آبراهه‌های جهان اسلام (مقاله): تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی‌وحدت
جز (جایگزینی متن - 'ك' به 'ک')
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۱۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:


'''آبراهه های جهان اسلام''' مانند دیگر آبراهه های بین المللی نقش پل های ارتباطی را در جهان بازی میکنند. این آبراهه ها اگر طبیعی باشند به آنها تنگه یا بوغاز گفته میشود و اگر توسط بشر احداث شده باشند به آنها کانال گفته میشود.
'''آبراهه‌های جهان اسلام''' مانند دیگر آبراهه‌های بین‌المللی نقش پل‌های ارتباطی را در جهان بازی می‌کنند. این آبراهه‌ها اگر طبیعی باشند به آنها تنگه یا بوغاز گفته می‌شود و اگر توسط بشر احداث شده باشند به آنها کانال گفته می‌شود.


تنگه‏ ها و آبراه‏هاى بین المللى چه طبیعى باشند یا ساختگى از مهمترین نقاط استراتژیک به حساب مى‏آیند، چون نقش مهمى در کوتاه کردن راه‏هاى دریایى و حمل و نقل بار و مسافر دارند، که خود تأثیر عظیمی در تجارت و اقتصاد جهانی دارد.  
تنگه‏‌ها و آبراه‏های بین‌المللی چه طبیعی باشند یا ساختگی از مهمترین نقاط استراتژیک به حساب می‌‏آیند، چون نقش مهمی در کوتاه کردن راه‏های دریایی و حمل و نقل بار و مسافر دارند، که خود تأثیر عظیمی در تجارت و اقتصاد جهانی دارد.  


در جهان بیش از یکصد آبراهه و تنگه میان اقیانوسى وجود دارد که عرض آنها کمتر از 40 کیلومتر (25 مایل) است.
در جهان بیش از یکصد آبراهه و تنگه میان اقیانوسی وجود دارد که عرض آنها کمتر از 40 کیلومتر (25 مایل) است.
اهمیت تنگه‏ ها و آبراه‏ها معمولاً بر اساس تعداد کشتى‏هایى که روزانه از آن عبور مى‏کنند و حجم و نوع کالاها، راه‏هاى بدل، میزان استفاده نظامى و آسیب پذیرى جغرافیایى (طول، عرض، عمق) سنجیده مى‏شود.  
اهمیت تنگه‏‌ها و آبراه‏‌ها معمولاً بر اساس تعداد کشتی‏هایی که روزانه از آن عبور می‏‌کنند و حجم و نوع کالاها، راه‏های بدل، میزان استفاده نظامی و آسیب پذیری جغرافیایی (طول، عرض، عمق) سنجیده می‌‏شود.  


در جهان اسلام در مجموع هشت تنگه و کانال وجود دارد که به ترتیب اهمیت عبارتند از:
در جهان اسلام در مجموع هشت تنگه و کانال وجود دارد که به ترتیب اهمیت عبارتند از:
==تنگه جبل الطارق==
== تنگه جبل الطارق ==
این تنگه بین کشورهاى [[اسپانيا|اسپانیا]] و [[مراکش]] قرار دارد و حدود 10 مایل دریایى(حدود 5/15 کیلومتر) پهنا و 35 مایل دریایى(حدود 65 کیلومتر) طول و 80 تا600 متر عمق دارد و یکى از پر رفت و آمدترین آبراه‏هاى میان اقیانوسى جهان است که دریاى مدیترانه را به اقیانوس اطلس متصل مى‏کند و روزانه حدود 150 کشتى از آن عبور مى‏کند. بارهایى که اهمیت استراتژیک دارند و از این تنگه عبور مى‏کنند عبارتند از: ذغال سنگ از آفریقاى جنوبى به فلسطین اشغالی، نفت به طرف اروپاى غربى و آمریکا، روزانه تعداد قابل ملاحظه‏اى مسافر از این تنگه عبور مى‏کنند.
این تنگه بین کشورهای [[اسپانیا|اسپانیا]] و [[مراکش]] قرار دارد و حدود 10 مایل دریایی(حدود 5/15 کیلومتر) پهنا و 35 مایل دریایی(حدود 65 کیلومتر) طول و 80 تا600 متر عمق دارد و یکی از پر رفت و آمدترین آبراه‏های میان اقیانوسی جهان است که دریای مدیترانه را به اقیانوس اطلس متصل می‌کند و روزانه حدود 150 کشتی از آن عبور می‌کند. بارهایی که اهمیت استراتژیک دارند و از این تنگه عبور می‏‌کنند عبارتند از: ذغال سنگ از آفریقای جنوبی به فلسطین اشغالی، نفت به طرف اروپای غربی و آمریکا، روزانه تعداد قابل ملاحظه‌‏ای مسافر از این تنگه عبور می‏‌کنند.
==تنگه بسفر==
== تنگه بسفر ==
با عرض 33/0 مایل(حدود 600متر) و طول 17 مایل دریایى(حدود 31 کیلومتر) و عمق 49 متر در خاک ترکیه قرار دارد و دریاى مرمره را به دریاى سیاه متصل مى‏کند. روزانه حدود 50 کشتى از آن عبور مى‏کنند.
با عرض 33/0 مایل(حدود 600متر) و طول 17 مایل دریایی(حدود 31 کیلومتر) و عمق 49 متر در خاک ترکیه قرار دارد و دریای مرمره را به دریای سیاه متصل می‌کند. روزانه حدود 50 کشتی از آن عبور می‏‌کنند.
==تنگه داردانل==
== تنگه داردانل ==
با پهناى 75/0 مایل(389/1 کیلومتر) و طول 63 مایل دریایى(حدود 5/116 کیلومتر) و عمق 46 تا 91 متر، دو دریاى مرمره و اژه را به هم متصل مى‏کند و روزانه حدود 60 کشتى از آن مى‏گذرد.
با پهنای 75/0 مایل(389/1 کیلومتر) و طول 63 مایل دریایی(حدود 5/116 کیلومتر) و عمق 46 تا 91 متر، دو دریای مرمره و اژه را به هم متصل می‌کند و روزانه حدود 60 کشتی از آن می‏‌گذرد.
==تنگه باب المندب==
== تنگه باب المندب ==
این تنگه به پهناى 5/10(حدود 19 کیلومتر) و طول 35 مایل دریایى(حدود 65 کیلومتر) و عمق 12 تا 183 متر در ساحل یمن، اتیوپى و جیبوتى قرار دارد و خلیج عدن را به دریاى سرخ متصل مى‏کند. روزانه حدود 55 کشتى از آن گذر کرده و حدود 70 درصد واردات نفتى اروپاى غربى از این تنگه عبور مى‏کند.
این تنگه به پهنای 5/10(حدود 19 کیلومتر) و طول 35 مایل دریایی(حدود 65 کیلومتر) و عمق 12 تا 183 متر در ساحل یمن، اتیوپی و جیبوتی قرار دارد و خلیج عدن را به دریای سرخ متصل می‌کند. روزانه حدود 55 کشتی از آن گذر کرده و حدود 70 درصد واردات نفتی اروپای غربی از این تنگه عبور می‌کند.
==تنگه هرمز==
== تنگه هرمز ==
این تنگه با عرض 21(حدود 39 کیلومتر) و طول 100 مایل دریایى (حدود 185 کیلومتر) و عمق 76 تا 213 متر بین دریاى عمان و خلیج فارس و در سواحل کشور [[ايران|ایران]] و [[عمان]] قرار دارد. روزانه حدود 80 کشتى از آن عبور مى‏کند. تنگ‏ترین و باریک‏ترین نقطه این تنگه از عریض‏ترین نقطه کانال مانش نیز بیشتر است. بخش عمده‏اى از نفت خلیج فارس از طریق این تنگه عبور مى‏کند و واردات کشورهاى بحرین، کویت و عراق تنها از طریق این تنگه است.
این تنگه با عرض 21(حدود 39 کیلومتر) و طول 100 مایل دریایی (حدود 185 کیلومتر) و عمق 76 تا 213 متر بین دریای عمان و خلیج فارس و در سواحل کشور [[ایران|ایران]] و [[عمان]] قرار دارد. روزانه حدود 80 کشتی از آن عبور می‌کند. تنگ‏ترین و باریک‏ترین نقطه این تنگه از عریض‏ترین نقطه کانال مانش نیز بیشتر است. بخش عمده ‏ای از نفت خلیج فارس از طریق این تنگه عبور می‌کند و واردات کشورهای بحرین، کویت و عراق تنها از طریق این تنگه است.
==کانال سوئز==
این کانال با عرض 584 پا (حدود 178 متر) و طول 101 مایلى دریایى(حدود 187 کیلومتر) و عمق حدود 16 متر در خاک مصر قرار دارد و دریاى سرخ را به دریاى مدیترانه متصل مى‏کند و روزانه حدود 60 کشتى از آن مى‏گذرد. بخش قابل ملاحظه‏اى از نفت جهان از طریق این کانال عبور مى‏کند.
==تنگه تیران==
این تنگه با عرض 3 مایل(5/5 کیلومتر) و طول 7 مایل دریایى(حدود 13 کیلومتر) و عمق 73 تا 183 متر بین کشورهاى مصر و عربستان سعودى قرار دارد و روزانه کمتر از 10 کشتى از آن عبور مى‏کند. اهمیت این تنگه از این جهت است که راه دسترسى به بندر اردنى عقبه و بندر اسراییلى ایلات است. <ref>براى اطلاع بيشتر رجوع کنيد به: درايسدل، آلا سدير و جرالداچ. بليک، جغرافياى سياسى خاور ميانه و شمال آفريقا، ترجمه دره مير حيدر (مهاجرانی)، چاپ اول، تهران، دفتر مطالعات سياسى و بين المللى وزارت خارجه، 1360، صفحه 173 تا 188. خوانندگان محترم به اين نکته توجه دارند که در شرايط فعلى آمارهاى مربوط به تعداد کشتى‏هايى که از تنگه‏ها عبور مى‏کنند با آنچه در کتاب آمده تفاوت خواهد داشت.</ref>
==تنگه مالاکا==
این تنگه به طول 805 کیلومتر (حدود 435 مایل) و عرض حداقل 40 متر و حداکثر 135 متر بین شبه جزیره [[مالزی]] و جزیره اندونزیایى سوماترا واقع شده است. این تنگه از دیدگاه اقتصادى و راهبردى یکى از مهمترین آبراه‏هاى کشتى رانى دنیا محسوب شده و با آبراه‏هایى مانند کانال سوئز یا پاناما قابل مقایسه است. این تنگه دو اقیانوس هند و آرام را به یکدیگر متصل مى‏کند، اتصال این دو اقیانوس به معناى مربوط ساختن پر جمعیت‏ترین کشورهاى دنیا یعنى چین و هند و اندونزى است.
از این تنگه سالانه بیش از 50 هزار کشتى عبور مى‏کند که 20 تا 25 درصد مجموع تجارت دریایى جهان توسط آنها انجام مى‏گیرد. اما نقش جدى‏تر تنگه مالاکا این است که هم اکنون بیش از نیمى از کل تجارت جهانى نفت از این تنگه مى‏گذرد .<ref>www.IranEconomics.net</ref>


== کانال سوئز ==
این کانال با عرض 584 پا (حدود 178 متر) و طول 101 مایلی دریایی(حدود 187 کیلومتر) و عمق حدود 16 متر در خاک مصر قرار دارد و دریای سرخ را به دریای مدیترانه متصل می‌کند و روزانه حدود 60 کشتی از آن می‏گذرد. بخش قابل ملاحظه‏ ای از نفت جهان از طریق این کانال عبور می‌کند.


==پانویس==
== تنگه تیران ==
این تنگه با عرض 3 مایل(5/5 کیلومتر) و طول 7 مایل دریایی(حدود 13 کیلومتر) و عمق 73 تا 183 متر بین کشورهای مصر و عربستان سعودی قرار دارد و روزانه کمتر از 10 کشتی از آن عبور می‌کند. اهمیت این تنگه از این جهت است که راه دسترسی به بندر اردنی عقبه و [[بندر اسراییلی ایلات]] است. <ref>برای اطلاع بیشتر رجوع کنید به: درایسدل، آلا سدیر و جرالداچ. بلیک، جغرافیای سیاسی خاور میانه و شمال آفریقا، ترجمه دره میر حیدر (مهاجرانی)، چاپ اول، تهران، دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت خارجه، 1360، صفحه 173 تا 188. خوانندگان محترم به این نکته توجه دارند که در شرایط فعلی آمارهای مربوط به تعداد کشتی‏هایی که از تنگه‏ها عبور می‏کنند با آنچه در کتاب آمده تفاوت خواهد داشت.</ref>
== تنگه مالاکا ==
این تنگه به طول 805 کیلومتر (حدود 435 مایل) و عرض حداقل 40 متر و حداکثر 135 متر بین شبه جزیره [[مالزی]] و جزیره اندونزیایی سوماترا واقع شده است. این تنگه از دیدگاه اقتصادی و راهبردی یکی از مهمترین آبراه‌‏های کشتی رانی دنیا محسوب شده و با آبراه‏‌هایی مانند کانال سوئز یا پاناما قابل مقایسه است. این تنگه دو اقیانوس [[هند]] و آرام را به یکدیگر متصل می‌کند، اتصال این دو اقیانوس به معنای مربوط ساختن پر جمعیت‏ترین کشورهای دنیا یعنی چین و هند و اندونزی است.
از این تنگه سالانه بیش از 50 هزار کشتی عبور می‌کند که 20 تا 25 درصد مجموع تجارت دریایی جهان توسط آنها انجام می‏‌گیرد. اما نقش جدی‌‏تر تنگه مالاکا این است که هم اکنون بیش از نیمی از کل تجارت جهانی نفت از این تنگه می‏‌گذرد.<ref>www.IranEconomics.net</ref>
== پانویس ==
{{پانویس}}


[[رده: جغرافیای جهان اسلام]]
[[رده:مقاله‌ها]]
<references />

نسخهٔ کنونی تا ‏۶ دسامبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۳:۰۸

آبراهه‌های جهان اسلام مانند دیگر آبراهه‌های بین‌المللی نقش پل‌های ارتباطی را در جهان بازی می‌کنند. این آبراهه‌ها اگر طبیعی باشند به آنها تنگه یا بوغاز گفته می‌شود و اگر توسط بشر احداث شده باشند به آنها کانال گفته می‌شود.

تنگه‏‌ها و آبراه‏های بین‌المللی چه طبیعی باشند یا ساختگی از مهمترین نقاط استراتژیک به حساب می‌‏آیند، چون نقش مهمی در کوتاه کردن راه‏های دریایی و حمل و نقل بار و مسافر دارند، که خود تأثیر عظیمی در تجارت و اقتصاد جهانی دارد.

در جهان بیش از یکصد آبراهه و تنگه میان اقیانوسی وجود دارد که عرض آنها کمتر از 40 کیلومتر (25 مایل) است. اهمیت تنگه‏‌ها و آبراه‏‌ها معمولاً بر اساس تعداد کشتی‏هایی که روزانه از آن عبور می‏‌کنند و حجم و نوع کالاها، راه‏های بدل، میزان استفاده نظامی و آسیب پذیری جغرافیایی (طول، عرض، عمق) سنجیده می‌‏شود.

در جهان اسلام در مجموع هشت تنگه و کانال وجود دارد که به ترتیب اهمیت عبارتند از:

تنگه جبل الطارق

این تنگه بین کشورهای اسپانیا و مراکش قرار دارد و حدود 10 مایل دریایی(حدود 5/15 کیلومتر) پهنا و 35 مایل دریایی(حدود 65 کیلومتر) طول و 80 تا600 متر عمق دارد و یکی از پر رفت و آمدترین آبراه‏های میان اقیانوسی جهان است که دریای مدیترانه را به اقیانوس اطلس متصل می‌کند و روزانه حدود 150 کشتی از آن عبور می‌کند. بارهایی که اهمیت استراتژیک دارند و از این تنگه عبور می‏‌کنند عبارتند از: ذغال سنگ از آفریقای جنوبی به فلسطین اشغالی، نفت به طرف اروپای غربی و آمریکا، روزانه تعداد قابل ملاحظه‌‏ای مسافر از این تنگه عبور می‏‌کنند.

تنگه بسفر

با عرض 33/0 مایل(حدود 600متر) و طول 17 مایل دریایی(حدود 31 کیلومتر) و عمق 49 متر در خاک ترکیه قرار دارد و دریای مرمره را به دریای سیاه متصل می‌کند. روزانه حدود 50 کشتی از آن عبور می‏‌کنند.

تنگه داردانل

با پهنای 75/0 مایل(389/1 کیلومتر) و طول 63 مایل دریایی(حدود 5/116 کیلومتر) و عمق 46 تا 91 متر، دو دریای مرمره و اژه را به هم متصل می‌کند و روزانه حدود 60 کشتی از آن می‏‌گذرد.

تنگه باب المندب

این تنگه به پهنای 5/10(حدود 19 کیلومتر) و طول 35 مایل دریایی(حدود 65 کیلومتر) و عمق 12 تا 183 متر در ساحل یمن، اتیوپی و جیبوتی قرار دارد و خلیج عدن را به دریای سرخ متصل می‌کند. روزانه حدود 55 کشتی از آن گذر کرده و حدود 70 درصد واردات نفتی اروپای غربی از این تنگه عبور می‌کند.

تنگه هرمز

این تنگه با عرض 21(حدود 39 کیلومتر) و طول 100 مایل دریایی (حدود 185 کیلومتر) و عمق 76 تا 213 متر بین دریای عمان و خلیج فارس و در سواحل کشور ایران و عمان قرار دارد. روزانه حدود 80 کشتی از آن عبور می‌کند. تنگ‏ترین و باریک‏ترین نقطه این تنگه از عریض‏ترین نقطه کانال مانش نیز بیشتر است. بخش عمده ‏ای از نفت خلیج فارس از طریق این تنگه عبور می‌کند و واردات کشورهای بحرین، کویت و عراق تنها از طریق این تنگه است.

کانال سوئز

این کانال با عرض 584 پا (حدود 178 متر) و طول 101 مایلی دریایی(حدود 187 کیلومتر) و عمق حدود 16 متر در خاک مصر قرار دارد و دریای سرخ را به دریای مدیترانه متصل می‌کند و روزانه حدود 60 کشتی از آن می‏گذرد. بخش قابل ملاحظه‏ ای از نفت جهان از طریق این کانال عبور می‌کند.

تنگه تیران

این تنگه با عرض 3 مایل(5/5 کیلومتر) و طول 7 مایل دریایی(حدود 13 کیلومتر) و عمق 73 تا 183 متر بین کشورهای مصر و عربستان سعودی قرار دارد و روزانه کمتر از 10 کشتی از آن عبور می‌کند. اهمیت این تنگه از این جهت است که راه دسترسی به بندر اردنی عقبه و بندر اسراییلی ایلات است. [۱]

تنگه مالاکا

این تنگه به طول 805 کیلومتر (حدود 435 مایل) و عرض حداقل 40 متر و حداکثر 135 متر بین شبه جزیره مالزی و جزیره اندونزیایی سوماترا واقع شده است. این تنگه از دیدگاه اقتصادی و راهبردی یکی از مهمترین آبراه‌‏های کشتی رانی دنیا محسوب شده و با آبراه‏‌هایی مانند کانال سوئز یا پاناما قابل مقایسه است. این تنگه دو اقیانوس هند و آرام را به یکدیگر متصل می‌کند، اتصال این دو اقیانوس به معنای مربوط ساختن پر جمعیت‏ترین کشورهای دنیا یعنی چین و هند و اندونزی است. از این تنگه سالانه بیش از 50 هزار کشتی عبور می‌کند که 20 تا 25 درصد مجموع تجارت دریایی جهان توسط آنها انجام می‏‌گیرد. اما نقش جدی‌‏تر تنگه مالاکا این است که هم اکنون بیش از نیمی از کل تجارت جهانی نفت از این تنگه می‏‌گذرد.[۲]

پانویس

  1. برای اطلاع بیشتر رجوع کنید به: درایسدل، آلا سدیر و جرالداچ. بلیک، جغرافیای سیاسی خاور میانه و شمال آفریقا، ترجمه دره میر حیدر (مهاجرانی)، چاپ اول، تهران، دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت خارجه، 1360، صفحه 173 تا 188. خوانندگان محترم به این نکته توجه دارند که در شرایط فعلی آمارهای مربوط به تعداد کشتی‏هایی که از تنگه‏ها عبور می‏کنند با آنچه در کتاب آمده تفاوت خواهد داشت.
  2. www.IranEconomics.net