آبراهه‌های جهان اسلام (مقاله): تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی‌وحدت
جز (Hadifazl صفحهٔ آراه های جهان اسلام را به آبراه های جهان اسلام منتقل کرد)
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۲۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
مقاله آبراه های جهان اسلام توصیفی مختصر از مهم ترین تنگه ها و کانال های واقع در جهان اسلام است.
 
=آبراهه های جهان اسلام=
'''آبراهه‌های جهان اسلام''' مانند دیگر آبراهه‌های بین‌المللی نقش پل‌های ارتباطی را در جهان بازی می‌کنند. این آبراهه‌ها اگر طبیعی باشند به آنها تنگه یا بوغاز گفته می‌شود و اگر توسط بشر احداث شده باشند به آنها کانال گفته می‌شود.
آبراهه های بین المللی نقش پل های ارتباطی را در جهان بازی میکنند. این آبراهه ها اگر طبیعی باشند به آنها تنگه یا بوغاز گفته میشود و اگر توسط بشر احداث شده باشند به آنها کانال گفته میشود.
 
تنگه‏ها و آبراه‏هاى بين المللى چه طبيعى باشند يا ساختگى از مهمترين نقاط استراتژيك به حساب مى‏آيند، چون نقش مهمى در كوتاه كردن راه‏هاى دريايى و حمل و نقل بار و مسافر دارند، که خود تأثیر عظیمی در تجارت و اقتصاد جهانی دارد.  
تنگه‏‌ها و آبراه‏های بین‌المللی چه طبیعی باشند یا ساختگی از مهمترین نقاط استراتژیک به حساب می‌‏آیند، چون نقش مهمی در کوتاه کردن راه‏های دریایی و حمل و نقل بار و مسافر دارند، که خود تأثیر عظیمی در تجارت و اقتصاد جهانی دارد.  
در جهان بيش از يكصد آبراهه و تنگه ميان اقيانوسى وجود دارد كه عرض آنها كمتر از 40 كيلومتر (25 مايل) است.
 
اهميت تنگه‏ها و آبراه‏ها معمولاً بر اساس تعداد كشتى‏هايى كه روزانه از آن عبور مى‏كنند و حجم و نوع كالاها، راه‏هاى بدل، ميزان استفاده نظامى و آسيب پذيرى جغرافيايى (طول، عرض، عمق) سنجيده مى‏شود. در جهان اسلام در مجموع هشت تنگه و كانال وجود دارد كه به ترتيب اهميت عبارتند از:
در جهان بیش از یکصد آبراهه و تنگه میان اقیانوسی وجود دارد که عرض آنها کمتر از 40 کیلومتر (25 مایل) است.
==تنگه جبل الطارق==
اهمیت تنگه‏‌ها و آبراه‏‌ها معمولاً بر اساس تعداد کشتی‏هایی که روزانه از آن عبور می‏‌کنند و حجم و نوع کالاها، راه‏های بدل، میزان استفاده نظامی و آسیب پذیری جغرافیایی (طول، عرض، عمق) سنجیده می‌‏شود.  
اين تنگه بين كشورهاى اسپانيا و مراكش قرار دارد و حدود 10 مايل دريايى(حدود 5/15 کیلومتر) پهنا و 35 مايل دريايى(حدود 65 کیلومتر) طول و 80 تا600 متر عمق دارد و يكى از پر رفت و آمدترين آبراه‏هاى ميان اقيانوسى جهان است كه درياى مديترانه را به اقيانوس اطلس متصل مى‏كند و روزانه حدود 150 كشتى از آن عبور مى‏كند. بارهايى كه اهميت استراتژيك دارند و از اين تنگه عبور مى‏كنند عبارتند از: ذغال سنگ از آفريقاى جنوبى به فلسطین اشغالی، نفت به طرف اروپاى غربى و آمريكا، روزانه تعداد قابل ملاحظه‏اى مسافر از اين تنگه عبور مى‏كنند.
 
==تنگه بسفر==
در جهان اسلام در مجموع هشت تنگه و کانال وجود دارد که به ترتیب اهمیت عبارتند از:
با عرض 33/0 مايل(حدود 600متر) و طول 17 مايل دريايى(حدود 31 کیلومتر) و عمق 49 متر در خاك تركيه قرار دارد و درياى مرمره را به درياى سياه متصل مى‏كند. روزانه حدود 50 كشتى از آن عبور مى‏كنند.
== تنگه جبل الطارق ==
==تنگه داردانل==
این تنگه بین کشورهای [[اسپانیا|اسپانیا]] و [[مراکش]] قرار دارد و حدود 10 مایل دریایی(حدود 5/15 کیلومتر) پهنا و 35 مایل دریایی(حدود 65 کیلومتر) طول و 80 تا600 متر عمق دارد و یکی از پر رفت و آمدترین آبراه‏های میان اقیانوسی جهان است که دریای مدیترانه را به اقیانوس اطلس متصل می‌کند و روزانه حدود 150 کشتی از آن عبور می‌کند. بارهایی که اهمیت استراتژیک دارند و از این تنگه عبور می‏‌کنند عبارتند از: ذغال سنگ از آفریقای جنوبی به فلسطین اشغالی، نفت به طرف اروپای غربی و آمریکا، روزانه تعداد قابل ملاحظه‌‏ای مسافر از این تنگه عبور می‏‌کنند.
با پهناى 75/0 مايل(389/1 کیلومتر) و طول 63 مايل دريايى(حدود 5/116 کیلومتر) و عمق 46 تا 91 متر، دو درياى مرمره و اژه را به هم متصل مى‏كند و روزانه حدود 60 كشتى از آن مى‏گذرد.
== تنگه بسفر ==
==تنگه باب المندب==
با عرض 33/0 مایل(حدود 600متر) و طول 17 مایل دریایی(حدود 31 کیلومتر) و عمق 49 متر در خاک ترکیه قرار دارد و دریای مرمره را به دریای سیاه متصل می‌کند. روزانه حدود 50 کشتی از آن عبور می‏‌کنند.
اين تنگه به پهناى 5/10(حدود 19 کیلومتر) و طول 35 مايل دريايى(حدود 65 کیلومتر) و عمق 12 تا 183 متر در ساحل يمن، اتيوپى و جيبوتى قرار دارد و خليج عدن را به درياى سرخ متصل مى‏كند. روزانه حدود 55 كشتى از آن گذر كرده و حدود 70 درصد واردات نفتى اروپاى غربى از اين تنگه عبور مى‏كند.
== تنگه داردانل ==
==تنگه هرمز==
با پهنای 75/0 مایل(389/1 کیلومتر) و طول 63 مایل دریایی(حدود 5/116 کیلومتر) و عمق 46 تا 91 متر، دو دریای مرمره و اژه را به هم متصل می‌کند و روزانه حدود 60 کشتی از آن می‏‌گذرد.
اين تنگه با عرض 21(حدود 39 کیلومتر) و طول 100 مايل دريايى (حدود 185 كيلومتر) و عمق 76 تا 213 متر بين درياى عمان و خليج فارس و در سواحل كشور ايران و عمان قرار دارد. روزانه حدود 80 كشتى از آن عبور مى‏كند. تنگ‏ترين و باريك‏ترين نقطه اين تنگه از عريض‏ترين نقطه كانال مانش نيز بيشتر است. بخش عمده‏اى از نفت خليج فارس از طريق اين تنگه عبور مى‏كند و واردات كشورهاى بحرين، كويت و عراق تنها از طريق اين تنگه است.
== تنگه باب المندب ==
=كانال سوئز==
این تنگه به پهنای 5/10(حدود 19 کیلومتر) و طول 35 مایل دریایی(حدود 65 کیلومتر) و عمق 12 تا 183 متر در ساحل یمن، اتیوپی و جیبوتی قرار دارد و خلیج عدن را به دریای سرخ متصل می‌کند. روزانه حدود 55 کشتی از آن گذر کرده و حدود 70 درصد واردات نفتی اروپای غربی از این تنگه عبور می‌کند.
اين كانال با عرض 584 پا (حدود 178 متر) و طول 101 مايلى دريايى(حدود 187 کیلومتر) و عمق حدود 16 متر در خاك مصر قرار دارد و درياى سرخ را به درياى مديترانه متصل مى‏كند و روزانه حدود 60 كشتى از آن مى‏گذرد. بخش قابل ملاحظه‏اى از نفت جهان از طريق اين كانال عبور مى‏كند.
== تنگه هرمز ==
==تنگه تيران==
این تنگه با عرض 21(حدود 39 کیلومتر) و طول 100 مایل دریایی (حدود 185 کیلومتر) و عمق 76 تا 213 متر بین دریای عمان و خلیج فارس و در سواحل کشور [[ایران|ایران]] و [[عمان]] قرار دارد. روزانه حدود 80 کشتی از آن عبور می‌کند. تنگ‏ترین و باریک‏ترین نقطه این تنگه از عریض‏ترین نقطه کانال مانش نیز بیشتر است. بخش عمده ‏ای از نفت خلیج فارس از طریق این تنگه عبور می‌کند و واردات کشورهای بحرین، کویت و عراق تنها از طریق این تنگه است.
اين تنگه با عرض 3 مایل(5/5 کیلومتر) و طول 7 مايل دريايى(حدود 13 کیلومتر) و عمق 73 تا 183 متر بين كشورهاى مصر و عربستان سعودى قرار دارد و روزانه كمتر از 10 كشتى از آن عبور مى‏كند. اهميت اين تنگه از اين جهت است كه راه دسترسى به بندر اردنى عقبه و بندر اسراييلى ايلات است. <ref>براى اطلاع بيشتر رجوع كنيد به: درايسدل، آلا سدير و جرالداچ. بليك، جغرافياى سياسى خاور ميانه و شمال آفريقا، ترجمه دره مير حيدر (مهاجرانی)، چاپ اول، تهران، دفتر مطالعات سياسى و بين المللى وزارت خارجه، 1360، صفحه 173 تا 188. خوانندگان محترم به اين نكته توجه دارند كه در شرايط فعلى آمارهاى مربوط به تعداد كشتى‏هايى كه از تنگه‏ها عبور مى‏كنند با آنچه در كتاب آمده تفاوت خواهد داشت.</ref>
 
==تنگه مالاكا==
== کانال سوئز ==
اين تنگه به طول 805 كيلومتر (حدود 435 مايل) و عرض حداقل 40 متر و حداكثر 135 متر بين شبه جزيره مالزى و جزيره اندونزيايى سوماترا واقع شده است. اين تنگه از ديدگاه اقتصادى و راهبردى يكى از مهمترين آبراه‏هاى كشتى رانى دنيا محسوب شده و با آبراه‏هايى مانند كانال سوئز يا پاناما قابل مقايسه است. اين تنگه دو اقيانوس هند و آرام را به يكديگر متصل مى‏كند، اتصال اين دو اقيانوس به معناى مربوط ساختن پر جمعيت‏ترين كشورهاى دنيا يعنى چين و هند و اندونزى است.
این کانال با عرض 584 پا (حدود 178 متر) و طول 101 مایلی دریایی(حدود 187 کیلومتر) و عمق حدود 16 متر در خاک مصر قرار دارد و دریای سرخ را به دریای مدیترانه متصل می‌کند و روزانه حدود 60 کشتی از آن می‏گذرد. بخش قابل ملاحظه‏ ای از نفت جهان از طریق این کانال عبور می‌کند.
از اين تنگه سالانه بيش از 50 هزار كشتى عبور مى‏كند كه 20 تا 25 درصد مجموع تجارت دريايى جهان توسط آنها انجام مى‏گيرد. اما نقش جدى‏تر تنگه مالاكا اين است كه هم اكنون بيش از نيمى از كل تجارت جهانى نفت از اين تنگه مى‏گذرد .<ref>www.IranEconomics.net</ref>
 
== تنگه تیران ==
این تنگه با عرض 3 مایل(5/5 کیلومتر) و طول 7 مایل دریایی(حدود 13 کیلومتر) و عمق 73 تا 183 متر بین کشورهای مصر و عربستان سعودی قرار دارد و روزانه کمتر از 10 کشتی از آن عبور می‌کند. اهمیت این تنگه از این جهت است که راه دسترسی به بندر اردنی عقبه و [[بندر اسراییلی ایلات]] است. <ref>برای اطلاع بیشتر رجوع کنید به: درایسدل، آلا سدیر و جرالداچ. بلیک، جغرافیای سیاسی خاور میانه و شمال آفریقا، ترجمه دره میر حیدر (مهاجرانی)، چاپ اول، تهران، دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت خارجه، 1360، صفحه 173 تا 188. خوانندگان محترم به این نکته توجه دارند که در شرایط فعلی آمارهای مربوط به تعداد کشتی‏هایی که از تنگه‏ها عبور می‏کنند با آنچه در کتاب آمده تفاوت خواهد داشت.</ref>
== تنگه مالاکا ==
این تنگه به طول 805 کیلومتر (حدود 435 مایل) و عرض حداقل 40 متر و حداکثر 135 متر بین شبه جزیره [[مالزی]] و جزیره اندونزیایی سوماترا واقع شده است. این تنگه از دیدگاه اقتصادی و راهبردی یکی از مهمترین آبراه‌‏های کشتی رانی دنیا محسوب شده و با آبراه‏‌هایی مانند کانال سوئز یا پاناما قابل مقایسه است. این تنگه دو اقیانوس [[هند]] و آرام را به یکدیگر متصل می‌کند، اتصال این دو اقیانوس به معنای مربوط ساختن پر جمعیت‏ترین کشورهای دنیا یعنی چین و هند و اندونزی است.
از این تنگه سالانه بیش از 50 هزار کشتی عبور می‌کند که 20 تا 25 درصد مجموع تجارت دریایی جهان توسط آنها انجام می‏‌گیرد. اما نقش جدی‌‏تر تنگه مالاکا این است که هم اکنون بیش از نیمی از کل تجارت جهانی نفت از این تنگه می‏‌گذرد.<ref>www.IranEconomics.net</ref>
== پانویس ==
{{پانویس}}
 
[[رده:مقاله‌ها]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۶ دسامبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۳:۰۸

آبراهه‌های جهان اسلام مانند دیگر آبراهه‌های بین‌المللی نقش پل‌های ارتباطی را در جهان بازی می‌کنند. این آبراهه‌ها اگر طبیعی باشند به آنها تنگه یا بوغاز گفته می‌شود و اگر توسط بشر احداث شده باشند به آنها کانال گفته می‌شود.

تنگه‏‌ها و آبراه‏های بین‌المللی چه طبیعی باشند یا ساختگی از مهمترین نقاط استراتژیک به حساب می‌‏آیند، چون نقش مهمی در کوتاه کردن راه‏های دریایی و حمل و نقل بار و مسافر دارند، که خود تأثیر عظیمی در تجارت و اقتصاد جهانی دارد.

در جهان بیش از یکصد آبراهه و تنگه میان اقیانوسی وجود دارد که عرض آنها کمتر از 40 کیلومتر (25 مایل) است. اهمیت تنگه‏‌ها و آبراه‏‌ها معمولاً بر اساس تعداد کشتی‏هایی که روزانه از آن عبور می‏‌کنند و حجم و نوع کالاها، راه‏های بدل، میزان استفاده نظامی و آسیب پذیری جغرافیایی (طول، عرض، عمق) سنجیده می‌‏شود.

در جهان اسلام در مجموع هشت تنگه و کانال وجود دارد که به ترتیب اهمیت عبارتند از:

تنگه جبل الطارق

این تنگه بین کشورهای اسپانیا و مراکش قرار دارد و حدود 10 مایل دریایی(حدود 5/15 کیلومتر) پهنا و 35 مایل دریایی(حدود 65 کیلومتر) طول و 80 تا600 متر عمق دارد و یکی از پر رفت و آمدترین آبراه‏های میان اقیانوسی جهان است که دریای مدیترانه را به اقیانوس اطلس متصل می‌کند و روزانه حدود 150 کشتی از آن عبور می‌کند. بارهایی که اهمیت استراتژیک دارند و از این تنگه عبور می‏‌کنند عبارتند از: ذغال سنگ از آفریقای جنوبی به فلسطین اشغالی، نفت به طرف اروپای غربی و آمریکا، روزانه تعداد قابل ملاحظه‌‏ای مسافر از این تنگه عبور می‏‌کنند.

تنگه بسفر

با عرض 33/0 مایل(حدود 600متر) و طول 17 مایل دریایی(حدود 31 کیلومتر) و عمق 49 متر در خاک ترکیه قرار دارد و دریای مرمره را به دریای سیاه متصل می‌کند. روزانه حدود 50 کشتی از آن عبور می‏‌کنند.

تنگه داردانل

با پهنای 75/0 مایل(389/1 کیلومتر) و طول 63 مایل دریایی(حدود 5/116 کیلومتر) و عمق 46 تا 91 متر، دو دریای مرمره و اژه را به هم متصل می‌کند و روزانه حدود 60 کشتی از آن می‏‌گذرد.

تنگه باب المندب

این تنگه به پهنای 5/10(حدود 19 کیلومتر) و طول 35 مایل دریایی(حدود 65 کیلومتر) و عمق 12 تا 183 متر در ساحل یمن، اتیوپی و جیبوتی قرار دارد و خلیج عدن را به دریای سرخ متصل می‌کند. روزانه حدود 55 کشتی از آن گذر کرده و حدود 70 درصد واردات نفتی اروپای غربی از این تنگه عبور می‌کند.

تنگه هرمز

این تنگه با عرض 21(حدود 39 کیلومتر) و طول 100 مایل دریایی (حدود 185 کیلومتر) و عمق 76 تا 213 متر بین دریای عمان و خلیج فارس و در سواحل کشور ایران و عمان قرار دارد. روزانه حدود 80 کشتی از آن عبور می‌کند. تنگ‏ترین و باریک‏ترین نقطه این تنگه از عریض‏ترین نقطه کانال مانش نیز بیشتر است. بخش عمده ‏ای از نفت خلیج فارس از طریق این تنگه عبور می‌کند و واردات کشورهای بحرین، کویت و عراق تنها از طریق این تنگه است.

کانال سوئز

این کانال با عرض 584 پا (حدود 178 متر) و طول 101 مایلی دریایی(حدود 187 کیلومتر) و عمق حدود 16 متر در خاک مصر قرار دارد و دریای سرخ را به دریای مدیترانه متصل می‌کند و روزانه حدود 60 کشتی از آن می‏گذرد. بخش قابل ملاحظه‏ ای از نفت جهان از طریق این کانال عبور می‌کند.

تنگه تیران

این تنگه با عرض 3 مایل(5/5 کیلومتر) و طول 7 مایل دریایی(حدود 13 کیلومتر) و عمق 73 تا 183 متر بین کشورهای مصر و عربستان سعودی قرار دارد و روزانه کمتر از 10 کشتی از آن عبور می‌کند. اهمیت این تنگه از این جهت است که راه دسترسی به بندر اردنی عقبه و بندر اسراییلی ایلات است. [۱]

تنگه مالاکا

این تنگه به طول 805 کیلومتر (حدود 435 مایل) و عرض حداقل 40 متر و حداکثر 135 متر بین شبه جزیره مالزی و جزیره اندونزیایی سوماترا واقع شده است. این تنگه از دیدگاه اقتصادی و راهبردی یکی از مهمترین آبراه‌‏های کشتی رانی دنیا محسوب شده و با آبراه‏‌هایی مانند کانال سوئز یا پاناما قابل مقایسه است. این تنگه دو اقیانوس هند و آرام را به یکدیگر متصل می‌کند، اتصال این دو اقیانوس به معنای مربوط ساختن پر جمعیت‏ترین کشورهای دنیا یعنی چین و هند و اندونزی است. از این تنگه سالانه بیش از 50 هزار کشتی عبور می‌کند که 20 تا 25 درصد مجموع تجارت دریایی جهان توسط آنها انجام می‏‌گیرد. اما نقش جدی‌‏تر تنگه مالاکا این است که هم اکنون بیش از نیمی از کل تجارت جهانی نفت از این تنگه می‏‌گذرد.[۲]

پانویس

  1. برای اطلاع بیشتر رجوع کنید به: درایسدل، آلا سدیر و جرالداچ. بلیک، جغرافیای سیاسی خاور میانه و شمال آفریقا، ترجمه دره میر حیدر (مهاجرانی)، چاپ اول، تهران، دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت خارجه، 1360، صفحه 173 تا 188. خوانندگان محترم به این نکته توجه دارند که در شرایط فعلی آمارهای مربوط به تعداد کشتی‏هایی که از تنگه‏ها عبور می‏کنند با آنچه در کتاب آمده تفاوت خواهد داشت.
  2. www.IranEconomics.net