامی.png | |||
| نام = تأملی بر مسأله وحدت اسلامی از دیرباز تا دیروز با تکیه بر جنبش اتحاد اسلامی | |||
| پدیدآوران = محمد حسین اردوش | |||
| زبان = فارسی | |||
|نام | | زبان اصلی = | ||
| ترجمه = | |||
از دیرباز تا دیروز با تکیه بر جنبش اتحاد اسلامی | | سال نشر = 1384 ش | ||
| | | ناشر = مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی | ||
| تعداد صفحه = 700 | |||
| موضوع = | |||
| شابک = | |||
|زبان | }} | ||
'''تأملی بر مسأله وحدت اسلامی از دیرباز تا دیروز با تکیه بر جنبش اتحاد اسلامی'''برای آشنایی پژوهشگران عرصه وحدت با سیر تاریخی نظریه وحدت از قرن 13 به بعد راهگشا می‌باشد. | |||
| | |||
| | |||
|سال نشر | |||
|ناشر | |||
|تعداد | |||
| | |||
| | |||
== مقدمه == | |||
این | [[جهان اسلام]] از قرن سیزدهم هجری به این سو، در کشاکش رویارویی با هیمنه استعماری غرب. علاوه بر وقوف به برتری مادی غرب، همانند قرن دوم هجری، بار دیگر با انبوهی ازمفاهیم و معارف بیگانه مواجه شد و البته این بار جهان اسلام، نشاط و شادابی و سلامت و قدرت گذشته در مقابله با هیمنه مادی بیگانگان و هضم مطلوب داده‌های فرهنگی جدید را نداشت. | ||
از این رو در مقابله با عالم جدید، موضع‌گیری‌های متفاوتی اتخاذ گردید که بیشتر مابین افراط و تفریط، غرب‌گریزی تا غرب‌ستیزی و غرب‌گرایی تا غرب‌زدگی در نوسان بود. در این میان دیدگاه‌هایی نیز تلاش داشت که از بهت واقعه درآمده و نسبت به امر واقع یعنی پیشرفت و برتری غرب نه دچار تسلیم، وادادگی و شیفتگی شود و نه روی درکشد و در انزوا فرو رود و یا به انکار و ستیز برخیزد، بلکه با اعتماد به نفس و دیده انصاف به حلاجی درست وضعیت و چاره جویی بپردازد. | |||
= | == جنبش اتحاد اسلامی == | ||
جنبش [[وحدت اسلامی]] یا اتحاد اسلام را در مجموع می‌توان دارای چنین دیدگاهی شمرد. وحدت اسلامی در این عصر، جنبشی است اندیشه‌ای و عمل‌گرا که تلاشی گران، فشرده و گسترده به خرج داد تا با احیاء، اصلاح و بیداری، جهان اسلام را که در آن دوران، مهم‌ترین و معتبرترین واحدهای سیاسی آن، [[امپراطوری عثمانی]] و [[ایران]] قاجاری بودند. توانایی درک دنیای جدید و دفاع از استقلال و صیانت آن در مقابله با سلطه‌جویی‌های استعماری غرب ببخشد. وحدت اسلامی با وجود تنوع در گرایش‌ها و سمت و سوهای سیاسی و فرهنگی، یکی از محوری ترین نظریه‌های مطرح در این دوران بوده و در میان اقشار مختلف از سیاستمداران حاکم تا علما، اندیشمندان، روشنفکران و حتی توده مردم، مبلغان، داعیانی داشت و اگرچه فشار و شتاب رویدادهای متوالی آن دوران، فرصت پختگی و کارآمدی مؤثر را به این جنبش نداد و لیکن مسأله وحدت اسلامی در این عصر، تأثیراتی جدی، مانا و پر دامنه برجای گذارد و علیرغم کثرت و تنوع در تعریف، در اشکالی دیگر، همچنان تا امروز مطرح می‌باشد. | |||
=جنبش اتحاد اسلامی= | |||
جنبش [[وحدت اسلامی]] یا اتحاد اسلام را در مجموع | |||
این پژوهش که | == اساس این پژوهش == | ||
فرضیه اساسی که چارچوب این پژوهش، مبتنی بر آن شکل گرفته است. این است که وحدت اسلامی در این دوران جنبشی است وحدت‌طلبانه، اصلاح‌گرا و استعمارستیز و مهم‌ترین عامل در ولادت آن، نیاز جهان اسلام به وحدت در مصاف با دنیای جدید بود. | |||
این پژوهش که از سه بخش سامان یافته است. تلاش گردیده است که با استنادهای پژوهشگرانه، از مطرحترین مآخذهای تحقیقاتی در تاریخ معاصر جهان اسلام اعم از منابع دست اول و مآخذ تحقیقی، پیرامون مسأله وحدت اسلامی و موضوعات مرتبط با آن استفاده گردد. | |||
=بخش | === بخش نخست === | ||
در بخش | در بخش نخست کتاب، مؤلفه‌های ناهمسازگری و پیشینه تلاش‌های همسازگرایانه در جهان اسلام از آغاز تا قرن سیزده هجری تا نوزده میلادی بررسی می‌گردد. | ||
=بخش | === بخش دوم === | ||
بخش | در بخش دوم به زمینه‌های طرح مساله وحدت اسلامی در ایران قاجاری و امپراطوری عثمانی، اشاره می‌شود. | ||
=بخش | === بخش سوم === | ||
بخش سوم به مسأله وحدت اسلامی؛ اتحاد اسلام و مؤلفه‌ها و مقوم‌های نظریه وحدت اسلامی در این عصر، چهره‌ها؛ اندیشه‌ها و تکاپوها ([[سید جمال‌الدین اسد‌آبادی|سید جمال الدین]]، [[شیخ الرئیس قاجار]]، رساله اتحاد اسلام)، اختصاص دارد. | |||
[[رده: | === بخش پایانی === | ||
و در پایان در کتاب تصریح شده است: پس از وفات [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)]] (ص)، به موازات تزاید ناهمسازگری‌ها، تلاش‌های وحدت‌طلبانه نیز رشد و نمود و بالندگی گرفت وبدین ترتیب مساله وحدت اسلامی یا همسازگری و خصم و همزادش، یعنی تفرقه ناهمسازگری که بیش از هر چیز در اختلافات مذهبی بروز می‌یابد، به برجسته‌ترین مؤلفه‌های تاریخ اسلام تبدیل می‌گردد. در طول تاریخ اسلام از وحدت اسلامی مانند بسیاری دیگر از آموزه‌ها و ارزش‌ها، تعاریف متفاوت و قرائت‌های گوناگون شده است. و حتی پاره‌ای از تلاش‌های وحدت‌طلبانه با ماهیتی متناقض و دوگانه (پارادوکسیال)، با هدف وحدت مسلمانان به ناهمسازگری‌های جهان اسلام دامن زده‌اند، تا آن جا که گاه شعار وحدت به حربه‌ای علیه جوهره خود یعنی همسازگری تبدیل شده و مستمسکی برای توجیه بیداد و یا انکار اقلیت از سوی اکثریت بدل آمده است. نمونه‌های متعددی از این دست تلاش‌ها را چه در حوزه اندیشه و چه در حوزه قدرت سیاسی، در تاریخ اسلام می‌توان یافت. | |||
[[رده:کتاب‌ها]] | |||
[[رده:کتابهای شیعه]] | |||
[[رده:کتابهای تقریبی]] | |||
[[رده:منشورات مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی]] | [[رده:منشورات مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱ نوامبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۴:۳۱
| تأملی بر مسأله وحدت اسلامی | |
|---|---|
 | |
| نام | تأملی بر مسأله وحدت اسلامی از دیرباز تا دیروز با تکیه بر جنبش اتحاد اسلامی |
| پدیدآوران | محمد حسین اردوش |
| زبان | فارسی |
| سال نشر | 1384 ش |
| ناشر | مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی |
| تعداد صفحه | 700 |
تأملی بر مسأله وحدت اسلامی از دیرباز تا دیروز با تکیه بر جنبش اتحاد اسلامیبرای آشنایی پژوهشگران عرصه وحدت با سیر تاریخی نظریه وحدت از قرن 13 به بعد راهگشا می‌باشد.
مقدمه
جهان اسلام از قرن سیزدهم هجری به این سو، در کشاکش رویارویی با هیمنه استعماری غرب. علاوه بر وقوف به برتری مادی غرب، همانند قرن دوم هجری، بار دیگر با انبوهی ازمفاهیم و معارف بیگانه مواجه شد و البته این بار جهان اسلام، نشاط و شادابی و سلامت و قدرت گذشته در مقابله با هیمنه مادی بیگانگان و هضم مطلوب داده‌های فرهنگی جدید را نداشت. از این رو در مقابله با عالم جدید، موضع‌گیری‌های متفاوتی اتخاذ گردید که بیشتر مابین افراط و تفریط، غرب‌گریزی تا غرب‌ستیزی و غرب‌گرایی تا غرب‌زدگی در نوسان بود. در این میان دیدگاه‌هایی نیز تلاش داشت که از بهت واقعه درآمده و نسبت به امر واقع یعنی پیشرفت و برتری غرب نه دچار تسلیم، وادادگی و شیفتگی شود و نه روی درکشد و در انزوا فرو رود و یا به انکار و ستیز برخیزد، بلکه با اعتماد به نفس و دیده انصاف به حلاجی درست وضعیت و چاره جویی بپردازد.
جنبش اتحاد اسلامی
جنبش وحدت اسلامی یا اتحاد اسلام را در مجموع می‌توان دارای چنین دیدگاهی شمرد. وحدت اسلامی در این عصر، جنبشی است اندیشه‌ای و عمل‌گرا که تلاشی گران، فشرده و گسترده به خرج داد تا با احیاء، اصلاح و بیداری، جهان اسلام را که در آن دوران، مهم‌ترین و معتبرترین واحدهای سیاسی آن، امپراطوری عثمانی و ایران قاجاری بودند. توانایی درک دنیای جدید و دفاع از استقلال و صیانت آن در مقابله با سلطه‌جویی‌های استعماری غرب ببخشد. وحدت اسلامی با وجود تنوع در گرایش‌ها و سمت و سوهای سیاسی و فرهنگی، یکی از محوری ترین نظریه‌های مطرح در این دوران بوده و در میان اقشار مختلف از سیاستمداران حاکم تا علما، اندیشمندان، روشنفکران و حتی توده مردم، مبلغان، داعیانی داشت و اگرچه فشار و شتاب رویدادهای متوالی آن دوران، فرصت پختگی و کارآمدی مؤثر را به این جنبش نداد و لیکن مسأله وحدت اسلامی در این عصر، تأثیراتی جدی، مانا و پر دامنه برجای گذارد و علیرغم کثرت و تنوع در تعریف، در اشکالی دیگر، همچنان تا امروز مطرح می‌باشد.
اساس این پژوهش
فرضیه اساسی که چارچوب این پژوهش، مبتنی بر آن شکل گرفته است. این است که وحدت اسلامی در این دوران جنبشی است وحدت‌طلبانه، اصلاح‌گرا و استعمارستیز و مهم‌ترین عامل در ولادت آن، نیاز جهان اسلام به وحدت در مصاف با دنیای جدید بود.
این پژوهش که از سه بخش سامان یافته است. تلاش گردیده است که با استنادهای پژوهشگرانه، از مطرحترین مآخذهای تحقیقاتی در تاریخ معاصر جهان اسلام اعم از منابع دست اول و مآخذ تحقیقی، پیرامون مسأله وحدت اسلامی و موضوعات مرتبط با آن استفاده گردد.
بخش نخست
در بخش نخست کتاب، مؤلفه‌های ناهمسازگری و پیشینه تلاش‌های همسازگرایانه در جهان اسلام از آغاز تا قرن سیزده هجری تا نوزده میلادی بررسی می‌گردد.
بخش دوم
در بخش دوم به زمینه‌های طرح مساله وحدت اسلامی در ایران قاجاری و امپراطوری عثمانی، اشاره می‌شود.
بخش سوم
بخش سوم به مسأله وحدت اسلامی؛ اتحاد اسلام و مؤلفه‌ها و مقوم‌های نظریه وحدت اسلامی در این عصر، چهره‌ها؛ اندیشه‌ها و تکاپوها (سید جمال الدین، شیخ الرئیس قاجار، رساله اتحاد اسلام)، اختصاص دارد.
بخش پایانی
و در پایان در کتاب تصریح شده است: پس از وفات محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا) (ص)، به موازات تزاید ناهمسازگری‌ها، تلاش‌های وحدت‌طلبانه نیز رشد و نمود و بالندگی گرفت وبدین ترتیب مساله وحدت اسلامی یا همسازگری و خصم و همزادش، یعنی تفرقه ناهمسازگری که بیش از هر چیز در اختلافات مذهبی بروز می‌یابد، به برجسته‌ترین مؤلفه‌های تاریخ اسلام تبدیل می‌گردد. در طول تاریخ اسلام از وحدت اسلامی مانند بسیاری دیگر از آموزه‌ها و ارزش‌ها، تعاریف متفاوت و قرائت‌های گوناگون شده است. و حتی پاره‌ای از تلاش‌های وحدت‌طلبانه با ماهیتی متناقض و دوگانه (پارادوکسیال)، با هدف وحدت مسلمانان به ناهمسازگری‌های جهان اسلام دامن زده‌اند، تا آن جا که گاه شعار وحدت به حربه‌ای علیه جوهره خود یعنی همسازگری تبدیل شده و مستمسکی برای توجیه بیداد و یا انکار اقلیت از سوی اکثریت بدل آمده است. نمونه‌های متعددی از این دست تلاش‌ها را چه در حوزه اندیشه و چه در حوزه قدرت سیاسی، در تاریخ اسلام می‌توان یافت.